Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

150 χρόνια «Σταμάτης» και «Γρηγόρης»

Το πρώ­το φανά­ρι στον κόσμο λει­τούρ­γη­σε με αέριο στο Λον­δί­νο και ήταν χει­ρο­κί­νη­το. Λίγες εβδο­μά­δες αργό­τε­ρα εξερ­ρά­γη. Χρειά­στη­κε να περά­σει μισός αιώ­νας για να μπει σε κανο­νι­κή λειτουργία.

Πριν από 150 χρό­νια ο αρχη­γός της Σκό­τλαντ Γιαρντ έστη­σε το πρώ­το φανά­ρι του κόσμου. Οι εφη­με­ρί­δες τότε έκα­ναν λόγο για «ένα όμορ­φο και κομ­ψό φανά­ρι». Είχε ύψος περί­που 8 μέτρων, ήταν σιδε­ρέ­νιο και είχε τοπο­θε­τη­θεί μπρο­στά από το Κοι­νο­βού­λιο στον Τάμεση.

Στις 10 Δεκεμ­βρί­ου 1868 τέθη­κε σε λει­τουρ­γία με αέριο αλλά τρεις εβδο­μά­δες αργό­τε­ρα το φανά­ρι εξερ­ρά­γη. Ο αστυ­νο­μι­κός που το έθε­τε σε λει­τουρ­γία τραυ­μα­τί­στη­κε, ενώ κάποιοι είπαν μάλι­στα ότι πέθα­νε. Σήμε­ρα μια πρά­σι­νη ταμπέ­λα υπεν­θυ­μί­ζει στη θέση εκεί­νη τον εφευ­ρέ­τη των φανα­ριών για την κυκλο­φο­ρία. Το όνο­μά του ήταν Τζον Πικ Νάιτ.

Η ιδέα του ήταν να δίνο­νται σήμα­τα στην κυκλο­φο­ρία ώστε αυτή να ρυθ­μί­ζε­ται καλύ­τε­ρα. Το φανά­ρι έμοια­ζε με έναν αστυ­νο­μι­κό που έδι­νε σήμα­τα με το χέρι του και στή­θη­κε έξω από το Κοι­νο­βού­λιο ώστε οι βου­λευ­τές να περ­νά­νε πιο γρή­γο­ρα το δρό­μο. Όταν σήκω­νε το χέρι προς τα πάνω οι άμα­ξες και οι καβα­λά­ρη­δες θα έπρε­πε να στα­μα­τούν ενώ όταν έδει­χνε προς τα κάτω ο δρό­μος ήταν ελεύ­θε­ρος. Ωστό­σο οι Λον­δρέ­ζοι δεν το αγά­πη­σαν και δεν έβλε­παν με καλό μάτι την ύπαρ­ξή του. Παρά το άτυ­χο ξεκί­νη­μά του όμως και την έκρη­ξη συνέ­χι­σε τη λει­τουρ­γία του μέχρι το 1872. Μετά εξα­φα­νί­στη­κε και για 50 χρό­νια οι δρό­μοι του Λον­δί­νου δεν είχαν φανάρια.

Το πρώτο γερμανικό φανάρι λειτούργησε στο Πότσνταμ

Το πρώ­το ηλε­κτρι­κό φανά­ρι έκα­νε την εμφά­νι­σή του 46 χρό­νια αργό­τε­ρα, το 1914 στο Κλή­βε­λαντ του Οχάιο των ΗΠΑ. Στη Γερ­μα­νία το πρώ­το φανά­ρι έκα­νε την εμφά­νι­σή του στο Βερο­λί­νο στην πλα­τεία Πότσ­νταμ, η οποία ήταν η πλα­τεία με την πιο πυκνή κυκλο­φο­ρία στην Ευρώ­πη. Το φανά­ρι ήταν χει­ρο­κί­νη­το και το λει­τουρ­γού­σε ένας αστυνομικός.

Δυο χρό­νια αργό­τε­ρα κατα­σκευά­στη­καν ηλε­κτρι­κά φανά­ρια στην πόλη, τα οποία βύθι­σαν το Βερο­λί­νο σε κυκλο­φο­ρια­κό χάος μιας και άνα­βαν όλα ταυ­τό­χρο­να. Όταν μπή­κε σε λει­τουρ­γία το λεγό­με­νο «πρά­σι­νο κύμα», όπου άνα­βαν τα φανά­ρια «πρά­σι­νο» το ένα μετά το άλλο, εξο­μα­λύν­θη­κε η κατάσταση.

Σύμ­φω­να με τον Ιστο­ρι­κό Κρί­στο­φερ Κόπερ από το Πανε­πι­στή­μιο του Μπί­λε­φελντ στη Γερ­μα­νία τα φανά­ρια καθιε­ρώ­θη­καν μετά το Β´ Παγκό­σμιο Πόλε­μο. Νωρί­τε­ρα δεν υπήρ­χε μεγά­λη κυκλο­φο­ρία στους δρόμους.

Οι και­ροί όμως άλλα­ξαν και εν τω μετα­ξύ η ζωή στους δρό­μους είναι αδια­νό­η­τη πλέ­ον χωρίς φανά­ρια. Μάλι­στα σύμ­φω­να με στα­τι­στι­κές, στη Γερ­μα­νία ένας οδη­γός περ­νά­ει συνο­λι­κά κατά μέσο όρο δυο εβδο­μά­δες της ζωής του μπρο­στά από ένα κόκ­κι­νο φανά­ρι. Eκτι­μά­ται ότι η Γερ­μα­νία δια­θέ­τει το πιο πυκνό δίκτυο σημα­το­δό­τη­σης στους δρόμους.

Πηγή: Deutsche Welle / DPA Επι­μέ­λεια: Μαρία Ρηγούτσου

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο