2 Ιουνίου 1941: Το ολοκαύτωμα της Κανδάνου

Η Κάν­δα­νος, ένα μικρό χωριό της Κρή­της, έμελ­λε να γίνει ένα από τα μνη­μεία της ναζι­στι­κής θηριω­δί­ας κατά τη διάρ­κεια του Β‘ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου. Το ολο­καύ­τω­μα της Καν­δά­νου στις 2 Ιού­νη 1941 ήταν απά­ντη­ση των Γερ­μα­νών εισβο­λέ­ων στην ηρω­ι­κή αντί­στα­ση του λαού της Κρή­της, στο έπος που γρά­φτη­κε στην Ιστο­ρία ως «Μάχη της Κρήτης».

Η «Μάχη της Κρή­της» άρχι­σε στις 20 Μάη 1941, όταν οι Γερ­μα­νοί επι­χεί­ρη­σαν με μαζι­κές ρίψεις αλε­ξι­πτω­τι­στών να κατα­λά­βουν τα νευ­ραλ­γι­κά σημεία του νησιού. Συνά­ντη­σαν τη σθε­να­ρή αντί­στα­ση του κρη­τι­κού λαού, που με όποια μέσα διέ­θε­τε απέ­κρου­σε τους εισβο­λείς, προ­κα­λώ­ντας τους μεγά­λες απώ­λειες. Η «Μάχη της Κρή­της» τελεί­ω­σε στις 31 Μάη με την κατά­λη­ψη ολό­κλη­ρου του νησιού από τους Γερ­μα­νούς και την απο­χώ­ρη­ση των τελευ­ταί­ων Αγγλων στρα­τιω­τών, με κατεύ­θυν­ση την Αίγυ­πτο. Οι κατα­κτη­τές ρίχτη­καν με εκδι­κη­τι­κή μανία κατά του αδού­λω­του λαού της Κρήτης.

Η Κάν­δα­νος είχε βομ­βαρ­δι­στεί κατά την πρώ­τη μέρα της επι­δρο­μής, ενώ στις 24 Μάη, μετά από σφο­δρή μάχη στο φαράγ­γι της Καν­δά­νου, σκο­τώ­νο­νται πολ­λοί Γερ­μα­νοί. Τη Δευ­τέ­ρα 2 Ιού­νη αρχί­ζει ο ανε­λέ­η­τος βομ­βαρ­δι­σμός του χωριού, ενώ στη συνέ­χεια τα τμή­μα­τα που μπή­καν στο χωριό έκα­ψαν όλα τα σπί­τια. Η Κάν­δα­νος γίνε­ται ολο­καύ­τω­μα. Οι ναζί συγκε­ντρώ­νουν κατά ομά­δες τους κατοί­κους και αρχί­ζουν οι εκτε­λέ­σεις. Τις αμέ­σως επό­με­νες ημέ­ρες οι ναζί τοπο­θε­τούν δύο πινα­κί­δες — επι­γρα­φές στην είσο­δο και έξο­δο του χωριού, γραμ­μέ­νες στα γερ­μα­νι­κά και τα ελλη­νι­κά. Η πρώ­τη πινα­κί­δα έγρα­φε: «Διά την κτη­νώ­δη δολο­φο­νία Γερ­μα­νών αλε­ξι­πτω­τι­στών, αλπι­νι­στών και του μηχα­νι­κού από άνδρες, γυναί­κες, παι­διά και παπά­δες μαζί και διό­τι ετόλ­μη­σαν να αντι­στα­θούν κατά του μεγά­λου Ράιχ κατε­στρά­φη την 3/6/41 η Κάν­δα­νος εκ θεμε­λί­ων διά να μην επα­νοι­κο­δο­μη­θεί πλέ­ον ΠOTE». H δεύ­τε­ρη πινα­κί­δα έγρα­φε: «Ως αντί­ποι­νον των οπλι­σμέ­νων πολι­τών ανδρών και γυναι­κών εκ των όπι­σθεν δολο­φο­νη­θέ­ντων Γερ­μα­νών στρα­τιω­τών κατε­στρά­φη η Κάν­δα­νος». Ομως, το 1943 «φιλο­τέ­χνη­σαν» και τρί­τη μαρ­μά­ρι­νη στή­λη που ανέ­φε­ρε: «Εδώ υπήρ­χε η Κάν­δα­νος, κατε­στρά­φη προς εξι­λα­σμόν της δολο­φο­νί­ας 25 Γερ­μα­νών Στρατιωτικών».

Πηγή: Ριζο­σπά­στης