Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

170 χρόνια Κομμουνιστικό Μανιφέστο: «Οι κυρίαρχες τάξεις ας τρέμουν μπροστά στην κομμουνιστική επανάσταση»

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

«Οι προ­λε­τά­ριοι δεν έχουν να χάσουν σ’ αυτήν τίπο­τε άλλο, εκτός από τις αλυ­σί­δες τους. Έχουν να κερ­δί­σουν έναν κόσμο ολό­κλη­ρο. ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ!»

Εκα­τόν εβδο­μή­ντα χρό­νια συμπλη­ρώ­νο­νται αυτόν το μήνα από την πρώ­τη έκδο­ση του μεγα­λο­φυούς προ­γράμ­μα­τος του επι­στη­μο­νι­κού σοσια­λι­σμού, της επα­να­στα­τι­κής εκεί­νης θεω­ρί­ας που απο­τέ­λε­σε και απο­τε­λεί φωτει­νό φάρο του σύγ­χρο­νου κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος σε όλον τον κόσμο: Του «Μανι­φέ­στου του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος», των Καρλ Μαρξ και Φρί­ντριχ Ένγκελς.

Το Λον­δί­νο ήταν ο τόπος διε­ξα­γω­γής του 2ου Συνε­δρί­ου της «Ένω­σης των Κομ­μου­νι­στών», μετα­ξύ 29 Νοέμ­βρη και 8 Δεκέμ­βρη 1847, που είχε ως βασι­κά θέμα­τα την συζή­τη­ση και έγκρι­ση των Σχε­δί­ων Προ­γράμ­μα­τος. Στις εργα­σί­ες του Συνε­δρί­ου, τις οποί­ες διεύ­θυ­ναν οι Μαρξ και Ένγκελς, ανα­πτύ­χθη­καν έντο­νες συζη­τή­σεις μετα­ξύ των συμ­με­τε­χό­ντων για το πρό­γραμ­μα. Αφού ψηφί­στη­κε και επι­κυ­ρώ­θη­κε το κατα­στα­τι­κό της Ένω­σης, το Συνέ­δριο ανέ­θε­σε στο Μαρξ και τον Ένγκελς την επε­ξερ­γα­σία ενός προ­γραμ­μα­τι­κού ντο­κου­μέ­ντου της Ένω­σης όπου θα δια­τυ­πώ­νο­νταν οι αρχές και οι σκο­ποί της οργάνωσης. 

Μερι­κές εβδο­μά­δες αργό­τε­ρα το χει­ρό­γρα­φο των Μαρξ-Ένγκελς βρι­σκό­ταν στο τυπο­γρα­φείο. Έτσι γεν­νή­θη­κε το «Κομ­μου­νι­στι­κό Μανι­φέ­στο». Ένα μικρό βιβλια­ρά­κι που μέσα του περι­λαμ­βά­νει την πεμ­πτου­σία της πρω­το­πό­ρας επα­να­στα­τι­κής θεω­ρί­ας του επι­στη­μο­νι­κού σοσια­λι­σμού. Ένα αθά­να­το δημιούρ­γη­μα που συνέ­τα­ξαν δύο από τα λαμπρό­τε­ρα μυα­λά στην ιστο­ρία της ανθρώ­πι­νης διανόησης. 

Πλη­θώ­ρα μεγά­λων δια­νοη­τών και φιλο­σό­φων, από την αρχαιό­τη­τα μέχρι το 19ο αιώ­να, από τον Πλά­τω­να και τον Επί­κου­ρο μέχρι τον Σαιν Σιμόν, τον Χέγκελ και τον Φου­ριέ, συνέ­βα­λαν σημα­ντι­κά στην αφύ­πνι­ση της ανθρώ­πι­νης σκέ­ψης και στο ξεδί­πλω­μα σχε­δί­ων και ιδε­ών για την αλλα­γή και ανα­νέ­ω­ση του κόσμου. Ωστό­σο, ήταν ο Μαρξ και ο Ένγκελς που πραγ­μα­τι­κά θεμε­λί­ω­σαν, με επι­στη­μο­νι­κό τρό­πο, το δρό­μο αλλά και τον τρό­πο της απε­λευ­θέ­ρω­σης του ανθρώ­που από τα δεσμά της εκμε­τάλ­λευ­σης. Μέσα από το κολοσ­σιαίο έργο τους ανέ­πτυ­ξαν και επα­να­θε­με­λί­ω­σαν, σε βάση επι­στη­μο­νι­κή, τη δια­δι­κα­σία της κοι­νω­νι­κής εξέ­λι­ξης. Και το έπρα­ξαν αυτό υπερ­νι­κώ­ντας τις μονο­με­ρείς ουτο­πι­κές και ιδε­α­λι­στι­κές αντι­λή­ψεις του παρελθόντος. 

Στο «Κομ­μου­νι­στι­κό Μανι­φέ­στο», οι Μαρξ και Ένγκελς ανέ­δει­ξαν την ταξι­κή πάλη ως κινη­τή­ριο μοχλό της ιστο­ρί­ας όλων των κοινωνιών:

«Η ιστο­ρία όλων των ως τώρα κοι­νω­νιών» - ανα­φέ­ρει το «Μανι­φέ­στο»- «είναι η ιστο­ρία ταξι­κών αγώ­νων. Ελεύ­θε­ρος και δού­λος, πατρί­κιος και πλη­βεί­ος, βαρό­νος και δου­λο­πά­ροι­κος, μάστο­ρας και κάλ­φας, με μια λέξη, κατα­πιε­στής και κατα­πιε­ζό­με­νος, βρί­σκο­νταν σε ακα­τά­παυ­στη αντί­θε­ση μετα­ξύ τους, έκα­ναν αδιά­κο­πο αγώ­να, πότε καλυμ­μέ­νο, πότε ανοι­χτό, έναν αγώ­να που τελεί­ω­νε κάθε φορά με έναν επα­να­στα­τι­κό μετα­σχη­μα­τι­σμό ολό­κλη­ρης της κοι­νω­νί­ας ή με την από κοι­νού κατα­στρο­φή των τάξε­ων που αγωνίζονταν».

Από το έργο του Μαρξ και του Ένγκελς καθο­ρί­ζε­ται ο πρω­το­πό­ρος, κοσμοι­στο­ρι­κός ρόλος του προ­λε­τα­ριά­του- της εργα­τι­κής τάξης- στη δια­δι­κα­σία της κοι­νω­νι­κής εξέλιξης:

«Ολόκληρη η κοινωνία όλο και περισσότερο χωρίζεται σε δύο μεγάλα αντίπαλα στρατόπεδα, σε δύο μεγάλες τάξεις, που βρίσκονται άμεσα αντιμέτωπες η μια με την άλλη: στην αστική τάξη και το προλεταριάτο».

Και όπως σημειώ­νε­ται σε άλλο σημείο του «Μανι­φέ­στου»: «Απ’ όλες τις τάξεις που σήμε­ρα βρί­σκο­νται αντι­μέ­τω­πες με την αστι­κή τάξη, μόνο το προ­λε­τα­ριά­το είναι τάξη αλη­θι­νά επα­να­στα­τι­κή».

Χειρόγραφο από το πρωτότυπο προσχέδιο του "Μανιφέστου", γραμμένο από τον Κ.Μαρξ

Χει­ρό­γρα­φο του Κ.Μαρξ από το πρω­τό­τυ­πο προ­σχέ­διο του “Μανι­φέ­στου”.

Οι δύο γίνα­ντες της σκέ­ψης δεν απέ­δει­ξαν μόνο πως η δύνα­μη που θα γκρε­μί­σει επα­να­στα­τι­κά το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα, χτί­ζο­ντας την και­νούρ­για, κομ­μου­νι­στι­κή κοι­νω­νία, είναι η εργα­τι­κή τάξη. Αλλά επι­πλέ­ον έθε­σαν μπρο­στά στους κομ­μου­νι­στές ένα μεγά­λο σκο­πό: αυτόν της συγκρό­τη­σης του προ­λε­τα­ριά­του σε τάξη, με στό­χο την ανα­τρο­πή της αστι­κής κυριαρ­χί­ας, την κατά­κτη­ση της εξου­σί­ας και την οικο­δό­μη­ση της νέας κοι­νω­νί­ας. Οι Μαρξ και Ένγκελς δεν έμει­ναν μόνο στο τι πρέ­πει να γίνει, αλλά εξή­γη­σαν και στο πως θα γίνει. 

Το «Μανι­φέ­στο του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος» υπο­δει­κνύ­ει και ανα­δει­κνύ­ει το καθή­κον της ενό­τη­τας της εργα­τι­κής τάξης για την ανά­πτυ­ξη και προ­ώ­θη­ση της ταξι­κής πάλης, το καθή­κον της «οργά­νω­σης των προ­λε­τά­ριων σε τάξη και επο­μέ­νως σε πολι­τι­κό κόμ­μα». Στο πολι­τι­κό εκεί­νο Κόμ­μα που θα είναι εξο­πλι­σμέ­νο με την πρω­το­πό­ρα θεω­ρία του επι­στη­μο­νι­κού σοσια­λι­σμού. Στο πλαί­σιο αυτό δια­τυ­πώ­νο­νται και οι βασι­κές αρχές του μαρ­ξι­σμού στο θέμα της τακτι­κής της ταξι­κής πάλης της εργα­τι­κής τάξης.

«Οι κομ­μου­νι­στές δια­φέ­ρουν από τα άλλα προ­λε­τα­ρια­κά κόμ­μα­τα μονά­χα κατά τού­το: ότι από τη μια μεριά, στους διά­φο­ρους εθνι­κούς αγώ­νες των προ­λε­τά­ριων τονί­ζουν και προ­βάλ­λουν τα συμ­φέ­ρο­ντα που είναι κοι­νά σ’ όλο το προ­λε­τα­ριά­το κι ανε­ξάρ­τη­τα από την εθνό­τη­τα. Και από την άλλη, ότι στις διά­φο­ρες βαθ­μί­δες ανά­πτυ­ξης του αγώ­να ανά­με­σα στο προ­λε­τα­ριά­το και την αστι­κή τάξη, εκπρο­σω­πούν πάντα τα συμ­φέ­ρο­ντα του κινή­μα­τος στο σύνο­λο του.»

Στη βάση αυτή το «Κομ­μου­νι­στι­κό Μανι­φέ­στο» κάνει σαφές πως το συμ­φέ­ρον των κομ­μου­νι­στών είναι ταυ­τό­ση­μο με το συμ­φέ­ρον που έχει η εργα­τι­κή τάξη στο σύνο­λο της και πως οι κομ­μου­νι­στές απο­τε­λούν την εμπρο­σθο­φυ­λα­κή του προ­λε­τα­ριά­του. Ως τέτοιοι, οι κομ­μου­νι­στές, σύμ­φω­να με τους Μαρξ και Ένγκελς, όχι μόνο θεω­ρούν ανά­ξιο να κρύ­βουν τις ιδέ­ες τους αλλά, αντι­θέ­τως, κατα­νο­ώ­ντας τις νομο­τέ­λειες της κοι­νω­νι­κής εξέ­λι­ξης, τις προ­πα­γαν­δί­ζουν ανοι­χτά, όντας οπλι­σμέ­νοι με την πρω­το­πό­ρα επα­να­στα­τι­κή θεωρία. 

Το μονα­δι­κό αυτό στην ανθρώ­πι­νη ιστο­ρία έργο, το «Μανι­φέ­στο του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος» που ξεκι­νά με τη δια­πί­στω­ση πως «ένα φάντα­σμα πλα­νιέ­ται πάνω από την Ευρώ­πη- το φάντα­σμα του κομ­μου­νι­σμού», τελειώ­νει με ένα περή­φα­νο, φλο­γε­ρό κάλε­σμα προς τους εργά­τες όλου του κόσμου. Ένα κάλε­σμα που συνε­χί­ζει και θα συνε­χί­σει να φωτί­ζει τους αγώ­νες του σήμε­ρα και του αύριο, για το γκρέ­μι­σμα του σάπιου εκμε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­μα­τος και την οικο­δό­μη­ση της σοσια­λι­στι­κής-κομ­μου­νι­στι­κής κοινωνίας.

«Οι κυρί­αρ­χες τάξεις ας τρέ­μουν μπρο­στά στην κομ­μου­νι­στι­κή επα­νά­στα­ση! Οι προ­λε­τά­ριοι δεν έχουν να χάσουν τίπο­τα άλλο, εκτός από τις αλυ­σί­δες τους. Εχουν να κερ­δί­σουν έναν κόσμο ολό­κλη­ρο».

Νίκος Μόττας Γεννήθηκε το 1984 στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτορας (Phd) Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων (Master of Arts) στις διπλωματικές σπουδές (Παρίσι) και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις (Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.
Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο