13 Ιανουαρίου 1946: Αρχίζει το 1ο Συνέδριο της ΕΠΟΝ

Στις 13 Γενά­ρη του 1946 άρχι­σε στην Αθή­να το 1ο Συνέ­δριο της ΕΠΟΝ. Πήραν μέρος εκα­το­ντά­δες αντι­πρό­σω­ποι από όλες τις γωνιές της Ελλά­δας, που εκπρο­σω­πού­σαν 600 χιλιά­δες ΕΠΟ­Νί­τες, ΕΠΟ­Νί­τισ­σες και αετό­που­λα, ανταρ­το­ε­πο­νί­τες του βου­νού, επο­νο­ε­λα­σί­τες της πόλης, παλιοί και και­νού­ριοι αγω­νι­στές, εκλεγ­μέ­νοι δημο­κρα­τι­κά από τις συνε­λεύ­σεις και συν­δια­σκέ­ψεις των οργα­νώ­σε­ών τους παίρ­νουν μέρος στο Συνέ­δριο και δια­τρα­νώ­νουν τη θέλη­σή τους να αγω­νι­στούν κατά της τρο­μο­κρα­τί­ας, για τη δια­φύ­λα­ξη της ενό­τη­τας της νέας γενιάς και τη δημοκρατία.

Το Συνέ­δριο χαι­ρε­τί­ζουν οι μητρο­πο­λί­τες Κοζά­νης Ιωα­κείμ και Ηλεί­ας Αντώ­νιος, οι πανε­πι­στη­μια­κοί καθη­γη­τές Κιτσί­κης, Κόκ­κα­λης, Θεο­δω­ρί­δης, Δεσπο­τό­που­λος, ο Βασί­λης Ρώτας, ο Κώστας Βάρ­να­λης, η Ρόζα Ιμβριώ­τη, ο Κ. Γαβρι­η­λί­δης (από το ΑΚΕ), ο Αλ. Σβώ­λος (από την ΕΛΔ), ο Β. Μπαρ­τζώ­τας (από το ΚΚΕ), ο Κρη­τι­κός (από τη Δημ. Ενω­ση) κ.ά.

Οι αντι­πρό­σω­ποι στις ομι­λί­ες τους μετα­φέ­ρουν τον ΕΠΟ­Νί­τι­κο παλ­μό της νέας γενιάς, τη θέλη­σή της να παλέ­ψει ενά­ντια στην τρο­μο­κρα­τία, κατά της ανα­βί­ω­σης του φασι­στι­κού κιν­δύ­νου. Να υπε­ρα­σπί­σει τα ιδα­νι­κά για τα οποία χιλιά­δες ΕΠΟ­Νί­τες και ΕΠΟ­Νί­τισ­σες έδω­σαν τη ζωή τους.

Το 1ο Συνέ­δριο της ΕΠΟΝ πέρα­σε στην ιστο­ρία του κινή­μα­τος της νεο­λαί­ας σαν το μεγα­λύ­τε­ρο φόρουμ ενό­τη­τας, δημο­κρα­τι­κής δια­παι­δα­γώ­γη­σης και αγω­νι­στι­κής ανά­τα­σης της νέας γενιάς της Ελλάδας.

Ομως οι ξένοι ιμπε­ρια­λι­στές μαζί με τα ντό­πια όργα­νά τους κάθε άλλο παρά σκέ­φτο­νταν την ανόρ­θω­ση και τη δημο­κρα­τι­κή ανά­πλα­ση της χώρας. Απερ­γά­ζο­νταν και είχαν θέσει ήδη σε εφαρ­μο­γή το σχέ­διο για την εξό­ντω­ση της Εθνι­κής Αντί­στα­σης. Το συνέ­δριο της ΕΠΟΝ έγι­νε μέσα σε ένα κλί­μα άγριας τρο­μο­κρα­τί­ας, με διωγ­μούς, φυλα­κί­σεις και δολο­φο­νί­ες, ένα κλί­μα βίας και θανά­του. Στις πόλεις και τα χωριά η εξό­ντω­ση των αγω­νι­στών έπαιρ­νε τη μορ­φή πογκρόμ και τους ανά­γκα­ζε να περά­σουν στην παρα­νο­μία ή να βγουν στο βου­νό. Χιλιά­δες ΕΠΟ­Νί­τες κατα­τά­χθη­καν στο Δημο­κρα­τι­κό Στρα­τό Ελλά­δας, που ήταν ο συνε­χι­στής του αγώ­να κατά της ξένης επέμ­βα­σης, για την ελευ­θε­ρία και τη δημοκρατία.

(Από το βιβλίο του Θ. Λια­κό­που­λου «Τα ΕΠΟ­Νί­τι­κα νιά­τα της Εθνι­κής Αντίστασης»)

Με αφορ­μή το πρώ­το συνέ­δριο της ΕΠΟΝ (13–19/1 1946)