10 Πασίγνωστες Εταιρείες που συνεργάστηκαν με την Ναζιστική Γερμανία-FANTA (Γ’ Μέρος).

  Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Η Fanta γεν­νή­θη­κε και έκα­νε μπίζ­νες στη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία κατά τη διάρ­κεια του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου. Το κεφά­λαιο δεν έχει πατρί­δα. Αυτό απο­δει­κνύ­ε­ται περί­τρα­να στην περί­πτω­ση της Fanta. Προ­έ­χει πάντα το κέρ­δος ακό­μη και αν η “πατρί­δα” της ήταν σε πόλε­μο με την Γερμανία.

Η Fanta, ένα από τα πιο δημο­φι­λή προ­ϊ­ό­ντα της Coca-Cola, παρά­γε­ται σήμε­ρα σε πάνω από 70 γεύ­σεις, και πωλεί­ται σε 188 χώρες. Παρα­σκευά­στη­κε στη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία κατά τη διάρ­κεια του Β ’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου χωρίς να αντι­με­τω­πί­σει δυσκο­λί­ες παρα­γω­γής και εμπορίας. 

Η ιστο­ρία της Coca-Cola στην Γερ­μα­νία αρχί­ζει πριν τον δεύ­τε­ρο παγκό­σμιο πόλε­μο, όταν δια­πι­στώ­θη­κε πως η μεγα­λύ­τε­ρη διε­θνής επι­τυ­χία της ήταν στο υπο­κα­τά­στη­μα της Γερ­μα­νί­ας, (Coca-Cola, GmbH). Οι Γερ­μα­νοί λάτρε­ψαν την Coca-Cola και την κατα­νά­λω­ναν σε τέτοιο βαθ­μό που κάθε χρό­νο σημειω­νό­ταν ρεκόρ πωλή­σε­ων. Το γερ­μα­νι­κό υπο­κα­τά­στη­μα έφτα­σε σε μεγά­λη ακμή κάτω από την ηγε­σία του γεν­νη­μέ­νου στην Αμε­ρι­κή διευ­θυ­ντή Ray Powers και συνέ­χι­σε να ακμά­ζει και από τον διά­δο­χό του, Max Keith, αφού ο πρώ­τος σκο­τώ­θη­κε σε αυτο­κι­νη­τι­στι­κό δυστύ­χη­μα το 1938. Από τη στιγ­μή που ξέσπα­σε ο Β ’ Παγκό­σμιος Πόλε­μος το 1939, ο γίγα­ντας των ανα­ψυ­κτι­κών είχε 43 εργο­στά­σια εμφιά­λω­σης και πάνω από 600 τοπι­κούς διανομείς.

Ο πόλε­μος δια­τα­ράσ­σει την ερω­τι­κή σχέ­ση μετα­ξύ Γερ­μα­νών και Coca-Cola. Ο Keith επι­κοι­νω­νού­σε με τη μητρι­κή εται­ρεία, λέγο­ντας ότι θα προ­σπα­θή­σει να κρα­τή­σει την επι­χεί­ρη­ση σε λει­τουρ­γία στην Γερ­μα­νία, αλλά ορι­σμέ­να βασι­κά συστα­τι­κά για την παρα­γω­γή Coca-Cola μπο­ρού­σαν να παρ­θούν μόνο από Αμε­ρι­κή. Αυτό ήταν ένα πρό­βλη­μα, επει­δή η Γερ­μα­νία σε μεγά­λο βαθ­μό ήταν απο­κομ­μέ­νη από το εξω­τε­ρι­κό εμπό­ριο, λόγω του απο­κλει­σμού της από το Βρε­τα­νι­κό Ναυ­τι­κό. Χωρίς γεύ­ση Coca-Cola υπήρ­χε κίν­δυ­νος να κλεί­σουν τα εργο­στά­σια της εμφιάλωσης.

Μετά την  συρ­ρί­κνω­ση του εφο­δια­σμού με συστα­τι­κά Coca-Cola από την Αμε­ρι­κή, ο Keith προ­σπα­θεί να δια­σφα­λί­σει ότι το ανα­ψυ­κτι­κό θα πηγαί­νει μόνο σε  τραυ­μα­τί­ες στρα­τιώ­τες, μέλη του ναζι­στι­κού κόμματος!!

Η δια­κο­πή δεν κρά­τη­σε πολύ, ωστό­σο, η διεύ­θυν­ση της Coca-Cola Γερ­μα­νί­ας βρή­κε ένα εναλ­λα­κτι­κό ανα­ψυ­κτι­κό, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας άμε­σα δια­θέ­σι­μα εγχώ­ρια υλι­κά. Μετά από κάποιες δοκι­μές και σφάλ­μα­τα, έφτια­ξε ένα νέο ανα­ψυ­κτι­κό φτιαγ­μέ­νο από τα υπο­λείμ­μα­τα των άλλων βιο­μη­χα­νιών τρο­φί­μων, όπως ίνες μήλου, πρε­σα­ρι­σμέ­νο μηλί­τη και ένα υπο­προ­ϊ­όν τυριού. 

Για γλυ­κα­ντι­κή ουσία, η εται­ρεία χρη­σι­μο­ποί­η­σε αρχι­κά σακ­χα­ρί­νη, και κατό­πιν εξα­σφά­λι­σε το δικαί­ω­μα από­κτη­σης ζάχα­ρης τεύ­τλων και η παρα­γω­γή ξεκί­νη­σε το 1941.

Ενώ η Fanta είναι σήμε­ρα ένα ανα­ψυ­κτι­κό με γεύ­ση πορ­το­κα­λά­δας δεν υπήρ­χε καμία συγκε­κρι­μέ­νη γεύ­ση κατά τη διάρ­κεια του Β ’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου, καθώς η εται­ρεία χρη­σι­μο­ποιού­σε όποια φρού­τα μπο­ρού­σαν να είναι δια­θέ­σι­μα κατά περίπτωση.

Το νέο ανα­ψυ­κτι­κό πήρε το όνο­μά του, όταν ο Max Keith πραγ­μα­το­ποί­η­σε μια σύσκε­ψη με τους υφι­στα­μέ­νους του με σκο­πό να κατα­λή­ξει σε κάτι πια­σά­ρι­κο όταν έγι­νε γνω­στό πως οι Σύμ­μα­χοι είχαν μπλο­κά­ρει την εισα­γω­γή των συστα­τι­κών της Coca-Cola στην Γερ­μα­νία. Ο Keith κάλε­σε τους υπαλ­λή­λους του να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν τη φαντα­σία τους (fantasie στα γερ­μα­νι­κά) και ένας από αυτούς, ένας πωλη­τής ανα­φώ­νη­σε «Fanta!».

Η Fanta απο­δεί­χτη­κε αρκε­τά δημο­φι­λής στους Γερ­μα­νούς κατά τη διάρ­κεια του πολέ­μου – που­λώ­ντας για παρά­δειγ­μα πάνω από τρία εκα­τομ­μύ­ρια φιά­λες το 1943  και κρά­τη­σε και τους υπαλ­λή­λους της και ανοι­χτές τις εγκα­τα­στά­σεις της εταιρείας. 

Η κεντρι­κή διοί­κη­ση της Coca-Cola ισχυ­ρί­ζε­ται πως είχε χάσει την επα­φή με το υπο­κα­τά­στη­μα της Γερ­μα­νί­ας κατά τη διάρ­κεια του πολέ­μου και δεν ήξε­ραν αν ο Keith δού­λευε για αυτούς ή για τους Ναζί. Παρό­λα αυτά, παρά τον ισχυ­ρι­σμό της μητρι­κής εται­ρί­ας ότι δεν έλεγ­χε ούτε κατεύ­θυ­νε τον Keith κατά τη διάρ­κεια του πολέ­μου, οι ενέρ­γειές του δια­σφα­λί­ζουν τα συμ­φέ­ρο­ντα της μητρι­κής εται­ρεί­ας στη Γερ­μα­νία κατά τη διάρ­κεια αυτής της περιό­δου όπου ο κόσμος κυριο­λε­κτι­κά “καί­γε­ται”.

Μετά τον πόλε­μο, μια έρευ­να σχε­τι­κά με τις απρό­βλε­πτες ενέρ­γειες του Keith κατέ­λη­ξε στο συμπέ­ρα­σμα ότι δεν είχε γίνει Ναζί, κι ας κυμά­τι­ζε η Ναζι­στι­κή σημαία πίσω του όταν έκα­νε εξαγ­γε­λί­ες, παρά την πίε­ση που δέχτη­κε να εντα­χθεί στο κόμ­μα. Ήταν πιστός στην εται­ρεία, απέ­φυ­γε να εκμε­ταλ­λευ­τεί την ευκαι­ρία για δικό του συμφέρον. 

Κρά­τη­σε σχο­λα­στι­κά όλους τους λογα­ρια­σμούς των πωλή­σε­ων και επέ­στρε­ψε όλα τα κέρ­δη, καθώς και το νέο ανα­ψυ­κτι­κό πίσω στην μητρι­κή εται­ρεία μετά τον πόλε­μο το 1946.

Κέρ­δι­σε πολ­λά η Coca-Cola από την δημιουρ­γία της Fanta στην Γερ­μα­νία κατά την διάρ­κεια του πολέ­μου και πάνω που κανείς καλο­προ­αί­ρε­τα θα πίστευε πως η μητρι­κή εται­ρεία δεν είχε καμία ανά­μι­ξη έρχε­ται η ανα­κοί­νω­ση της το 2016 που η Fanta έκλει­νε 75 χρό­νια από την δημιουρ­γία της και ανα­τρέ­πει τους ισχυ­ρι­σμούς της. 

“Αυτή η Γερ­μα­νι­κή εικό­να κλεί­νει τα 75, έλε­γε η δια­φή­μι­ση. Για να τα γιορ­τά­σου­με σας πάμε πίσω στον παλιό καλό και­ρό”. Απέ­συ­ρε την δια­φή­μι­ση η Coca-Cola , ζήτη­σε συγνώ­μη όταν άρχι­σαν να πλη­θαί­νουν οι δια­μαρ­τυ­ρί­ες και διευ­κρί­νι­σε ότι δεν είχε σχέ­ση με τον παλιό καλό και­ρό επί Χίτλερ και εννο­ού­σε την παι­δι­κή ηλι­κία. Μόνο που ο “παλιός καλός και­ρός” είναι το Ολο­καύ­τω­μα, η κατα­στρο­φή της Ευρώ­πης, τα 40 εκα­τομ­μύ­ρια νεκροί και όλη η δυστυ­χία του Β’ Παγκο­σμί­ου όσο η Coca-Cola έκα­νε απλά μπίζνες. 

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία