12 Απριλίου 1942 Η πρώτη απεργία σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη

Οι δημό­σιοι υπάλ­λη­λοι κηρύσ­σουν απερ­γία που κρα­τά έως τις 21 του Απρί­λη. Στην απερ­γία αυτή πήραν μέρος πάνω από 50.000 εργα­ζό­με­νοι στο δημό­σιο. Είναι ο πρώ­τος μεγά­λος απερ­για­κός αγώ­νας της Κατο­χής (και πρώ­τη δημο­σιο­ϋ­παλ­λη­λι­κή απερ­γία σε όλη την κατε­χό­με­νη Ευρώ­πη). Τα έκτα­κτα μέτρα της επι­στρά­τευ­σης, οι συλ­λή­ψεις και οι απει­λές δεν πτό­η­σαν την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα των απερ­γών, οι οποί­οι πέτυ­χαν τελι­κά μικρή αύξη­ση στους μισθούς τους.

Ο Χ. Φλω­ρά­κης, ένα από τα βασι­κά στε­λέ­χη τότε των «τρια­τα­τι­κών» (των εργα­ζο­μέ­νων στη τηλε­φω­νία, την τηλε­γρα­φία και το ταχυ­δρο­μείο), εκ των ισχυ­ρό­τε­ρων ταξι­κών συν­δι­κά­των του Μεσο­πο­λέ­μου, έγρα­φε: «Ήταν από­γευ­μα γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιπο­θύ­μη­σε από την πεί­να ένας δια­νο­μέ­ας στη μεγά­λη σάλα του Κεντρι­κού. Γύρω από το λιπό­θυ­μο συγκε­ντρώ­θη­κε πλή­θος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλ­λη­λοι. Ήταν όλοι τους αγα­να­κτι­σμέ­νοι, ανα­στα­τω­μέ­νοι και στο στό­μα τους προ­φέ­ρο­νταν συνε­χώς η λέξη απερ­γία — με από­φα­ση και οργή. Το ίδιο εκεί­νο βρά­δυ, αφού γίνα­νε και οι σχε­τι­κές συνεν­νο­ή­σεις με την επαρ­χία απο­φα­σί­στη­κε να κατε­βού­με σε Παντρια­τα­τι­κή απερ­γία. Οι και­ροί ήταν ώρι­μοι. Γι’ αυτό και από την πρώ­τη μέρα η απερ­γία μας σημεί­ω­σε κατα­πλη­κτι­κή επι­τυ­χία, παρά το γεγο­νός ότι οι τρια­τα­τι­κοί ήμα­σταν επι­στρα­τευ­μέ­νοι από τους Γερ­μα­νούς και κάθε απερ­για­κή κίνη­ση πρό­βλε­πε την ποι­νή του θανά­του. Όμως η απερ­γία μας παρου­σιά­στη­κε τόσο καθο­λι­κή, που οι κατα­κτη­τές δεν τολ­μή­σα­νε να προ­βού­νε σε εκτε­λέ­σεις, αλλά μονά­χα στη σύλ­λη­ψη καμιά τρια­ντα­ριά συνα­δέλ­φων τρια­τα­τι­κών, που τους κλεί­σα­νε στο Σταθ­μό Λαρίσης.Στο μετα­ξύ οργα­νω­θή­κα­νε ομά­δες επα­γρύ­πνη­σης και συμπα­ρά­στα­σης και η απερ­γία τρά­βη­ξε τον δρό­μο της μπρο­στά. Την πρώ­τη προ­κή­ρυ­ξη, θυμά­μαι, και μέχρι να οργα­νω­θεί ο παρά­νο­μος μηχα­νι­σμός των τρια­τα­τι­κών, τη δακτυ­λο­γρα­φή­σα­με στο σπί­τι ενός για­τρού μικρο­βιο­λό­γου στην οδό Βεραν­ζέ­ρου, που διέ­θε­τε κάποια γραφομηχανή…».

Καθο­δη­γη­τι­κός νους και ψυχή της μεγά­λης αυτής κινη­το­ποί­η­σης του δημο­σιο­ϋ­παλ­λη­λι­κού κόσμου υπήρ­ξε ο Κώστας Νικο­λα­κό­που­λος, Γραμ­μα­τέ­ας της Κεντρι­κής Πανυ­παλ­λη­λι­κής Επι­τρο­πής στην περί­ο­δο της κατο­χής, μέλος της Κεντρι­κής Επι­τρο­πής του ΕΑΜ και στέ­λε­χος της Κομ­μα­τι­κής Οργά­νω­σης Αθή­νας του ΚΚΕ.