Χοτσπότ και κορωνοϊός: προτάσεις από οργανώσεις προς Ελληνική Κυβέρνηση

21 οργα­νώ­σεις με εμπει­ρία στη δια­χεί­ρι­ση του προ­σφυ­γι­κού έδω­σαν στη δημο­σιό­τη­τα τη θέση τους σχε­τι­κά με το θέμα του κορω­νοϊ­ού και της συγκέ­ντρω­σης προ­σφυ­γι­κού πλη­θυ­σμού στα Κέντρα Υπο­δο­χής και Ταυ­το­ποί­η­σης στα νησιά.
Σύμ­φω­να με τις οργα­νώ­σεις η κυβέρ­νη­ση της Ελλά­δας οφεί­λει άμε­σα να προ­χω­ρή­σει στην απο­συμ­φό­ρη­ση των Κέντρων Υπο­δο­χής και Ταυ­το­ποί­η­σης (ΚΥΤ) για τους αιτού­ντες άσυ­λο και μετα­νά­στες ώστε να απο­φευ­χθεί μία κρί­ση δημό­σιας υγεί­ας εν μέσω παν­δη­μί­ας κορω­νοϊ­ού, ανα­κοί­νω­σαν οργα­νώ­σεις ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των και ανθρω­πι­στι­κής βοήθειας.

Χιλιά­δες άτο­μα, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων ηλι­κιω­μέ­νων, πασχό­ντων από χρό­νιες παθή­σεις, παι­διών – συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων επί­σης νεό­τα­των και ασυ­νό­δευ­των παι­διών, εγκύ­ων γυναι­κών, νέων μητέ­ρων και ατό­μων με ανα­πη­ρία, είναι παγι­δευ­μέ­να υπό άθλιες συν­θή­κες επι­κίν­δυ­νου συνω­στι­σμού στα νησιά εν μέσω παν­δη­μί­ας COVID-19. Το να εξα­να­γκά­ζο­νται οι αιτού­ντες άσυ­λο να παρα­μέ­νουν υπό συν­θή­κες που παρα­βιά­ζουν τα δικαιώ­μα­τά τους και είναι επι­ζή­μιες για την ευη­με­ρία, την υγεία και την αξιο­πρέ­πειά τους, είναι αδι­καιο­λό­γη­το, δήλω­σαν οι οργανώσεις.

Η διε­θνής νομο­θε­σία ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των απαι­τεί να αντι­με­τω­πί­ζο­νται οι ανά­γκες υγεί­ας των αιτού­ντων άσυ­λο και μετα­να­στών και, στο πλαί­σιο της παν­δη­μί­ας COVID-19, οποι­δή­πο­τε περιο­ρι­σμοί σε δικαιώ­μα­τα για λόγους δημό­σιας υγεί­ας ή εθνι­κής έκτα­κτης ανά­γκης απαι­τεί­ται να είναι σύν­νο­μοι, απα­ραί­τη­τοι και σύμ­φω­νοι με το μέτρο της ανα­λο­γι­κό­τη­τας, καθώς και να μην εμπε­ριέ­χουν διακρίσεις.

Στις 17 Μαρ­τί­ου 2020 η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση ανα­κοί­νω­σε μέτρα για την πρό­λη­ψη της επι­δη­μι­κής εξά­πλω­σης του κορω­νοϊ­ού σε Κέντρα Υπο­δο­χής και Ταυ­το­ποί­η­σης (ΚΥΤ) στα νησιά – στα λεγό­με­να χότσποτ – που ουσια­στι­κά οδη­γούν σε καθο­λι­κή απα­γό­ρευ­ση κυκλο­φο­ρί­ας (lockdown) στους καταυ­λι­σμούς, παγι­δεύ­ο­ντας χιλιά­δες αιτού­ντες άσυ­λο και μετα­νά­στες. Τα μέτρα περι­λαμ­βά­νουν την παύ­ση όλων των ειδι­κών δρα­στη­ριο­τή­των και εγκα­τα­στά­σε­ων στους καταυ­λι­σμούς, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των άτυ­πων σχο­λεί­ων, ενώ δεν θα επι­τρέ­πο­νται επι­σκέ­πτες, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων μελών των οργα­νώ­σε­ων ανθρω­πι­στι­κής βοή­θειας και φορέ­ων παρο­χής ζωτι­κών υπη­ρε­σιών, στα ΚΥΤ επί του­λά­χι­στον δύο εβδο­μά­δες, ανα­κοί­νω­σε το Υπουρ­γείο Μετα­νά­στευ­σης και Ασύ­λου. Μέσω αυστη­ρών ελέγ­χων οι δια­μέ­νο­ντες στον καταυ­λι­σμό θα παρε­μπο­δί­ζο­νται από μετα­κι­νή­σεις εκτός των εγκα­τα­στά­σε­ων – ακό­μα και για την εξα­σφά­λι­ση προ­μη­θειών – αλλά και από την κυκλο­φο­ρία τους εντός των καταυ­λι­σμών εφό­σον δεν συντρέ­χει σοβα­ρός λόγος.

Στις 22 Μαρ­τί­ου ο Έλλη­νας πρω­θυ­πουρ­γός ανα­κοί­νω­σε καθο­λι­κή απα­γό­ρευ­ση κυκλο­φο­ρί­ας (lockdown) σε ολό­κλη­ρη την επι­κρά­τεια, απα­γο­ρεύ­ο­ντας «όλες τις μη ανα­γκαί­ες μετα­κι­νή­σεις πολι­τών».

Στις 22 Μαρ­τί­ου ο πλη­θυ­σμός των ΚΥΤ στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, την Κω και τη Λέρο ξεπερ­νού­σε την δυνα­μι­κό­τη­τα των κέντρων κατά 31.400, καθώς 37.424 άτο­μα δια­μέ­νουν σε εγκα­τα­στά­σεις συνο­λι­κής δυνα­μι­κό­τη­τας 6.095 ατό­μων. Οι συν­θή­κες στα κέντρα δεν μπο­ρούν να χαρα­κτη­ρι­στούν ως κατάλ­λη­λες για αξιο­πρε­πή, ανθρώ­πι­νη δια­βί­ω­ση, είπαν οι οργα­νώ­σεις. Η εξαι­ρε­τι­κά περιο­ρι­σμέ­νη πρό­σβα­ση σε τρε­χού­με­νο νερό, τουα­λέ­τες και ντου­ζιέ­ρες, καθώς και η πολύ­ω­ρη ανα­μο­νή σε ουρές για τη δια­νο­μή τρο­φί­μων και η ανε­πάρ­κεια ιατρι­κού και νοση­λευ­τι­κού προ­σω­πι­κού καθι­στούν αδύ­να­τη τη συμ­μόρ­φω­ση με τις κατευ­θυ­ντή­ριες οδη­γί­ες για την προ­στα­σία από τον κορω­νο­ϊό, θέτο­ντας τους ανθρώ­πους σε σημα­ντι­κά αυξη­μέ­νο κίν­δυ­νο εν όψει της αυξα­νό­με­νης απει­λής ευρεί­ας μετά­δο­σης του COVID-19.

Η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση οφεί­λει να υιο­θε­τή­σει μέτρα για να παρε­μπο­δί­σει την εξά­πλω­ση και να ετοι­μά­σει ένα σχέ­διο αντα­πό­κρι­σης προς άμε­ση εφαρ­μο­γή μόλις ανι­χνευ­τεί το πρώ­το κρού­σμα COVID-19 σε κέντρο υπο­δο­χής. Σε περί­πτω­ση εξά­πλω­σης, μία καρα­ντί­να θα παγί­δευε δεκά­δες χιλιά­δες υγιή άτο­μα μαζί με άτο­μα μολυ­σμέ­να από τον COVID-19 σε συνω­στι­σμέ­νους καταυ­λι­σμούς, γεγο­νός που σε συν­δυα­σμό με την παντε­λή έλλει­ψη επαρ­κούς και κατάλ­λη­λης ιατρι­κής ετοι­μό­τη­τας και αντα­πό­κρι­σης, θα οδη­γού­σε μετά βεβαιό­τη­τας σε πολ­λούς θανά­τους οι οποί­οι θα μπο­ρού­σαν να έχουν απο­τρα­πεί, δήλω­σαν οι οργανώσεις.

Η κυβέρ­νη­ση της Ελλά­δας οφεί­λει να λάβει τα μέτρα που περι­γρά­φο­νται παρα­κά­τω, τα οποία θα μειώ­σουν τον κίν­δυ­νο λοι­μώ­ξε­ων από COVID-19 στους πλη­θυ­σμούς που δια­βιώ­νουν στα κέντρα και γενι­κά θα βοη­θή­σουν στην προ­στα­σία της δημό­σιας υγείας:

• Να μετα­κι­νη­θούν τα άτο­μα εκτός κέντρων υπο­δο­χής σε κατάλ­λη­λα κέντρα μικρό­τε­ρης κλί­μα­κας στην ηπει­ρω­τι­κή χώρα, όπως ξενο­δο­χεία και δια­με­ρί­σμα­τα, λαμ­βά­νο­ντας όλες τις απα­ραί­τη­τες προ­φυ­λά­ξεις για την ασφα­λή μετα­κί­νη­ση. Αυτό θα επι­τρέ­ψει στην κυβέρ­νη­ση να εφαρ­μό­σει τις κατευ­θυ­ντή­ριες οδη­γί­ες κατά της εξά­πλω­σης του κορω­νοϊ­ού. Πρέ­πει να δοθεί προ­τε­ραιό­τη­τα στους ηλι­κιω­μέ­νους, σε άτο­μα με χρό­νιες ασθέ­νειες και με σοβα­ρές υπο­κεί­με­νες παθή­σεις, σε άτο­μα με ανα­πη­ρία, εγκύ­ους, νέες μητέ­ρες και τα παι­διά τους και παι­διά, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των ασυ­νό­δευ­των. Οι χώροι στέ­γα­σης για τα άτο­μα με ανα­πη­ρί­ες οφεί­λουν να είναι εύλο­γα προ­σαρ­μο­σμέ­νοι, κατά περί­πτω­ση, λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψη τις ατο­μι­κές ανά­γκες. Πρέ­πει άμε­σα να δημιουρ­γη­θούν κατάλ­λη­λοι ξενώ­νες για ασυ­νό­δευ­τα παιδιά.
• Να υιο­θε­τη­θούν ειδι­κά μέτρα για την εγγύ­η­ση της καθο­λι­κής και της δωρε­άν απρό­σκο­πτης πρό­σβα­σης στο δημό­σιο σύστη­μα υγεί­ας για αιτού­ντες άσυ­λο, πρό­σφυ­γες και μετα­νά­στες χωρίς δια­κρί­σεις, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των ελέγ­χων και της θερα­πεί­ας για τον COVID-19. Αυτές οι ομά­δες οφεί­λουν να έχουν πρό­σβα­ση σε οποια­δή­πο­τε προ­λη­πτι­κά μέτρα τεθούν σε εφαρ­μο­γή στην Ελλά­δα ως αντα­πό­κρι­ση στον COVID-19, όπως έχουν όλοι οι άνθρω­ποι στην υπό­λοι­πη Ελλά­δα. Οι αιτού­ντες άσυ­λο πρέ­πει να λάβουν χωρίς καθυ­στέ­ρη­ση τον Προ­σω­ρι­νό Αριθ­μό Ασφά­λι­σης και Υγειο­νο­μι­κής Περί­θαλ­ψης Αλλο­δα­πού (ΠΑΑΥΠΑ), όπως ορί­ζε­ται από την ΚΥΑ 717.2020.
• Να παρα­σχε­θούν στα κέντρα υπο­δο­χής επαρ­κή προ­ϊ­ό­ντα προ­σω­πι­κής καθα­ριό­τη­τας και υγιει­νής και να δια­σφα­λι­στεί το τρε­χού­με­νο νερό προ­κει­μέ­νου οι δια­μέ­νο­ντες να είναι σε θέση να ακο­λου­θούν τις κατευ­θυ­ντή­ριες οδη­γί­ες του ΕΟΔΥ και του Παγκό­σμιου Οργα­νι­σμού Υγεί­ας (ΠΟΥ) ανα­φο­ρι­κά με την προ­στα­σία από τον ιό COVID-19. Να δια­σφα­λι­στεί η τακτι­κή απο­λύ­μαν­ση στους κοι­νό­χρη­στους χώρους, τα λου­τρά και τις τουα­λέ­τες, καθώς και η έγκαι­ρη συλ­λο­γή και δια­κο­μι­δή των απορριμμάτων.
• Να παρα­σχε­θούν πλη­ρο­φο­ρί­ες σε όλους τους δια­μέ­νο­ντες στα κέντρα κρά­τη­σης ανα­φο­ρι­κά (α) με την πρό­λη­ψη του COVID-19 και (β) με το τι πρέ­πει να κάνουν και πώς να ζητή­σουν βοή­θεια εάν παρου­σιά­σουν συμ­πτώ­μα­τα COVID-19, σε ευρύ φάσμα γλωσ­σών, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων εκεί­νων που χρη­σι­μο­ποιού­νται λιγό­τε­ρο. Σε άτο­μα με ανα­πη­ρία οι πλη­ρο­φο­ρί­ες θα πρέ­πει να δοθούν σε εύλη­πτη μορ­φή, όπως νοη­μα­τι­κή γλώσ­σα, υπό­τι­τλοι, κεί­με­να και ευα­νά­γνω­στα μηνύ­μα­τα. Να δια­σφα­λι­στεί η δυνα­τό­τη­τα εφαρ­μο­γής μέτρων αντα­πό­κρι­σης, όπως χώροι αυτο-απο­μό­νω­σης και καρα­ντί­νας και ύπαρ­ξη ιατρι­κού προ­σω­πι­κού με κατάλ­λη­λη κατάρ­τι­ση και προ­στα­τευ­τι­κό εξοπλισμό.
• Να αντι­με­τω­πι­στούν επει­γό­ντως η κατά­στα­ση και οι ειδι­κές ανά­γκες των ατό­μων που δια­μέ­νουν στους άτυ­πους καταυ­λι­σμούς δίπλα στα ΚΥΤ, εφό­σον οι ομά­δες αυτές μπο­ρεί να αντι­με­τω­πί­σουν πρό­σθε­τες προ­κλή­σεις λόγω της ανε­παρ­κούς πρό­σβα­σης σε νερό και προ­σω­πι­κή καθα­ριό­τη­τα, σε προ­ϊ­ό­ντα υγιει­νής και σε απο­κο­μι­δή απορριμμάτων.
• Να δια­σφα­λι­στεί, μέχρι την απο­συμ­φό­ρη­ση των κέντρων υπο­δο­χής, ότι υπάρ­χει επαρ­κής αριθ­μός ιατρι­κού και νοση­λευ­τι­κού προ­σω­πι­κού, καθώς και υπη­ρε­σιών υπο­στή­ρι­ξης ψυχι­κής υγεί­ας. Όπου δυνα­τόν, αυτές οι υπη­ρε­σί­ες θα μπο­ρού­σαν να παρέ­χο­νται από απόσταση.

Οργα­νώ­σεις που Υπο­γρά­φουν το Δελ­τίο Τύπου:

Action Aid Hellas
Διε­θνής Αμνηστία
ΑΡΣΙΣ – Κοι­νω­νι­κή Οργά­νω­ση Υπο­στή­ρι­ξης Νέων
Defence for Children International Ελλάδα
ELIX NGO
Ελλη­νι­κό Φόρουμ Προσφύγων
Help Refugees / Choose Love
HIAS Ελλάδος
HumanRights360
Human Rights Watch
International Rescue Committee
JRS Ελλάδας
Legal Centre Lesvos
Για­τροί του Κόσμου – Ελλά­δας (MdM – Ελλάδας)
Δίκτυο για τα Δικαιώ­μα­τα του Παιδιού
Praksis
Refugee Legal Support
Refugee Rights Europe
Refugee Support Aegean
Solidarity Now
Terre des hommes Hellas

25.03.2020 — Pressenza