16 Ιουνίου 1976: Η εξέγερση κατά του απαρτχάιντ στο Σοβέτο

Τον Ιού­νη του 1976 η κυβέρ­νη­ση του απαρτ­χάιντ, του καθε­στώ­τος των φυλε­τι­κών δια­κρί­σε­ων της Νότιας Αφρι­κής, εκδί­δει δια­τα­γή, με την οποία στα γυμνά­σια των μαύ­ρων θα διδά­σκε­ται υπο­χρε­ω­τι­κά η γλώσ­σα των αφρι­κά­νερς (των αποί­κων από την Ολλαν­δία). Η δια­τα­γή προ­κα­λεί την αντί­δρα­ση των μαύ­ρων μαθη­τών, που ζητούν να διδά­σκο­νται μόνο στα αγγλι­κά, καθώς πιστεύ­ουν ότι έτσι εξα­σφα­λί­ζουν καλύ­τε­ρη επαγ­γελ­μα­τι­κή αποκατάσταση.

Με αίτη­μα την ανά­κλη­ση της κυβερ­νη­τι­κής δια­τα­γής, οι μαθη­τές του Σοβέ­το ‑ένα τερά­στιο γκέ­το με ένα εκα­τομ­μύ­ριο μαύ­ρο πλη­θυ­σμό κοντά στο Γιο­χά­νε­σμπουργκ- πραγ­μα­το­ποιούν στις 16 Ιου­νί­ου δια­δή­λω­ση. Η λευ­κή Αστυ­νο­μία σπεύ­δει στο χώρο της δια­δή­λω­σης και ανοί­γει πυρ κατά των άοπλων μαθη­τών, με απο­τέ­λε­σμα να σκο­τω­θεί ένας 13χρονος μαθη­τής. Οι δια­δη­λω­τές πετούν πέτρες κατά των αστυ­νο­μι­κών και αυτοί απα­ντούν, πυρο­βο­λώ­ντας στον ψαχνό και τραυ­μα­τί­ζο­ντας άλλους εφτά μαύ­ρους εφή­βους. Η κατά­στα­ση ξεφεύ­γει από κάθε έλεγ­χο. Οι νεα­ροί μαύ­ροι ανα­πο­δο­γυ­ρί­ζουν και πυρ­πο­λούν αυτο­κί­νη­τα, στή­νουν οδο­φράγ­μα­τα και επι­τί­θε­νται στους αστυ­νο­μι­κούς με κλα­διά δέντρων και καδρό­νια. Οι ταρα­χές επε­κτεί­νο­νται σε όλο το Σοβέ­το. Στρα­τιω­τι­κά ελι­κό­πτε­ρα ρίχνουν δακρυ­γό­να, για να δια­λύ­σουν τα πλή­θη, ενώ είκο­σι του­λά­χι­στον κτί­ρια πυρ­πο­λού­νται. Μέχρι το βρά­δυ, το Σοβέ­το, «σφρα­γί­ζε­ται» από πάνο­πλους αστυνομικούς.

Την επό­με­νη μέρα, οι δια­δη­λώ­σεις επα­να­λαμ­βά­νο­νται στο Σοβέ­το, αλλά και σε άλλες πόλεις. Ολες οι δια­δη­λώ­σεις πνί­γο­νται από την Αστυ­νο­μία στο αίμα. Οι ταρα­χές συνε­χί­στη­καν μέχρι τις 20 του Ιού­νη. Η «τάξη» που επι­βλή­θη­κε από το καθε­στώς του απαρτ­χάιντ είναι πλα­σμα­τι­κή και προσωρινή.

Ο μαύ­ρος πλη­θυ­σμός θρη­νεί 174 νεκρούς, κυρί­ως παι­διά, έφη­βους και νέους. Οι τραυ­μα­τί­ες ξεπερ­νούν τους 1.200 και οι συλ­λη­φθέ­ντες τους 1.300.

Η εξέ­γερ­ση του Σοβέ­το συγκλό­νι­σε όλη τη δημο­κρα­τι­κή ανθρω­πό­τη­τα, όχι μόνο εξαι­τί­ας του μεγά­λου αριθ­μού των θυμά­των, αλλά και για­τί απο­κα­λύ­πτει το απο­τρό­παιο πρό­σω­πο του καθε­στώ­τος των φυλε­τι­κών δια­κρί­σε­ων. Η εξέ­γερ­ση, επί­σης, σημα­το­δό­τη­σε μια νέα επο­χή αφύ­πνι­σης της πολι­τι­κής συνεί­δη­σης της μαύ­ρης πλειο­ψη­φί­ας. Μόνο μέσα στο πρώ­το δίμη­νο μετά το Σοβέ­το ξεσπούν σοβα­ρές ταρα­χές σε 70 συνοι­κι­σμούς μαύρων.