10 Πασίγνωστες Εταιρίες που συνεργάστηκαν με την Ναζιστική Γερμανία- Volkswagen ( Β΄ Μέρος)

     Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

 Η Volkswagen AG (VW Volkswagen Group ή απλά VW) είναι η γνω­στή γερ­μα­νι­κή πολυ­ε­θνι­κή αυτο­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία που ανή­κει στο Καρ­τέλ της Porsche. Η εται­ρεία ξεκί­νη­σε σαν Volkswagen αλλά τώρα κατέ­χει και άλλα εμπο­ρι­κά σήμα­τα, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Audi, της Skoda και της Seat.

Ο όμι­λος Volkswagen είναι (2017) ο μεγα­λύ­τε­ρος κατα­σκευα­στής αυτο­κι­νή­των στον κόσμο. Πέρα­σε σε παρα­γω­γή την ιαπω­νι­κή Toyota. Ο τζί­ρος της Εται­ρεί­ας για το 2017 ήταν 272 δισε­κα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια και το κέρ­δος 13,1 δις δολά­ρια. Είναι η 16η μεγα­λύ­τε­ρη εται­ρεία στον κόσμο. Η αξία της υπο­λο­γί­ζε­ται σήμε­ρα σε 101 δις δολάρια.

Χτί­στη­κε με χρή­μα­τα των Γερ­μα­νών εργα­τών, κατα­σχε­θέ­ντα από τα συν­δι­κά­τα που κατάρ­γη­σε και απα­γό­ρευ­σε ο Χίτλερ τον Μάιο του 1933 και ολο­κλη­ρώ­θη­κε με την κατα­να­γκα­στι­κή εργα­σία εργα­τών-δού­λων των Στρα­το­πέ­δων συγκέντρωσης.

Όταν άρχι­σε να ανθί­ζει η παρα­γω­γή παρα­δό­θη­κε στην Porsche, της οποί­ας ο ιδρυ­τής σχε­δί­α­σε το πρώ­το μοντέ­λο “σκα­ρα­βαίο” που ενθου­σί­α­σε τον Χίτλερ.

Στη δεκα­ε­τία του 1930, η αυτο­κι­νη­τι­στι­κή βιο­μη­χα­νία της Γερ­μα­νί­ας ήταν προ­σα­να­το­λι­σμέ­νη στα αυτο­κί­νη­τα πολυ­τε­λεί­ας που ήταν πέρα από τις δυνα­τό­τη­τες του μέσου Γερμανού.

Δεν υπήρ­χε καμία εγχώ­ρια μαζι­κή παρα­γω­γή ισο­δύ­να­μη και το ίδιο προ­σι­τή με την αμε­ρι­κά­νι­κη Ford, με το Model‑T, έτσι ώστε το μέσον που είχαν οι Γερ­μα­νοί για προ­σω­πι­κή μετα­φο­ρά ήταν μόνο οι μοτο­σι­κλέ­τες. Οι περισ­σό­τε­ροι δεν είχαν κανέ­να μέσον και μόνο το 2 τοις εκα­τό των Γερ­μα­νών είχαν αυτοκίνητο.

Ένα τόσο χαμη­λό ποσο­στό κατό­χων αυτο­κι­νή­των δημιουρ­γού­σε μια τερά­στια δυνη­τι­κή αγο­ρά για ένα προ­σι­τό αυτο­κί­νη­το και πολ­λοί προ­σπά­θη­σαν να ανα­λά­βουν τον ηγε­τι­κό ρόλο να προ­ω­θή­σουν το «αυτο­κί­νη­το του λαού» (Volks-wagen στα γερμανικά).

Ένας από αυτούς ήταν ο Ferdinand Porsche, ένας πολύ γνω­στός σχε­δια­στής αγω­νι­στι­κών και αυτο­κι­νή­των πολυ­τε­λεί­ας, ο οποί­ος επε­δί­ω­ξε να κινή­σει το ενδια­φέ­ρον κατα­σκευα­στών αυτο­κι­νή­των για ένα μικρό και προ­σι­τό οικο­γε­νεια­κό αυτοκίνητο.

Το 1933 ο Porsche κατα­σκεύ­α­σε το αυτο­κί­νη­τό του, ένα πρό­δρο­μο του Volkswagen, το γνω­στό “σκα­θά­ρι”, που το ονό­μα­σε Volks-auto. Όταν οι Ναζί ήρθαν στην εξου­σία το 1933, ο Χίτλερ ενδια­φέρ­θη­κε προ­σω­πι­κά για το «αυτο­κί­νη­το των ανθρώ­πων», και το Φεβρουά­ριο του 1933, μόλις λίγες εβδο­μά­δες πριν γίνει καγκε­λά­ριος του Ράιχ, ανα­κοί­νω­σε τα σχέ­δια για το «αυτο­κί­νη­το του λαού».

Η Σβά­στι­κα στο πρώ­το σήμα

Το 1934, ο Φύρερ εξέ­δω­σε διά­ταγ­μα για την παρα­γω­γή ενός αυτο­κι­νή­του ικα­νό να μετα­φέ­ρει δύο ενή­λι­κες και τρία παι­διά με ταχύ­τη­τα 100 χιλ. την ώρα, που θα μπο­ρού­σε να σκαρ­φα­λώ­σει σε ανη­φό­ρες με κλί­ση 30% και που θα κόστι­ζε μόνο 990 μάρ­κα – περί­που 400 δολά­ρια το 1930. Ο Χίτλερ ενθου­σιά­στη­κε με τον σχε­δια­σμό του Ferdinand Porsche αλλά η αυτο­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία της Γερ­μα­νί­ας δεν μπο­ρού­σε να παρά­ξει ένα αυτο­κί­νη­το για την τιμή αυτή με τις υφι­στά­με­νες εγκα­τα­στά­σεις. Έτσι ο Χίτλερ διέ­τα­ξε την κατα­σκευή εργο­στα­σί­ου για την παρα­γω­γή της Volkswagen από την εται­ρεία Gezuvor, που ιδρύ­θη­κε στο Βερο­λί­νο το 1937. Το 1938 άλλα­ξε το όνο­μά της σε Volkswagenwerk GmbH. Η όλη προ­σπά­θεια κατα­σκευ­ής του αυτο­κι­νή­του στη­ρί­χτη­κε από την Deutsche Arbeitsfront(DAF), Γερ­μα­νι­κό Μέτω­πο Εργα­σί­ας, με 50 εκα­τομ­μύ­ρια μάρκα.

Η δια­βό­η­τη Ναζι­στι­κή DAF δημιουρ­γή­θη­κε τον Μάη του 1933 μετά την κατάρ­γη­ση και απα­γό­ρευ­ση όλων των συν­δι­κα­λι­στι­κών Ενώ­σε­ων και σωμα­τεί­ων και την αρπα­γή όλων των περιου­σια­κών τους στοι­χεί­ων. Με χρή­μα­τα των Γερ­μα­νών εργα­τών επο­μέ­νως άρχι­σε τo 1938 η παρα­γω­γή των αυτο­κι­νή­των στο και­νούρ­γιο εργο­στά­σιο στην πόλη Βόλφ­σμπουργκ που ήταν τότε η πλου­σιό­τε­ρη πόλη της Γερ­μα­νί­ας λόγω της ακμά­ζου­σας αυτο­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νί­ας. Το εργο­στά­σιο χτί­στη­κε σύμ­φω­να με τα σχέ­δια των εργο­στα­σί­ων του Φορντ.

Ωστό­σο, μόνο λίγα αυτο­κί­νη­τα κατα­σκευά­στη­καν κατά τον Β’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο επει­δή από το 1939 το εργο­στά­σιο στρά­φη­κε από τα αυτο­κί­νη­τα των κατα­να­λω­τών στην παρα­γω­γή στρα­τιω­τι­κών οχη­μά­των και τζιπ. Στο εργο­στά­σιο αυτό συναρ­μο­λο­γή­θη­κε και ο πύραυ­λος V-1.

Μετα­ξύ 1940 – 1945 στην Volkswagenwerk εργά­στη­καν κατα­να­γκα­στι­κά περί­που 20.000 άνθρω­ποι μετα­ξύ των οποί­ων αιχ­μά­λω­τοι πολέ­μου και κρα­τού­με­νοι των στρα­το­πέ­δων συγκέ­ντρω­σης Άου­σβιτς, Ντα­χά­ου και Μπέρ­γκεν-Μπέλ­σεν. Η Volkswagen χρη­σι­μο­ποιού­σε με κατα­να­γκα­στι­κή εργα­σία εργά­τες από την Ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Πολω­νί­ας, της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης και της Ολλανδίας.

Η Volkswagen συνερ­γα­ζό­ταν με τα SS, που έδι­ναν στην εται­ρεία εργά­τες από τα στρα­τό­πε­δα συγκέ­ντρω­σης που ο αριθ­μός τους εκτι­μά­ται σε περί­που 5000 αιχ­μα­λώ­τους. Οι εργά­τες- σκλά­βοι των Στρα­το­πέ­δων ζού­σαν σε άθλιες συν­θή­κες, σε υπερ­πλή­ρεις στρα­τώ­νες, υπο­σι­τι­σμέ­νοι και με κατε­στραμ­μέ­να ρού­χα. Τα παι­διά που γεν­νή­θη­καν εκεί κρα­τού­νταν στο παι­δι­κό τμή­μα του εργο­στα­σί­ου, μεγά­λω­ναν σε απαί­σιες συν­θή­κες και πολ­λά πέθαι­ναν από αμέ­λεια. Πολ­λοί ξυλο­κο­πή­θη­καν μέχρι θανά­του από τους φρου­ρούς του εργο­στα­σί­ου και πολ­λοί πέθα­ναν από την καθη­με­ρι­νή κακο­με­τα­χεί­ρι­ση ή υπέ­κυ­ψαν από την σκλη­ρή δου­λειά και το κρύο.

Παρα­γω­γή την δεκα­ε­τία του 60

Μετά τον πόλε­μο, η Volkswagen επα­να­λαμ­βά­νει την παρα­γω­γή αυτο­κι­νή­των κάτω από αγγλι­κή διοί­κη­ση. Η εται­ρεία, όπου το δημό­σιο εξα­κο­λου­θού­σε να έχει το 40% προ­σφέρ­θη­κε σε Αμε­ρι­κά­νους, Βρε­τα­νούς και Γάλ­λους κατα­σκευα­στές αυτο­κι­νή­των, οι οποί­οι απέρ­ρι­ψαν την προ­σφο­ρά – συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Ford, που αρνή­θη­κε ακό­μη και αν της προ­σφε­ρό­ταν δωρε­άν. Η παρα­γω­γή των αυτο­κι­νή­των συνέ­χι­σε να αυξά­νε­ται τόσο, ώστε η Volkswagen να γίνει ένα από τα σήμα­τα κατα­τε­θέν της βιο­μη­χα­νι­κής Γερ­μα­νί­ας, αν και βου­τηγ­μέ­νη στο αίμα των αιχ­μα­λώ­των των Στρα­το­πέ­δων του θανά­του. Την δεκα­ε­τία του 60 η εται­ρεία απαλ­λά­χθη­κε από τα δημό­σια ποσο­στά, ιδιω­τι­κο­ποι­ή­θη­κε και πέρα­σε ολο­κλη­ρω­τι­κά στην κατο­χή της Πόρσε.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία