Χιλή — Βίκτωρ Χάρα: «Μια εικόνα χίλιες λέξεις»

Κεί­με­νο και φωτο­γρα­φί­ες, Daniela Anomar.…↓
(βλ στο τέλος)

         📍 Βίκτωρ Χάρα: Μια «δική μας» εικό­να (και κάποιες λέξεις)

Ο Βίκτωρ Χάρα (Víctor Lidio Jara Martínez) υπήρξε μουσικός, τραγουδιστής — τραγουδοποιός και διευθυντής του χιλιανού θεάτρου. Προερχόμενος από μια αγροτική οικογένεια του Ñuble, έγινε γνωστός για το διεκδικητικό / ανατρεπτικό τραγούδι του και βέβαια για το τραγικό του τέλος

“Κι αν με ρημά­ξα­νε χίλια νυστέρια
μ’ ένα φτε­ρό τρε­λό μοναδικό
στου Βίκτορ Χάρα πετάω τ’ αστέρια
μες τ’ αερά­κι το εξωτικό…”

Στί­χοι: Δώρα Σιτζάνη,
Μου­σι­κή: Μάνος Λοΐζος,

Υπήρ­ξε στέ­λε­χος -εξέ­χων αγω­νι­στής του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος της Χιλής μέλος της Κεντρι­κής Επι­τρο­πής, της Κομ­μου­νι­στι­κής Νεο­λαί­ας, μέχρι την ύστα­τη στιγ­μή.
Για το λόγο αυτό, βασα­νί­στη­κε και δολο­φο­νή­θη­κε στο πρώ­ην «Στά­διο Χιλής» (το οποίο αργό­τε­ρα ονο­μά­στη­κε «Στά­διο Víctor Jara») από τους φασί­στες του Augusto Pinochet, λίγες μέρες μετά το στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα (11-Σεπ-1973 ) που ανέ­τρε­ψε την κυβέρ­νη­ση του Salvador Allende,

Τα τρα­γού­δια του ‑που ήταν απο­κλει­στι­κά για τα προ­βλή­μα­τα του λαού, πέρα­σαν τα σύνο­ρα της χώρας.
Στη φυλα­κή έγρα­ψε το τελευ­ταίο του ποί­η­μα — μαρ­τυ­ρία: «είμα­στε πέντε χιλιά­δες» και, σε μία από τις στρο­φές του λέει (για τους φασί­στες) «εκτε­λούν τα σχέ­διά τους με δόλια ακρί­βεια χωρίς να τους νοιά­ζει τίπο­τα, το αίμα γι ‘αυτούς είναι μετάλ­λιο τιμής, η δολο­φο­νία είναι μια πρά­ξη ηρω­ι­σμού»…
Την ημέ­ρα του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος πήγε στο Πανε­πι­στή­μιο (δού­λευε εκεί) για να μελε­τή­σει πως θα δια­μαρ­τυ­ρη­θεί και θα δεί­ξει την αντί­θε­σή του στους φασί­στες του Pinochet: συνε­λή­φθη από τα στρα­τεύ­μα­τα μαζί με εκα­το­ντά­δες φοι­τη­τές και δασκά­λους μετά από λίγες ώρες πολιορ­κί­ας και μετα­φέρ­θη­κε στο στά­διο μαζί με χιλιά­δες λαού.
Σύμ­φω­να με πολυά­ριθ­μες μαρ­τυ­ρί­ες, βασα­νί­ζε­ται για ώρες, του σπά­νε τα χέρια με υπο­κό­πα­νο όπλου για να του πάρουν την κιθά­ρα …αρχί­ζει να παί­ζει με τα δόντια και τελι­κά τον εκτε­λούν και εξα­φα­νί­ζουν το πτώ­μα του. Ήταν 16-Σεπ-1973 ‑το σώμα βρί­σκε­ται στις 19 του μήνα.

ℹ️  Έρευ­νες (εκ των υστέ­ρων) για το θάνα­τό του

Τον Ιού­νιο του 2009, η σωρός του Víctor Jara εκτα­φιά­στη­κε με δικα­στι­κή από­φα­ση για τον προσ­διο­ρι­σμό των ακρι­βών αιτιών θανά­του. Στις 27 Νοεμ­βρί­ου του ιδί­ου έτους, το Ίδρυ­μα Víctor Jara δημο­σί­ευ­σε το απο­τέ­λε­σμα της έρευ­νας. (πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε από τη Νομι­κή Ιατρι­κή Υπη­ρε­σία της Χιλής και επι­κυ­ρώ­θη­κε από το Ινστι­τού­το Γενε­τι­κής του Ίνσμπρουκ)

Ο καλ­λι­τέ­χνης πέθα­νε «εξαι­τί­ας πολ­λα­πλών καταγ­μά­των και τραυ­μα­τι­σμών από πυρο­βο­λι­σμούς που προ­κά­λε­σαν αιμορ­ρα­γι­κό σοκ μετά που ξυλο­κο­πή­θη­κε και βασα­νί­στη­κε, κατά τη διάρ­κεια της κρά­τη­σης του στο χιλια­νό στά­διο, όπου κρα­τή­θη­κε»

✔️   Θα πρέ­πει να σημειω­θεί ότι περισ­σό­τε­ρες από 30 αλλοιώ­σεις των οστών βρέ­θη­καν ως απο­τέ­λε­σμα των καταγ­μά­των που προ­κα­λού­νται από τραύ­μα­τα βλη­μά­των και άλλα που προ­κα­λού­νται από αμβλύ αντικείμενο.

✔️   Μόλις ολο­κλη­ρώ­θη­καν οι εγκλη­μα­το­λο­γι­κές έρευ­νες τον Νοέμ­βριο του 2009, από τις 3 έως τις 5 Δεκεμ­βρί­ου, τα υπο­λείμ­μα­τα του καλ­λι­τέ­χνη εκτέ­θη­καν σε λαϊ­κό προ­σκύ­νη­μα στην έδρα του Ιδρύ­μα­τος Víctor Jara και, στη συνέ­χεια, θάφτη­καν με ανοι­χτή και δημό­σια τελετή.

Είμαστε πέντε χιλιάδες

Είμα­στε πέντε χιλιά­δες εδώ.
Σε αυτό το μικρό μέρος της πόλης.

Είμα­στε πέντε χιλιάδες.
Πόσοι είμα­στε συνολικά
σε πόλεις και σε ολό­κλη­ρη τη χώρα;

Είμα­στε εδώ δέκα χιλιά­δες χέρια
που σπέρ­νουν και κάνουν τα εργο­στά­σια να κινούνται.

Πόσοι άνθρω­ποι
πει­να­σμέ­νοι, στο κρύο, τρο­μαγ­μέ­νοι, στον απέ­ρα­ντο πόνο,
ψυχο­λο­γι­κή βία, τρο­μο­κρα­τία και τρέλα!

Έξι από μας χάθηκαν
Στο χώρο των αστεριών.
Ένας νεκρός, από ξυλο­δαρ­μό … ποτέ δεν σκέ­φτη­κα πως
θα μπο­ρού­σα­τε να χτυ­πή­σε­τε έναν άνθρωπο.

Οι άλλοι τέσ­σε­ρις θέλη­σαν να πάρουν πάνω τους όλους τους φόβους,
με ένα άλμα στο κενό,
άλλος με χτύ­πη­μα του κεφα­λιού του στον τοίχο,
όλοι πάντως με την αίσθη­ση του θανάτου.

Τι φόβο προ­κα­λεί το πρό­σω­πο του φασισμού!…
Εκτε­λούν τα σχέ­διά τους με δόλια ακρίβεια
χωρίς να τους νοιά­ζει τίποτα,
το αίμα γι αυτούς είναι μετάλ­λιο τιμής,
η δολο­φο­νία είναι πρά­ξη ηρωισμού.

Είναι αυτός ο κόσμος που δημιούρ­γη­σες, Θεέ μου;
Γι ‘αυτό χρειά­στη­κες επτά ημέ­ρες θαυ­μά­των και δουλειάς;

Σε αυτούς τους τέσ­σε­ρις τοί­χους υπάρ­χει μόνο ένας νού­με­ρο ακίνητο.
Που αργά οδη­γεί στο θάνατο.

Αλλά ξαφ­νι­κά η συνεί­δη­σή μου με χτυπάει
και βλέ­πω αυτή την χωρίς σφυγ­μό παλίρροια
και βλέ­πω τον παλ­μό των μηχανών
και ο στρα­τός μετα­τρέ­πε­ται σε πρό­σω­πο μαμής γεμά­το γλυκύτητα.

Μεξι­κό, Κού­βα κόσμε !
Οργή και Κραυ­γή γι αυτό το κακό!

Είμα­στε δέκα χιλιά­δες χέρια που δεν παράγουν.
Πόσοι είμα­στε σε ολό­κλη­ρη τη χώρα;

Το αίμα του συντρό­φου Προέδρου
χτυ­πιέ­ται σκλη­ρό­τε­ρα από ό, τι με βόμ­βες και πολυβόλα.
Έτσι θα χτυ­πή­σει ξανά τη γρο­θιά μας.

Τρα­γου­δώ, με όσο θυμό αρμόζει
Όταν ανα­γκά­ζο­μαι να κάνω ωδή στη φρίκη
Ίδια φρι­κη αυτός που ζει, όπως κι αυτός που πεθαίνει.

Να δω τον εαυ­τό μου μέσα σε στιγ­μές απεραντοσύνης
…όπου σιω­πή και κραυ­γή είναι η ψυχή αυτού του τραγουδιού

Ότι δεν είχα δει ποτέ, δεν ένιω­σα και δεν αισθάνθηκα
θα έρθει να με βρει τη στιγ­μή που θα βλα­στή­σει η σπορά…

Πηγές

• Víctor Jara — ecured.cu
• Άρθρο για Víctor Jara |> Terrorismo made in U.S.A. en las Américas.
• Víctor Jara, μου­σι­κο­συν­θέ­της|> laventana.casa.cult.cu.
• Η δολο­φο­νία του |>  cubadebate.cu.

To τρα­γού­δι Zamba del Che του Victor Jara
(η σάμπα του Τσε)
από το άλμπουμ Pongo en Tus Manos Abiertas
(το θέτω στα ανοι­χτά σου χέρια)

…όπου σιω­πή και κραυ­γή είναι η ψυχή αυτού του τρα­γου­διού
Ότι δεν είχα δει ποτέ, δεν ένιω­σα και δεν αισθάν­θη­κα
θα έρθει να με βρει τη στιγ­μή που θα βλα­στή­σει η σπορά…

(συνέ­χεια |> Κεί­με­νο και φωτο­γρα­φί­ες, Daniela Anomar <| pressenza.com/es )

Χθες στην Alameda βλέ­πα­με φωτιές διά­φο­ρων ειδών. Τα ΜΜΕ, που σήμε­ρα βλέ­που­με να προ­στα­τεύ­ουν τα συμ­φέ­ρο­ντα πολι­τι­κών και επι­χει­ρη­μα­τιών και ασφα­λώς τις παρα­βιά­σεις των ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των της κυβέρ­νη­σης της Χιλής, επι­κε­ντρώ­νο­νται στην ανά­δει­ξη μόνο πρά­ξε­ων που κατη­γο­ρούν τους πολί­τες και δικαιο­λο­γούν την κατα­στο­λή. Μέσα από τις εικό­νες τους, μπο­ρού­με να ανα­ρω­τη­θού­με και να σκε­φτού­με τα εξής:
«Δυσκο­λευό­μα­στε ακό­μα να κατα­λά­βου­με αν στη ζυγα­ριά κλί­νει στις όποιες υλι­κές κατα­στρο­φές αντί την απώ­λεια μιας ζωής, τις παρα­βιά­σεις την κακο­ποί­η­ση… όταν χάνο­νται τόσα πολλά..»
«Οι δια­δη­λω­τές προ­σπα­θούν εδώ και τρεις ώρες να κάψουν την είσο­δο του Baquedano, μας λένε τώρα, ενώ πριν λίγες μέρες μας έλε­γαν ότι οι δια­δη­λω­τές έκα­ψαν 5 σταθ­μούς του μετρό σε άρι­στο συντο­νι­σμό και συνεν­νό­η­ση κατά τη διάρ­κεια της απα­γό­ρευ­σης της κυκλο­φο­ρί­ας σε μόλις 15 λεπτά »
«Το Guanaco (το αυτο­κί­νη­το που ρίχνει νερό με τοξι­κά) όρμη­σε σαν τρε­λό στους νηπια­γω­γούς, ενώ προ­χθές, μας έλε­γαν ότι απου­σί­α­ζε από την Alameda όπου ήταν συγκε­ντρω­μέ­νος δεκά­δες χιλιά­δες κόσμος. Κάτι δεν κατα­λα­βαί­νου­με.»
[..] Η εκπρό­σω­πος της κυβέρ­νη­σης μίλη­σε για την πορεία των «ανταρ­τών».
Οι παρα­κά­τω εικό­νες όμως μιλούν μόνες τους. (στις φωτο­γρα­φί­ες εμφα­νί­ζο­νται συν­θή­μα­τα όπως):
«Στη Χιλή μας σκο­τώ­νουν», «η εργα­σία είναι δικαί­ω­μα και όχι ένδει­ξη αλλη­λεγ­γύ­ης», «ποιος θα επι­στρέ­ψει την “κανο­νι­κό­τη­τα” στις οικο­γέ­νειες των δολο­φο­νη­μέ­νων»; «σήμε­ρα γεν­νιέ­ται η νέα δύνα­μη», «δεν είμα­στε σε πόλε­μο αλλά μας σκο­τώ­νουν», αυτά συμ­βαί­νουν στη Χιλή – είμα­στε χιλιά­δες αλλά κάποιοι λεί­πουν», «στη Χιλή γίνο­νται παρα­βιά­σεις ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των» κά.