Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος //
«Οι Έλληνες επαναστάτησαν ενάντια στον τουρκικό ζυγό». Μια κουβέντα είναι αυτή. Σύσσωμος ο ελληνικός λαός;
Από τότε που μικρά παιδιά παίζαμε το «τρυποτσάκωμα», από τότε μού κάθονταν βαρύ στη σκέψη το επίθετο «σύσσωμος,η,ον». Ο καθένας τράβαγε το δρόμο του, ο καθένας έφτιαχνε την κρυψώνα του και άπαντες επιδίωκαν να ξεγελάσουν και έτσι να επικρατήσουν των «αντιπάλων» τους. Το επίθετο σύσσωμος αφορά ένα σύνολο ανθρώπων που αντιδρά με απόλυτη ομοφωνία και με ενεργό συνήθως συμμετοχή. Λειτουργούν απαξάπαντες σαν ένας άνθρωπος, σαν ένα σώμα. «Αδιάσπαστη ύλη».
Ιδιαίτερα, όταν κάθε εθνική επέτειο, άκουγα εκείνο το «σύσσωμον το έθνος αντιτάχθηκε στον Τούρκο κατακτητή» ή «στον επιδρομέα», με έπιανε ένα σύγκρυο και ένα ργιό, ένα τρέμουλο και μια ανατριχίλα διαπερνούσε το σώμα μου.
Το ρίγος αυτό προέρχονταν από τα λόγια που είπε ο Σ. Χαραλάμπης, αρχικοτσαμπάσης στη μάζωξη της Βοστίτσας (Αίγιο): «‘‘…Μα εμείς εδώ, αφού ξεκάνουμε τους Τούρκους, σε ποιον θα παραδοθούμε; Ο ραγιάς, άμα πάρει τα όπλα, δε θα μας ακούει πια και δε θα μας σέβεται και θα πέσουμε στα χέρια εκείνων που δεν μπορούνε να κρατήσουν το πιρούνι να φάνε’’. Κι έδειξε με …ανωτερότητα καρδινάλιου τον αδελφό του Παπαφλέσσα: “Να, σαν αυτόν εδώ”.» Την εξουσία ήθελαν, «τα χουλιάρια τους να σώσουν».
Κι ακόμα εκείνος ο Βασίλης που μας λέει το δημοτικό τραγούδι, πώς και γιατί διαφοροποιήθηκε; Σύσσωμος ο λαός και ο Βασίλης χώρια;
«Βασίλη, κάτσε φρόνιμα, να γένεις νοικοκύρης,/για ν’ αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες,/χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν./- Μάνα μου εγώ δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης,/να κάμω αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν, και να ‘μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι στους γερόντους.»
Το σύσσωμον αφορούσε ασφαλώς και την Κατοχή, αφού μου έπεφτε βαριά η καταχνιά ‑εκεί να δεις ρίγος– από τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας και των Δωσιλόγων φασιστοειδών. Το απέρριπτα και δεν αποδεχόμουν ότι Έλληνες ορκίζονταν.
«“ΟΡΚΙΖΟΜΑΙ εις τον Θεόν τον Άγιον τούτον όρκον ότι θα υπακούω απολύτως εις τας διαταγάς του ανώτατου αρχηγού του Γερμανικού Στρατού Αδόλφου Χίτλερ». Επομένως, αυτοί με τον Χίτλερ και ο λαός με τον λαό. Το «σύσσωμον» δεν αφορά την ντροπή του ελληνικού λαού, αφού αυτοί καταπάτησαν «παν τε ιερόν και όσιον», κάθε εθνική αξία και κάθε εθνικό ιδανικό.
Γνωστό είναι πως στη σύσκεψη της Βοστίτσας αυτή τη σκέψη «διατύπωσαν» οι κοτζαμπάσηδες. «Κάλλιο οι Τούρκοι κι ο ραγιάς υπόδουλος, παρά λεύτερο έθνος με το λαό να ‘χει δικαιώματα». Αυτό ήταν το πραγματικό τους πρόβλημα. Ο επαναστατημένος λαός, με τα όπλα, θα αφαιρούσε τα προνόμια των κοτζαμπάσηδων, θα αποκτούσε ο ίδιος δικαιώματα. Αλλά ο Παπαφλέσας τούς δίνει την πρέπουσα απάντηση: «Η Επανάσταση είτε θέτε είτε όχι θα γίνει! Πάρτε το απόφαση. Αν εσείς γυρεύετε να την εμποδίσετε, εγώ πήρα προσταγή από την Αρχή να ξεσηκώσω το λαό και να την κάνω. Και τότες όποιον βρουν ξαρμάτωτο οι Τούρκοι, ας τον κόψουν…». Για να του ανταπαντήσει ο Παλαιών Πατρών Γερμανός: «Είσαι απατεώνας, άρπαγας, εξωλέστατος!» (Αμβρόσιος Φραντζής «Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδας, τ. α΄ σελ. 98).
Όχι, λοιπόν και «Σύσσωμον το Ελληνικός Έθνος…». Ασφαλώς και η Επανάσταση έγινε προς απόδιωξη των Τούρκων, αλλά ο λαός ήθελε να διώξει και τους άλλους «Τούρκους», τους ντόπιους «εκδοροσφαγείς» τους ελληνικού λαού. Εθνικός ο χαρακτήρας της Επανάστασης του 1821, αλλά μην ξεχνάμε και το κοινωνικό μέρος.
«Δύο είταν τα Εικοσιένα: Το ένα του λαού και των πιο προοδευτικών ανθρώπων εκείνου του καιρού, το άλλο των κοτζαμπάσηδων και των πολιτικάντηδων. Του πρώτου οι ρίζες αντλούνε τους χυμούς τους από τα “Δίκαια του ανθρώπου” του Ρήγα Βελεστινλή, πάνω στ’ άλλο πέφτει βαρύς ο ίσκιος της “Πατρικής Διδασκαλίας” του Μακαριωτάτου Πατριάρχη της Αγίας Πόλης Ιερουσαλήμ Κυρ-Άνθιμου – ή πιο σωστά του Γρηγορίου». Δημήτρης Φωτιάδης
Ένα είναι το δίδαγμα της Επανάστασης.
«Όταν οι λαοί συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα της δικής τους απελευθέρωσης, τότε η δύναμη της δράσης τους γίνεται ακατανίκητη και καμιά εξουσία δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην επαναστατική τους πάλη». Καλό γιορτάσιο…
Ο Χρήστος Α.Τούμπουρος γεννήθηκε στην Άγναντα Άρτας (Τζουμέρκα). Εκεί τελείωσε το Γυμνάσιο και ακολούθως σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έγραψε τέσσερα βιβλία: «Αγναντίτικα Λιχνίσματα», «Το Γυμνάσιο Αγνάντων ο Πνευματικός Φάρος των Τζουμέρκων», «Με την Ηπειρώτικη λαλιά» και «Τραγουδώντας την ξενιτιά», καθώς και εννέα θεατρικά έργα με περιεχόμενο που αφορά τη ζωή στην Ήπειρο.
«Ο πικρός βίος του Μαξ Χάβελααρ, Μια ιστορία εκμετάλλευσης στις αποικίες καφέ»
