1821: Αρχίζει το κίνημα του Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία

Η έναρ­ξη της Επα­νά­στα­σης του ’21 γιορ­τά­ζε­ται στην Ελλά­δα την 25η Μάρ­τη. Η ημε­ρο­μη­νία αυτή συν­δέ­ε­ται με την έναρ­ξη της εξέ­γερ­σης στην Πελο­πόν­νη­σο (αν και αυτό αμφι­σβη­τεί­ται έντο­να). Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα η Ελλη­νι­κή Επα­νά­στα­ση άρχι­σε ένα μήνα πριν στη Μολδαβία.

Είναι γνω­στό ότι το αρχι­κό σχέ­διο της Φιλι­κής Εται­ρεί­ας προ­έ­βλε­πε την έναρ­ξη της Επα­νά­στα­σης στην Πελο­πόν­νη­σο με επι­κε­φα­λής τον ίδιο τον Αλέ­ξαν­δρο Υψη­λά­ντη. Αλλά στον αρχη­γό των Φιλι­κών, που το Φλε­βά­ρη του 1821 βρι­σκό­ταν στο Κισ­νό­βιο, όπου είχε στή­σει το επι­τε­λείο του, έφθα­σαν ανη­συ­χη­τι­κές ειδή­σεις, ότι η Πύλη απο­κά­λυ­ψε τα σχέ­δια των επα­να­στα­τών. Τότε ο Υψη­λά­ντης απο­φά­σι­σε να αρχί­σει αμέ­σως την Επα­νά­στα­ση από ένα σημείο κοντά στο Κισ­νό­βιο, στα ανα­το­λι­κά σύνο­ρα της Οθω­μα­νι­κής Αυτο­κρα­το­ρί­ας για να απο­σπά­σει την προ­σο­χή της Πύλης από τις επα­να­στα­τι­κές ζυμώ­σεις στην Ελλάδα.

Στις 22 Φλε­βά­ρη του 1821, στις 6 το βρά­δυ, ο Υψη­λά­ντης με τους αδελ­φούς του Νικό­λαο και Γεώρ­γιο, τον Γ. Καντα­κου­ζη­νό, τον Πολω­νό αξιω­μα­τι­κό Γαρ­νόφ­σκι και μερι­κούς άλλους εγκα­τα­λεί­πει τη Ρωσία, περ­νά­ει τον ποτα­μό Πρού­θο και απο­βι­βά­ζε­ται στο Ιάσιο. Αυτή η ημέ­ρα θεω­ρεί­ται ως αρχή του κινήματος.

Στις 23 Φλε­βά­ρη ο Υψη­λά­ντης και οι σύντρο­φοί του μετα­βαί­νουν στο Ιάσιο και από εκεί εκδί­δει τρεις προ­κη­ρύ­ξεις μεγά­λης σημα­σί­ας από τις οποί­ες απο­δει­κνύ­ε­ται ότι ο αρχη­γός της Φιλι­κής Εται­ρεί­ας άρχι­ζε την εξέ­γερ­ση στις Παρα­δου­νά­βιες ηγε­μο­νί­ες, δρού­σε όμως ως πανελ­λή­νιος ηγέ­της. Στην πρώ­τη προ­κή­ρυ­ξη που απηύ­θυ­νε προς το έθνος έγρα­φε: «Μάχου υπέρ Πίστε­ως και Πατρί­δος», με την οποία καλού­σε τους Ελλη­νες: «Να απο­τι­νά­ξω­μεν τον αφό­ρη­τον τού­τον ζυγόν… Να ελευ­θε­ρώ­σω­μεν την Πατρίδαν».

Στο Ιάσιο άρχι­σαν εντα­τι­κές προ­ε­τοι­μα­σί­ες και στις 2 Μάρ­τη εκδη­λώ­θη­κε το κίνη­μα στο οποίο ο Υψη­λά­ντης ήταν επι­κε­φα­λής 4–5 χιλιά­δων ενό­πλων ανδρών. Το κίνη­μα απέ­τυ­χε, στη μάχη του Δρα­γα­τσα­νί­ου (7 Ιού­νη 1821) ο στρα­τός του Υψη­λά­ντη δια­λύ­θη­κε. Ο ίδιος και οι δύο αδελ­φοί του φυλα­κί­στη­καν στην Αυστρία όπου έμει­ναν για έξι χρό­νια. Ο αρχη­γός της Επα­νά­στα­σης πέθα­νε το Γενά­ρη του 1828 στη Βιέν­νη, δύο μήνες μετά την απο­φυ­λά­κι­σή του. Ομως, το κίνη­μα αυτό συνέ­βα­λε απο­φα­σι­στι­κά στην επι­τυ­χία της Επα­νά­στα­σης στην Ελλά­δα, καθώς υπο­χρέ­ω­σε την Πύλη για το κρί­σι­μο διά­στη­μα (Φλε­βά­ρης- Ιού­νης του 1821), να δεσμεύ­σει στη Μολ­δο­βλα­χία μεγά­λες δυνά­μεις, τις οποί­ες αλλιώς θα διέ­θε­τε για την κατά­πνι­ξη της Επα­νά­στα­σης στην Πελοπόννησο.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης