1 Δεκεμβρίου 1944: Ο Σκόμπι διατάζει τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ

Την 1η Δεκέμ­βρη 1944 ο στρα­τη­γός Σκό­μπι, χωρίς καμιά σχε­τι­κή από­φα­ση της κυβέρ­νη­σης, κοι­νο­ποί­η­σε στον ΕΛΑΣ δια­τα­γή του και κυκλο­φό­ρη­σε προ­κή­ρυ­ξη, που σκορ­πί­στη­κε από βρε­τα­νι­κά αερο­πλά­να σ’ όλη τη χώρα. Με την προ­κή­ρυ­ξη καθό­ρι­ζε ημε­ρο­μη­νία έναρ­ξης της απο­στρά­τευ­σης των ανταρ­τι­κών δυνά­με­ων τη 10 Δεκέμ­βρη και απει­λού­σε το λαό ότι αν δεν εφαρ­μο­στεί η δια­τα­γή του «θα κλο­νι­στεί η στα­θε­ρό­τη­τα του εθνι­κού νομί­σμα­τος» και θα «πει­νά­σει». Ταυ­τό­χρο­να, ο πρω­θυ­πουρ­γός Γ. Παπαν­δρέ­ου συγκα­λού­σε την κυβέρ­νη­ση, χωρίς τη συμ­με­το­χή των υπουρ­γών του ΕΑΜ, και απο­φά­σι­ζε την άμε­ση διά­λυ­ση της Εθνι­κής Πολι­το­φυ­λα­κής σε πολ­λές περι­φέ­ρειες της χώρας.

Το ιτα­μό τελε­σί­γρα­φο του Σκό­μπι, που απαι­τού­σε τον μονό­πλευ­ρο αφο­πλι­σμό του ΕΛΑΣ και η από­φα­ση του Γ. Παπαν­δρέ­ου για τη διά­λυ­ση της Εθνι­κής Πολι­το­φυ­λα­κής, ξεσή­κω­σαν, όπως ήταν επό­με­νο, τη γενι­κή κατακραυγή.

Η Κεντρι­κή Επι­τρο­πή του ΕΛΑΣ συνήλ­θε την ίδια μέρα και ενέ­κρι­νε από­φα­ση στην οποία, αφού τόνι­ζε ότι αγω­νί­ζε­ται για τη δια­τή­ρη­ση της κυβέρ­νη­σης Εθνι­κής Ενό­τη­τας με την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι θα βάλει άμε­σα σε εφαρ­μο­γή το εξαγ­γελ­λό­με­νο πρό­γραμ­μά της και θα οδη­γή­σει τη χώρα στην κατο­χύ­ρω­ση των λαϊ­κών ελευ­θε­ριών με το γρή­γο­ρο δημο­ψή­φι­σμα και ελεύ­θε­ρες εκλο­γές για Συντα­κτι­κή Εθνο­συ­νέ­λευ­ση, δια­κή­ρυ­χνε ότι μονα­δι­κή λύση, που εξυ­πη­ρε­τεί την ησυ­χία του λαού και την ομα­λό­τη­τα, είναι η πλή­ρης απο­στρά­τευ­ση όλων των ενό­πλων δυνά­με­ων: ΕΛΑΣ- ΕΔΕΣ- Ορει­νής Ταξιαρ­χί­ας- Ιερού Λόχου και των σχη­μα­τι­σμών Μέσης Ανα­το­λής, η εκκα­θά­ρι­ση των σωμά­των ασφα­λεί­ας και των κρα­τι­κών υπη­ρε­σιών, η τιμω­ρία των προδοτών.

Στη συνε­δρί­α­σή της αυτή η ΚΕ του ΕΑΜ απο­φά­σι­σε να καλέ­σει το λαό σε συλ­λα­λη­τή­ριο δια­μαρ­τυ­ρί­ας στις 3 Δεκέμ­βρη και στις 4 του ίδιου μήνα να κηρυ­χτεί γενι­κή απεργία.

Την 1η Δεκέμ­βρη, επί­σης, οι υπουρ­γοί του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ, που εκπρο­σω­πού­σαν τη συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία του λαού παραι­τή­θη­καν «Ο Παπαν­δρέ­ου και οι απο­μεί­να­ντες υπουρ­γοί του είχαν χάσει πλέ­ον και το τελευ­ταίο ίχνος επι­βο­λής», ομο­λο­γεί στα Απο­μνη­μο­νεύ­μα­τά του ο Τσόρτσιλ.

Την επο­μέ­νη, στις 2 Δεκέμ­βρη το ΕΑΜ κοι­νο­ποί­η­σε την από­φα­σή του για συγκρό­τη­ση συλ­λα­λη­τη­ρί­ου. Ο Γ. Παπαν­δρέ­ου, ενώ στην αρχή χορή­γη­σε την άδεια, πριν από τα μεσά­νυ­χτα υπα­να­χώ­ρη­σε και απα­γό­ρευ­σε το συλλαλητήριο.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης