1η Σεπτεμβρίου, η «έναρξη» του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου — του Στέλιου Κανάκη

Γρά­φει ο Στέ­λιος Κανά­κης //

Μελε­τώ­ντας κανείς σοβα­ρά τον Β΄ΠΠ δια­κα­τέ­χε­ται από ένα δέος. Σχε­τι­κά με τους αριθ­μούς, τον όγκο των δυνά­με­ων που έλα­βαν μέρος, την τερά­στια έκτα­ση του πολέ­μου, τα εκα­τομ­μύ­ρια των νεκρών μαχη­τών και αμά­χων, τις κατα­στρο­φές που υπέ­στη­σαν οι υλι­κο­τε­χνι­κές υπο­δο­μές, κυρί­ως της Σοβιε­τι­κής Ένω­ση, της Κίνας, αλλά και άλλων χωρών.

Στα ψιλά περ­νά­νε οι δυσθε­ώ­ρη­τες και δεύ­τε­ρες μετά τη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση (27.000.000), απώ­λειες σε έμψυ­χο  υλι­κό και υπο­δο­μές της Κίνας. Οι νεκροί της τελευ­ταί­ας ξεπέ­ρα­σαν τα 15.000.000 πλη­σιά­ζο­ντας τα 20.

Ως έναρ­ξή του, από τους δυτι­κούς ιστο­ρι­κούς, δίδε­ται η 1η Σεπτεμ­βρί­ου 1939 που είναι η αρχή της εισβο­λής της Βέρ­μαχτ στην Πολω­νία, σε μια κατα­φα­νή προ­σπά­θεια να κρύ­ψουν και να συσκο­τί­σουν την πραγματικότητα.

Τα γεγο­νό­τα που προη­γή­θη­καν είναι αποκαλυπτικά:

Ο πόλεμος είχε αρχίσει πολύ πριν την 1^η Σεπτεμβρίου

Στις 7 Ιου­λί­ου 1937 η Ιαπω­νία εισβάλ­λει στην Κίνα, ξεκι­νώ­ντας τον Β΄ Παγκό­σμιο Πόλε­μο στον Ειρη­νι­κό. Ουδείς κάνει κάτι.

Στις 10 Μαρ­τί­ου 1938, ενώ ο ισπα­νι­κός εμφύ­λιος μαί­νε­ται και οι δυτι­κές δυνά­μεις έχουν επι­τρέ­ψει την πλή­ρη ανά­μει­ξη υπέρ του Φράν­κο σε Ιτα­λία και Γερ­μα­νία, η τελευ­ταία εισβά­λει στην Αυστρία και την ενσω­μα­τώ­νει στην Anschluss («Ένω­ση»).

Την ίδια μέρα (10/3/38) γίνο­νται 67.000 συλ­λή­ψεις και πολύ σύντο­μα τα SS θα ανοί­ξουν στην Αυστρία το στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης Μαουτχάουζεν.

Στις 13 Μαρ­τί­ου, ο Αυστρια­κός καρ­δι­νά­λιος Ίνι­στερ βιά­ζε­ται και δια­τά­ζει λει­τουρ­γία υπέρ των Γερ­μα­νών. Η Βρε­τα­νία δεν περι­μέ­νει το απο­τέ­λε­σμα του δημο­ψη­φί­σμα­τος και ανα­γνω­ρί­ζει την προ­σάρ­τη­ση στις 2 Απρι­λί­ου. Η Γαλ­λία «αντι­δρά» χλιαρά.

Είναι φανε­ρό πως η Γερ­μα­νία αφή­νε­ται να επε­κτα­θεί. Το 1933–34 που είχε ξανα­προ­σπα­θή­σει να προ­σαρ­τή­σει την Αυστρία βρέ­θη­κε απέ­να­ντι στην αντί­δρα­ση των Βρε­τα­νί­ας, Γαλ­λί­ας, αλλά και Ιτα­λί­ας που δεν είχε ακό­μη προ­σεγ­γί­σει την Γερ­μα­νία και υποχώρησε.

Στις 12 Σεπτεμ­βρί­ου, ο Χίτλερ εκφω­νεί στο συνέ­δριο του ναζι­στι­κού κόμ­μα­τος στη Νυρεμ­βέρ­γη άγριο αντί-τσε­χο­σλο­βά­κι­κο λόγο. Απαι­τεί τη Σου­δη­τία. Με την απώ­λεια της Σου­δη­τί­ας, όμως, αφο­πλί­ζε­ται η Τσεχοσλοβακία.

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα επρό­κει­το για ναζι­στι­κούς λεο­ντα­ρι­σμούς. Η Γερ­μα­νία βρί­σκε­ται σε δει­νή θέση. Σε βαθειά οικο­νο­μι­κή κρί­ση, με καθο­ρι­στι­κές ελλεί­ψεις σε πρώ­τες ύλες, την πολε­μι­κή της βιο­μη­χα­νία να είναι ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κή και στρα­τιω­τι­κά ανέ­τοι­μη. Από την άλλη, η Τσε­χο­σλο­βα­κία είναι μια ανε­πτυγ­μέ­νη βιο­μη­χα­νι­κά χώρα και ο στρα­τός της θεω­ρεί­ται από τους καλύ­τε­ρα εφο­δια­σμέ­νους. Αν εκεί­νη τη στιγ­μή αντι­δρού­σαν Βρε­τα­νία και Γαλ­λία, η Γερ­μα­νία θα ήταν χαμένη.

Η κατά­λη­ψη της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας είναι, εκ των πραγ­μά­των, πολύ πιο δύσκο­λη υπό­θε­ση για τους ναζι­στές απ’ ότι η Αυστρία. Απου­σί­α­ζε η πρό­φα­ση και η Τσε­χο­σλο­βα­κία είχε πολύ ανε­πτυγ­μέ­νη άμυ­να και σύγ­χρο­νο στρα­τό. Επί πλέ­ον, είχε συνά­ψει Σύμ­φω­να αμοι­βαί­ας βοή­θειας με την Σοβιε­τι­κή Ένω­ση και τη Γαλ­λία. Ακό­μη χει­ρό­τε­ρα για τους χιτλε­ρι­κούς, είχαν να αντι­με­τω­πί­σουν το έντο­νο πατριω­τι­κό συναί­σθη­μα του Τσε­χο­σλο­βά­κι­κου λαού και επί πλέ­ον το ισχυ­ρό κίνη­μα προ­ά­σπι­σης της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας που είχε ανα­πτυ­χθεί στην Γαλ­λία και την Αγγλία.

Στις 14 Σεπτεμ­βρί­ου 1938, ο Βρε­τα­νός πρω­θυ­πουρ­γός Τσά­μπερ­λεν, σε γεύ­μα στο σπί­τι της λαί­δης Άστορ, υπο­στη­ρί­ζει ότι η Τσε­χο­σλο­βα­κία δεν μπο­ρεί να δια­τη­ρη­θεί στην παρού­σα μορ­φή της. Την επό­με­νη, ο Τσά­μπερ­λεν συνα­ντά­ται με τον Χίτλερ στο Όμπερ­ζαλτσ­μπεργκ για να του υπο­σχε­θεί πως θα κανό­νι­ζε να υπο­χω­ρή­σουν οι Τσεχοσλοβάκοι.

Η εγκληματική Συμφωνία του Μονάχου

Το διά­στη­μα πριν την Συνά­ντη­ση του Μονά­χου ο Τσά­μπερ­λεν συνα­ντή­θη­κε δύο φορές μυστι­κά με τον Χίτλερ. Τη δεύ­τε­ρη, στις 22/9/38, το θέμα ήταν οι όροι δια­με­λι­σμού της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας. Από­μει­ναν σε εκκρε­μό­τη­τα η διά­θε­ση για αντί­στα­ση της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας και η αντί­θε­ση των λαών Βρε­τα­νί­ας και Γαλλίας.

Στην Πρά­γα σταθ­μεύ­ουν 200 σοβιε­τι­κά βομ­βαρ­δι­στι­κά αερο­πλά­να. Η Ρου­μα­νία και η Πολω­νία απα­γο­ρεύ­ουν τη διέ­λευ­ση από τα εδά­φη και τον αέρα τους στον Κόκ­κι­νο Στρα­τό και την σοβιε­τι­κή αεροπορία.

Στη Γαλ­λία, μία μέρα πριν την συνά­ντη­ση Τσά­μπερ­λεν-Χίτλερ, στις 21/9/38 προ­κη­ρύσ­σε­ται μερι­κή επι­στρά­τευ­ση. Ανοί­χθη­καν χαρα­κώ­μα­τα και άρχι­σε η εκκέ­νω­ση του Παρι­σιού. Το πολε­μι­κό ναυ­τι­κό της Βρε­τα­νί­ας κηρύ­χτη­κε σε κατά­στα­ση μόνι­μου συνα­γερ­μού. Έδει­χναν πως οδη­γού­νται σε πόλε­μο. Αλλού στό­χευαν, όμως. Άρχι­σε ο θρή­νος για τον πόλε­μο που ερχό­ταν εξ’ αιτί­ας μιας αδιάλ­λα­κτης Τσεχοσλοβακίας.

Ο Τσά­μπερ­λεν ανα­φέρ­θη­κε αρκε­τές φορές από το ραδιόφωνο:

«Τι τρο­με­ρό! Πόσο φαντα­στι­κό κι απί­στευ­το είναι να υπο­χρε­ω­νό­μα­στε ν’ ανοί­γου­με χαρα­κώ­μα­τα και να δοκι­μά­ζου­με μάσκες αερί­ων, εδώ, εξαι­τί­ας μιας διέ­νε­ξης που ξέσπα­σε κάπου τόσο μακριά και για μια χώρα που για τον λαό της δεν ξέρου­με τίπο­τα».[i]

Την 29/9/38, με τη σύγκλι­ση της Συν­διά­σκε­ψης του Μονά­χου, γκρε­μί­ζε­ται κάθε ελπί­δα για συλ­λο­γι­κή ασφά­λεια και η ιδέα της θάβε­ται ορι­στι­κά. Στη Συν­διά­σκε­ψη που απο­φά­σι­ζε για το μέλ­λον της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας, δεν προ­σκλή­θη­κε ο πρω­θυ­πουρ­γός της ίδιας της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας, αλλά ούτε και εκπρό­σω­πος της ΕΣΣΔ που ήταν εγγυ­ή­τρια δύνα­μη της ασφά­λειας της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας. Οι Άρθουρ Νέβιλ Τσά­μπερ­λεν (πρω­θυ­πουρ­γός της Βρε­τα­νί­ας) και Εντουάρ Ντα­λα­ντιέ (πρω­θυ­πουρ­γός Γαλ­λί­ας), σε πλή­ρη ομο­ψυ­χία με τους Μπε­νί­το Μου­σο­λί­νι και Αδόλ­φο Χίτλερ, έβα­λαν ταφό­πλα­κα στην ύπαρ­ξη της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας, αλλά και σε κάθε ελπί­δα για συλ­λο­γι­κή άμυ­να απέ­να­ντι στον Χίτλερ. Απέ­κλειαν κάθε ιδέα ενο­ποι­η­μέ­νου μετώ­που απέ­να­ντι στη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία. Είχε προη­γη­θεί στις 21 Σεπτεμ­βρί­ου τελε­σί­γρα­φο του Λον­δί­νου προς την Πρά­γα να απο­δε­χθεί τους νέους γερ­μα­νι­κούς όρους. Είναι προ­φα­νές ότι οι Χιτλε­ρι­κοί δεν πίστευαν στα μάτια τους. Τους προ­σφε­ρό­ταν όχι μόνο η Σου­δη­τία που ζητού­σαν, αλλά δια­γρα­φό­ταν η προ­ο­πτι­κή να κατα­λά­βουν όλη την Τσε­χο­σλο­βα­κία με, αν όχι την άδεια, του­λά­χι­στον την ανο­χή των Γαλ­λο­βρε­τα­νών. Και το πιο σπου­δαίο, αναί­μα­κτα, μιας και θα ήταν ήδη αφο­πλι­σμέ­νη, όση θα είχε απο­μεί­νει μετά την αφαί­ρε­ση της Σου­δη­τί­ας. Η αγω­νία των Αγγλο­γάλ­λων ήταν να μην στρα­φεί η επί­θε­ση ενα­ντί­ον τους. Την δεύ­τε­ρη μέρα των εργα­σιών της Συν­θή­κης του Μονά­χου (30/9/38) υπό­γρα­ψαν το Σύμ­φω­νο που παρα­χω­ρού­σε τη Σου­δη­τία στο Γ΄ Ράιχ. Την ίδια μέρα υπο­γρά­φη­κε και αμοι­βαία δήλω­ση μη επί­θε­σης μετα­ξύ Αγγλί­ας-Γερ­μα­νί­ας και μερι­κούς μήνες μετά, στις 6 Απρι­λί­ου ακο­λού­θη­σε η αντί­στοι­χη μετα­ξύ Γαλ­λί­ας και Γερ­μα­νί­ας, όπου η πρώ­τη απόρ­ρι­ψε και τις υπο­χρε­ώ­σεις της απέ­να­ντι στη Σοβιε­τι­κή Ένωση.

Η Γερ­μα­νία, η Ιτα­λία, η Μεγά­λη Βρε­τα­νία και η Γαλ­λία υπο­γρά­φουν τη Συμ­φω­νία του Μονά­χου, με την οποία ανα­γκά­ζουν τη Δημο­κρα­τία της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας να εκχω­ρή­σει την βιο­μη­χα­νι­κά ανε­πτυγ­μέ­νη Σου­δη­τία, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των νευ­ραλ­γι­κών αμυ­ντι­κών στρα­τιω­τι­κών θέσε­ων της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας στη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία. Ο δρό­μος της ναζι­στι­κής Γερ­μα­νί­ας προς ανα­το­λή έχει ανοίξει.

Τριά­ντα χρό­νια μετά ο Αμε­ρι­κα­νός ιστο­ρι­κός Χέρ­μπερτ Φέις, έγραφε:

«Η Συμ­φω­νία του Μονά­χου επέ­τρε­ψε στον Χίτλερ να δια­με­λί­σει την Τσε­χο­σλο­βα­κία, αφή­νο­ντας την Πολω­νία και τη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση εκτε­θει­μέ­νες στη γερ­μα­νι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα».[ii]

Ο Τσά­μπερ­λεν έκα­νε μια θριαμ­βευ­τι­κή εμφά­νι­ση στο Κοι­νο­βού­λιο. Ισχυ­ρί­στη­κε πως εξα­σφά­λι­σε «την ειρή­νη για την επο­χή μας».[iii]

Ο ίδιος ο Ρίμπε­ντροπ είπε χαρα­κτη­ρι­στι­κά στον Χίτλερ:

«Αυτός ο γέρος υπό­γρα­ψε την κατα­δί­κη σε θάνα­το της Βρε­τα­νι­κής Αυτο­κρα­το­ρί­ας κι άφη­σε σ’ εμάς το δικαί­ω­μα να ορί­σου­με την ημε­ρο­μη­νία που θα γίνει η εκτέ­λε­ση»[iv].

Επι­στρέ­φο­ντας ο Γάλ­λος Πρω­θυ­πουρ­γός Ντα­λα­ντιέ στο Παρί­σι, καθώς επευ­φη­μεί­ται από τους Γάλ­λους, για­τί υπο­τί­θε­ται πως διέ­σω­σε την ειρή­νη, ψιθυ­ρί­ζει στον υπουρ­γό του των Εξω­τε­ρι­κών: «Αν ξέρα­νε τι υπο­γρά­ψα­με θα μας εκτε­λού­σαν».

Με τη Συμ­φω­νία του Μονά­χου, η αδύ­να­μη μέχρι τότε και απο­μο­νω­μέ­νη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία, αντί να συν­θη­κο­λο­γή­σει, επι­τε­λεί μια διπλω­μα­τι­κή νίκη άνευ προη­γου­μέ­νου. Προ­σαρ­τά 28.600 τετρ. χλμ εδά­φους όπου κατοι­κούν 2.800.000 Σου­δή­τες και 800.000 Τσέ­χοι. Περιο­χή με τερά­στια οικο­νο­μι­κή και στρα­τη­γι­κή σημα­σία κι επί πλέ­ον σ’ αυτές υπήρ­χε η κύρια αμυ­ντι­κή γραμ­μή της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας. Στον δια­με­λι­σμό της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας συμ­με­τέ­χουν η Πολω­νία και η Ουγ­γα­ρία. Η πρώ­τη που έχει συνά­ψει πριν απ’ όλες τις χώρες της Ευρώ­πης Σύμ­φω­νο μη Επί­θε­σης με το Γ΄ Ράιχ προ­σαρ­τά την Οστρά­βα (Olsa ή Teschen) 1.700 τετρ. χλμ με 228.000 κατοί­κους τον Οκτώ­βριο του 1938 και η δεύ­τε­ρη την Καρ­πα­θια­κή Ρου­θη­νία τον Μάρ­τιο του 1939. Η θεσμο­θε­τη­μέ­νη «συμ­μα­χία» Πολω­νί­ας-Γερ­μα­νί­ας φαί­νε­ται να απο­δί­δει. Ισχυ­ρή μερί­δα της αστι­κής τάξης της Πολω­νί­ας ερω­το­τρο­πού­σε χρό­νια με την ιδέα μιας πολω­νο­γερ­μα­νι­κής συμπα­ρά­τα­ξης που όμως δεν επέ­τρε­ψε να ευο­δω­θεί η ναζι­στι­κή αδιαλ­λα­ξία. Οι Γερ­μα­νοί μπο­ρού­σαν να έχουν όλη την Πολω­νία, δεν χρειά­ζο­νταν κάτι λιγότερο.

Το επι­στέ­γα­σμα της αναί­σχυ­ντης πολι­τι­κής των δυτι­κών και της ασύ­στο­λης πρι­μο­δό­τη­σης της Γερ­μα­νί­ας ήταν πως, αμέ­σως μετά, η Βρε­τα­νία παρέ­δω­σε στη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία τον χρυ­σό της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας που φύλα­γε για… ασφά­λεια στα θησαυ­ρο­φυ­λά­κιά της.

Ο Δυτι­κο­γερ­μα­νός ιστο­ρι­κός Μίκα­ελ Φρέ­υντ γράφει:

«Με το έδα­φος της Βοη­μί­ας να αντη­χεί από τις μπό­τες των Γερ­μα­νών στρα­τιω­τών, ολό­κλη­ρος ο κόσμος αντή­χη­σε. Ο γωνιό­λι­θος της Συν­θή­κης των Βερ­σαλ­λιών γκρε­μί­στη­κε. Ο δρό­μος προς την Ανα­το­λή είχε ανοί­ξει για το Γερ­μα­νι­κό Ράιχ».[v]

Το Σύμ­φω­νο του Μονά­χου απο­τέ­λε­σε το σημείο μη επι­στρο­φής και προ­κα­θό­ρι­σε σε μεγά­λο βαθ­μό τις μετέ­πει­τα εξε­λί­ξεις, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της επί­θε­σης της Γερ­μα­νί­ας κατά της Πολω­νί­ας. Άλλα­ξε ριζι­κά την κατά­στα­ση στην Ευρώ­πη. Πρό­κει­ται για τον πιο κρί­σι­μο σταθ­μό της –ας πού­με– προ­πο­λε­μι­κής περιό­δου. Στο Μόνα­χο παρέ­δω­σαν την Τσε­χο­σλο­βα­κία στο Γ΄ Ράιχ κι έστρω­σαν τον δρό­μο προς ανα­το­λάς στον Χίτλερ. Επρό­κει­το για την μεγα­λύ­τε­ρη εγκλη­μα­τι­κή πρά­ξη πριν τον Β΄ΠΠ.

Ενι­σχύ­θη­κε η απο­μό­νω­ση της ΕΣΣΔ και η Μόσχα αντι­με­τώ­πι­ζε πια το ενδε­χό­με­νο δια­μόρ­φω­σης ενός κοι­νού αντι­σο­βιε­τι­κού μετώ­που. Την συγκε­κρι­μέ­νη κατά­στα­ση αντι­λαμ­βά­νε­ται και μερί­δα της μεγα­λο­α­στι­κής τάξης των Βρε­τα­νί­ας και Γαλ­λί­ας. Εκφρά­ζο­νται φόβοι ότι «η ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία είναι πιο επι­κίν­δυ­νη σαν αντα­γω­νι­στής στον τομέα της δια­νο­μής του κόσμου και του εμπο­ρί­ου από όσο είναι ωφέ­λι­μη σαν προ­μα­χώ­νας απέ­να­ντι στον κομ­μου­νι­σμό».[vi]

Πολύ σύντο­μα γίνε­ται φανε­ρό ότι ο Χίτλερ δεν έχει πρό­θε­ση να τηρή­σει ούτε καν τη Συμ­φω­νία του Μονά­χου. Οι ολο­έ­να και πιο διευ­ρυ­μέ­νες απαι­τή­σεις του γίνο­νται επι­δει­κτι­κά. Συγ­χρό­νως, η πολι­τι­κή του κατευ­να­σμού συνε­χί­ζει και επε­κτεί­νε­ται. Στις 9 Οκτω­βρί­ου, σε ομι­λία του στο Σααρ­μπρύ­κεν, ξαναρ­χί­ζει τις απειλές.

Μετά την Τσεχοσλοβακία η Πολωνία

Τον Μάρ­τη του 1939, η Γερ­μα­νία κατέ­λα­βε ολό­κλη­ρη την Τσε­χο­σλο­βα­κία. Επι­βάλ­λει στη Ρου­μα­νία υπο­δου­λω­τι­κό «οικο­νο­μι­κό» σύμ­φω­νο. Η Ιτα­λία τον Απρί­λη του 1939 κατέ­λα­βε την Αλβα­νία. Σαν απά­ντη­ση στη διεύ­ρυν­ση της φασι­στι­κής εισβο­λής, οι κυβερ­νή­σεις της Μεγά­λης Βρε­τα­νί­ας και Γαλ­λί­ας, για να περι­φρου­ρή­σουν τα οικο­νο­μι­κά και πολι­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντά τους στην Ευρώ­πη, υπο­σχέ­θη­καν «εγγυ­ή­σεις ανε­ξαρ­τη­σί­ας» σε Πολω­νία, Ρου­μα­νία, Ελλά­δα και Τουρ­κία. Η Γαλ­λία ανέ­λα­βε, επι­πλέ­ον, την υπο­χρέ­ω­ση να δώσει στρα­τιω­τι­κή βοή­θεια στην Πολω­νία, σε περί­πτω­ση επί­θε­σης της Γερ­μα­νί­ας ενα­ντί­ον της. Τον Απρί­λιο — Μάιο του 1939, η Γερ­μα­νία κατάγ­γει­λε την αγγλο­α­με­ρι­κα­νι­κή ναυ­τι­κή συμ­φω­νία του 1935, ακύ­ρω­σε το σύμ­φω­νο μη επί­θε­σης με την Πολω­νία που υπο­γρά­φτη­κε το 1934 και έκλει­σε με την Ιτα­λία το λεγό­με­νο Χαλύ­βδι­νο σύμ­φω­νο, με βάση το οποίο η ιτα­λι­κή κυβέρ­νη­ση υπο­χρε­ω­νό­ταν να βοη­θή­σει τη Γερ­μα­νία, αν αυτή εμπλα­κεί σε πόλε­μο με τις δυτι­κές καπι­τα­λι­στι­κές δυνάμεις.

Στις 14–15 Μαρ­τί­ου 1939 και υπό την πίε­ση της Γερ­μα­νί­ας, οι Σλο­βά­κοι κηρύσ­σουν την ανε­ξαρ­τη­σία τους και ιδρύ­ουν τη Δημο­κρα­τία της Σλοβακίας.

Ο Χίτλερ καλεί στο Βερο­λί­νο τον Τσε­χο­σλο­βά­κο Πρω­θυ­πουρ­γό Εμίλ Χάχα και τον ανα­γκά­ζει να θέσει την χώρα του υπό γερ­μα­νι­κή προ­στα­σία. Οι Γερ­μα­νοί κατα­λαμ­βά­νουν τα υπό­λοι­πα εδά­φη της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας παρα­βιά­ζο­ντας τη Συμ­φω­νία του Μονά­χου και ιδρύ­ουν το Προ­τε­κτο­ρά­το της Βοη­μί­ας και Μορα­βί­ας. Για πρώ­τη φορά, η Γερ­μα­νία κατα­λαμ­βά­νει μη γερ­μα­νό­φω­νες περιο­χές. Ακο­λου­θεί ακό­μη μια χλια­ρή δια­μαρ­τυ­ρία από Γαλλία-Βρετανία.

Στις 21 Μαρ­τί­ου, ο Ρίμπε­ντροπ «υπεν­θυ­μί­ζει» με από­λυ­το τρό­πο στον πρέ­σβη Λίπτσκι τις διεκ­δι­κή­σεις της Γερ­μα­νί­ας απέ­να­ντι στην Πολωνία.

Στις 23 Μαρ­τί­ου, η Γερ­μα­νία κατα­λαμ­βά­νει το Καλϊ­πέ­ντε (Μέμελ) της Λιθουα­νί­ας. Στο θωρη­κτό τσέ­πης «Γερ­μα­νία» επι­βαί­νει ο ίδιος ο Χίτλερ.

Στις 29 Απρι­λί­ου 1939, ο Χίτλερ καταγ­γέλ­λει το σύμ­φω­νο μη επί­θε­σης με την Πολω­νία του 1934. Από τις 11 Απρι­λί­ου είχε ήδη υπο­γρά­ψει το «Λευ­κό Βιβλίο», το σχέ­διο επί­θε­σης στην Πολω­νία η οποία προ­βλέ­πε­ται να συμ­βεί μέχρι την 1^η Σεπτεμ­βρί­ου 1939.

Στις 22 Μάη 1939, υπο­γρά­φε­ται στο Βερο­λί­νο, μετα­ξύ φασι­στι­κής Ιτα­λί­ας και χιτλε­ρι­κής Γερ­μα­νί­ας η “Χαλύ­βδι­νη Συμ­φω­νία”. Το όνο­μα το πήρε από τις χαλύ­βδι­νες πένες του εργο­στα­σί­ου Κρουπ με το οποίο υπογράφτηκαν.

Με εντο­λή του Γ΄ Ράιχ, ο πρέ­σβης του Βερο­λί­νου στη Μόσχα Σού­λεν­μπουργκ αρχί­ζει διε­ρευ­νη­τι­κές κινή­σεις με την ΕΣΣΔ. Στο δεύ­τε­ρο δεκα­ή­με­ρο του Ιου­λί­ου οι Γερ­μα­νοί εκπρό­σω­ποι προ­τεί­νουν στους Σοβιε­τι­κούς συμ­φω­νία πολι­τι­κής σημα­σί­ας. Εν τω μετα­ξύ, οι σχέ­σεις Γερ­μα­νί­ας-ΕΣΣΔ βρί­σκο­νται στο κατώ­τε­ρο επί­πε­δό τους, με τους Γερ­μα­νούς να αρνού­νται να παρα­δώ­σουν εμπο­ρεύ­μα­τα βάσει των διμε­ρών σχέ­σε­ων. Στις 4 Αυγού­στου, ο Σού­λεν­μπουργκ τηλε­γρα­φεί στην κυβέρ­νη­σή του:

«Η κυρί­αρ­χη εντύ­πω­σή μου είναι ότι η σοβιε­τι­κή κυβέρ­νη­ση είναι τώρα απο­φα­σι­σμέ­νη να κλεί­σει μια συμ­φω­νία με τη Μ. Βρε­τα­νία και τη Γαλ­λία, εάν αυτές ικα­νο­ποι­ή­σουν τις σοβιε­τι­κές επιθυμίες.»

Στις 10–12 Αυγού­στου 1939 σε συνά­ντη­σή τους ο Ιτα­λός υπουρ­γός εξω­τε­ρι­κών κόμης Γκα­λε­ά­τσο Τσιά­νο ρωτά­ει τον Ρίμπεντροπ;

«Τι θέλε­τε με λίγα λόγια; Το Ντάν­τσιχ ή το διά­δρο­μο [μετα­ξύ Σιλε­σί­ας και αν. Πρωσίας];»

«Ακό­μη περισ­σό­τε­ρα. Θέλου­με τον πόλε­μο» απα­ντά ο Ρίμπεντροπ.

11 Αυγούστου 1939

Με επι­μο­νή της ΕΣΣΔ και με σκαν­δα­λώ­δεις καθυ­στε­ρή­σεις αρχί­ζουν οι τρι­με­ρείς συνο­μι­λί­ες στη Μόσχα μετα­ξύ ΕΣΣΔ-Βρε­τα­νί­ας-Γαλ­λί­ας. Το επί­πε­δο εκπρο­σώ­πη­σης σ’ αυτές των Γαλ­λί­ας – Βρε­τα­νί­ας είναι εξευ­τε­λι­στι­κό για την ΕΣΣΔ και κατα­δει­κνύ­ει την έλλει­ψη ενδια­φέ­ρο­ντος και βού­λη­σης. Ο Γάλ­λος εκπρό­σω­πος, χρό­νια μετά (Μάϊ­ος 1992) έγρα­φε στο ημε­ρο­λό­γιό του πως ο πρω­θυ­πουρ­γός του Ντα­λα­ντιέ, τις παρα­μο­νές της ανα­χώ­ρη­σής του για τη Μόσχα, τού δημιούρ­γη­σε την πεποί­θη­ση πως «αντέ­τασ­σε στους Σοβιε­τι­κούς μια σιδε­ρέ­νια περι­φρό­νη­ση». Αξί­ζει να σημειω­θεί πως αυτά που γρά­φει στο ημε­ρο­λό­γιό του ο Γάλ­λος στρα­τη­γός για την περί­ο­δο Σεπτέμ­βριος 1939-Ιού­νιος 1940 αρκούν για να χαρα­κτη­ρί­ζο­νταν ορι­σμέ­να από τα πιο σημαί­νο­ντα πρό­σω­πα της Γαλ­λί­ας ένο­χοι εσχά­της προδοσίας.

Οι καθυ­στε­ρή­σεις είναι απε­ρί­γρα­πτες. Οι αντι­προ­σω­πεί­ες των δυτι­κών έφτα­σαν στο Λένιν­γκραντ μετά από ταξί­δι μιας εβδο­μά­δας με εμπο­ρι­κό πλοίο. Ο Βρε­τα­νός ναύ­αρ­χος Ντραξ έχει… ξεχά­σει τα δια­πι­στευ­τή­ριά του στο Λονδίνο.

Η Σοβιε­τι­κή Ένω­ση προ­τεί­νει στην Πολω­νία τη συν­δρο­μή της με στρα­τό και όπλα. Η Πολω­νία αρνεί­ται. Σε περί­πτω­ση κατά­λη­ψης της Πολω­νί­ας από τους Γερ­μα­νούς, το Γ΄ Ράιχ θα έφτα­νε στα σύνο­ρα της ΕΣΣΔ. Αν Γαλ­λία – Βρε­τα­νία επέ­με­ναν, η Πολω­νία θα δεχό­ταν τη συν­δρο­μή της ΕΣΣΔ. Γνω­ρί­ζουν την ανι­κα­νό­τη­τα του Πολω­νι­κού στρα­τού να αντι­στα­θεί σε γερ­μα­νι­κή επί­θε­ση, την οποία θεω­ρούν πολύ πιθα­νή. Αντί­θε­τα, η εντο­λή τους προς τους πρέ­σβεις τους στην Βαρ­σο­βία είναι να παρα­μεί­νει η ΕΣΣΔ μακριά από τις διαπραγματεύσεις.

Οι Γαλ­λο­βρε­τα­νοί στις συνο­μι­λί­ες, δεν πιέ­ζουν την Πολω­νία και αρνού­νται να καλύ­ψουν την ΕΣΣΔ και τις Βαλ­τι­κές χώρες σε περί­πτω­ση επί­θε­σης του Χίτλερ. Είναι σαν να προ­κα­λεί­ται η Γερ­μα­νία να επέμ­βει. Η Πολω­νία κιν­δυ­νεύ­ει. Η από­φα­ση στη Γερ­μα­νία για την εισβο­λή έχει παρ­θεί. Στις 10 Αυγού­στου έχει σκη­νο­θε­τη­θεί και εκτε­λε­στεί η προ­βο­κά­τσια «Κον­σερ­βο­κού­τι». Μ’ αυτήν οι ναζι­στές σκη­νο­θέ­τη­σαν δήθεν πολω­νι­κή επί­θε­ση ενα­ντί­ον του συνο­ρια­κού Ρ/Σ του Γκλάι­βιτς. Ο γερ­μα­νι­κός στό­λος έχει βγει στην ανοι­χτή θάλασ­σα. Εάν κατα­λη­φθεί η Πολω­νία, οι Γερ­μα­νοί φτά­νουν στα σοβιε­τι­κά σύνο­ρα. Οι Γερ­μα­νοί, έχο­ντας κατα­λά­βει την Κλάι­πε­ντα, βρί­σκο­νται δυο βήμα­τα από το Λένιν­γκραντ. Οι γαλ­λο­βρε­τα­νοί φαί­νε­ται να αγνο­ούν ή ακό­μη χει­ρό­τε­ρα να υπο­δαυ­λί­ζουν τη συγκε­κρι­μέ­νη στρα­τη­γι­κή κατά­στα­ση που έχει διαμορφωθεί.

Η ΕΣΣΔ κάνει απί­στευ­τες παρα­χω­ρή­σεις. Όταν αρχί­ζει να δια­φαί­νε­ται ότι μπο­ρεί να δεχτεί συμ­φω­νία και χωρίς αμοι­βαί­ες εγγυ­ή­σεις οι Γάλ­λοι και οι Βρε­τα­νοί τρο­μο­κρα­τού­νται. Οι τηλε­γρα­φι­κές οδη­γί­ες των τελευ­ταί­ων  προς τους αντι­προ­σώ­πους τους είναι να μην ανα­λαμ­βά­νουν δεσμεύ­σεις, να παρελ­κύ­ουν και να καθυ­στε­ρούν. Ο ίδιος ο Γάλ­λος στρα­τη­γός Ντι­μένκ, κατά­πλη­κτος και έξαλ­λος με την ηγε­σία της χώρας του. Η ΕΣΣΔ είναι έτοι­μη να συμ­φω­νή­σει σε απί­στευ­τα πράγ­μα­τα, κατά τη γνώ­μη του και η Γαλ­λία δεν αρπά­ζει την ουρα­νο­κα­τέ­βα­τη ευκαι­ρία. Το ίδιο μπερ­δε­μέ­νος είναι και ο Βρε­τα­νός πρέ­σβης στη Μόσχα. Στις 13 Αυγού­στου τηλε­γρα­φεί στο Λονδίνο:

«Οι γρα­πτές οδη­γί­ες που δόθη­καν στο ναύ­αρ­χο Ντραξ ορί­ζουν ότι οι συνο­μι­λί­ες πρέ­πει να διε­ξά­γο­νται με βρα­δύ­τη­τα μέχρι τη στιγ­μή που θα επι­τευ­χθεί συμ­φω­νία στα εκκρε­μή πολι­τι­κά θέμα­τα. Από την άλλη μεριά πάλι, οι οδη­γί­ες του Γάλ­λου στρα­τη­γού του καθο­ρί­ζουν να κάνει τα πάντα ώστε η στρα­τιω­τι­κή συμ­φω­νία να συνα­φθεί το ταχύ­τε­ρο δυνα­τό. Είναι φανε­ρό ότι οι οδη­γί­ες αυτές διί­στα­νται με τις οδη­γί­ες του στρα­τη­γού Ντραξ.

Θα σας ήμουν ευγνώ­μων αν μου απο­σα­φη­νί­ζα­τε επει­γό­ντως αν η κυβέρ­νη­ση της Αυτού Μεγα­λειό­τη­τος εξαρ­τά τη συνέ­χι­ση των στρα­τιω­τι­κών συνο­μι­λιών πέραν του στα­δί­ου των κοι­νο­τυ­πιών, οι οποί­ες δεν δεσμεύ­ουν σε τίπο­τα, από την προ­γε­νέ­στε­ρη λύση του ζητή­μα­τος της «έμμε­σης εισβο­λής». Πολύ θα με λυπού­σε αν πραγ­μα­τι­κά αυτή ήταν η πρό­θε­ση της κυβέρ­νη­σης της Αυτού Μεγα­λειό­τη­τος, για­τί όλες οι ενδεί­ξεις μας πεί­θουν από­λυ­τα ότι η Σοβιε­τι­κή στρα­τιω­τι­κή ηγε­σία επι­θυ­μεί να εκπλη­ρώ­σει με σοβα­ρό­τη­τα την απο­στο­λή της.»[vii]

Όταν, με τα πολ­λά τίθε­ται το ζήτη­μα πώς οι σοβιε­τι­κές δυνά­μεις θα βρε­θούν σ’ επα­φή με τις δυνά­μεις του Γ΄ Ράιχ ώστε να συν­δρά­μουν τους δυτι­κούς, μιας και δεν έχουν κοι­νά σύνο­ρα η ΕΣΣΔ με τη Γερ­μα­νία, το αδιέ­ξο­δο μονι­μο­ποιεί­ται. Η Πολω­νία δεν δέχε­ται και οι δυτι­κοί σύμ­μα­χοί της δεν της το ζητούν, αν και θα μπο­ρού­σαν να το επιβάλλουν.

Πέραν αυτού του σημεί­ου, εξέ­λι­ξη στις συνο­μι­λί­ες δεν υπάρ­χει. Απε­να­ντί­ας, καθί­στα­ται φανε­ρό ότι με τις δήθεν συνο­μι­λί­ες κατα­βάλ­λε­ται προ­σπά­θεια να επι­τε­θεί η Γερ­μα­νία στην ΕΣΣΔ. Βρε­τα­νία και Γαλ­λία προ­σπα­θούν να στρέ­ψουν στην κατα­στρο­φή την ΕΣΣΔ και όχι τον αντί­πα­λό τους τη Γερ­μα­νία. Έκρι­ναν πως μια συμ­μα­χία τους με τη σοσια­λι­στι­κή Σοβιε­τι­κή Ένω­ση θα μπο­ρού­σε να γίνει επι­κίν­δυ­νη για τον ίδιο τον ιμπεριαλισμό.

Το Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ

Στις 23 Αυγού­στου 1939, ο Ρίμπε­ντροφ πετά στη Μόσχα. Την ίδια μέρα υπο­γρά­φε­ται το Σύμ­φω­νο μη Επί­θε­σης ή Σύμ­φω­νο Ρίμπε­ντροπ-Μολό­τοφ. Η ΣΕ είναι η τελευ­ταία χώρα που υπο­γρά­φει τέτοιο σύμ­φω­νο μετά από την Πολω­νία και τις χώρες της δυτ. Ευρώπης.

Η κατά­στα­ση τη χρο­νι­κή στιγ­μή της υπο­γρα­φής του Συμ­φώ­νου έχει ως εξής:

Ο πόλε­μος φαί­νε­ται ανα­πό­φευ­κτος και οι Βρε­τα­νία-Γαλ­λία δεν φαί­νο­νται δια­τε­θει­μέ­νες να πάρουν συγκε­κρι­μέ­να μέτρα για να τον εμπο­δί­σουν. Οι ίδιες χώρες δεν θέλουν συμ­μα­χία με την ΣΕ, αλλά προ­σπα­θούν να εξω­θή­σουν τη Γερ­μα­νία σε πόλε­μο με την ΕΣΣΔ. Η ίδια η Γερ­μα­νία έχει μεν απο­φα­σί­σει την κατά­λη­ψη της Πολω­νί­ας, αλλά δεν έχει κανέ­να λόγο να εμπλα­κεί σε διμέ­τω­πο πόλεμο.

Η Μόσχα δεν έχει κανέ­να λόγο να βρε­θεί απο­μο­νω­μέ­νη απέ­να­ντι στη Γερ­μα­νία. Ούτε να παρεμ­βλη­θεί σ’ έναν πόλε­μο της Γερ­μα­νί­ας με τρί­τες χώρες. Βού­λη­σή της είναι να μην συμ­με­τέ­χει στον επι­κεί­με­νο πόλε­μο, όσο είναι δυνα­τόν. Οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με Γαλ­λία – Βρε­τα­νία είχαν απο­τύ­χει – «προ­σέ­κρου­σαν σε ανυ­πέρ­βλη­τα εμπό­δια» υπο­στή­ρι­ζε μέχρι τέλους της ζωής του ο Βορο­σί­λοφ. Στό­χος της ΕΣΣΔ ήταν να κρα­τη­θεί ο πόλε­μος μακριά από τα εδά­φη της. Παρ’ όλα αυτά, οι θέσεις που προ­βά­λει είναι τέτοιες που ο Γερ­μα­νός υπουρ­γός των εξω­τε­ρι­κών Γιό­α­χιμ φον Ρίμπε­ντροπ ανα­γκά­ζε­ται να πάρει την έγκρι­ση του Βερο­λί­νου. Με την υπο­γρα­φή του Συμ­φώ­νου, η ΣΕ καθι­στά σαφές, με πολ­λούς τρό­πους, στους δυτι­κούς ότι προ­τί­θε­ται να υπο­γρά­ψει συμ­φω­νία και με αυτούς. Στις 25 Αυγού­στου, ο Βορο­σί­λοφ δηλώ­νει στον Ντι­μένκ: «Η συμ­φω­νία αυτή δεν στρέ­φε­ται ενά­ντια στη Γαλ­λία».  Επί­σης, την ίδια μέρα ο πρω­θυ­πουρ­γός και υπουρ­γός των εξω­τε­ρι­κών της ΕΣΣΔ Β. Μολό­τοφ δηλώ­νει στον πρέ­σβη της Γαλ­λί­ας στη Μόσχα πως: «Όσον αφο­ρά το γαλ­λο­σο­βιε­τι­κό σύμ­φω­νο, τίπο­τα δεν απα­γο­ρεύ­ει τη δια­τή­ρη­σή του». Στις 27 Αυγού­στου, ο Βορο­σί­λοφ, πάλι, δηλώ­νει στο Πρα­κτο­ρείο ΤΑΣΣ: «Η δια­κο­πή των συνο­μι­λιών με τη Βρε­τα­νία και τη Γαλ­λία δεν οφεί­λε­ται στο ότι η ΕΣΣΔ υπέ­γρα­ψε σύμ­φω­νο μη επί­θε­σης με τη Γερ­μα­νία. Αντί­θε­τα: Το Σύμ­φω­νο μη Επί­θε­σης υπο­γρά­φη­κε επει­δή οι στρα­τιω­τι­κές συνο­μι­λί­ες με τη Γαλ­λία και τη Βρε­τα­νία προ­σέ­κρου­σαν σε ανυ­πέρ­βλη­τα εμπό­δια.»[viii]

Το Σύμ­φω­νο επι­κυ­ρώ­θη­κε στις 31 Αυγού­στου από το Ανώ­τα­το Σοβιέτ, εν μέσω υστε­ρι­κών αντι­δρά­σε­ων των δυτι­κών που όχι μόνο απέ­τυ­χαν οι προ­σπά­θειές τους για πόλε­μο Γερ­μα­νί­ας – ΕΣΣΔ, αλλά καθί­στα­το και η θέση τους από δυσχε­ρέ­στε­ρη ως δραματική.

Ο Badia γρά­φει: «Αντί­θε­τα με αυτό που επα­νει­λημ­μέ­να έχει λεχθεί, το γερ­μα­νο­σο­βιε­τι­κό σύμ­φω­νο δεν είναι ούτε η αιτία ούτε το πρό­σχη­μα του πολέ­μου. Δεν προ­κά­λε­σε ούτε καν την επί­σπευ­ση της έκρη­ξής του. Αντί­θε­τα, είναι πολύ πιθα­νό ότι η υπο­γρα­φή ενός γαλ­λο­αγ­γλι­κο­ρω­σι­κού συμ­φώ­νου θα είχε συγκρα­τή­σει τον Χίτλερ την τελευ­ταία στιγ­μή ή ακό­μη θα τον είχε ανα­γκά­σει σε μια γρή­γο­ρη συν­θη­κο­λό­γη­ση»[ix].

Οι εξε­λί­ξεις  έδει­ξαν ότι η ΕΣΣΔ κατά­φε­ρε να κερ­δί­σει πολύ­τι­μο χρό­νο, οι δυτι­κοί ήταν οι πρώ­τοι που έπε­σαν στο λάκ­κο που έσκα­βαν. Η άρνη­σή τους για συνερ­γα­σία θα απέ­βαι­νε μοι­ραία, πρώ­τα γι’ αυτούς και στη συνέ­χεια για την υπό­λοι­πη Ευρώπη.

Η συμ­φω­νία ξαφ­νιά­ζει τους δυτι­κούς. Οι οποί­οι και εδώ ξεσκε­πά­ζο­νται. Ο Ουίν­στον Τσόρ­τσιλ, μετέ­πει­τα πρω­θυ­πουρ­γός της Βρε­τα­νί­ας, ψέγει τους Γερ­μα­νούς, αμέ­σως μετά την υπο­γρα­φή του συμ­φώ­νου: «Οι ναζί πρό­δω­σαν το αντί-Κομι­ντέρν σύμ­φω­νο και τις αντί-Μπολ­σε­βί­κι­κες συμ­φω­νί­ες». Η δε αμε­ρι­κά­νι­κη εφη­με­ρί­δα Νew York Herald Tribune έγρα­φε πως ο Χίτλερ «δεν κρά­τη­σε την υπό­σχε­σή του να είναι λιο­ντά­ρι προς ανα­το­λάς και αρνά­κι προς δυσμάς».

Με αφορ­μή το σύμ­φω­νο, δια­τα­ρά­χτη­κε η συνερ­γα­σία Βερο­λί­νου, Ρώμης, Τόκιο. Η Ιαπω­νία, έχο­ντας μέτω­πο κατά των Κινέ­ζων και των Σοβιε­τι­κών, θεώ­ρη­σε ότι το σύμ­φω­νο αυτό θα την έθε­τε σε κίν­δυ­νο. Έτσι, οι σχέ­σεις Βερο­λί­νου και Τόκιο πέρα­σαν μια προ­σω­ρι­νή κρί­ση[x].

Επί­σης, περιό­ρι­σαν τις φιλο­δο­ξί­ες των Ιαπώ­νων ενα­ντί­ον της ΣΕ και ανα­γκά­στη­καν, πολύ σύντο­μα, να υπο­γρά­ψουν ανά­λο­γη συμ­φω­νία και οι ίδιο. Γεγο­νός που με τη σει­ρά του ξαλά­φρω­σε την ΕΣΣΔ από σοβα­ρές έγνοιες στα ανα­το­λι­κά της. Από το σύμ­φω­νο, όμως, χολώ­θη­κε και η Ιτα­λία. Ο υπουρ­γός εξω­τε­ρι­κών της Ιτα­λί­ας και γαμπρός του Μου­σο­λί­νι, Galeazzo Ciano, πίστευε ότι με το σύμ­φω­νο της Μόσχας, ο Χίτλερ είχε παρα­βιά­σει το σύμ­φω­νο που είχε υπο­γρα­φεί με τον Μου­σο­λί­νι, σύμ­φω­να με το οποίο, η Γερ­μα­νία έπρε­πε να συμ­βου­λεύ­ε­ται την Ιτα­λία σε κάθε της πρωτοβουλία.

Η Πολωνία πέφτει στο λάκκο που έσκαψε η ηγεσία της

Έτσι την 1^η Σεπτεμ­βρί­ου 1939, ουσια­στι­κά είναι οι Αγγλο­γάλ­λοι που σηκώ­νουν την μπά­ρα των γερ­μα­νο­πο­λω­νι­κών συνόρων.

Στις 05:30 η Γερ­μα­νία εισβάλ­λει στην Πολω­νία, ξεκι­νώ­ντας τον Β’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο στην Ευρώ­πη. Βάσει των προ­α­να­φε­ρό­με­νων συμ­φω­νιών Γαλ­λία και Βρε­τα­νία όφει­λαν να συν­δρά­μουν ένο­πλα τη σύμ­μα­χό τους. Αλλά…

Στις 09:40 οι πρε­σβευ­τές της Γαλ­λί­ας και της Βρε­τα­νί­ας στο Λον­δί­νο, επι­δί­δουν στον Γερ­μα­νό υπουρ­γό των εξω­τε­ρι­κών Ρίμπε­ντροπ δήλω­ση – κατ’ ουσία τελε­σί­γρα­φο, όπου ανα­φέ­ρε­ται ότι: «Αν η Γερ­μα­νία δεν στα­μα­τή­σει αμέ­σως τις πολε­μι­κές ενέρ­γειες και δεν απο­σύ­ρει τα στρα­τεύ­μα­τά της από την Πολω­νία, Βρε­τα­νία και Γαλ­λία θα εκπλη­ρώ­σουν τις υπο­χρε­ώ­σεις τους απέ­να­ντι στην Πολωνία».

Αυτό το πράτ­τουν ανό­ρε­χτα και ανα­γκα­στι­κά. Μια προει­δο­ποί­η­ση ότι δεν μπο­ρούν να ανέ­χο­νται τα πάντα από τη Γερ­μα­νία. Η δύνα­μη που δημιούρ­γη­σαν, όμως, καθί­στα­ται αδη­φά­γα και δεί­χνει σημεία στρο­φής ενα­ντί­ον τους. Άρα και σαφής υπό­δει­ξη προς τη Γερ­μα­νία ότι δεν θα ανε­χτούν επί­θε­σή της προς δυσμάς. Πάντα, όμως, ελπί­ζουν πως η Ανα­το­λή θα κατα­στεί θελ­κτι­κό­τε­ρη για το Γ΄ Ράιχ. Και ότι θα τα βάλουν αργό­τε­ρα με τον Χίτλερ. Μετά την ΕΣΣΔ. Και δεν κάνουν τίπο­τα για την Πολωνία.

Στις 2 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, στη βρα­δι­νή συνε­δρί­α­ση της Βου­λής των Κοι­νο­τή­των, ο Τσά­μπερ­λεν ανα­κοι­νώ­νει ότι δεν έχει παρ­θεί κανέ­να μέτρο ακό­μη, με απο­τέ­λε­σμα να ξεση­κω­θούν οι βου­λευ­τές και των δύο κομ­μά­των. Ο Λ. Έμε­ρι, βου­λευ­τής των συντη­ρη­τι­κών και λυσ­σα­σμέ­νος ιμπε­ρια­λι­στής επι­τί­θε­ται στον Τσά­μπερ­λεν, θεω­ρώ­ντας τη στά­ση του ατι­μω­τι­κή για την Αγγλία και ζητά να μιλή­σει ο Άρτουρ Γκρίν­γουντ των δημο­κρα­τι­κών ως εκπρό­σω­πος όλου του έθνους.

Από το βήμα ο Γκρίν­γουντ λέει:

«Πρέ­πει να εκφρά­σω την μεγά­λη κατά­πλη­ξη, για­τί η εκπλή­ρω­ση των υπο­χρε­ώ­σε­ών μας απέ­να­ντι στην Πολω­νία δεν μπή­κε σε ενέρ­γεια από χθες ακό­μα… Η Βου­λή έχει συγκλο­νι­στεί από τις ανα­κοι­νώ­σεις του Πρω­θυ­πουρ­γού… Πώς γίνε­ται αυτό;… Η επί­θε­ση άρχι­σε πριν 38 ώρες και μεις σωπαί­νου­με ακό­μα!… Πόσο και­ρό ακό­μα θα βρα­δύ­νει η Αγγλία; Το κάθε λεπτό σημαί­νει τώρα απώ­λεια χιλιά­δων ανθρώ­πων, απει­λή των εθνι­κών συμ­φε­ρό­ντων μας, των ίδιων των βάσε­ων της εθνι­κής μας τιμής. Δεν μπο­ρού­με να περι­μέ­νου­με περισ­σό­τε­ρο. Ο κύβος ερρί­φθη»[xi].

Υπάρ­χουν όμως και οι αντί­θε­τες φωνές. Ο Βρε­τα­νός βου­λευ­τής «Τσι­πς» Τσά­ριον, είναι ο κοι­νο­βου­λευ­τι­κός γραμ­μα­τέ­ας του Ραμπ Μπά­τλερ (Ρόμπερτ Όστιν το πραγ­μα­τι­κό) που με τη σει­ρά του ήταν υπουρ­γός Ινδιών το 1932, υπουρ­γός παι­δεί­ας το 1945 και υπουρ­γός εργα­σί­ας το 1951. Αυτός ο «Τσι­πς», λοι­πόν, έλε­γε: «Αισθά­νο­μαι ότι ο κόσμος μας ή ότι απο­μέ­νει από αυτόν, αυτο­κτο­νεί, ενώ ο Στά­λιν γελά και το Κρεμ­λί­νο θριαμ­βεύ­ει»[xii].

Την ίδια μέρα, η Δημο­κρα­τία της Ιρλαν­δί­ας (Έιρε), λόγω της έχθρας απέ­να­ντι στους Βρε­τα­νούς κατα­πιε­στές, δια­κη­ρύτ­τει επί­ση­μα την ουδε­τε­ρό­τη­τά της στον πόλε­μο ανά­με­σα στη Βρε­τα­νία και τη Γερ­μα­νία. Έτσι δημιουρ­γή­θη­κε μια παρά­ξε­νη, του­λά­χι­στον, κατά­στα­ση. Ακό­μη και στις κρι­σι­μό­τε­ρες στιγ­μές του πολέ­μου που ακο­λού­θη­σαν, όταν έμπαι­νε το ζήτη­μα αν θα συνε­χί­σει να υπάρ­χει η Αγγλία, στο Δου­βλί­νο, 200 μίλια περί­που από τις βρε­τα­νι­κές ακτές, υπήρ­χαν φασι­στι­κές διπλω­μα­τι­κές απο­στο­λές (γερ­μα­νι­κή, ιτα­λι­κή για­πω­νέ­ζι­κη) που έκα­ναν κατα­σκο­πευ­τι­κή και σαμπο­τα­ρι­στι­κή δου­λειά ενα­ντί­ον του Λονδίνου.

Στις 3 Σεπτεμ­βρί­ου 1939 στις 09:00, μετά και την ολο­έ­να και πιο ογκού­με­νη αγα­νά­χτη­ση των μαζών και με καθυ­στέ­ρη­ση 52 ωρών, η Μεγά­λη Βρε­τα­νία, μέσω του πρε­σβευ­τή της στο Βερο­λί­νο Ν. Χέντερ­σον, επέ­δω­σε νότα στην Γερ­μα­νι­κή κυβέρ­νη­ση με την οποία την καλού­σε να απο­σύ­ρει σε δύο ώρες τα στρα­τεύ­μα­τά της από την Πολω­νία, αλλιώς θα κήρυτ­τε τον πόλε­μο. Ανά­λο­γο διά­βη­μα έκα­νε και η Γαλ­λία, αλλά οι τελευ­ταί­οι ήταν πιο… μπό­σι­κοι. Το δικό τους τελε­σί­γρα­φο έλη­γε έξι ώρες αργό­τε­ρα, στις 17:00 της ίδιας μέρας.

Την ίδια μέρα στις 11:00 κι ενώ ο Χίτλερ αγνό­η­σε και τις δύο κινή­σεις, ο Τσά­μπερ­λεν σε σύντο­μη ραδιο­φω­νι­κή ομι­λία του ανα­κοί­νω­σε ανό­ρε­χτα πως οι δύο χώρες βρί­σκο­νται σε κατά­στα­ση πολέμου.

Εκεί­νη την ημέ­ρα, παρα­κο­λου­θώ­ντας ο Ιβάν Μάι­σκι, πρέ­σβης της ΕΣΣΔ στο Λον­δί­νο, τη συνε­δρί­α­ση της Βου­λής των Κοι­νο­τή­των, αναρωτιόταν:

«Ο Τσά­μπερ­λεν και ο Ντα­λα­ντιέ από­τυ­χαν στις εξε­τά­σεις απο­τρο­πής του πολέ­μου – πώς θα πετύ­χουν στις εξε­τά­σεις για την εκπλή­ρω­ση των υπο­χρε­ώ­σε­ών τους, του­λά­χι­στον απέ­να­ντι στην Πολω­νία;»[xiii]

Την ίδια μέρα κήρυ­ξαν τον πόλε­μο στη Γερ­μα­νία η Αυστρα­λία και η Ν. Ζηλανδία.

Το ίδιο βρά­δυ το Γερ­μα­νι­κό υπο­βρύ­χιο U30 βύθι­σε το επι­βα­τη­γό Αθή­νια εντε­λώς απροει­δο­ποί­η­τα. Χάθη­καν 1112 ζωές, μετα­ξύ των οποί­ων και 26 Αμε­ρι­κα­νοί πολίτες.

Αμέ­σως μετά, η Βρε­τα­νία κηρύσ­σει πλή­ρη απο­κλει­σμό των γερ­μα­νι­κών λιμα­νιών. Παρ’ όλη την συντρι­πτι­κή υπε­ρο­πλία στη θάλασ­σα του βρε­τα­νι­κού ναυ­τι­κού, αλλά ελλεί­ψει πλοί­ων συνο­δεί­ας, πολ­λά εμπο­ρι­κά ανα­γκά­ζο­νταν να επι­πλέ­ουν μόνα τους. Μέχρι τέλους του 1939 περισ­σό­τε­ρα από 100 είχαν βυθι­στεί από το Γ΄ Ράιχ.

ΑΛΛΑ ΠΟΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ;

Κι ενώ οι Γερ­μα­νοί επε­λαύ­νουν, έχο­ντας συντρι­πτι­κή υπε­ρο­χή ένα­ντι των Πολω­νών, ας παρα­κο­λου­θή­σου­με τι κάνουν  οι Βρε­τα­νοί και οι Γάλ­λοι και πως εννο­ούν τον πόλεμο.

Χρό­νια μετά, στη Δίκη της Νυρεμ­βέρ­γης, ο αρχη­γός του επι­τε­λεί­ου επι­χει­ρή­σε­ων της ανώ­τα­της γερ­μα­νι­κής διοί­κη­σης στρα­τάρ­χης Άλφρεντ Γιο­ντλ, τους κάρ­φω­νε ανε­πα­νόρ­θω­τα δηλώ­νο­ντας: «Αν το 1939 δεν υπε­στή­κα­με ήττα, αυτό έγι­νε μόνο και μόνο επει­δή οι 110 περί­που γαλ­λι­κές και αγγλι­κές μεραρ­χί­ες (που στην διάρ­κεια του πολέ­μου μας με την Πολω­νία βρί­σκο­νταν στη Δύση, ένα­ντι 23 γερ­μα­νι­κών μεραρ­χιών) παρέ­μει­ναν εντε­λώς αδρα­νείς»[xiv]. Πράγ­μα­τι, ακό­μη και τότε, εύκο­λα οι δυτι­κοί μπο­ρού­σαν να φρε­νά­ρουν τον Χίτλερ. Αλλά δεν ήθε­λαν. Η διε­θνής τάση του καπι­τα­λι­σμού ήταν να ικα­νο­ποι­η­θεί η κυρί­αρ­χη αντί­θε­ση της επο­χής. Το θέμα ήταν η ΕΣΣΔ!

Στις 4 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, ο Τσά­μπερ­λεν απευ­θύ­νε­ται με ραδιο­φω­νι­κό λόγο στον γερ­μα­νι­κό λαό, στη γερ­μα­νι­κή γλώσσα.

Η βρε­τα­νι­κή αερο­πο­ρία ρίχνει βόμ­βες σε γερ­μα­νι­κά πολε­μι­κά πλοία στο Βίλ­χελμ­στ­χα­φεν και στο Μπριού­μο­μπιου­τελ. Προ­κά­λε­σαν κάποιες ζημιές, αλλά οι Γερ­μα­νοί δεν απά­ντη­σαν τότε. Λίγες μέρες μετά όμως Γερ­μα­νι­κό υπο­βρύ­χιο (U19) βυθί­ζει το βρε­τα­νι­κό αερο­πλα­νο­φό­ρο Καρέιντζανς.

Οι Βρε­τα­νοί, ρίχνουν στη Γερ­μα­νία άλλα έξι εκα­τομ­μύ­ρια (!!!) προκηρύξεις.

Την ίδια μέρα εκδί­δε­ται το πρώ­το ανα­κοι­νω­θέν του γαλ­λι­κού στρατού:

«Άρχι­σαν επι­χει­ρή­σεις [;;;] στην ξηρά, στη θάλασ­σα και στον αέρα». Θα έπρε­πε να έχουν αρχί­σει. Αλλά δεν άρχισαν.

Την επο­μέ­νη, 5 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, η ΡΑΦ ρίχνει άλλα τρία εκα­τομ­μύ­ρια (!!!) προ­κη­ρύ­ξεις στην περιο­χή του Ρουρ.

Το Γαλ­λι­κό ανα­κοι­νω­θέν της ημέρας:

«Τα γαλ­λι­κά στρα­τεύ­μα­τα ήρθαν σε επα­φή με τον εχθρό σε όλη τη γραμ­μή Μοζέ­λα-Ρήνου». Επα­φή είναι και η… χει­ρα­ψία και μάλ­λον περί τέτοιας επρό­κει­το. Τις επό­με­νες μέρες, οι Βρε­τα­νοί, συνε­χί­ζουν να ρίχνουν προ­κη­ρύ­ξεις σε διά­φο­ρες πόλεις της Γερμανίας.

Στις 7 Σεπτεμ­βρί­ου 1939 ο Τσά­μπερ­λεν διο­ρί­ζει τον στρα­τη­γό Γκορτ ανώ­τα­το διοι­κη­τή του βρε­τα­νι­κού εκστρα­τευ­τι­κού σώμα­τος στη Γαλ­λία. Επι­τε­λάρ­χης ορί­ζε­ται ο στρα­τη­γός Άτρεν­σαϊντ, ένας εντε­λώς ανί­κα­νος, μα λυσ­σα­σμέ­νος εχθρός της ΕΣΣΔ. Μια μικρή… λεπτο­μέ­ρεια: Εκστρα­τευ­τι­κό σώμα δεν υπήρ­χε ακόμη.

Στις 8 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, οι εσω­τε­ρι­κές (δυτι­κές-προ­ερ­χό­με­νες από το έδα­φος της Γερ­μα­νί­ας) γερ­μα­νι­κές στρα­τιές ενώ­νο­νται έξω απ’ την Βαρ­σο­βία. Γερ­μα­νι­κά στρα­τεύ­μα­τα προ­ω­θού­νταν στα περί­χω­ρα της πόλης.

Το τρί­το ανα­κοι­νω­θέν των Γάλ­λων της 6/9/39 ανα­φέ­ρει ότι γαλ­λι­κά στρα­τεύ­μα­τα πέρα­σαν σε ορι­σμέ­να σημεία τη “νεκρή ζώνη” (πρό­κει­ται για ζώνη 3–12 μιλί­ων πλά­τους, που χώρι­ζε τη “γραμ­μή Μαζι­νό” από τη “γραμ­μή Ζίγκφριντ”).

Στις 10 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, ο Κανα­δάς και η Νότιο-Αφρι­κα­νι­κή Ένω­ση κήρυ­ξαν τον πόλε­μο ενα­ντί­ον της Γερ­μα­νί­ας. Είναι, όμως, πολύ μακριά…

Η Αίγυ­πτος και το Ιράκ που είχαν κατα­στεί ντε γιού­ρε ανε­ξάρ­τη­τα κρά­τη δεν τόλ­μη­σαν να κάνουν το ίδιο, για­τί δρού­σε σ’ αυτές ισχυ­ρή φασι­στι­κή “πέμ­πτη φάλαγ­γα”, διέ­κο­ψαν όμως τις διπλω­μα­τι­κές σχέ­σεις με τη Γερμανία.

Στο διά­στη­μα 10–16 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, το Γαλ­λι­κό ανα­κοι­νω­θέν επι­μέ­νει να ανα­φέ­ρει ότι τα γαλ­λι­κά στρα­τεύ­μα­τα προ­σχω­ρούν συστη­μα­τι­κά στην περιο­χή της «νεκρής ζώνης».

Η είσοδος της ΕΣΣΔ στην Πολωνία

Στις 17 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, οι εξω­τε­ρι­κές γερ­μα­νι­κές στρα­τιές (από έδα­φος Πρωσ­σί­ας και Σλο­βα­κί­ας) συνα­ντώ­νται στο Μπρεστ Λιτόφσκ.

Η πολω­νι­κή κυβέρ­νη­ση δια­φεύ­γει στο εξω­τε­ρι­κό. Η Βαρ­σο­βία συνε­χί­ζει να αντι­στέ­κε­ται ακυ­βέρ­νη­τα. Όλο το μένος της Λου­φτ­βά­φε και του πυρο­βο­λι­κού ξεσπά πάνω της. Ο Χίτλερ μη σίγου­ρος για την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα της στρα­τιάς του παρα­κο­λου­θεί στε­νά τις εξελίξεις.

Την ίδια ημέ­ρα οι σοβιε­τι­κές δυνά­μεις περ­νά­νε τα ανα­το­λι­κά σύνο­ρα της Πολω­νί­ας στην προ­σπά­θειά τους να υπε­ρα­σπι­στούν τα 12 εκ. Ουκρα­νών και Λευ­κο­ρώ­σων. Επί πλέ­ον, επα­να­φέ­ρουν τα σύνο­ρα της ΕΣΣΔ στα 1920 και εξα­σφα­λί­ζουν βάθος άμυ­νας για το μέλ­λον. Η κίνη­ση απο­βαί­νει σωτή­ρια, προς το παρόν, για τα εκα­τομ­μύ­ρια των Ουκρα­νών της δυτ. Ουκρα­νί­ας και των Λευ­κο­ρώ­σων της δυτ. Λευκορωσίας.

Ας δού­με τι έλε­γαν τότε οι ίδιοι οι εκπρό­σω­ποι των Αγγλο­γάλ­λων γι’ αυτήν την ενέρ­γεια των Σοβιετικών.

Οι δυτι­κές χώρες, ανα­γνώ­ρι­σαν ως απο­λύ­τως λογι­κή την είσο­δο της ΕΣΣΔ στην Πολω­νία και στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, συμ­φώ­νη­σαν με τις σοβιε­τι­κές ενέρ­γειες και απο­δέ­χτη­καν την πρό­θε­ση της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης να δια­σφα­λί­σει την εθνι­κή της ασφά­λεια. Πράγ­μα­τι, την 1η Οκτω­βρί­ου 1939 ο Ουίν­στον Τσόρ­τσιλ, ο πολι­τι­κός επι­κε­φα­λής του Βασι­λι­κού Ναυ­τι­κού τότε, στην ομι­λία του στο ραδιό­φω­νο είπε: «Η Ρωσία έχει ακο­λου­θή­σει μια ψυχρή πολι­τι­κή προ­σω­πι­κού συμ­φέ­ρο­ντος… Αλλά ότι οι ρωσι­κές Ένο­πλες Δυνά­μεις πρέ­πει να παρα­μεί­νουν σε αυτή τη γραμ­μή [εννο­εί­ται το νέο δυτι­κό σύνο­ρο] είναι σαφώς απα­ραί­τη­το για την ασφά­λεια της Ρωσί­ας ένα­ντι της ναζι­στι­κής απειλής».

Στις 4 Οκτω­βρί­ου 1939, μιλώ­ντας στη Βου­λή των Λόρ­δων, ο Βρε­τα­νός υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών, Χάλι­φαξ, είπε: «…Πρέ­πει να υπεν­θυ­μί­σου­με ότι οι ενέρ­γειες της σοβιε­τι­κής κυβέρ­νη­σης ήταν να μετα­κι­νή­σουν τα σύνο­ρα ουσια­στι­κά στη γραμ­μή που προ­βλε­πό­ταν στη Διά­σκε­ψη των Βερ­σαλ­λιών από τον Λόρ­δο Κάρ­ζον… ανα­φέ­ρω ιστο­ρι­κά γεγο­νό­τα και πιστεύω ότι είναι αδιαμφισβήτητα».

Ο  Βρε­τα­νός πολι­τι­κός και πολι­τι­κός, Ντ. Λόιντ Τζορτζ, κάθε άλλο παρά φιλο­σο­βιε­τι­κός, τόνι­σε: «Ο ρωσι­κός στρα­τός κατέ­λα­βε εδά­φη που δεν είναι Πολω­νι­κά και που κατα­σχέ­θη­καν βίαια από την Πολω­νία μετά τον Α’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο… Θα ήταν μια πρά­ξη εγκλη­μα­τι­κής παρα­φρο­σύ­νης να θέσει κανείς τη ρωσι­κή ανά­πτυ­ξη το ίδιο ισό­τι­μα με τη γερμανική”.

Στις 27 Οκτω­βρί­ου 1939, ο ανώ­τε­ρος σύμ­βου­λος του Τσά­μπερ­λεν, Χ. Γουίλ­σον, δήλω­σε ότι η Πολω­νία έπρε­πε να απο­κα­τα­στα­θεί ως ανε­ξάρ­τη­το κρά­τος στην εθνο­γρα­φι­κή της βάση, αλλά χωρίς τη Δυτι­κή Ουκρα­νία και τη Λευκορωσία.

Σε άτυ­πες επι­κοι­νω­νί­ες με τον Σοβιε­τι­κό πλη­ρε­ξού­σιο εκπρό­σω­πο, Ιβάν Μάι­σκι, Βρε­τα­νοί διπλω­μά­τες και πολι­τι­κοί υψη­λού επι­πέ­δου μίλη­σαν ακό­μα πιο ανοι­χτά. Στις 17 Οκτω­βρί­ου 1939 ο υφυ­πουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών, Ρ. Α. Μπά­τλερ, του εμπι­στεύ­τη­κε ότι οι βρε­τα­νι­κοί κυβερ­νη­τι­κοί κύκλοι πίστευαν ότι δεν θα μπο­ρού­σε να υπάρ­ξει ζήτη­μα επι­στρο­φής της Δυτι­κής Ουκρα­νί­ας και της Λευ­κο­ρω­σί­ας στην Πολω­νία. Σύμ­φω­να με τον ίδιο, εάν ήταν δυνα­τόν να δημιουρ­γη­θεί μια εθνο­γρα­φι­κή Πολω­νία μέτριου μεγέ­θους με εγγύ­η­ση όχι μόνο της ΕΣΣΔ και της Γερ­μα­νί­ας, αλλά και της Βρε­τα­νί­ας και της Γαλ­λί­ας, η βρε­τα­νι­κή κυβέρ­νη­ση θα ήταν αρκε­τά ικα­νο­ποι­η­μέ­νη. Στις 27 Οκτω­βρί­ου 1939, ο ανώ­τε­ρος σύμ­βου­λος του Τσά­μπερ­λεϊν, Χ. Γουίλ­σον, δήλω­σε ότι η Πολω­νία έπρε­πε να απο­κα­τα­στα­θεί ως ανε­ξάρ­τη­το κρά­τος στην εθνο­γρα­φι­κή της βάση, αλλά χωρίς τη Δυτι­κή Ουκρα­νία και τη Λευκορωσία.

Στις 24–25 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, οι Βρε­τα­νοί ξανα­ρί­χνουν… προ­κη­ρύ­ξεις στη Γερ­μα­νία. Από την αρχή του “πολέ­μου” έχουν ριχτεί 18 εκα­τομ­μύ­ρια… προκηρύξεις.

Στις 27 Σεπτεμ­βρί­ου 1939, η Βαρ­σο­βία παρα­δί­δε­ται. Πολω­νία δεν υφί­στα­ται. Παρ’ όλα αυτά οι υπε­ρο­πλι­σμέ­νοι Γερ­μα­νοί χρειά­στη­καν ένα μήνα για να κατα­λά­βουν την Πολω­νία και είχαν απώ­λειες που τους ξάφ­νια­σαν. Πολ­λά από τα πάν­τσερ (ελα­φριά, βεν­ζι­νο­κί­νη­τα και ανα­ξιό­πι­στα, όπως απο­δεί­χτη­κε) κατα­στρά­φη­καν από τα πολω­νι­κά αντιαρ­μα­τι­κά και χάθη­καν περί­που 600 αερο­πλά­να. Ένα μέρος του πολω­νι­κού στρα­τού κατα­φέρ­νει να δια­φύ­γει στη Γαλ­λία. Ένα άλλο αρχί­ζει να ανα­συ­γκρο­τεί­ται στην Σοβιε­τι­κή ζώνη. Οι Γερ­μα­νοί άρχι­σαν να δεί­χνουν πώς θα μετα­χει­ρί­ζο­νταν τους λαούς της ανα­το­λι­κής Ευρώ­πης, τους οποί­ους θεω­ρού­σαν κατώ­τε­ρους. Ειδι­κά απο­σπά­σμα­τα των ΕΣ-ΕΣ άρχι­σαν να συγκε­ντρώ­νουν τους Εβραί­ους. Οι περισ­σό­τε­ροι Εβραί­οι εξα­να­γκά­ζο­νται να κλει­στούν σε γκέ­το όπου λιμο­κτο­νούν. Άλλοι εκτε­λού­νται επί τόπου.

Αλλά ο περι­βό­η­τος σερ Σάμου­ελ Χόαρ δεν… απο­γοη­τεύ­ε­ται και δηλώνει:

«Ο κομ­μου­νι­σμός είναι τώρα ο μεγά­λος κίν­δυ­νος, μεγα­λύ­τε­ρος ακό­μα κι απ’ τη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία. Πρέ­πει να είμα­στε προ­σε­κτι­κοί στις κινή­σεις μας με τη Ρωσία και να μην κατα­στρέ­ψου­με τη δυνα­τό­τη­τα της ένω­σης, στην ανά­γκη, με μια νέα γερ­μα­νι­κή κυβέρ­νη­ση, ενά­ντια σ’ ένα κοι­νό κίν­δυ­νο.»[xv]

Το Πολω­νι­κό κρά­τος – δημιούρ­γη­μα της Συν­θή­κης των Βερ­σαλ­λιών, παύ­ει να υπάρ­χει. Ο πρό­ε­δρος και η κυβέρ­νη­ση της Πολω­νί­ας εγκα­τα­λεί­πουν τη χώρα και κατα­φεύ­γουν στη Ρου­μα­νία. Θα παρα­μεί­νει η ηρω­ι­κή εστία αντί­στα­σης της περι­κυ­κλω­μέ­νης Βαρ­σο­βί­ας που θα “πέσει” στις 28/9.

Ο φασι­σμός, τα επό­με­να έξι χρό­νια θα αιμα­το­κυ­λί­σει τον κόσμο, σ’ έναν πόλε­μο με στό­χο την εξα­φά­νι­ση της ΕΣΣΔ, μέχρι η κόκ­κι­νη σημαία με το σφυ­ρο­δρέ­πα­νο και το αστέ­ρι καρ­φω­θεί στο Ράιχσταγκ.

_________________________________________________

[i] Ουίν­στον Τσώρ­τσιλ: «Δεύ­τε­ρος Παγκό­σμιος Πόλε­μος», τόμος 1, σ. 283. Από Γ. Ντε­μπό­ριν: Μυστι­κά του δεύ­τε­ρου Παγκό­σμιου Πολέ­μου, ΑΛΦΕΙΟΣ, Αθή­να 1973, σελ. 30.

[ii] Χέρ­μπερτ Φέις: «Τσώρ­τσιλ-Ρού­σβελτ-Στά­λιν», Λον­δί­νο 1957, σελ. 4. Από Γ. Ντε­μπό­ριν: Μυστι­κά του δεύ­τε­ρου Παγκό­σμιου Πολέ­μου, ΑΛΦΕΙΟΣ, Αθή­να 1973, σελ. 31).

[iii] Έντ­γκαρ Χόλ­τη: «Ο Κόσμος στον Πόλε­μο», Λον­δί­νο 1956, σελ. 10. Από Γ. Ντε­μπό­ριν: Μυστι­κά του δεύ­τε­ρου Παγκό­σμιου Πολέ­μου, ΑΛΦΕΙΟΣ, Αθή­να 1973, σελ. 30.

[iv] Χιου Ντάλ­τον: «Τα μοι­ραία Χρόνια»-Απομνημονεύματα 1931–1945, σελ. 195.

[v] Μ. Φρέ­υντ: «Deutsche Geschichte», 1960, σελ. 623. Από Γ. Ντε­μπό­ριν: Μυστι­κά του δεύ­τε­ρου Παγκό­σμιου Πολέ­μου, ΑΛΦΕΙΟΣ, Αθή­να 1973, σελ. 31.

[vi] G. Badia, II, σελ. 119. Από ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, Θ. Παπα­ρή­γας, ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, 3^η έκδο­ση, 2013, σελ. 79.

[vii] Ι.Μ. ΜΑΪΣΚΙ. Ποιος βοή­θη­σε τον Χίτλερ, σελ. 221

[viii] *ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, Θ. Παπα­ρή­γας, ΣΕ,3^η έκδο­ση, σελ. 152

[ix] G. Badia, II, σελ. 121, από ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, Θ. Παπα­ρή­γας, ΣΕ,3^η έκδο­ση, σελ. 152

[x] Αmbrose, S.E, Sulzberger C.L.: World War II, New York 1997,  σελ. 39.

[xi] Ι. ΜΑΪΣΚΙ, Ο Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ και «κοι­νο­βου­λευ­τι­κές συζη­τή­σεις. Βου­λή των Κοι­νο­τή­των 2/9/1939».

[xii] ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, Θ. Παπα­ρή­γας, ΣΕ,3^η έκδο­ση, σελ. 94.

[xv] ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, Θ. Παπα­ρή­γας, ΣΕ,3^η έκδο­ση, σελ. 94.

Στέλιος Κανάκης

Διδάσκει στην επαγγελματική εκπαίδευση και παράλληλα δραστηριοποιείται σε διάφορες επιχειρήσεις, κυρίως στο χώρο του βιβλίου. Έχει γράψει, υπό μορφή ημερολογίων, τα «Με τη μουσική του κόσμου», «Οι μουσικοί του κόσμου» και «Δώδεκα μήνες μουσική». Επίσης τα βιβλία «Ιερές Βλακείες», Εμπειρία Εκδοτική 1η και 2η έκδοση – Εκδόσεις Εντύποις 3η και 4η, το «Η Αγρία Γραφή», Εκδόσεις ΚΨΜ και το «Τ’ Άστρα στο κεφάλι μας», Εκδόσεις Εντύποις.
[email protected] Facebook: Stelios Kanakis /ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΝΑΚΗΣ