18 Ιουλίου 1936: Αρχίζει ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος

Στο δεύ­τε­ρο μισό της 4ης δεκα­ε­τί­ας ξετυ­λί­χτη­κε στην Ισπα­νία ένο­πλος αγώ­νας ανά­με­σα στη δημο­κρα­τία και στο φασι­σμό. Αρχι­σε σαν εμφύ­λιος πόλε­μος που τον προ­κά­λε­σε η ανά­πτυ­ξη των εσω­τε­ρι­κών κοι­νω­νι­κών αντι­θέ­σε­ων στη χώρα και μετά την ιτα­λο­γερ­μα­νι­κή επέμ­βα­ση και την ανο­χή, που έδει­ξαν τα δυτι­κά κρά­τη απέ­να­ντι στους φασί­στες, έγι­νε εθνι­κο­ε­πα­να­στα­τι­κός πόλε­μος με τερά­στια διε­θνή σημασία.

Με τη νίκη του Λαϊ­κού Μετώ­που (δημο­κρα­τι­κοί, σοσια­λι­στές, κομ­μου­νι­στές) στις εκλο­γές στις 16 Φλε­βά­ρη του 1936 αρχί­ζει και η φασι­στι­κή συνω­μο­σία. Απο­φα­σι­στι­κό ρόλο στην οργά­νω­σή της έπαι­ζαν οι μεγι­στά­νες του χρη­μα­τι­στι­κού κεφα­λαί­ου, η αρι­στο­κρα­τία των γαιο­κτη­μό­νων, ο ανώ­τε­ρος κλή­ρος και η ηγε­σία του στρα­τού. Κύριοι ηγέ­τες της συνω­μο­σί­ας ήταν οι στρα­τη­γοί Σαν Χούρ­χο, Φράν­κο και Μόλα.

Το φασι­στι­κό κίνη­μα άρχι­σε στις 18 Ιού­λη 1936. Αρχη­γός προ­ο­ρι­ζό­ταν ο στρα­τη­γός Σαν Χούρ­χο, αλλά σκο­τώ­θη­κε σε αερο­πο­ρι­κό δυστύ­χη­μα στις 20 Ιού­λη. Υστε­ρα από αυτό, τη θέση του πήρε ο φανα­τι­κός εχθρός της δημο­κρα­τί­ας, των δημο­κρα­τι­κών ελευ­θε­ριών και οπα­δός της δικτα­το­ρι­κής εξου­σί­ας, στρα­τη­γός Φράνκο.

Με το μέρος των κινη­μα­τιών ήταν η συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των αξιω­μα­τι­κών που ανά­γκα­σαν τους στρα­τιώ­τες τους να πολε­μή­σουν ενα­ντί­ον της δημο­κρα­τί­ας. Με την απά­τη και τις υπο­σχέ­σεις οι αντι­δρα­στι­κοί στρα­τιω­τι­κοί κατόρ­θω­σαν να πάρουν με το μέρος τους και τα στρα­τεύ­μα­τα που απο­τε­λού­νταν από Μαρο­κι­νούς. Αξιό­λο­γη ένο­πλη δύνα­μη των κινη­μα­τιών ήταν και τα τμή­μα­τα των φαλαγ­γι­τών και η χωροφυλακή.

Οι κινη­μα­τί­ες ελπί­ζα­νε σε μια πλή­ρη επι­τυ­χία μέσα σε λίγες μέρες. Αλλά ενα­ντί­ον τους ξεση­κώ­θη­κε ολό­κλη­ρη η Ισπα­νία — το προ­λε­τα­ριά­το, η αγρο­τιά, οι μικρο­α­στοί. Χιλιά­δες άντρες και γυναί­κες κατα­τάσ­σο­νται εθε­λο­ντές στα τμή­μα­τα της πολι­το­φυ­λα­κής. Στα εργο­στά­σια και στα ορυ­χεία συγκρο­τού­νται εργα­τι­κά τάγ­μα­τα που οπλί­ζο­νται με ό,τι μπο­ρούν: με πιστό­λια, με κυνη­γε­τι­κά όπλα, με παλιά του­φέ­κια, με πακέ­τα δυνα­μί­τη, με χει­ρο­βομ­βί­δες, με μαχαί­ρια. Ολο το βάρος των πρώ­των μαχών με τον καλά εφο­δια­σμέ­νο στρα­τό των κινη­μα­τιών έπε­σε στα ανεκ­παί­δευ­τα αυτά και κακο­ο­πλι­σμέ­να τμή­μα­τα της πολι­το­φυ­λα­κής, που κατόρ­θω­σαν με μεγά­λες θυσί­ες να ανα­χαι­τί­σουν και να αντι­με­τω­πί­σουν το φασι­στι­κό κίνημα.

Στις 19 Ιού­λη τμή­μα­τα των δημο­κρα­τι­κών κυρί­ευ­σαν με έφο­δο τους στρα­τώ­νες της Μαδρί­της, όπου βρί­σκο­νταν μεγά­λες στρα­τιω­τι­κές μονά­δες των κινη­μα­τιών. Η πρω­τεύ­ου­σα της Ισπα­νί­ας έμει­νε στα χέρια του λαού. Και σε πολ­λές επαρ­χί­ες τα σχέ­δια των φασι­στών ναυά­γη­σαν. Στην Κατα­λω­νία οι εργά­τες της Βαρ­κε­λώ­νης, της Λερί­νας, του Σαμπα­ντέλ και άλλων βιο­μη­χα­νι­κών κέντρων αφό­πλι­σαν τις στρα­τιω­τι­κές μονά­δες των κινη­μα­τιών, καθώς και τις ομά­δες των φαλαγ­γι­τών και των μοναρχικών.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης