Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

19 Ιανουαρίου 1928: Οι Αμερικανοί επιβάλλουν ληστρική για την Ελλάδα συμφωνία

Στις 19 Γενάρη του 1928 η Ελλάδα υποχρεώνεται, ύστερα από συμφωνία, να αναγνωρίσει ότι όφειλε στις ΗΠΑ 18.127.000 δολάρια από τις πιστώσεις που είχαν παραχωρηθεί από αυτές και τους τόκους τους. Ηταν μια ακόμη ληστρική συμφωνία, μια λεόντειος συμφωνία, που έδενε χειροπόδαρα τη χώρα και την παρέδιδε στους πιστωτές της. Το μέγεθος της ληστείας αποκαλύπτεται από το γεγονός ότι το δάνειο που είχε πάρει από τις ΗΠΑ ήταν 5,5 εκατομμυρίων δολαρίων και το τελικό ποσό που θα πλήρωνε ήταν κατά 330% μεγαλύτερο. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλης κλίμακας έφοδο του αμερικανικού κεφαλαίου στην Ελλάδα, αφού μέχρι τότε κυριαρχούσε το αγγλικό και το γαλλικό κεφάλαιο. Εξάλλου, όπως είναι γνωστό, από το 1898 είχε επιβληθεί στην Ελλάδα καθεστώς «Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου», με το οποίο δινόταν η δυνατότητα στους μεγάλους πιστωτές της (Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ) να ελέγχουν τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους, όπως και να καθορίζουν τον τρόπο πληρωμής των χρεών και των δανείων της.

Την ίδια περίοδο, το 1928, η ελληνική κυβέρνηση για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό και να σταθεροποιήσει τη δραχμή, κατέφυγε σε νέα εξωτερικά δάνεια (όπως το τριμερές, ύψους 206 εκατομμυρίων φράγκων), που έδεσαν ακόμα πιο σφιχτά τη χώρα στο άρμα του ξένου κεφαλαίου. Οι κυβερνήσεις του αστικού συνασπισμού έριξαν στις πλάτες του εργαζόμενου λαού καινούριους φόρους. Την οικονομική σταθεροποίηση την εννοούσαν σαν καθήλωση των ημερομισθίων και μισθών, σαν απόρριψη κάθε αιτήματος των εργατών και αγροτών για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής τους.

Οπως ήταν φυσικό, όλα τα εκμεταλλευόμενα λαϊκά στρώματα (οι εργάτες, οι υπάλληλοι, οι αγρότες, οι επαγγελματίες, οι βιοτέχνες) δεν ήταν δυνατόν να δεχτούν αδιαμαρτύρητα μια τέτοιου είδους «κοινωνική σταθερότητα». Γι’ αυτό και στη διετία 1927-1928 ξέσπασαν μια σειρά λαϊκοί αγώνες.

Κατά σύμπτωση, στις 19 Γενάρη 1928, τη μέρα που υπογράφηκε η ληστρική συμφωνία με τους Αμερικανούς στο χωριό Μούρες του Ηρακλείου Κρήτης πάνω από 700 αγρότες κύκλωσαν τα γραφεία της Εφορίας και έκαψαν τα αρχεία της, ενώ στην πόλη οργανώθηκε παλλαϊκό συλλαλητήριο, στο οποίο 5 περίπου χιλιάδες αγρότες και εργαζόμενοι απαίτησαν μαχητικά την κατάργηση της βαριάς φορολογίας.