1903: Οι ΗΠΑ αρπάζουν τη διώρυγα του Παναμά

Στις αρχές του 20ού αιώ­να έχου­με την ενί­σχυ­ση του ιμπε­ρια­λι­στι­κού επε­κτα­τι­σμού των Ηνω­μέ­νων Πολι­τειών. Με το στό­μα του Θ. Ρούζ­βελτ, οι ΗΠΑ αυτο­α­να­κη­ρύ­χτη­καν ανώ­τα­τος κρι­τής στις υπο­θέ­σεις ολό­κλη­ρου του δυτι­κού ημι­σφαι­ρί­ου και οικειο­ποι­ή­θη­καν δικαιώ­μα­τα «διε­θνούς αστυ­νο­μι­κής δύνα­μης». Ειδι­κά στη Θάλασ­σα της Καραϊ­βι­κής και στις χώρες που περι­βρέ­χο­νταν από αυτήν, οι ΗΠΑ τις θεω­ρού­σαν σφαί­ρα της απο­κλει­στι­κής τους επιρροής.

Την επι­θε­τι­κή τους πολι­τι­κή στις χώρες της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής, οι Αμε­ρι­κα­νοί ιμπε­ρια­λι­στές προ­σπα­θού­σαν να τη θεμε­λιώ­σουν θεω­ρη­τι­κά. Γι’ αυτό δια­δί­δα­νε ψεύ­τι­κες θεω­ρί­ες για «υπε­ρο­χή» της αγγλο­σα­ξο­νι­κής φυλής απέ­να­ντι στους «κατώ­τε­ρους» λαούς των λατι­νο­α­με­ρι­κά­νι­κων χωρών. Στη συνέ­χεια, πάνω σ’ αυτή τη βάση δια­τυ­πώ­θη­κε η θεω­ρία του πανα­με­ρι­κα­νι­σμού (δόγ­μα Μον­ρόε) και αργό­τε­ρα προ­στέ­θη­κε το δόγ­μα Ολντι για το μονο­πω­λια­κό «δικαί­ω­μα» των ΗΠΑ να παί­ζουν το ρόλο του διαι­τη­τή στις υπο­θέ­σεις της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής. Αυτό το θεω­ρη­τι­κό «οπλο­στά­σιο» συμπλη­ρώ­θη­κε με την πολι­τι­κή της «μεγά­λης μαγκού­ρας» («Big stick»), την οποία δια­τύ­πω­σε το 1914 ο Ρούζβελτ.

Οι ΗΠΑ στο ζήτη­μα της κατα­σκευ­ής της διώ­ρυ­γας του Πανα­μά ενερ­γή­σα­νε με δια­θέ­σεις εξαι­ρε­τι­κά επι­θε­τι­κές. Στα 1901 υπέ­γρα­ψαν με την Αγγλία μια συν­θή­κη που αντι­κα­τέ­στη­σε την προη­γού­με­νη του 1850 και παρα­χώ­ρη­σε στις ΗΠΑ το μονο­πω­λια­κό δικαί­ω­μα να κατα­σκευά­σουν τη διώ­ρυ­γα και να έχουν τον έλεγ­χό της. Η δημο­κρα­τία της Κολομ­βί­ας, στην οποία ανή­κε ο ισθμός του Πανα­μά, δε δέχτη­κε τους όρους των ΗΠΑ. Τότε οι Αμε­ρι­κα­νοί πρά­κτο­ρες σκη­νο­θέ­τη­σαν στο έδα­φος του ισθμού μια «επα­νά­στα­ση» και η δημο­κρα­τία- μαριο­νέ­τα του Πανα­μά που ιδρύ­θη­κε εδώ, δήλω­σε πως απο­χω­ρί­ζε­ται από την Κολομ­βία (1903). Οι ΗΠΑ ανα­γνώ­ρι­σαν αμέ­σως τη δημο­κρα­τία του Πανα­μά και την υπο­χρέ­ω­σαν να υπο­γρά­ψει, στις 18 Νοέμ­βρη 1903, μια συν­θή­κη που παρα­χω­ρού­σε στις ΗΠΑ τον παντο­τι­νό έλεγ­χο στη ζώνη της διώ­ρυ­γας του Πανα­μά. Η διώ­ρυ­γα αυτή που συνέ­δε­σε δυο ωκε­α­νούς, άρχι­σε να λει­τουρ­γεί το 1914.

Ταυ­τό­χρο­να οι Αμε­ρι­κα­νοί ιμπε­ρια­λι­στές στε­ρέ­ω­σαν την κυριαρ­χία τους στην Κού­βα. Στα 1901 το κογκρέ­σο ψήφι­σε τη λεγό­με­νη τρο­πο­ποί­η­ση του γερου­σια­στή Πλατ στο σχέ­διο Συντάγ­μα­τος της Κού­βας. Η ουσία αυτής την τρο­πο­ποί­η­σης ήταν πως η Κού­βα έχα­νε το δικαί­ω­μα να υπο­γρά­φει κατά την κρί­ση της σαν ανε­ξάρ­τη­το κρά­τος συμ­φω­νί­ες με ξένα κρά­τη και να δανεί­ζε­ται χρή­μα­τα από άλλα κράτη…

Πηγή: Ριζο­σπά­στης