Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

20 Μαρτίου, και επισήμως μπαίνει η άνοιξη

Πρώ­τη ημέ­ρα της άνοι­ξης — σήμε­ρα Τετάρ­τη 20 Μαρ­τί­ου- και επι­σή­μως για το βόρειο ημι­σφαί­ριο, στο οποίο βρί­σκε­ται και η χώρα μας, την ίδια στιγ­μή που το φθι­νό­πω­ρο ξεκι­νά στο νότιο ημι­σφαί­ριο της Γης.

Κατά την ιση­με­ρία, η οποία συμ­βαί­νει δύο φορές τον χρό­νο, ο Ήλιος λάμπει κάθε­τα πάνω από τον Ιση­με­ρι­νό της Γης και η διάρ­κεια της μέρας και της νύχτας είναι περί­που ίδια.
Μετά από τις 20 Μαρ­τί­ου, στο βόρειο ημι­σφαί­ριο η μέρα μεγα­λώ­νει συνε­χώς έως το θερι­νό ηλιο­στά­σιο, ενώ το αντί­στρο­φο συμ­βαί­νει στο νότιο ημισφαίριο.

Η άνοι­ξη για το βόρειο ημι­σφαί­ριο δεν έχει στα­θε­ρή ημε­ρο­μη­νία έναρ­ξης και η πρώ­τη μέρα της ποι­κί­λει ανά­με­σα στις 19 (πιο σπά­νια), στις 20 (συνή­θως) και στις 21 Μαρ­τί­ου, ανά­λο­γα με το έτος.

Πάντως, για μια ακό­μη χρο­νιά φέτος, θα συνε­χι­στεί η ανε­παί­σθη­τη συρ­ρί­κνω­ση της διάρ­κειας της άνοι­ξης, η οποία θα είναι πιο σύντο­μη κατά σχε­δόν ένα λεπτό της ώρας σε σχέ­ση με πέρυ­σι. Εδώ και χιλιά­δες χρό­νια, η άνοι­ξη μικραί­νει στο βόρειο ημι­σφαί­ριο και ό,τι χάνει, το κερ­δί­ζει σε διάρ­κεια το καλοκαίρι.

Η διάρ­κεια της άνοι­ξης μειώ­νε­ται περί­που ένα λεπτό της ώρας κάθε χρό­νο, ενώ ο χει­μώ­νας μειώ­νε­ται σχε­δόν κατά μισό λεπτό ετη­σί­ως. Αντί­στρο­φα, η διάρ­κεια του καλο­και­ριού μεγα­λώ­νει με ετή­σιο ρυθ­μό ενός λεπτού (που χάνει η άνοι­ξη), ενώ του φθι­νο­πώ­ρου αυξά­νει κατά μισό λεπτό (που χάνει ο χειμώνας).

Από την άλλη, ενώ από αστρο­νο­μι­κή άπο­ψη η άνοι­ξη αρχί­ζει με την εαρι­νή ιση­με­ρία, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ‑όπως έχουν δια­πι­στώ­σει οι επι­στή­μο­νες που μελε­τούν το περι­βάλ­λον- εξαι­τί­ας της κλι­μα­τι­κής αλλα­γής η φύση εισέρ­χε­ται όλο και πιο πρό­ω­ρα στον ανοι­ξιά­τι­κο κύκλο της.

Η εαρι­νή ιση­με­ρία γιορ­τά­ζε­ται σε αρκε­τές γωνιές του πλα­νή­τη. Κάθε χρό­νο στην Πυρα­μί­δα του Ήλιου στο Μεξι­κό, εκα­το­ντά­δες επι­σκέ­πτες ‑πολ­λοί από τους οποί­ους φορούν λευ­κά ρού­χα- σηκώ­νουν τα χέρια ψηλά απευ­θύ­νο­ντας χαι­ρε­τι­σμό στον ήλιο στα χνά­ρια των Αζτέ­κων, οι οποί­οι εκτι­μού­σαν ότι με αυτόν τον τρό­πο μπο­ρούν να συγκε­ντρώ­σουν την ενέρ­γεια από τις ακτί­νες του.

Το φαι­νό­με­νο της ιση­με­ρί­ας παρου­σιά­ζε­ται σε όλους τους πλα­νή­τες κάθε ηλια­κού συστή­μα­τος οι οποί­οι παρου­σιά­ζουν κλί­ση του άξο­να περι­στρο­φής ως προς το επί­πε­δο περιφοράς.

Φέτος, η εαρι­νή ιση­με­ρία συμπί­πτει με την τρί­τη και τελευ­ταία υπερ­παν­σέ­λη­νο του 2019. Η «υπερ-Σελή­νη» συμ­βαί­νει όταν υπάρ­χει παν­σέ­λη­νος και ταυ­τό­χρο­να η τρο­χιά του φεγ­γα­ριού το φέρ­νει πιο κοντά στη Γη (περί­γειο), με απο­τέ­λε­σμα ο δορυ­φό­ρος του πλα­νή­τη μας να φαί­νε­ται μεγα­λύ­τε­ρος και πιο φωτει­νός από ό,τι συνήθως.

Η Σελή­νη ακο­λου­θεί ελλει­πτι­κή τρο­χιά και η από­στα­σή της από τον πλα­νή­τη μας δεν είναι στα­θε­ρή. Η μέση από­στα­ση Γης-Σελή­νης είναι περί­που 384.400 χιλιό­με­τρα, αλλά αυξά­νε­ται κατά 5% περί­που στο από­γειο και μειώ­νε­ται κατά 5% στο περίγειο.

Χάρη στην ιδιαί­τε­ρη λάμ­ψη της όταν απέ­χει λιγό­τε­ρα από 360.000 χιλιό­με­τρα από το κέντρο της Γης, η παν­σέ­λη­νος που συμπί­πτει με το περί­γειο χαρα­κτη­ρί­ζε­ται «υπερ-Σελή­νη» ή «supermoon», μη επι­στη­μο­νι­κός όρος που καθιέ­ρω­σε το 1979 ο αστρο­λό­γος Ρίτσαρντ Νόλε.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο