Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

21ο Συνέδριο του ΚΚΕ: Το 2ο κείμενο των Θέσεων της ΚΕ

Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για το 21ο Συνέδριο
Δεύτερο κείμενο

▪️  Η σημερινή διεθνής πραγματικότητα.
▪️  Το πολιτικό — στρατιωτικό πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου.
🔻  Η κατάσταση στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα και η δράση του ΚΚΕ.
🔻  Οι εκτιμήσεις του ΚΚΕ για τις εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία και στο αστικό πολιτικό σύστημα. 

PDF LogoKKE Θέσεις 2ο Κείμενο ΚΚΕ 21ο Συνέδριο

21ο Συνέδριο ΚΚΕ KKE 2Κεφάλαιο Α’
Η σημερινή διεθνής πραγματικότητα

1. Στο διά­στη­µα που µεσο­λά­βη­σε από το 20ό Συνέ­δριο του Κόµµα­τος, οξύν­θη­κε η βασι­κή αντί­θε­ση κεφα­λαί­ου — εργα­σί­ας, ενι­σχύ­θη­κε η ανι­σο­µε­τρία ανά­µε­σα στα καπι­τα­λι­στι­κά κράτη.

Διευ­ρύ­νε­ται αντι­κει­µε­νι­κά το χάσµα ανά­µε­σα στον πλού­το που συγκε­ντρώ­νε­ται σε µεγά­λους επι­χει­ρη­µα­τι­κούς οµί­λους και τη σχε­τι­κή και από­λυ­τη φτώ­χεια την οποία βιώ­νει η πλειο­ψη­φία των εργαζοµένων.

Οι νέες τεχνο­λο­γι­κές δυνα­τό­τη­τες, που παρου­σιά­ζο­νται ως «4η βιο­µη­χα­νι­κή επα­νά­στα­ση», αντί να απε­λευ­θε­ρώ­νουν τους εργα­ζό­µε­νους, αντί να αξιο­ποιού­νται για τη διευ­ρυ­νό­µε­νη ικα­νο­ποί­η­ση των κοι­νω­νι­κών ανα­γκών, γίνο­νται στα χέρια του κεφα­λαί­ου εργα­λείο για έντα­ση της εκµετάλλευσης.

Μια σει­ρά από στοι­χεία βεβαιώ­νουν την αύξη­ση ορι­σµέ­νων εκδη­λώ­σε­ων του παρα­σι­τι­σµού του συστή­µα­τος (ναρ­κω­τι­κά, πορ­νεία, εγκλη­µα­τι­κό­τη­τα κ.ά.).

Τα προη­γού­µε­να χρό­νια ανα­δεί­χτη­καν ιδιαί­τε­ρα οι αρνη­τι­κές επι­πτώ­σεις της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης στο περιβάλλον.

Οι ιµπε­ρια­λι­στι­κές συγκρού­σεις και οι πόλε­µοι ενί­σχυ­σαν τις προ­σφυ­γι­κές ροές.

Όλες αυτές οι εξε­λί­ξεις πιστο­ποιούν ότι ο καπι­τα­λι­σµός είναι ένα σύστη­µα ιστο­ρι­κά ξεπε­ρα­σµέ­νο, επι­βε­βαιώ­νουν ότι, παρά τον αρνη­τι­κό συσχε­τι­σµό δυνά­µε­ων, η επο­χή µας είναι επο­χή περά­σµα­τος από τον καπι­τα­λι­σµό στον σοσια­λι­σµό — κοµµουνισµό.

Η εκδή­λω­ση της νέας βαθιάς διε­θνούς οικο­νο­µι­κής κρί­σης και η φανε­ρή αδυ­να­µία των δηµό­σιων συστη­µά­των Υγεί­ας στην αντι­µε­τώ­πι­ση της παν­δη­µί­ας στα ιµπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα φωτί­ζουν τη σήψη και τις οξύ­τα­τες αντι­θέ­σεις του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­µα­τος, παρά την επέ­κτα­σή του µετά τη νίκη της αντε­πα­νά­στα­σης στα τέλη του 20ού αιώνα.

Η αύξη­ση της µακρό­χρο­νης ανερ­γί­ας και του βαθµού εκµε­τάλ­λευ­σης της εργα­τι­κής τάξης, η ενί­σχυ­ση της τάσης σχε­τι­κής και από­λυ­της εξα­θλί­ω­σης, η αδυ­να­µία αξιο­ποί­η­σης των σύγ­χρο­νων επι­στη­µο­νι­κών δυνα­το­τή­των προ­στα­σί­ας της υγεί­ας των λαϊ­κών δυνά­µε­ων, των µορ­φω­τι­κών ανα­γκών τους κ.ά., ανα­δει­κνύ­ουν την όξυν­ση της βασι­κής αντί­θε­σης ανά­µε­σα στο κεφά­λαιο και την εργα­σία και γενι­κό­τε­ρα του συνό­λου των κοι­νω­νι­κών αντιθέσεων.

Στο έδα­φος της νέας διε­θνούς κρί­σης δυνα­µώ­νει ο αντα­γω­νι­σµός µετα­ξύ ιµπε­ρια­λι­στι­κών συµµα­χιών, αλλά και µετα­ξύ καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών στο εσω­τε­ρι­κό των συµµα­χιών, για τον έλεγ­χο των αγο­ρών, των ενερ­γεια­κών πηγών και των δρό­µων µετα­φο­ράς, δια­µορ­φώ­νο­ντας εστί­ες κιν­δύ­νου πολε­µι­κής ανα­µέ­τρη­σης από την Ανα­το­λι­κή Μεσό­γειο, την Αφρι­κή, τη ΝΑ Ασία έως την Αρκτική.

Τα χρό­νια που πέρα­σαν έγι­νε φανε­ρό ότι συσ­σω­ρεύ­ε­ται δυσα­ρέ­σκεια που πολ­λές φορές εκφρά­ζε­ται µε ξεσπά­σµα­τα λαϊ­κής οργής και αγα­νά­κτη­σης ακό­µα και σε ισχυ­ρά καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη. Ως τέτοια µπο­ρού­µε να σηµειώ­σου­µε τις απερ­γί­ες και κινη­το­ποι­ή­σεις ενά­ντια στην πολι­τι­κή Μακρόν, στη Γαλ­λία, τις δια­δη­λώ­σεις µε αφο­ρµή τη δολο­φο­νία του Φλόιντ, στις ΗΠΑ. Στο βαθµό, βεβαί­ως, που δεν υπάρ­χει συγκρο­τη­µέ­νο κοµµου­νι­στι­κό κόµµα, εργα­τι­κό –ταξι­κά προ­σα­να­το­λι­σµέ­νο κίνη­µα– κυριαρ­χούν ο απο­προ­σα­να­το­λι­σµός και η ενσω­µά­τω­ση σε αντα­γω­νι­ζό­µε­νους σχε­δια­σµούς τµη­µά­των της αστι­κής τάξης. Αυτοί οι αντα­γω­νι­σµοί εκφρά­στη­καν και πρό­σφα­τα µε την υπο­κι­νού­µε­νη από δυνά­µεις του Ντ. Τρα­µπ εισβο­λή στο Καπι­τώ­λιο της Ουά­σιγ­κτον, µε αφο­ρµή την κυβερ­νη­τι­κή εναλ­λα­γή στις ΗΠΑ. Η λεγό­µε­νη «επι­στρο­φή στην οµα­λό­τη­τα» δεν πρό­κει­ται να αντι­µε­τω­πί­σει αυτούς τους αντα­γω­νι­σµούς, ούτε πολύ περισ­σό­τε­ρο τα οξυ­µέ­να προ­βλή­µα­τα που βιώ­νουν τόσο ο αµε­ρι­κα­νι­κός λαός όσο και οι λαοί όλου του κόσµου, εξαι­τί­ας της πολι­τι­κής δια­χρο­νι­κά όλων των κυβερ­νή­σε­ων των ΗΠΑ, Ρεπου­µπλι­κα­νών και Δηµο­κρα­τι­κών. Παρ’ όλα αυτά, οι λαϊ­κές κινη­το­ποι­ή­σεις σε µια σει­ρά καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη δεν πρέ­πει να υπο­τι­µη­θούν ως στοι­χεία που φανε­ρώ­νουν δυνα­τό­τη­τες για την ανά­πτυ­ξη του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινή­µα­τος στο µέλλον.

Η νέα διεθνής οικονομική κρίση

2. Το 2020 εκδη­λώ­θη­κε µε σχε­τι­κό συγ­χρο­νι­σµό η νέα διε­θνής οικο­νο­µι­κή κρί­ση, που παρου­σιά­ζει πολύ µεγα­λύ­τε­ρο βάθος από την προη­γού­µε­νη του 2008 — 2009, το µεγα­λύ­τε­ρο µεταπολεµικά.

Στις αστι­κές ανα­λύ­σεις προ­βάλ­λε­ται ως βασι­κή αιτία της η αντι­µε­τώ­πι­ση της παν­δη­µί­ας του κορο­νοϊ­ού (µε µέτρα γενι­κού ή περιο­ρι­σµέ­νου lockdown), η οποία πρά­γµα­τι οδή­γη­σε σε από­το­µη περι­στο­λή παρα­γω­γι­κών, µετα­φο­ρι­κών και άλλων οικο­νο­µι­κών δρα­στη­ριο­τή­των. Ασφα­λώς η παν­δη­µία έπαι­ξε ρόλο στον χρό­νο και στο βάθος εκδή­λω­σης της κρί­σης, όµως δεν ήταν η αιτία της. Λει­τούρ­γη­σε σαν κατα­λύ­της, σαν ένα πρό­σθε­το χει­ρό­φρε­νο στην κίνη­ση της διε­θνούς οικο­νο­µί­ας που είχε ήδη επιβραδυνθεί.

Η επι­βρά­δυν­ση που εµφα­νί­στη­κε ήδη το 2019 ανέ­δει­ξε το µεγά­λο µέγε­θος υπερ­συσ­σω­ρευ­µέ­νου κεφα­λαί­ου, το οποίο δεν µπο­ρού­σε να ανα­κε­φα­λαιο­ποι­η­θεί, να επεν­δυ­θεί, δια­σφα­λί­ζο­ντας ικα­νο­ποι­η­τι­κό ποσο­στό κέρδους.

Γενι­κό­τε­ρα στη δεκα­ε­τία που ακο­λού­θη­σε την προη­γού­µε­νη διε­θνή κρί­ση του 2008 — 2009, ελά­χι­στες καπι­τα­λι­στι­κές οικο­νο­µί­ες πέρα­σαν σε επί­πε­δο ανά­πτυ­ξης µεγα­λύ­τε­ρο από εκεί­νο προ της κρίσης.

Η συγκε­κρι­µέ­νη αντι­µε­τώ­πι­ση της παν­δη­µί­ας, παρά τις επι­µέ­ρους δια­φο­ρές µετα­ξύ των καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών, έχει παντού αντι­λαϊ­κό ταξι­κό πρό­ση­µο. Τα συγκε­κρι­µέ­να περιο­ρι­στι­κά µέτρα αντι­µε­τώ­πι­σης της παν­δη­µί­ας (πλή­ρους ή µερι­κού lockdown), οι αρνη­τι­κές κοι­νω­νι­κές και οικο­νο­µι­κές συνέ­πειες καθο­ρί­ζο­νται απ’ τις καπι­τα­λι­στι­κές σχέ­σεις παραγωγής.

Η θλι­βε­ρή κατά­στα­ση των δηµό­σιων συστη­µά­των Υγεί­ας (ουσια­στι­κά ελλεί­ψει κρα­τι­κής Πρω­το­βά­θµιας Φρο­ντί­δας Υγεί­ας, προ­βλή­µα­τα υπο­δο­µών, αρι­θµού ΜΕΘ, ελλεί­ψε­ων προ­σω­πι­κού κ.λπ. στα κρα­τι­κά νοσο­κο­µεία), τα µεγά­λα προ­βλή­µα­τα στον τοµέα της πρό­λη­ψης της υγεί­ας και ασφά­λειας των εργα­ζο­µέ­νων, ο χαµη­λός βαθµός προ­στα­σί­ας του ίδιου του υγειο­νο­µι­κού προ­σω­πι­κού δεν απο­τε­λούν ανα­πό­φευ­κτα φυσι­κά φαι­νό­µε­να, αλλά απο­τέ­λε­σµα της αστι­κής πολι­τι­κής στή­ρι­ξης της καπι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας. Η ενί­σχυ­ση της εµπο­ρευ­µα­το­ποί­η­σης των υπη­ρε­σιών της Υγεί­ας και του Φαρµά­κου χαρα­κτη­ρί­ζει το σύνο­λο των καπι­τα­λι­στι­κών κρατών.

Η αστι­κή πολι­τι­κή προ­σπα­θεί µάταια να βρει τη «χρυ­σή τοµή» ανά­µε­σα στη λήψη αυστη­ρών υγειο­νο­µι­κών µέτρων και στη στή­ρι­ξη της ανά­κα­µψης της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας. Παράλ­λη­λα, οξύ­νε­ται ο αντα­γω­νι­σµός οµί­λων και ιµπε­ρια­λι­στι­κών κέντρων σχε­τι­κά µε την παγκό­σµια αγο­ρά των εµβο­λί­ων και των φαρµά­κων καθώς και στο πλαί­σιο γεω­πο­λι­τι­κών αντιπαραθέσεων.

Ανισόμετρη εκδήλωση της κρίσης και όξυνση των ανταγωνισμών

3. Η ανι­σό­µε­τρη εκδή­λω­ση της κρί­σης και των συνε­πειών της επι­δρά στην αλλα­γή του συσχε­τι­σµού και οξύ­νει τις αντι­θέ­σεις τόσο ανά­µε­σα στις ιµπε­ρια­λι­στι­κές συµµα­χί­ες και καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη όσο και στο εσω­τε­ρι­κό της ΕΕ και ιδιαί­τε­ρα της Ευρωζώνης.

Οξύ­νε­ται η δια­πά­λη για τον έλεγ­χο αγο­ρών, ενερ­γεια­κών πηγών και θαλάσ­σιων δρό­µων µετα­φο­ράς εµπο­ρευ­µά­των από την Ανα­το­λι­κή Μεσό­γειο µέχρι τη Θάλασ­σα της Νότιας Κίνας. Δυνα­µώ­νουν κι επε­κτεί­νο­νται οι εστί­ες κιν­δύ­νου ενός ευρύ­τε­ρου ιµπε­ρια­λι­στι­κού πολέµου.

Οι εξε­λί­ξεις δεί­χνουν ότι σήµε­ρα ενι­σχύ­ε­ται αντι­κει­µε­νι­κά η δυνα­τό­τη­τα της Κίνας να απει­λή­σει την πρω­το­κα­θε­δρία των ΗΠΑ στο διε­θνές ιµπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­µα τα επό­µε­να χρό­νια. Αυτή η δυνα­µι­κή απο­τυ­πώ­νε­ται και µε την υπο­χώ­ρη­ση του µερι­δί­ου των ΗΠΑ και τη σηµα­ντι­κή αύξη­ση του µερι­δί­ου της Κίνας στο Παγκό­σµιο Προ­ϊ­όν την περί­ο­δο 2000 — 2020.

Την τάση αλλα­γής συσχε­τι­σµού σε βάρος των ΗΠΑ απο­τυ­πώ­νει και η θεα­µα­τι­κή αύξη­ση του εµπο­ρι­κού ελλεί­µµα­τος των ΗΠΑ στο διµε­ρές εµπό­ριο µε την Κίνα (την περί­ο­δο 1985 — 2019).

Πάνω σ’ αυτό το έδα­φος, τη διε­τία 2018 — 2019 κλι­µα­κώ­θη­κε ο «εµπο­ρι­κός πόλε­µος» των δύο χωρών, µε τις ΗΠΑ να επι­βάλ­λουν αυξη­µέ­νους δασµούς σε κινε­ζι­κά εµπο­ρεύ­µα­τα αξί­ας 200 δισ. δολα­ρί­ων και η Κίνα να επι­βάλ­λει δασµούς σε αµε­ρι­κα­νι­κά εµπο­ρεύ­µα­τα αξί­ας 60 δισ. δολα­ρί­ων. Οι ΗΠΑ δίνουν ιδιαί­τε­ρο βάρος στον στό­χο να µην απο­λέ­σουν την υπε­ρο­χή στο επί­πε­δο της νέας τεχνο­λο­γί­ας και ταυ­τό­χρο­να του περιο­ρι­σµού της εξά­πλω­σης της Κίνας σε αυτόν τον κλά­δο, που θα σηµά­νει ταυ­τό­χρο­να ενί­σχυ­ση της πολι­τι­κής επιρ­ρο­ής της (π.χ. η εντει­νό­µε­νη προ­σπά­θεια απο­κλει­σµού της Κίνας από τα δίκτυα 5G στην Ευρώ­πη). Ταυ­τό­χρο­να, η κυβέρ­νη­ση των ΗΠΑ, αξιο­ποιώ­ντας και την τερά­στια µεί­ω­ση φορο­λο­γί­ας του κεφα­λαί­ου, έκα­νε έκκλη­ση σε αµε­ρι­κα­νι­κά µονο­πώ­λια νέων τεχνο­λο­γιών που δρουν στην Κίνα να την εγκα­τα­λεί­ψουν ή να επα­να­πα­τρι­στούν στις ΗΠΑ, ενώ κάνει προ­σπά­θειες να εµπο­δί­σει την επέ­κτα­ση της Κίνας µε το σχέ­διο του «Δρό­µου του Μετα­ξιού» και τις επεν­δύ­σεις της σε άλλα κράτη.

Οι εκα­τέ­ρω­θεν κυρώ­σεις, οι προ­σπά­θειες για αλλα­γές στη διε­θνή εφο­δια­στι­κή αλυ­σί­δα και για µεί­ω­ση της αλλη­λε­ξάρ­τη­σης των οικο­νο­µιών ΗΠΑ — Κίνας επι­δρούν αρνη­τι­κά στο διε­θνές εµπό­ριο και συνέ­βα­λαν στην εκδή­λω­ση της νέας κρίσης.

Παράλ­λη­λα, ενι­σχύ­ο­νται, όχι µόνο στις ΗΠΑ αλλά και στην ΕΕ, οι τάσεις προ­στα­τευ­τι­σµού, µε τις σαφείς προ­τρο­πές της προ­έ­δρου της Κοµι­σιόν Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν προς τα κρά­τη — µέλη να προ­στα­τεύ­σουν τους ευρω­παϊ­κούς οµί­λους από προ­σπά­θεια επι­θε­τι­κών εξα­γο­ρών από ξένους οµί­λους στη διάρ­κεια της κρί­σης, ιδιαί­τε­ρα οµί­λους στρα­τη­γι­κής σηµασίας.

Σηµειώ­νε­ται επι­δεί­νω­ση των σχέ­σε­ων ΗΠΑ — Γερµα­νί­ας µε επι­βο­λή εκα­τέ­ρω­θεν εµπο­ρι­κών κυρώ­σε­ων κι έντα­ση των δια­φω­νιών σε µεγά­λη βεντά­λια θεµά­των (γερµα­νι­κή ενερ­γεια­κή συνερ­γα­σία µε τη Ρωσία, µικρή συµµε­το­χή της Γερµα­νί­ας στις πολε­µι­κές δαπά­νες του ΝΑΤΟ, στά­ση ένα­ντι του Ιράν κ.ά.). Γενι­κό­τε­ρα, οξύ­νε­ται ο αντα­γω­νι­σµός της ΕΕ µε τις ΗΠΑ και τη Βρε­τα­νία. Η συµφω­νία ΕΕ — Βρε­τα­νί­ας για το Brexit θα οξύ­νει τον αντα­γω­νι­σµό στον χρη­µα­το­πι­στω­τι­κό τοµέα στην Ευρώ­πη, αφού περιο­ρί­ζε­ται βασι­κά στη δια­κί­νη­ση εµπο­ρευ­µά­των. Παράλ­λη­λα, αντα­να­κλά τις πιέ­σεις που ασκού­νται για την επί­τευ­ξη συµβι­βα­σµών, που θα ισχυ­ρο­ποι­ή­σουν τον ευρω­α­τλα­ντι­κό άξο­να, στον αντί­πο­δα της δυνα­µι­κής της Κίνας. Αυτές οι πιέ­σεις θα αυξη­θούν µετά τη νίκη των Δηµο­κρα­τι­κών στις εκλο­γές στις ΗΠΑ.

Η αλλα­γή του διε­θνούς συσχε­τι­σµού προς όφε­λος της Κίνας τρο­φο­δο­τεί αντίρ­ρο­πες τάσεις ανα­θέ­ρµαν­σης των αµε­ρι­κα­νο­γε­ρµα­νι­κών σχέ­σε­ων κι ενί­σχυ­σης της συνο­χής της ευρω­α­τλα­ντι­κής συµµα­χί­ας. Η αύξη­ση των οικο­νο­µι­κών κυρώ­σε­ων και της πίε­σης προς τη Ρωσία, η οποία βρί­σκε­ται επί­σης στη φάση εκδή­λω­σης της καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης, απο­τε­λεί έκφρα­ση αυτής της τάσης. Και στο ζήτη­µα της στά­σης απέ­να­ντι στη Ρωσία και την Κίνα εκφρά­ζο­νται δια­φο­ρε­τι­κές τοπο­θε­τή­σεις στο πλαί­σιο της Ευρω­παϊ­κής Ένω­σης, που δυσκο­λεύ­ουν τη δια­µόρ­φω­ση µιας στα­θε­ρής ενιαί­ας θέσης. Ωστό­σο, η Κίνα ανα­δει­κνύ­ε­ται πλέ­ον αντι­κει­µε­νι­κά στον σηµα­ντι­κό­τε­ρο εµπο­ρι­κό εταί­ρο της ΕΕ, γεγο­νός που επι­βε­βαιώ­νε­ται και από την πρό­σφα­τη επεν­δυ­τι­κή κι εµπο­ρι­κή συµφω­νία ΕΕ — Κίνας.

Η εκδήλωση της κρίσης στην ΕΕ

4. Οι αντι­θέ­σεις των κρα­τών — µελών της ΕΕ που γεν­νά ο αντα­γω­νι­σµός των µονο­πω­λια­κών οµί­λων τους, των αστι­κών τους τάξε­ων, οξύ­νο­νται λόγω:

α) Της επί­δρα­σης του νόµου της ανι­σό­µε­τρης ανά­πτυ­ξης τόσο στο εσω­τε­ρι­κό της ΕΕ όσο και σε σχέ­ση µε τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ιαπωνία.

Η ενί­σχυ­ση της θέσης της Γερµα­νί­ας ένα­ντι της Γαλ­λί­ας και της Ιτα­λί­ας, που είχε κατα­γρα­φεί στην προη­γού­µε­νη φάση της ανι­σό­µε­τρης καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης, αυξή­θη­κε ακό­µα περισ­σό­τε­ρο στη φάση ανι­σό­µε­τρης εκδή­λω­σης της νέας κρί­σης και των συνε­πειών της στην Ευρω­ζώ­νη και συνο­λι­κά στην ΕΕ. Οι δια­φο­ρές σχε­τι­κά µε τη µετα­βο­λή του ΑΕΠ, τις εξα­γω­γές και την παρα­γω­γι­κό­τη­τα επι­βε­βαιώ­νουν αυτό το συµπέρασµα.

β) Της αντι­κει­µε­νι­κής δια­φο­ράς στη δηµο­σιο­νο­µι­κή κατά­στα­ση και στα προ­βλή­µα­τα δια­χεί­ρι­σης του κρα­τι­κού χρέ­ους και του ετή­σιου ελλεί­µµα­τος, που καλού­νται να αντι­µε­τω­πί­σουν οι αστι­κές κυβερ­νή­σεις των κρα­τών — µελών, για να δια­σφα­λί­σουν την ικα­νο­ποι­η­τι­κή στή­ρι­ξη των µονο­πω­λια­κών οµί­λων τους στη φάση της κρίσης.

Δοκι­µά­ζο­νται, αφε­νός η αντο­χή της Γερµα­νί­ας να επω­µι­στεί το κύριο βάρος του κοι­νού δανει­σµού της ΕΕ χωρίς να υπο­στεί απώ­λειες στην οικο­νο­µι­κή ισχύ της, αφε­τέ­ρου οι εξαι­ρε­τι­κά περιο­ρι­σµέ­νες δυνα­τό­τη­τες της Ιτα­λί­ας και άλλων υπερ­χρε­ω­µέ­νων κρα­τών να σηκώ­σουν το βάρος νέων δανεί­ων, σε συν­δυα­σµό µε την επι­δεί­νω­ση των όρων αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τάς τους στο εσω­τε­ρι­κό της ΕΕ.

γ) Των εναλ­λα­κτι­κών λύσε­ων που γεν­νά πλέ­ον η αλλα­γή του διε­θνούς συσχε­τι­σµού (η δυνα­µι­κή άνο­δος της Κίνας, η όξυν­ση των σχέ­σε­ων ΗΠΑ — Γερµα­νί­ας, το Brexit κ.λπ.) για τις αστι­κές κυβερ­νή­σεις. Τµή­µα­τα των αστι­κών τάξε­ων κρα­τών, όπως της Ιτα­λί­ας, που δια­πι­στώ­νουν ότι απο­κο­µί­ζουν λιγό­τε­ρα συγκρι­τι­κά οφέ­λη από τη συµµε­το­χή στην ενιαία αγο­ρά της ΕΕ και στο Ευρώ, εξε­τά­ζουν αλλα­γές στην ιεράρ­χη­ση των διε­θνών συµµα­χιών τους.

Το σύνο­λο των προ­α­να­φε­ρό­µε­νων αντι­κει­µε­νι­κών παρα­γό­ντων, που ενι­σχύ­ουν τις φυγό­κε­ντρες δυνά­µεις της Ευρω­ζώ­νης, δεν αναι­ρεί τα υπαρ­κτά οφέ­λη που ακό­µα αντλούν οι αστι­κές τάξεις των κρα­τών — µελών της ΕΕ από τη µεγά­λη ενιαία ευρω­ε­νω­σια­κή αγο­ρά στον διε­θνή αντα­γω­νι­σµό µε τα άλλα ιµπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα.

5. Αυτή η αντι­φα­τι­κό­τη­τα που χαρα­κτη­ρί­ζει αντι­κει­µε­νι­κά την πορεία της Ευρω­ζώ­νης και της ΕΕ αντα­να­κλά­ται και στις απο­φά­σεις της Κοµισιόν.

Η ΕΕ απο­φά­σι­σε, για πρώ­τη φορά, να προ­χω­ρή­σει σε κοι­νό δανει­σµό για να στη­ρί­ξει σχέ­δια µεγά­λης κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης για την ανά­κα­µψη της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας σε όλα τα κρά­τη — µέλη µέσω της συγκρό­τη­σης του Ευρω­παϊ­κού Ταµεί­ου Ανάκαµψης.

Επί­σης απο­φά­σι­σε να ανα­στεί­λει την εφα­ρµο­γή του Συµφώ­νου Στα­θε­ρό­τη­τας την περί­ο­δο 2020 — 2021 και να δια­θέ­σει όχι µόνο δάνεια αλλά και επι­χο­ρη­γή­σεις στα κρά­τη — µέλη.

Παράλ­λη­λα, η Ευρω­παϊ­κή Κεντρι­κή Τρά­πε­ζα ακο­λου­θεί χαλα­ρή πολι­τι­κή και στη­ρί­ζει τους τρα­πε­ζι­κούς οµί­λους µε ένα γιγα­ντιαίο πρό­γρα­µµα «ποσο­τι­κής χαλάρωσης».

Η αντο­χή του σχε­τι­κού συµβι­βα­σµού της Συνό­δου Κορυ­φής θα δοκι­µα­στεί από την αυξα­νό­µε­νη από­κλι­ση συµφε­ρό­ντων των αστι­κών τάξε­ων των κρα­τών — µελών της ΕΕ. Ιδιαί­τε­ρα η αυξα­νό­µε­νη από­κλι­ση Γερµα­νί­ας — Ιτα­λί­ας φωτί­ζει το αντι­κει­µε­νι­κό πρό­βλη­µα συνο­χής, που παρου­σιά­ζει ο σκλη­ρός πυρή­νας της Ευρω­ζώ­νης. Μια προ­σω­ρι­νή συµφω­νία φθη­νό­τε­ρου δανει­σµού των υπερ­χρε­ω­µέ­νων και οικο­νο­µι­κά ασθε­νέ­στε­ρων κρα­τών — µελών δεν εξα­λεί­φει τους αντι­κει­µε­νι­κούς παρά­γο­ντες της ανι­σο­µε­τρί­ας, αλλά προ­σω­ρι­νά συγκρα­τεί τις φυγό­κε­ντρες τάσεις στην Ευρωζώνη.

Μέχρι την εκδή­λω­ση της νέας κρί­σης, η Γερµα­νία απέρ­ρι­πτε στα­θε­ρά τις προ­τά­σεις για ουσια­στι­κή χαλά­ρω­ση της περιο­ρι­στι­κής δηµο­σιο­νο­µι­κής και νοµι­σµα­τι­κής πολι­τι­κής, επι­κα­λού­µε­νη τους κιν­δύ­νους που θα απέρ­ρε­αν για τη στα­θε­ρό­τη­τα του ευρώ και την αξιο­πι­στία του ως διε­θνούς απο­θε­µα­τι­κού νοµί­σµα­τος. Ακό­µα πιο έντο­νη ήταν η άρνη­σή της σε κάθε πρό­τα­ση κοι­νού δανει­σµού, «αµοι­βαιο­ποί­η­σης του χρέ­ους» και παρο­χής επι­δο­τή­σε­ων στα υπερ­χρε­ω­µέ­να κρά­τη — µέλη.

Η σχε­τι­κή προ­σα­ρµο­γή της γερµα­νι­κής θέσης (που επέ­τρε­ψε τον συµβι­βα­σµό της Συνό­δου Κορυ­φής της ΕΕ) έγι­νε κυρί­ως για να απο­φευ­χθεί ένας νέος κλο­νι­σµός της ΕΕ µετά από το Brexit. Έγι­νε για να απο­φευ­χθεί ένας κλο­νι­σµός της συνο­χής της ίδιας της Ευρω­ζώ­νης και της δυνα­µι­κής του ευρώ, αφού κάτι τέτοιο θα επι­δρού­σε άµε­σα αρνη­τι­κά στην οικο­νο­µι­κή της ισχύ και στις εξα­γω­γές της Γερµα­νί­ας. Ταυ­τό­χρο­να, η Γερµα­νία αξιο­ποί­η­σε την πίε­ση της συµµα­χί­ας των «φει­δω­λών κρα­τών», για να περιο­ρί­σει την αρχι­κή πρό­τα­ση επι­χο­ρη­γή­σε­ων των κρα­τών — µελών και κυρί­ως για να επι­βά­λει τους όρους της στα επό­µε­να βήµα­τα για την οικο­νο­µι­κή και πολι­τι­κή ενο­ποί­η­ση της ΕΕ.

6. Η από­φα­ση της ΕΕ να προ­χω­ρή­σει, για πρώ­τη φορά, σε κοι­νό δανει­σµό για να δώσει επι­δο­τή­σεις σε κρά­τη — µέλη απο­τε­λεί βήµα προς την κατεύ­θυν­ση εµβά­θυν­σης της ενο­ποί­η­σης της ΕΕ.

Η συµφω­νία για τη συγκρό­τη­ση του Ευρω­παϊ­κού Ταµεί­ου Ανά­κα­µψης εντάσ­σε­ται µέσα σε αυτό το πλαίσιο.

Η Γαλ­λία και η «Συµµα­χία των κρα­τών του Νότου» το προ­βάλ­λουν ήδη ως ένα ιστο­ρι­κό βήµα προ­ό­δου απέ­να­ντι στις αντι­δρα­στι­κές θέσεις της «Συµµα­χί­ας των φει­δω­λών του Βορ­ρά». Η Γερµα­νία προ­βάλ­λει τον συµβι­βα­σµό ως µια προ­σω­ρι­νή προ­σα­ρµο­γή για την αντι­µε­τώ­πι­ση µιας µεγά­λης έκτα­κτης ανά­γκης, που δεν συνι­στά ριζι­κή αλλα­γή γρα­µµής πλεύσης.

Σε κάθε περί­πτω­ση, πρό­κει­ται για πορεία σε αντι­δρα­στι­κή κατεύ­θυν­ση. Κάθε βήµα που ενι­σχύ­ει τη συνο­χή της ιµπε­ρια­λι­στι­κής συµµα­χί­ας της ΕΕ ενι­σχύ­ει τον πρα­γµα­τι­κό αντί­πα­λο των εργα­ζο­µέ­νων, τη δικτα­το­ρία του κεφα­λαί­ου. Εµβά­θυν­ση της ενο­ποί­η­σης της ΕΕ σηµαί­νει ενί­σχυ­ση των ενιαί­ων µηχα­νι­σµών για την εφα­ρµο­γή ενιαί­ων αντι­δρα­στι­κών κατευ­θύν­σε­ων σε βάρος των λαών.

Οι δια­δι­κα­σί­ες που προ­βλέ­πο­νται για την έγκρι­ση πλη­ρω­µών, τόσο στο πλαί­σιο του Ευρω­παϊ­κού Ταµεί­ου Ανά­κα­µψης όσο και στο Πολυ­ε­τές Δηµο­σιο­νο­µι­κό Πλαί­σιο (επτα­ε­τής προ­ϋ­πο­λο­γι­σµός της ΕΕ), ενι­σχύ­ουν τους µηχα­νι­σµούς επο­πτεί­ας και πίε­σης για την πλή­ρη συµµόρ­φω­ση των κρα­τών — µελών µε τις κατευ­θύν­σεις της ΕΕ. Η επο­πτεία για υπερ­χρε­ω­µέ­να κρά­τη — µέλη, όπως η Ελλά­δα, θα γίνει πολ­λα­πλή. Δίπλα στο «ευρω­παϊ­κό εξά­µη­νο» θα προ­στε­θεί ένας µηχα­νι­σµός διαρ­κούς αξιο­λό­γη­σης του προ­γρά­µµα­τος µεταρ­ρυ­θµί­σε­ων και δεσµεύ­σε­ων. Αυτός θα απο­φα­σί­ζει αν θα απο­δε­σµεύ­ο­νται ή θα παγώ­νουν τα κον­δύ­λια των περι­βό­η­των επιδοτήσεων.

Η αστική διαχείριση της νέας κρίσης

7. Για να στη­ρί­ξουν την ανά­κα­µψη της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας, τα αστι­κά επι­τε­λεία σε ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπω­νία προ­χω­ρούν σε µεγά­λη κρα­τι­κή παρέ­µβα­ση, αξιο­ποιώ­ντας προ­τά­σεις του κεϊν­σια­νι­σµού. Ακο­λου­θούν επε­κτα­τι­κή δηµο­σιο­νο­µι­κή πολι­τι­κή, δηλα­δή αύξη­ση των κρα­τι­κών δαπα­νών, κυρί­ως για την άµε­ση ενί­σχυ­ση των επι­χει­ρη­µα­τι­κών οµί­λων, αλλά και σε µια προ­σπά­θεια προ­σω­ρι­νής «άµβλυν­σης» των πιο οξυ­µέ­νων συνε­πειών της κρί­σης σε λαϊ­κές δυνά­µεις. Αυτή σχε­τί­ζε­ται µε ανο­χή στην αύξη­ση του κρα­τι­κού χρέ­ους, δηλα­δή συνο­δεύ­ε­ται από πιο χαλα­ρή νοµι­σµα­τι­κή πολιτική.

Από την ευρω­παϊ­κή σοσιαλ­δη­µο­κρα­τία τονί­ζε­ται η ανά­γκη στα­θε­ρής επι­στρο­φής στις περισ­σό­τε­ρες υπο­δεί­ξεις κεϊν­σια­νής δια­χεί­ρι­σης, που προ­βάλ­λε­ται ως η προ­ο­δευ­τι­κή, φιλο­λαϊ­κή απά­ντη­ση στον νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σµό, στον οποίο εξάλ­λου χρε­ώ­νουν την ευθύ­νη για την εκδή­λω­ση της κρίσης.

Η αλή­θεια είναι ότι, αφε­νός στο έδα­φος κεϊν­σια­νού τύπου δια­χεί­ρι­σης είχαν εκδη­λω­θεί καπι­τα­λι­στι­κές οικο­νο­µι­κές κρί­σεις στο β΄ µισό του 20ού αιώ­να, αφε­τέ­ρου ορι­σµέ­νες επε­κτα­τι­κές κεϊν­σια­νές προ­τά­σεις και οι κατευ­θύν­σεις χαλα­ρής νοµι­σµα­τι­κής πολι­τι­κής δεν είχαν εξα­φα­νι­στεί από το προη­γού­µε­νο µεί­γµα αστι­κής διαχείρισης.

Μετά τη διε­θνή κρί­ση του 2008 — 2009 η ΕΚΤ και πολύ περισ­σό­τε­ρο η αµε­ρι­κα­νι­κή FED ακο­λού­θη­σαν πολι­τι­κή «ποσο­τι­κής χαλά­ρω­σης» για τη στή­ρι­ξη των τρα­πε­ζι­κών οµί­λων. Δόθη­κε η δυνα­τό­τη­τα στις κυβερ­νή­σεις των κρα­τών — µελών της ΕΕ να εκδί­δουν οµό­λο­γα που αγό­ρα­ζαν οι τρα­πε­ζι­κοί όµι­λοι, απορ­ρο­φώ­ντας στην ουσία δανεια­κά κεφά­λαια από την ΕΚΤ µε εξαι­ρε­τι­κά ευνοϊ­κό επιτόκιο.

Στη συνέ­χεια, ήρθε στο προ­σκή­νιο η πρό­τα­ση για «Πρά­σι­νο New Deal». Αρχι­κά κατα­τέ­θη­κε το 2019 ως ψήφι­σµα στο Κογκρέ­σο των ΗΠΑ από την «αρι­στε­ρή πτέ­ρυ­γα των Δηµο­κρα­τι­κών». Παράλ­λη­λα, προ­ω­θή­θη­κε από την Ευρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή η «Νέα Πρά­σι­νη Συµφω­νία» στο όνο­µα της προ­στα­σί­ας του περι­βάλ­λο­ντος και της δηµό­σιας υγεί­ας, ώστε να δια­µορ­φω­θεί µια προ­σω­ρι­νή κερ­δο­φό­ρα διέ­ξο­δος επεν­δύ­σε­ων για το υπερ­συσ­σω­ρευ­µέ­νο κεφά­λαιο. Στην ουσία, η συγκε­κρι­µέ­νη πρό­τα­ση, δια­σφα­λί­ζει µε τη µεγά­λη κρα­τι­κή παρέ­µβα­ση, αφε­νός τη δια­µόρ­φω­ση κινή­τρων µε τη χρη­µα­το­δό­τη­ση νέων επεν­δύ­σε­ων στους τοµείς της Ενέρ­γειας, των Μετα­φο­ρών και των συγκοι­νω­νιών, της µετα­ποί­η­σης και του αγρο­τι­κού τοµέα σε συν­δυα­σµό µε την ενί­σχυ­ση του ψηφια­κού εκσυγ­χρο­νι­σµού της οικο­νο­µί­ας και αφε­τέ­ρου την ελεγ­χό­µε­νη απα­ξί­ω­ση κεφα­λαί­ου (π.χ. κλεί­σι­µο λιγνι­τι­κών στα­θµών, από­συρ­ση συµβα­τι­κών αυτο­κι­νή­των, αλλα­γή ενερ­γεια­κών δικτύων).

Η επε­κτα­τι­κή δηµο­σιο­νο­µι­κή πολι­τι­κή, η µεγα­λύ­τε­ρη κρα­τι­κή παρέ­µβα­ση, φορ­τώ­νει ξανά µε δια­φο­ρε­τι­κό τρό­πο τα βάρη στις πλά­τες του λαού. Ο λαός καλεί­ται να απο­πλη­ρώ­σει τα νέα δάνεια και να σηκώ­σει τα βάρη των ζηµιο­γό­νων ιδιω­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων στην περί­πτω­ση προ­σω­ρι­νής ή µερι­κής κρα­τι­κο­ποί­η­σής τους ή και το αντί­στρο­φο, ιδιω­τι­κο­ποί­η­σης ή περιο­ρι­σµού της κρα­τι­κής συµµε­το­χής, φορ­τώ­νο­ντας όµως τα βάρη στο Δηµόσιο.

Στο όνο­µα της «προ­στα­σί­ας της απα­σχό­λη­σης» προ­ω­θεί­ται η πολι­τι­κή φθη­νό­τε­ρης εργα­τι­κής δύνα­µης µε τη µετα­τρο­πή των συµβά­σε­ων από πλή­ρους σε µερι­κής και εκ περι­τρο­πής απα­σχό­λη­σης, τη µεί­ω­ση του χρό­νου εργα­σί­ας µε µεί­ω­ση των απο­δο­χών και την παρα­πέ­ρα ελα­στι­κο­ποί­η­σή του, που φέρ­νει εντα­τι­κο­ποί­η­ση της εργα­σί­ας, αύξη­ση του βαθµού εκµε­τάλ­λευ­σής της.

Στο ίδιο πλαί­σιο, επε­κτεί­νε­ται η δυνα­τό­τη­τα µονο­µε­ρούς επι­βο­λής του αντερ­γα­τι­κού πλαι­σί­ου της τηλερ­γα­σί­ας, που σε αρκε­τές περι­πτώ­σεις καταρ­γεί στην πρά­ξη τον δια­χω­ρι­σµό ελεύ­θε­ρου κι εργά­σι­µου χρόνου.

Τα νέα αντερ­γα­τι­κά µέτρα, που ουσια­στι­κά µειώ­νουν τους µισθούς, διευ­κο­λύ­νουν παρα­πέ­ρα τις απο­λύ­σεις, κατε­δα­φί­ζουν τα ασφα­λι­στι­κά δικαιώ­µα­τα, προ­βάλ­λο­νται στην αρχή ως έκτα­κτα και µονι­µο­ποιού­νται στη συνέ­χεια. Έτσι, εδραιώ­νε­ται η πολι­τι­κή πλή­ρους αντα­πο­δο­τι­κό­τη­τας κι ενί­σχυ­σης του «ιδιω­τι­κού πυλώ­να» στο ασφα­λι­στι­κό σύστηµα.

Μια πολι­τι­κή προ­σα­ρµο­γής στο νέο επί­πε­δο παρα­γω­γι­κό­τη­τας χωρίς συνο­λι­κή βελ­τί­ω­ση του εργα­τι­κού εισο­δή­µα­τος και δια­χεί­ρι­σης της ακραί­ας φτώ­χειας, δηλα­δή να µη διο­γκω­θεί υπερ­βο­λι­κά η ανερ­γία, να µην καταρ­ρεύ­σει ένα βασι­κό επί­πε­δο κατα­νά­λω­σης των µαζών, δεν απο­τε­λεί προ­ο­δευ­τι­κή πρό­τα­ση για τη δια­σφά­λι­ση της «δίκαι­ης κατα­νο­µής του πλού­του», όπως ισχυ­ρί­ζο­νται πολ­λοί σοσιαλ­δη­µο­κρά­τες. Απο­τε­λεί ανα­γκαίο όρο για τη δια­σφά­λι­ση και ανά­κα­µψη της καπι­τα­λι­στι­κής κερδοφορίας.

Ταυ­τό­χρο­να, διο­γκώ­νε­ται ο αρι­θµός των µακρο­χρό­νια ανέρ­γων σε κλά­δους που πλήτ­το­νται από την «πρά­σι­νη» µετά­βα­ση (π.χ. κλεί­σι­µο λιγνι­τι­κών στα­θµών ηλε­κτρο­πα­ρα­γω­γής) και µετα­φέ­ρο­νται στην πλά­τη της λαϊ­κής οικο­γέ­νειας τα βάρη επα­νεκ­παί­δευ­σης κι επα­να­κα­τάρ­τι­σης των εργαζοµένων.

Ο προ­βαλ­λό­µε­νος νέος παρά­δει­σος της «πρά­σι­νης ανά­πτυ­ξης» περι­λα­µβά­νει το πανά­κρι­βο ηλε­κτρι­κό ρεύ­µα, τις ελα­στι­κές εργα­σια­κές σχέ­σεις, τη φθη­νή εργα­τι­κή δύνα­µη, τα νέα βάρη στα λαϊ­κά νοι­κο­κυ­ριά για την αγο­ρά «πρά­σι­νων» αυτο­κι­νή­των και συσκευών, τους «πρά­σι­νους» έµµε­σους φόρους και τη γενι­κό­τε­ρη αφαί­µα­ξη του λαού, για να στη­ρί­ξει το κρά­τος τις νέες «πρά­σι­νες» επεν­δύ­σεις των οµί­λων. Παράλ­λη­λα, οι επεν­δύ­σεις της λεγό­µε­νης «πρά­σι­νης» ανά­πτυ­ξης οδη­γούν σε εκτε­τα­µέ­νη περι­βαλ­λο­ντι­κή υπο­βά­θµι­ση περιο­χών Natura, προ­στα­τευό­µε­νων περιο­χών και των βου­νών ολό­κλη­ρης της χώρας, επι­δει­νώ­νο­ντας τις τοπι­κές οικο­νο­µί­ες και τη ζωή της εργα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών δυνάµεων.

Συµπε­ρα­σµα­τι­κά, προ­ω­θού­νται διά­φο­ρες µορ­φές αύξη­σης του βαθµού εκµε­τάλ­λευ­σης της εργα­τι­κής τάξης, για να δια­µορ­φω­θούν κίνη­τρα και δυνα­τό­τη­τες για νέες, κερ­δο­φό­ρες καπι­τα­λι­στι­κές επεν­δύ­σεις µε πρό­σχη­µα την κλι­µα­τι­κή αλλαγή.

8. Καµιά πρό­τα­ση αστι­κής δια­χεί­ρι­σης, κεϊν­σια­νή ή νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρη, δεν µπο­ρεί να µαταιώ­σει, να ακυ­ρώ­σει τις νοµο­τέ­λειες της καπι­τα­λι­στι­κής παρα­γω­γής, την αναρ­χία και την ανι­σο­µε­τρία της, την αντί­θε­ση ανά­µε­σα στον κοι­νω­νι­κό χαρα­κτή­ρα της παρα­γω­γής και στην ατο­µι­κή, καπι­τα­λι­στι­κή ιδιο­ποί­η­ση των απο­τε­λε­σµά­των της.

Η κρί­ση γεν­νιέ­ται από την αντί­φα­ση που υπάρ­χει στον πυρή­να της λει­τουρ­γί­ας του καπι­τα­λι­στι­κού εκµε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­µα­τος, στη σφαί­ρα της καπι­τα­λι­στι­κής παρα­γω­γής: Ο γενι­κευ­µέ­νος αντι­φα­τι­κός εµπο­ρευ­µα­τι­κός χαρα­κτή­ρας της καπι­τα­λι­στι­κής παρα­γω­γής καθι­στά ανα­πό­φευ­κτη την εκδή­λω­ση της καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης στις σύγ­χρο­νες δια­στά­σεις της.

Η λει­τουρ­γία της παρα­γω­γής µε σκο­πό και κίνη­τρο την αύξη­ση του κεφα­λαί­ου οδη­γεί περιο­δι­κά στην υπερ­συσ­σώ­ρευ­σή του που γίνε­ται εµπό­διο της επα­νε­πέν­δυ­σής του µε ικα­νο­ποι­η­τι­κό ποσο­στό κέρδους.

Οι αστι­κές δια­χει­ρι­στι­κές προ­τά­σεις, όπως αυτές του κεϊν­σια­νι­σµού και γενι­κό­τε­ρα της λεγό­µε­νης «αντι­κυ­κλι­κής οικο­νο­µι­κής πολι­τι­κής», µπο­ρούν µόνο να µετα­θέ­σουν τον χρό­νο εκδή­λω­σης και να παρέ­µβουν προ­σω­ρι­νά στον βαθµό απα­ξί­ω­σης του κεφα­λαί­ου, οδη­γώ­ντας σε βαθύ­τε­ρη κρί­ση στο µέλλον.

Κάθε κρα­τι­κή παρέ­µβα­ση για µια προ­σω­ρι­νή συγκρά­τη­ση µιας εκτε­τα­µέ­νης και άναρ­χης απα­ξί­ω­σης του κεφα­λαί­ου, κάθε σχέ­διο κρα­τι­κής ενί­σχυ­σης της κερ­δο­φο­ρί­ας των µονο­πω­λια­κών οµί­λων σε συγκε­κρι­µέ­νους κλά­δους, δηµιουρ­γεί τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να εκδη­λω­θεί στη συνέ­χεια µια νέα, βαθιά κρί­ση υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης κεφα­λαί­ου. Παράλ­λη­λα, οι µεγά­λες δια­φο­ρές κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης µετα­ξύ των αστι­κών κυβερ­νή­σε­ων οξύ­νουν την ανι­σο­µε­τρία και τον αντα­γω­νι­σµό µέσα σε κάθε ιµπε­ρια­λι­στι­κή συµµα­χία και ανά­µε­σα στις συµµαχίες.

Η γενι­κό­τε­ρη τάση αύξη­σης της οργα­νι­κής σύν­θε­σης του κεφα­λαί­ου και πτώ­σης του ποσο­στού κέρ­δους στη «µετά­βα­ση προς την 4η Βιο­µη­χα­νι­κή Επα­νά­στα­ση» δηµιουρ­γεί το ευνοϊ­κό έδα­φος για µια νέα βαθύ­τε­ρη κρί­ση υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης ως απο­τέ­λε­σµα της καπι­τα­λι­στι­κής ανάπτυξης.

Στην ουσία, η αστι­κή δια­χεί­ρι­ση προ­σπα­θεί µάταια να αντι­µε­τω­πί­σει τις εγγε­νείς αντι­φά­σεις του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­µα­τος που διο­γκώ­νο­νται. Το φάρµα­κο για το ένα πρό­βλη­µα του «µεγά­λου ασθε­νούς» µετα­τρέ­πε­ται σε δηλη­τή­ριο για το άλλο. Το «φάρµα­κο» της αύξη­σης των µισθών για να τονω­θεί η λαϊ­κή κατα­νά­λω­ση υπο­νο­µεύ­ει την αύξη­ση του βαθµού εκµε­τάλ­λευ­σης για να συγκρα­τη­θεί η τάση πτώ­σης του ποσο­στού του καπι­τα­λι­στι­κού κέρ­δους. Αντί­στρο­φα, η συρ­ρί­κνω­ση των µισθών υπο­νο­µεύ­ει την πώλη­ση του συνό­λου των εµπο­ρευ­µά­των µε ικα­νο­ποι­η­τι­κό κέρ­δος για να πρα­γµα­το­ποι­η­θεί η υπεραξία.

Η δυνα­τό­τη­τα µεγά­λης κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης µε συνε­χή αύξη­ση του κρα­τι­κού και του ιδιω­τι­κού χρέ­ους δεν είναι απε­ριό­ρι­στη, ιδιαί­τε­ρα σε συν­θή­κες κατά τις οποί­ες εντεί­νε­ται ο αντα­γω­νι­σµός και οξύ­νο­νται οι αντι­θέ­σεις ανά­µε­σα στα ιµπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα. Οι τελευ­ταί­ες προ­βλέ­ψεις των διε­θνών ιµπε­ρια­λι­στι­κών οργα­νι­σµών (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ κ.λπ.) απο­κλεί­ουν την επι­στρο­φή στο προ κρί­σης επί­πε­δο στην ΕΕ, στην Ιαπω­νία και στις ΗΠΑ, την επό­µε­νη διετία.

Η εκδή­λω­ση της κρί­σης οδη­γεί σε απα­ξί­ω­ση, κατα­στρο­φή ενός µέρους του κεφα­λαί­ου και δίνει προ­σω­ρι­νά νέα ώθη­ση στο σύστη­µα να ξαναρ­χί­σει δυνα­µι­κά τη συσ­σώ­ρευ­ση, αλλά η Ιστο­ρία απο­δει­κνύ­ει ότι αυτό δεν γίνε­ται πάντα αβί­α­στα, χωρίς διεκ­δί­κη­ση νέας µοι­ρα­σιάς της παγκό­σµιας αγο­ράς και µε την πολε­µι­κή βία.

Κεφάλαιο Β´

Το διεθνές πολιτικό στρατιωτικό πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου

Σφοδροί ανταγωνισμοί απ’ άκρη σ’ άκρη της υδρογείου. Η περιοχή μας

9. Η ενδοϊ­µπε­ρια­λι­στι­κή δια­πά­λη διε­ξά­γε­ται µε οικο­νο­µι­κά και πολι­τι­κά — διπλω­µα­τι­κά µέσα, εκφρά­ζε­ται σε «τοπι­κούς» πολέ­µους, µε αύξη­ση και εκσυγ­χρο­νι­σµό εξο­πλι­σµών, αλλα­γή στρα­τιω­τι­κών δογµά­των κ.λπ., ενώ µεγα­λώ­νει ο κίν­δυ­νος ενός ευρύ­τε­ρου ιµπε­ρια­λι­στι­κού πολέ­µου. Ευρα­σία και Ανα­το­λι­κή Μεσό­γειος, Περ­σι­κός και Νότιος Ειρη­νι­κός, Αφρι­κή και Λατι­νι­κή Αµε­ρι­κή, Αρκτι­κή και Κεντρι­κή Ασία, παντού συγκρού­ο­νται ισχυ­ρά µονο­πώ­λια, καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη και οι συµµα­χί­ες τους. Τα τελευ­ταία χρό­νια, ένα από τα επί­κε­ντρα είναι η περιο­χή της Ανα­το­λι­κής Μεσο­γεί­ου που απο­τε­λεί «δίαυ­λο» Ασί­ας — Ευρώ­πης — Αφρι­κής. Πόλε­µοι που διε­ξά­γο­νται στην περιο­χή µας, εκτός από µεγά­λες ανθρώ­πι­νες απώ­λειες, έχουν εξα­να­γκά­σει εκα­το­µµύ­ρια ανθρώ­πους να εγκα­τα­λεί­ψουν τις εστί­ες τους και να κατευ­θυν­θούν σε άλλες χώρες και στην Ευρώπη.

Η μάχη ΗΠΑ — Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα

10. Στοι­χείο που πιο έντο­να χαρα­κτη­ρί­ζει τις διε­θνείς σχέ­σεις είναι η όξυν­ση της αντι­πα­ρά­θε­σης ΗΠΑ — Κίνας για την πρω­το­κα­θε­δρία στο ιµπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­µα, που εκτός του οικο­νο­µι­κού υπό­βα­θρου έχει άµε­ση αντα­νά­κλα­ση σε πολι­τι­κό — διπλω­µα­τι­κό και στρα­τιω­τι­κό επί­πε­δο. Οι ΗΠΑ κατη­γό­ρη­σαν την Κίνα για την παν­δη­µία, για κλο­πή τεχνο­λο­γιών, για «επε­κτα­τι­σµό» κ.ά., ενώ από τη µεριά της η Κίνα, µε «εργα­λείο» οικο­νο­µι­κές και εµπο­ρι­κές συµφω­νί­ες, επι­διώ­κει να διαρ­ρή­ξει τις παρα­δο­σια­κές συµµα­χί­ες των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ προ­σα­ρµό­ζουν το δόγµα τους, προ­τάσ­σο­ντας ως βασι­κό αντί­πα­λο την Κίνα.

Οι ΗΠΑ επι­διώ­κουν να «ντύ­σουν» την ενδοϊ­µπε­ρια­λι­στι­κή δια­πά­λη που έχει ξεσπά­σει µε αντι­κο­µµου­νι­στι­κά ιδε­ο­λο­γή­µα­τα, ενώ η Κίνα αξιο­ποιεί το ιδε­ο­λό­γη­µα του «εκδη­µο­κρα­τι­σµού» των διε­θνών σχέ­σε­ων στο πλαί­σιο του παγκό­σµιου ιµπε­ρια­λι­στι­κού συστή­µα­τος κι εστιά­ζει στην ανά­γκη να ξεπε­ρα­στεί ο «µονο­πο­λι­κός κόσµος» υπέρ µιας «πολυ­πο­λι­κό­τη­τας» κι ενά­ντια στην επι­βο­λή της αµε­ρι­κα­νι­κής πολιτικής.

Επι­διώ­κε­ται να κρυ­φτεί ότι δια­µορ­φώ­νε­ται, πάνω στο έδα­φος των καπι­τα­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής που κυριαρ­χούν στις δύο χώρες, η δια­πά­λη ανά­µε­σα στις δύο ισχυ­ρό­τε­ρες οικο­νο­µι­κές δυνά­µεις του σηµε­ρι­νού καπι­τα­λι­στι­κού κόσµου για την πρω­το­κα­θε­δρία στο ιµπε­ρια­λι­στι­κό σύστηµα.

Στην όξυν­ση της αντι­πα­ρά­θε­σης των δύο δυνά­µε­ων, που λαµβά­νει παγκό­σµιο χαρα­κτή­ρα µιας κι εκδη­λώ­νε­ται ταυ­τό­χρο­να σε πολ­λές περιο­χές του πλα­νή­τη, εµπλέ­κο­νται όλο και περισ­σό­τε­ρο διε­θνείς, πολυ­µε­ρείς οργα­νώ­σεις και συµφω­νί­ες, γεγο­νός που δεί­χνει ότι η αλλη­λε­ξάρ­τη­ση των καπι­τα­λι­στι­κών οικο­νο­µιών µπο­ρεί να συµβα­δί­ζει µε την όξυν­ση των ενδοϊ­µπε­ρια­λι­στι­κών αντι­θέ­σε­ων. Η πολι­τι­κή γρα­µµή «συγκρά­τη­σης» της Κίνας, µέσα από τις πολυ­µε­ρείς συµφω­νί­ες των ΗΠΑ µε τις χώρες της Κεντρι­κής και Νότιας Αµε­ρι­κής και της περιο­χής του Ειρη­νι­κού Ωκε­α­νού, που ακο­λου­θού­σε η αµε­ρι­κα­νι­κή ηγε­σία πριν από τον Τρα­µπ, δεν απέ­δω­σε τα ανα­µε­νό­µε­να. Αντι­κα­τα­στά­θη­κε από την αµε­ρι­κα­νι­κή ηγε­σία υπό τον Τρα­µπ, που ακο­λού­θη­σε µια σκλη­ρό­τε­ρη στά­ση απέ­να­ντι στην Κίνα, ο στρα­τη­γι­κός πυρή­νας της οποί­ας δεν ανα­µέ­νε­ται να ανα­τρα­πεί µε την ηγε­σία Μπάιντεν.

Η δια­πά­λη ΗΠΑ — Κίνας επι­δρά και στις σχέ­σεις συνερ­γα­σί­ας και αντα­γω­νι­σµού τους µε άλλα ισχυ­ρά ιµπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα, ιδιαί­τε­ρα µε τη Ρωσία αλλά και κρά­τη της Ευρω­παϊ­κής Ένωσης.

Ο ΝΑΤΟικός σχεδιασμός και η διαπάλη στο εσωτερικό του

11. Η στρα­τη­γι­κή του ΝΑΤΟ χαρα­κτη­ρί­ζε­ται από τη σχε­δια­σµέ­νη επέ­κτα­ση σε όλη την υδρό­γειο, τη διεύ­ρυν­ση µε νέα µέλη και τη σύνα­ψη εται­ρι­κών σχέ­σε­ων µε δεκά­δες κρά­τη, τη συγκρό­τη­ση ετοι­µο­πό­λε­µων στρα­τιω­τι­κών µονά­δων. Προ­ω­θεί­ται σχέ­διο που στο­χεύ­ει Ρωσία, Ιράν και Κίνα. Σε αυτό απο­σκο­πεί η συγκρό­τη­ση µονά­δων πεζι­κού, αερο­πο­ρί­ας και ναυ­τι­κού, που πλή­ρως εξο­πλι­σµέ­νες θα µπο­ρούν να επέ­µβουν σε 30 µέρες, σε κάθε µέτω­πο που θα επι­λέ­ξει το ΝΑΤΟι­κό επι­τε­λείο (τέσ­σε­ρα 30άρια).

ΝΑΤΟι­κές δυνά­µεις ανα­πτύσ­σο­νται σε πολ­λές περιο­χές του πλα­νή­τη, από το Αφγα­νι­στάν και το Κόσο­βο έως τη Βαλ­τι­κή και τον Καύ­κα­σο, σε Μεσό­γειο, Μαύ­ρη Θάλασ­σα και Αφρική.

Την ίδια ώρα, στους ΝΑΤΟι­κούς κόλ­πους εκδη­λώ­νο­νται όλο και περισ­σό­τε­ρο αντι­θέ­σεις ανά­µε­σα σε ΗΠΑ — Γερµα­νία ή σε ΗΠΑ — Γαλ­λία και Γαλ­λία — Γερµα­νία, αλλά και άλλες σηµα­ντι­κές αντι­θέ­σεις, όπως Τουρ­κί­ας — Γαλ­λί­ας ή Τουρ­κί­ας — Ελλά­δας. Μέχρι στι­γµής, οι αντι­θέ­σεις αυτές διευ­θε­τού­νται µε προ­σω­ρι­νούς συµβι­βα­σµούς, συχνά µε «πυρο­σβε­στι­κό» τρό­πο, ωστό­σο το «κου­βά­ρι» τους περι­πλέ­κε­ται όλο και περισ­σό­τε­ρο, που ακό­µη και αστι­κές πολι­τι­κές δυνά­µεις και ανα­λυ­τές προ­βλη­µα­τί­ζο­νται για τη λει­τουρ­γι­κό­τη­τα και δυνα­µι­κή της ιµπε­ρια­λι­στι­κής λυκοσυµµαχίας.

Η Ένωση του κεφαλαίου στην Ευρώπη, η ΕΕ

12. Η ΕΕ αντι­µε­τω­πί­ζει την υδρό­γειο ως «στρα­τη­γι­κό περι­βάλ­λον της», µε βάση την Παγκό­σµια Στρα­τη­γι­κή την οποία έχει εκπο­νή­σει κι ετοι­µά­ζει την ανα­προ­σα­ρµο­γή της. Επι­διώ­κει επί­σης την πιο απο­τε­λε­σµα­τι­κή διείσ­δυ­ση των ευρω­παϊ­κών µονο­πω­λί­ων σε τρί­τες χώρες. Έτσι, συγκρο­τή­θη­κε η λεγό­µε­νη «Μόνι­µη Διαρ­θρω­µέ­νη Στρα­τιω­τι­κή Συνερ­γα­σία» (PESCO). Παράλ­λη­λα, προ­ω­θεί­ται η γαλ­λι­κής έµπνευ­σης «Ευρω­παϊ­κή Πρω­το­βου­λία Επε­µβά­σε­ων», για να ξεπερ­νιού­νται οι καθυ­στε­ρή­σεις που προ­κα­λεί η δια­δι­κα­σία των οµό­φω­νων απο­φά­σε­ων, ώστε να εκτε­λού­νται ιµπε­ρια­λι­στι­κές απο­στο­λές άµε­σα. Ήδη, σήµε­ρα, η ΕΕ έχει ξετυ­λί­ξει ιµπε­ρια­λι­στι­κές απο­στο­λές σε τρεις ηπείρους.

Παίρ­νο­νται µέτρα για την προ­ώ­θη­ση του στό­χου της λεγό­µε­νης «Στρα­τη­γι­κής Αυτο­νο­µί­ας» στο πλαί­σιο της ενδυ­νά­µω­σης της συµµα­χί­ας και των κοι­νών επε­µβά­σε­ων µε το ΝΑΤΟ, που παρα­µέ­νει ο βασι­κός πυλώ­νας της.

Με στό­χο την αυτό­νο­µη στρα­τιω­τι­κή επάρ­κεια, ενι­σχύ­ε­ται ο σχε­δια­σµός ανά­πτυ­ξης προ­γρα­µµά­των έρευ­νας κι εξο­πλι­σµών από την ευρω­ε­νω­σια­κή αγο­ρά, σε µια προ­σπά­θεια να υπο­χω­ρή­σει η εξάρ­τη­ση από την αµε­ρι­κα­νι­κή αγο­ρά εξο­πλι­σµών. Σηµα­ντι­κό ρόλο δια­δρα­µα­τί­ζουν η χρη­µα­το­δό­τη­ση του λεγό­µε­νου «Ευρω­παϊ­κού Ταµεί­ου Άµυ­νας» (EDF) και το «Ευρω­παϊ­κό Πρό­γρα­µµα Βιο­µη­χα­νι­κής Ανά­πτυ­ξης στον τοµέα της Άµυ­νας» (EDIDP) καθώς και η συγκρό­τη­ση του µηχα­νι­σµού της ετή­σιας Συντο­νι­σµέ­νης Αξιο­λό­γη­σης Άµυ­νας (CARD) για τον έλεγ­χο υλο­ποί­η­σης των ευρω­ε­νω­σια­κών στό­χων σε εξο­πλι­σµούς και την προ­ώ­θη­ση των στρα­τιω­τι­κών µηχα­νι­σµών και απο­στο­λών από τα κρά­τη — µέλη στα αντί­στοι­χα πρό­τυ­πα του «ευρω­παϊ­κού εξα­µή­νου» για την οικονοµία.

Για τον εκσυγ­χρο­νι­σµό της αµυ­ντι­κής βιο­µη­χα­νί­ας της ΕΕ καλού­νται τα κρά­τη — µέλη να δίνουν το 2% του ΑΕΠ τους για τους εξο­πλι­σµούς της ΕΕ, πέραν των υπο­χρε­ώ­σε­ων στο ΝΑΤΟ. Η PESCO σχε­διά­ζε­ται να ανα­βα­θµί­σει τη λεγό­µε­νη «στρα­τιω­τι­κή κινητικότητα».

Βαθαί­νει η στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση της ΕΕ και αυτό κατα­γρά­φε­ται και στη συγκρό­τη­ση του «Ευρω­παϊ­κού Μηχα­νι­σµού για την Ειρή­νη» (ΕΜΕ), ενός νέου ταµεί­ου πέραν του προ­ϋ­πο­λο­γι­σµού (Πολυ­ε­τές Δηµο­σιο­νο­µι­κό Πλαί­σιο 2021 — 2027), ύψους 10,5 δισ. ευρώ. Από τον µηχα­νι­σµό αυτό θα χρη­µα­το­δο­τού­νται οι δρά­σεις της «Κοι­νής Εξω­τε­ρι­κής Πολι­τι­κής και Πολι­τι­κής Ασφα­λεί­ας» (ΚΕΠΠΑ).

Προ­ω­θού­νται επί­σης οι σχε­δια­σµοί για την ενί­σχυ­ση του «Μηχα­νι­σµού Γει­το­νί­ας, Ανά­πτυ­ξης και Διε­θνούς Συνερ­γα­σί­ας», ισχυ­ρού εργα­λεί­ου για την παρέ­µβα­ση της ΕΕ σε τρί­τες χώρες.

Την ίδια περί­ο­δο, το Brexit εξέ­φρα­σε τη φυγό­κε­ντρη τάση του Ηνω­µέ­νου Βασι­λεί­ου, που προ­ϋ­πήρ­χε, και στη­ρί­χτη­κε από τις ΗΠΑ που επι­διώ­κουν να προ­ω­θή­σουν ξεχω­ρι­στές συµφω­νί­ες µε κρά­τη — µέλη της ΕΕ και να επι­βά­λουν κυρώ­σεις σε µονο­πώ­λια και ισχυ­ρές χώρες της ΕΕ, όπως είναι η Γερµα­νία, η Γαλλία.

Νέες πολιτικές, διπλωματικές και στρατιωτικές συμμαχίες και η αποχώρηση από παλιές

13. Οι σχέ­σεις της ανι­σό­τι­µης αλλη­λε­ξάρ­τη­σης, που διέ­πουν τις σχέ­σεις όλων των καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών, µορ­φο­ποιού­νται µέσα και από ένα πλή­θος διε­θνών και περι­φε­ρεια­κών οργα­νι­σµών, οργα­νώ­σε­ων και συµφω­νιών. Σε αυτές απο­τυ­πώ­νε­ται εµµέ­σως και ο µετα­ξύ τους συσχε­τι­σµός, ενώ συχνά γίνο­νται πεδίο εκδή­λω­σης των αντα­γω­νι­σµών. Στα τελευ­ταία 30 χρό­νια, δίπλα στις γνω­στές (π.χ. ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, ΟΑΣΕ, ΠΟΕ, G7, G20), στις περισ­σό­τε­ρες των οποί­ων ηγού­νταν οι ΗΠΑ, εµφα­νί­στη­καν και νέες, όπως η BRICS (Βρα­ζι­λία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρι­κή), η Οργά­νω­ση Συνερ­γα­σί­ας της Σαγκά­ης, όπου ηγεί­ται η Κίνα, η Οργά­νω­ση Συµφώ­νου Συλ­λο­γι­κής Ασφά­λειας και η Ευρα­σια­τι­κή Οικο­νο­µι­κή Κοι­νό­τη­τα, όπου ηγεί­ται η Ρωσία.

Οι ενώ­σεις αυτές που δια­µορ­φώ­νο­νται στο έδα­φος του µονο­πω­λια­κού καπι­τα­λι­σµού, παρά τις µετα­ξύ τους δια­φο­ρές ή τον δια­φο­ρε­τι­κό βαθµό ενο­ποί­η­σης, έχουν τον ίδιο ταξι­κό εκµε­ταλ­λευ­τι­κό χαρα­κτή­ρα και σκο­πό: Την ενί­σχυ­ση της εξου­σί­ας και της οικο­νο­µι­κής και γεω­πο­λι­τι­κής θέσης των αστι­κών τάξε­ων που εκπρο­σω­πούν στο µοί­ρα­σµα και ξανα­µοί­ρα­σµα του πλα­νή­τη. Σε συν­θή­κες όπου εκτε­τα­µέ­νη καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση φέρ­νει ανα­διά­τα­ξη ισχύ­ος ανά­µε­σα στα καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη, ορι­σµέ­νες από αυτές περ­νούν σοβα­ρές ανα­τα­ρά­ξεις, όπως: Η BRICS όπου δυνα­µώ­νει η αντι­πα­ρά­θε­ση Κίνας και Ινδί­ας. Η APEC1 (Οικο­νο­µι­κή Συνερ­γα­σία Ασί­ας — Ειρη­νι­κού) και η ASEAN2 (Ένω­ση των Χωρών της Νοτιο­α­να­το­λι­κής Ασί­ας) όπου ενι­σχύ­ο­νται οι τρι­βές για τη στά­ση απέ­να­ντι στις διεκ­δι­κή­σεις της Κίνας και την αµε­ρι­κα­νι­κή εµπλο­κή στην περιοχή.

Η ALBA3 (Μπο­λι­βα­ρια­νή Συµµα­χία για την Αµε­ρι­κή), που είχε τη στή­ρι­ξη των Κίνας και Ρωσί­ας, αλλά απο­ψι­λώ­νε­ται µετά την επι­κρά­τη­ση κυβερ­νή­σε­ων που προ­σα­να­το­λί­ζο­νται προς τις ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ, για να δια­τη­ρή­σουν την πρω­το­κα­θε­δρία στο ιµπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­µα, κινού­νται σε ανα­διά­τα­ξη των όποιων συµµα­χιών, σε επα­νε­ξέ­τα­ση συµφω­νιών, στην ανα­διάρ­θρω­ση διε­θνών οργα­νι­σµών, στην παρά­λυ­ση άλλων, όταν δεν µπο­ρούν να τις αξιο­ποι­ή­σουν στους σχε­δια­σµούς τους. Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό το πώς τα τελευ­ταία χρό­νια οι ΗΠΑ αξιο­ποί­η­σαν τον Οργα­νι­σµό των Αµε­ρι­κα­νι­κών Κρα­τών ως το πολι­τι­κό «εργα­λείο» τους στην περιοχή.

Έτσι, οι ΗΠΑ έχουν απο­χω­ρή­σει (το 2002) από τη Συµφω­νία ελέγ­χου των αντι­βαλ­λι­στι­κών συστη­µά­των (ABM), το 2017 από την UNESCO, το 2018 από τη Συµφω­νία για το πυρη­νι­κό πρό­γρα­µµα του Ιράν. Το 2017 απο­χώ­ρη­σαν από τη Διει­ρη­νι­κή Συνερ­γα­σία (TPP) και προ­χώ­ρη­σαν στο πάγω­µα των συζη­τή­σε­ων για τη Δια­τλα­ντι­κή Συµφω­νία Εµπο­ρί­ου και Επεν­δύ­σε­ων (TTIP) µε την Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση. Το 2018, πιέ­ζο­ντας πως θα απο­χω­ρή­σουν από τη NAFTA, πέτυ­χαν την ανα­θε­ώ­ρη­σή της σε USMCA4. Το 2019 απο­χώ­ρη­σαν από τη Συµφω­νία για τον έλεγ­χο των πυρη­νι­κών όπλων µεσαί­ου βελη­νε­κούς (INF). Το 2019 απο­χώ­ρη­σαν από τη Συµφω­νία του Παρι­σιού για το Κλί­µα και το 2020 από τη Συµφω­νία «Ανοι­χτοί Ουρα­νοί». Επι­πλέ­ον, ανα­κοί­νω­σαν ότι σκέ­φτο­νται να προ­χω­ρή­σουν και σε νέες πυρη­νι­κές δοκι­µές, κατα­πα­τώ­ντας τη σχε­τι­κή Διε­θνή Συµφω­νία του 1963.

Έτσι, η στά­ση του ισχυ­ρό­τε­ρου µέχρι σήµε­ρα ιµπε­ρια­λι­στι­κού κέντρου καταρ­ρί­πτει τις αυτα­πά­τες που έτρε­φαν και καλ­λιερ­γού­σαν διά­φο­ρες αστι­κές και οπορ­του­νι­στι­κές δυνά­µεις, ότι η «παγκο­σµιο­ποί­η­ση των οικο­νο­µιών», η «πολυ­πο­λι­κό­τη­τα» οδη­γούν σε ένα παγκό­σµιο σύστη­µα όπου όλα τα προ­βλή­µα­τα θα επι­λύ­ο­νται «ειρη­νι­κά» από το Διε­θνές Δίκαιο και τους διε­θνείς οργανισµούς.

Η γενι­κό­τε­ρη κατά­στα­ση, που σχε­τί­ζε­ται µε τα προ­βλή­µα­τα εφα­ρµο­γής του Διε­θνούς Δικαί­ου, επι­βε­βαιώ­νει τη θέση πως το Διε­θνές Δίκαιο, όπως το γνω­ρί­ζα­µε όταν υπήρ­χαν η ΕΣΣΔ και άλλες σοσια­λι­στι­κές χώρες και ήταν απο­τέ­λε­σµα του παγκό­σµιου συσχε­τι­σµού δυνά­µε­ων µε τις καπι­τα­λι­στι­κές χώρες, δεν υπάρ­χει πλέ­ον. Οι απο­φά­σεις των διε­θνών δικα­στη­ρί­ων επη­ρε­ά­ζο­νται από τον συσχε­τι­σµό στο ιµπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­µα. Οι συµφω­νί­ες «ιµπε­ρια­λι­στι­κής ειρή­νης» εκφρά­ζουν τον συσχε­τι­σµό δύνα­µης των άµε­σα ή έµµε­σα εµπλε­κό­µε­νων καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών και τίθε­νται σε αµφι­σβή­τη­ση µε την αλλα­γή του.

Οι διε­θνείς δια­κρα­τι­κοί οργα­νι­σµοί έχουν µετα­τρα­πεί σε προ­κά­λυ­µµα για την προ­ώ­θη­ση των συµφε­ρό­ντων των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και άλλων ιµπε­ρια­λι­στι­κών δυνά­µε­ων. Στο εσω­τε­ρι­κό τους εκδη­λώ­νο­νται αντι­πα­ρα­θέ­σεις και προ­σω­ρι­νοί συµβι­βα­σµοί ανά­µε­σα στις ισχυ­ρές ιµπε­ρια­λι­στι­κές δυνά­µεις. Όταν οι συµβι­βα­σµοί δεν µπο­ρούν να επι­τευ­χθούν, ακο­λου­θούν παζά­ρια, απει­λές, ακό­µα και απο­χώ­ρη­ση από τις διά­φο­ρες Συµφω­νί­ες, όπως µας δεί­χνει η στά­ση των ΗΠΑ και άλλων χωρών, όπως της Ρωσί­ας που απο­τυ­πώ­νει την υπε­ρο­χή της εθνι­κής νοµο­θε­σί­ας ένα­ντι των διε­θνών νόµων και κανο­νι­σµών, αντι­γρά­φο­ντας την ανά­λο­γη θέση των ΗΠΑ απέ­να­ντι στο Διε­θνές Δίκαιο.

Η τάση αλλα­γής του συσχε­τι­σµού δύνα­µης, η απο­χώ­ρη­ση των ΗΠΑ από µια σει­ρά συµφω­νιών µε στό­χο την ανα­διά­τα­ξη των ιµπε­ρια­λι­στι­κών συµµα­χιών προς όφε­λός τους, όπως και η επι­δί­ω­ξη µετα­κί­νη­σης των βασι­κών στο­χεύ­σε­ων των ΗΠΑ στην περιο­χή της Ασί­ας κατά της Κίνας, µετα­φρά­ζε­ται λαθε­µέ­να από µια σει­ρά δυνά­µεις ως «απο­χώ­ρη­ση των ΗΠΑ», ως «κενό εξου­σί­ας» στον κόσµο. Η πρα­γµα­τι­κό­τη­τα είναι σαφώς διαφορετική.

Οι ΗΠΑ επι­διώ­κουν ανα­διάρ­θρω­ση, προς όφε­λός τους, του πλέ­γµα­τος των διε­θνών οργα­νι­σµών και συµφω­νιών που πάντα απο­τυ­πώ­νει την ανι­σό­τι­µη αλλη­λε­ξάρ­τη­ση των καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών. Έτσι, η ηγε­σία των ΗΠΑ εκτι­µά πως το παρόν σχή­µα της Συνό­δου των 7 ισχυ­ρό­τε­ρων καπι­τα­λι­στι­κών χωρών (ΗΠΑ, Ιαπω­νία, Κανα­δάς, Γαλ­λία, Βρε­τα­νία, Ιτα­λία, Γερµα­νία) είναι «ξεπε­ρα­σµέ­νο» και θα πρέ­πει σε αυτό να προ­σκλη­θούν οι Αυστρα­λία, Νότια Κορέα, Ινδία και Ρωσία, σε µια προ­σπά­θεια δηµιουρ­γί­ας µιας νέας αντι­κι­νε­ζι­κής συµµα­χί­ας. Ιδιαί­τε­ρο βάρος δίνε­ται στην περιο­χή του Ινδο-Ειρη­νι­κού και στην προ­σπά­θεια πρόσ­δε­σης της Ινδί­ας στους αµε­ρι­κα­νι­κούς σχε­δια­σµούς, σε περι­βάλ­λον όξυν­σης των σχέ­σε­ων Κίνας — Ινδίας.

Η στρατιωτική ισχύς στη «συνέχιση της πολιτικής με βίαια μέσα»

14. Οι παγκό­σµιες στρα­τιω­τι­κές δαπά­νες το 2019 υπο­λο­γί­ζο­νται σε 1,917 τρισ. δολά­ρια, στο 2,2% του παγκό­σµιου ΑΕΠ, µε αύξη­ση κατά 3,6%, σε σχέ­ση µε το 2018 και κατά 7,2% σε σχέ­ση µε το 2010, για τρί­τη συνε­χό­µε­νη χρο­νιά, εξαι­τί­ας κυρί­ως των στρα­τιω­τι­κών δαπα­νών και επι­χει­ρή­σε­ων των ΗΠΑ και της Κίνας. Οι διε­θνείς πωλή­σεις όπλων αυξή­θη­καν κατά 7,8% την περί­ο­δο 2014 — 2018 ή κατά 20% σε σχέ­ση µε την περί­ο­δο 2005 — 2009.

Στις στρα­τιω­τι­κές δαπά­νες προη­γού­νται οι ΗΠΑ (732 δισ. δολά­ρια) και ακο­λου­θούν Κίνα (261), Ινδία (71,1), Ρωσία (65,1), Σαου­δι­κή Αρα­βία (61,9) Γαλ­λία (50,1), Γερµα­νία (49,3), Βρε­τα­νία (48,7), Ιαπω­νία (47,6), Νότια Κορέα (43,9). Οι συνο­λι­κές στρα­τιω­τι­κές δαπά­νες και από τα 29 κρά­τη — µέλη του ΝΑΤΟ ήταν 1,035 τρισ. δολά­ρια το 2019.

Την περί­ο­δο 2015 — 2019 οι ΗΠΑ παρέ­µει­ναν πρώ­τες στις εξα­γω­γές όπλων, κατέ­χο­ντας το 36%, µε δεύ­τε­ρη τη Ρωσία, ενώ ακο­λου­θούν Γαλ­λία, Γερµα­νία καθώς και η Κίνα.

Οι πυρη­νι­κές δυνά­µεις εξα­κο­λου­θούν να εκσυγ­χρο­νί­ζουν το πυρη­νι­κό τους οπλο­στά­σιο, αντι­κα­θι­στώ­ντας παλιές κεφα­λές. Οι 9 πυρη­νι­κές δυνά­µεις (ΗΠΑ — 5.800, Ρωσία — 6.375, Βρε­τα­νία — 215, Γαλ­λία — 290, Κίνα — 320, Ινδία — 150, Πακι­στάν — 160, Ισρα­ήλ — 90, Βόρεια Κορέα 30 — 40) δια­θέ­τουν συνο­λι­κά 13.400 πυρη­νι­κά όπλα, εκ των οποί­ων το 90% ανή­κει σε ΗΠΑ και Ρωσία.

Οι ΗΠΑ και η Ρωσία ανα­κοι­νώ­νουν αλλα­γές στο «πυρη­νι­κό» στρα­τιω­τι­κό δόγµα τους, ενώ γίνο­νται εκα­τέ­ρω­θεν ανα­κοι­νώ­σεις για νέα είδη «υπε­ρό­πλων», όπως τα αυτό­µα­τα οπλι­κά συστή­µα­τα λέι­ζερ και νέες σφαί­ρες χρή­σης, όπως στο διάστηµα.

ΟΙ ΗΠΑ απο­σκο­πούν να θέσουν και την Κίνα σε συµφω­νία ελέγ­χου και περιο­ρι­σµού των πυρη­νι­κών, θεω­ρώ­ντας την ως επι­κίν­δυ­νο αντα­γω­νι­στή, ενώ το βασι­κό ζήτη­µα που εξε­τά­ζε­ται στους πυρη­νι­κούς εξο­πλι­σµούς είναι η ικα­νό­τη­τα του «πρώ­του πλήγµατος».

Σηµα­ντι­κό «εργα­λείο» για τους πολε­µι­κούς σχε­δια­σµούς των ισχυ­ρό­τε­ρων δυνά­µε­ων είναι οι στρα­τιω­τι­κές βάσεις εκτός συνό­ρων τους, όπου οι ΗΠΑ φαί­νε­ται να έχουν πάνω από 700 βάσεις, δια­φο­ρε­τι­κής χρή­σης, σε όλο τον κόσµο. Βάσεις εκτός συνό­ρων έχουν επί­σης οι Βρε­τα­νία, Γαλ­λία, Ρωσία, Ιτα­λία, Τουρ­κία, Κίνα, Ιαπω­νία, Ινδία.

Ένα σηµα­ντι­κό νέο στοι­χείο της περιό­δου, που είναι ενδει­κτι­κό της έντα­σης των αντα­γω­νι­σµών και της στρα­τιω­τι­κής προ­ε­τοι­µα­σί­ας, είναι οι αλλα­γές στα αµυ­ντι­κά δόγµα­τα µιας σει­ράς καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών (χαρα­κτη­ρι­στι­κά είναι τα παρα­δεί­γµα­τα της Γερµα­νί­ας λίγα χρό­νια πριν και πιο πρό­σφα­τα της Ιαπω­νί­ας). Ταυ­τό­χρο­να, το ΝΑΤΟ προ­σεγ­γί­ζει κρά­τη που για δεκα­ε­τί­ες χαρα­κτη­ρί­ζο­νταν «ουδέ­τε­ρα», µε χαρα­κτη­ρι­στι­κό παρά­δει­γµα τη Σουηδία.

Η συμμετοχή της αστικής τάξης της Ελλάδας στους ανταγωνισμούς

15. Η αστι­κή τάξη της Ελλά­δας επι­διώ­κει τη γεω­πο­λι­τι­κή της ανα­βά­θµι­ση, συµµε­τέ­χο­ντας ενερ­γά στους στρα­τιω­τι­κούς — πολι­τι­κούς σχε­δια­σµούς των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ. Ο στό­χος και τα µέσα της γεω­πο­λι­τι­κής ανα­βά­θµι­σης υιο­θε­τού­νται και προ­ω­θού­νται, παρά τις επι­µέ­ρους δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις, από τα αστι­κά κόµµα­τα και τις κυβερ­νή­σεις, µονο­κο­µµα­τι­κές ή συµµα­χι­κές, τόσο του ΣΥΡΙΖΑ πριν όσο και της ΝΔ σήµε­ρα. Απο­τε­λεί στρα­τη­γι­κή επι­λο­γή όλων των αστι­κών κοµµά­των, βασι­κό στοι­χείο της στρα­τη­γι­κής σύµπλευ­σής τους.

Η αστι­κή τάξη της Ελλά­δας φιλο­δο­ξεί να ανα­βα­θµί­σει τις θέσεις της σε Βαλ­κά­νια και Νοτιο­α­να­το­λι­κή Μεσό­γειο όπου έχει µεγά­λα οικο­νο­µι­κά συµφέ­ρο­ντα. Προ­χώ­ρη­σε στη Συµφω­νία των Πρε­σπών, για να ανοί­ξει ο δρό­µος έντα­ξης µιας ακό­µη χώρας στις ιµπε­ρια­λι­στι­κές ενώ­σεις των ΝΑΤΟ — ΕΕ. Επι­διώ­κει συνερ­γα­σία εκµε­τάλ­λευ­σης του ενερ­γεια­κού πλού­του της Ανα­το­λι­κής Μεσο­γεί­ου για τη διο­χέ­τευ­σή του στις ευρω­παϊ­κές αγο­ρές, µέσω του αγω­γού EastMed, όπως και µε την κατα­σκευή κάθε­των αγω­γών στη Βόρεια Ελλά­δα, από τους οποί­ους αµε­ρι­κα­νι­κό υγρο­ποι­η­µέ­νο αέριο, που θα έρχε­ται στην Ελλά­δα, θα διο­χε­τεύ­ε­ται σε χώρες της Ευρώ­πης. Όλα αυτά εντάσ­σο­νται στον σχε­δια­σµό «απε­ξάρ­τη­σης» της Ευρώ­πης από το ρωσι­κό φυσι­κό αέριο.

Επι­διώ­κει την ανά­δει­ξη της χώρας σε τεχνο­λο­γι­κό, ενερ­γεια­κό και οικο­νο­µι­κό κόµβο στή­ρι­ξης των ευρω­α­τλα­ντι­κών σχε­δί­ων για την περιο­χή. Σε αυτό το πλαί­σιο εντάσ­σε­ται η αξιο­ποί­η­ση των ελλη­νι­κών ναυ­πη­γεί­ων για τις ανά­γκες του 6ου Στό­λου των ΗΠΑ, των λιµα­νιών της Αλε­ξαν­δρού­πο­λης και της Καβά­λας για τη µετα­φο­ρά υγρο­ποι­η­µέ­νου φυσι­κού αερί­ου και οι επεν­δύ­σεις ισχυ­ρών αµε­ρι­κα­νι­κών οµί­λων στον τοµέα Τηλε­πι­κοι­νω­νιών — Πλη­ρο­φο­ρι­κής στην Αττι­κή. Παράλ­λη­λα, προ­σπα­θεί να δια­χει­ρι­στεί την αµε­ρι­κα­νι­κή αντί­δρα­ση στις επεν­δύ­σεις της Κίνας στις εγχώ­ριες λιµε­νι­κές υπο­δο­µές και στον τοµέα µετα­φο­ράς ηλε­κτρι­κής ενέργειας.

Από την κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ προ­ω­θή­θη­κε ο λεγό­µε­νος «Στρα­τη­γι­κός διά­λο­γος Ελλά­δας — ΗΠΑ», που δια­µόρ­φω­σε πλαί­σιο οικο­νο­µι­κών, πολι­τι­κών, στρα­τιω­τι­κών θεµά­των, µε καθο­ρι­στι­κής σηµα­σί­ας την ανα­θε­ώ­ρη­ση και επέ­κτα­ση της ελλη­νο­α­µε­ρι­κα­νι­κής συµφω­νί­ας για τις βάσεις.

Αυτόν το σχε­δια­σµό υπη­ρε­τεί και η συµφω­νία της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ µε τις ΗΠΑ, που περι­λα­µβά­νει την παρα­πέ­ρα ανα­βά­θµι­ση της βάσης της Σού­δας και τη δηµιουρ­γία των βάσε­ων Drones στη Λάρι­σα, ελι­κο­πτέ­ρων στο Στε­φα­νο­βί­κειο και το λιµά­νι της Αλε­ξαν­δρού­πο­λης που απο­τε­λεί σηµα­ντι­κό ανα­βα­θµι­σµέ­νο κρί­κο των αµε­ρι­κα­νι­κών σχε­δί­ων, ενώ δια­τη­ρεί­ται η βάση των ιπτά­µε­νων Ραντάρ Awacs στο Άκτιο της Πρέ­βε­ζας κι εκσυγ­χρο­νί­ζε­ται η βάση στον Άρα­ξο για «φιλο­ξε­νία» πυρη­νι­κών όπλων. Σήµε­ρα, η κυβέρ­νη­ση ετοι­µά­ζε­ται να εκχω­ρή­σει πάνω από 20 σηµεία της χώρας, προ­κει­µέ­νου να χρη­σι­µο­ποι­η­θούν ως στρα­τιω­τι­κές βάσεις των ΗΠΑ.

Στην πρά­ξη, δηµιουρ­γεί­ται ένας ιστός στρα­τιω­τι­κών βάσε­ων που καλύ­πτει γεω­γρα­φι­κά όλες τις περιο­χές της χώρας, καθι­στά την Ελλά­δα ορµη­τή­ριο υλο­ποί­η­σης ιµπε­ρια­λι­στι­κών σχε­δια­σµών, µε στά­θµευ­ση µαχη­τι­κών αερο­σκα­φών κι ελι­κο­πτέ­ρων, ελλι­µε­νι­σµό αερο­πλα­νο­φό­ρων, πυρη­νι­κών υπο­βρυ­χί­ων, αντι­τορ­πι­λι­κών του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, τηλε­πι­κοι­νω­νια­κές — κατα­σκο­πευ­τι­κές υπο­δο­µές, απο­θή­κες καυ­σί­µων, εγκα­τα­στά­σεις για υπο­δο­χή επί­γειων δυνά­µε­ων. Ενι­σχύ­ει τη σύν­δε­ση µε τις αµε­ρι­κα­νι­κές βάσεις και υπο­δο­µές στην περιο­χή της Μέσης Ανα­το­λής, στα Βαλ­κά­νια και µε τις βρε­τα­νι­κές βάσεις στην Κύπρο, µε δυνα­τό­τη­τα εξα­πό­λυ­σης πυρη­νι­κών χτυ­πη­µά­των από τον Άρα­ξο, για την περι­κύ­κλω­ση της Ρωσί­ας και µετα­φο­ρά σε διά­φο­ρες εστί­ες πολέµων.

Η ελλη­νο­α­µε­ρι­κα­νι­κή συµφω­νία δίνει τη δυνα­τό­τη­τα εγκα­τά­στα­σης και χρη­σι­µο­ποί­η­σης αµε­ρι­κα­νι­κών δυνά­µε­ων σε όλες τις µονά­δες του ελλη­νι­κού στρα­τού, µε πολ­λα­πλές συνέ­πειες στον ρόλο και τον προ­σα­να­το­λι­σµό τους, ως οργα­νι­κού τµή­µα­τος του ΝΑΤΟι­κού στρατού.

Στην πρά­ξη, βαθαί­νει η εµπλο­κή της χώρας στους ιµπε­ρια­λι­στι­κούς σχε­δια­σµούς, ενώ τις συνέ­πειες των ιµπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σµών και των ήδη τερά­στιων κιν­δύ­νων στο­χο­ποί­η­σής της θα πλη­ρώ­σουν ο λαός µας όπως και οι άλλοι λαοί. Η Ρωσία και το Ιράν προει­δο­ποιούν ότι σε περί­πτω­ση που µπει σε κίν­δυ­νο η ασφά­λειά τους από αµε­ρι­κα­νι­κές βάσεις, θα τις χτυ­πή­σουν µε πυραύλους.

Η επι­θε­τι­κό­τη­τα της ελλη­νι­κής αστι­κής τάξης εκδη­λώ­νε­ται και µε την απο­στο­λή ελλη­νι­κών στρα­τιω­τι­κών δυνά­µε­ων σε δεκά­δες ιµπε­ρια­λι­στι­κές απο­στο­λές στο εξω­τε­ρι­κό. Με τις πρό­σφα­τες κυβερ­νη­τι­κές απο­φά­σεις απο­στέλ­λε­ται το πυραυ­λι­κό σύστη­µα Patriot στη Σαου­δι­κή Αρα­βία µε ανά­λο­γο στρα­τιω­τι­κό προ­σω­πι­κό. Η Ελλά­δα συµµε­τέ­χει µε στρα­τιω­τι­κές δυνά­µεις και πολι­τι­κό προ­σω­πι­κό στη Λιβύη. Πολε­µι­κά πλοία περι­πο­λούν στα Στε­νά του Ορµούζ, στον Περ­σι­κό Κόλ­πο, ενώ έχει τεθεί στο τρα­πέ­ζι απο­στο­λή στο Μάλι, όπου πολε­µούν γαλ­λι­κές και πολυ­ε­θνι­κές δυνάµεις.

Απο­τε­λεί πρό­κλη­ση η προ­σπά­θεια δικαιο­λό­γη­σης των απο­στο­λών ελλη­νι­κών δυνά­µε­ων στο εξω­τε­ρι­κό, που στη­ρί­ζουν όλα τα αστι­κά κόµµα­τα µε πρω­τα­γω­νι­στές την κυβέρ­νη­ση της ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ, µε την επί­κλη­ση σχε­τι­κών απο­φά­σε­ων του ΟΗΕ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Η επι­δί­ω­ξη της αστι­κής τάξης να συγκρο­τή­σει «άξο­να» µε Ισρα­ήλ, Αίγυ­πτο, Ηνω­µέ­να Αρα­βι­κά Εµι­ρά­τα, Κύπρο δυνα­µώ­νει την εµπλο­κή της χώρας σε αντι­θέ­σεις που αφο­ρούν και τα κρά­τη των συµµα­χι­κών σχη­µά­των όπου συµµε­τέ­χει. Πολύ περισ­σό­τε­ρο, που το Ισρα­ήλ είναι κατο­χι­κή δύνα­µη στην Παλαι­στί­νη και δολο­φο­νεί τον λαό της, είναι σε σύγκρου­ση µε το Ιράν, βοµβαρ­δί­ζει συρια­κά εδά­φη, ενώ η Αίγυ­πτος εµπλέ­κε­ται στον πόλε­µο στη Λιβύη κι έχει γενι­κό­τε­ρες βλέ­ψεις στην περιο­χή. Η ευφο­ρία που καλ­λιερ­γεί­ται είναι αβά­σι­µη, ενώ σε κάθε περί­πτω­ση ωφε­λη­µέ­να θα είναι τα ενερ­γεια­κά µονοπώλια.

Σηµα­ντι­κό πεδίο ενδοϊ­µπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σµών είναι τα Βαλ­κά­νια, που έχουν ιδιαί­τε­ρη γεω­στρα­τη­γι­κή σηµα­σία, τόσο ως «δίο­δος» µετα­φο­ρι­κών και ενερ­γεια­κών «αρτη­ριών» από και προς την ΕΕ όσο και ως «προ­γε­φύ­ρω­µα» των ευρω­α­τλα­ντι­κού ιµπε­ρια­λι­σµού για την πολι­τι­κή, οικο­νο­µι­κή και στρα­τιω­τι­κή κατο­χύ­ρω­ση της επιρ­ρο­ής του στην περιο­χή Ευρα­σί­ας, Μαύ­ρης Θάλασ­σας, Καυ­κά­σου, Κασπί­ας κ.ά. Σήµε­ρα το σύνο­λο των χωρών έχει εντα­χθεί στις ιµπε­ρια­λι­στι­κές ενώ­σεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ενώ τα τελευ­ταία χρό­νια εντά­θη­καν οι προ­σπά­θειες να ολο­κλη­ρω­θεί η ενσω­µά­τω­ση των Δυτι­κών Βαλ­κα­νί­ων σε αυτές τις ενώ­σεις. Οι αµε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟι­κές στρα­τιω­τι­κές δυνά­µεις συνε­χί­ζουν την ενί­σχυ­σή τους στην περιο­χή, ήδη δια­θέ­τουν µεγά­λο αρι­θµό βάσε­ων, πρα­γµα­το­ποιούν µεγά­λες στρα­τιω­τι­κές ασκή­σεις, οριο­θε­τώ­ντας ως αντί­πα­λους τη Ρωσία και την Κίνα, τα µονο­πώ­λια των οποί­ων προ­ω­θούν τις δικές τους θέσεις στην περιο­χή. Η πορεία της ενσω­µά­τω­σης των Δ. Βαλ­κα­νί­ων ανα­βα­θµί­στη­κε παρα­πέ­ρα µε τη Συµφω­νία των Πρε­σπών που έκλει­σε η κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ και υλο­ποιεί η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ. Την ίδια ώρα, στη δια­δι­κα­σία ενσω­µά­τω­σης των Δ. Βαλ­κα­νί­ων στις ιµπε­ρια­λι­στι­κές ενώ­σεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ δεν ασκούν επί­δρα­ση µόνον οι «κακο­φο­ρµι­σµέ­νες πλη­γές» των ιµπε­ρια­λι­στι­κών επε­µβά­σε­ων και προ­τε­κτο­ρά­των του Κοσό­βου και της Βοσ­νί­ας — Ερζε­γο­βί­νης, αλλά και οι αντι­θέ­σεις στο εσω­τε­ρι­κό της ΕΕ και του ΝΑΤΟ καθώς και άλλα ισχυ­ρά µονο­πω­λια­κά (ρωσι­κά και κινε­ζι­κά) συµφέ­ρο­ντα, εκτός αυτών των ενώ­σε­ων, τα οποία έχουν ενι­σχυ­θεί στην περιο­χή. Για την αξιο­ποί­η­ση εκεί­νων ή των άλλων σχε­δια­σµών οι αστι­κές πολι­τι­κές δυνά­µεις αξιο­ποιούν το «δηλη­τή­ριο» του εθνι­κι­σµού, των θρη­σκευ­τι­κών — πολι­τι­στι­κών ιδιαι­τε­ρο­τή­των ή τον κοσµο­πο­λι­τι­σµό του κεφα­λαί­ου, επι­διώ­κο­ντας να χει­ρα­γω­γή­σουν τους λαούς σε διά­φο­ρους σχε­δια­σµούς, ξένους προς τα λαϊ­κά συµφέ­ρο­ντα. Σε κάθε περί­πτω­ση, ισο­πε­δώ­νουν τα εργα­τι­κά — λαϊ­κά δικαιώ­µα­τα των λαών της Βαλκανικής.

Η εµπλο­κή της αστι­κής τάξης της Ελλά­δας στους αντα­γω­νι­σµούς εµπλέ­κει τη χώρα σε επι­κίν­δυ­νες εξε­λί­ξεις, σε αιµα­τη­ρούς σχε­δια­σµούς σε βάρος άλλων λαών, ενώ η εργα­τι­κή τάξη και οι λαϊ­κές δυνά­µεις µετα­τρέ­πο­νται σε όµη­ρο των ιµπε­ρια­λι­στι­κών πολέµων.

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι κίνδυνοι πολεμικής αναμέτρησης και η «συνεκμετάλλευση»

16. Οξύ­νε­ται ο αντα­γω­νι­σµός των αστι­κών τάξε­ων Ελλά­δας και Τουρ­κί­ας, όπου καθε­µιά επι­διώ­κει να ανα­βα­θµί­σει τη θέση της στους ιµπε­ρια­λι­στι­κούς σχε­δια­σµούς και αντα­γω­νι­σµούς στην περιοχή.

Η Τουρ­κία περι­λα­µβά­νε­ται µετα­ξύ των ισχυ­ρό­τε­ρων 20 καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών του κόσµου, ενώ είναι η δεύ­τε­ρη στρα­τιω­τι­κή δύνα­µη στο ΝΑΤΟ κι επι­διώ­κει την περαι­τέ­ρω ανα­βά­θµι­ση της θέσης της σε περι­φε­ρεια­κό και παγκό­σµιο επί­πε­δο. Έχει εισβά­λει και δια­θέ­τει στρα­τεύ­µα­τα κατο­χής σε 3 χώρες (Κύπρο, Συρία, Ιράκ), δια­τη­ρεί στρα­τιω­τι­κές βάσεις στα Βαλ­κά­νια και στη Μέση Ανα­το­λή, στην Αφρι­κή, εµπλέ­κε­ται απρο­κά­λυ­πτα στον εµφύ­λιο της Λιβύ­ης και στρα­τιω­τι­κά στο πλευ­ρό του Αζε­ρµπαϊ­τζάν στον πόλε­µο µε την Αρµε­νία. Επι­διώ­κει να χρη­σι­µο­ποι­ή­σει στους σχε­δια­σµούς τις µειο­νο­τι­κές οµά­δες σε διά­φο­ρες περιο­χές (Βαλ­κά­νια, Κρι­µαία, Καύ­κα­σο, Κεντρι­κή Ασία, Μέση Ανα­το­λή) καθώς και το µου­σου­λµα­νι­κό θρη­σκευ­τι­κό δόγµα. Η τουρ­κι­κή αστι­κή τάξη στο σύνο­λό της έχει ως στό­χο την ανα­βά­θµι­ση του ρόλου της, ωστό­σο προ­κύ­πτουν δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις στο εσω­τε­ρι­κό της σχε­τι­κά µε τα µέσα και τις ανα­γκαί­ες διε­θνείς συµµα­χί­ες της. Στο πλαί­σιο του «νεο-οθω­µα­νι­κού» πολι­τι­κού «δόγµα­τος», που έχει επι­λέ­ξει ως «όχη­µα» των συµφε­ρό­ντων της η κυρί­αρ­χη µερί­δα της τουρ­κι­κής αστι­κής τάξης, εµφα­νί­ζε­ται ως «υπε­ρα­σπι­στής» του λαού της Παλαι­στί­νης και σε αντι­πα­ρά­θε­ση όχι µόνο µε το Ισρα­ήλ αλλά και µε τις αστι­κές τάξεις της Αιγύ­πτου και της Σαου­δι­κής Αρα­βί­ας. Επι­διώ­κο­ντας να παζα­ρέ­ψει από θέσεις ισχύ­ος µε ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, ανα­πτύσ­σει πολυ­σή­µα­ντες σχέ­σεις µε την αστι­κή τάξη της Ρωσί­ας –εξο­πλί­στη­κε µε ρωσι­κά αντιαεροπορικά/αντιβαλλιστικά συστή­µα­τα S‑400, που µπο­ρούν να επι­φέ­ρουν σηµα­ντι­κές αλλα­γές στον στρα­τιω­τι­κό συσχε­τι­σµό στο Αιγαίο και στην ευρύ­τε­ρη περιο­χή– όπως και µε αυτήν του Κατάρ.

Οι σχέ­σεις των αστι­κών τάξε­ων Ελλά­δας — Τουρ­κί­ας, ανα­λό­γως των κατα­στά­σε­ων, δια­κρί­νο­νται από τις επι­διώ­ξεις συνερ­γα­σί­ας και του αντα­γω­νι­σµού, ωστό­σο οι λαοί των δύο χωρών δεν έχουν σε τίπο­τα να επω­φε­λη­θούν από αυτές τις σχέσεις.

Στο διά­στη­µα από το προη­γού­µε­νο Συνέ­δριο, η τουρ­κι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα κλι­µα­κώ­θη­κε µε την αµφι­σβή­τη­ση των συνό­ρων σε Αιγαίο και Έβρο, την αµφι­σβή­τη­ση της ελλη­νι­κής κυριαρ­χί­ας δεκά­δων νησιών του Αιγαί­ου, την επι­δί­ω­ξη να απο­κτή­σει τµή­µα της ελλη­νι­κής υφα­λο­κρη­πί­δας και ΑΟΖ, που µε βάση τη Διε­θνή Σύµβα­ση για το Δίκαιο της Θάλασ­σας δεν της ανή­κει. Σε αυτήν την κατεύ­θυν­ση το τουρ­κι­κό κρά­τος ανα­κή­ρυ­ξε τη λεγό­µε­νη «Γαλά­ζια Πατρί­δα», υπέ­γρα­ψε το τουρ­κο-λιβυ­κό σύµφω­νο µε την εγκά­θε­τη ηγε­σία της Λιβύ­ης, το οποίο κατα­πα­τά τα κυριαρ­χι­κά δικαιώ­µα­τα της Ελλά­δας. Επί­σης, ενί­σχυ­σε τις υπερ­πτή­σεις πάνω από ελλη­νι­κά νησιά, στρα­τιω­τι­κές ασκή­σεις, έρευ­νες ή και γεω­τρή­σεις στην Ανα­το­λι­κή Μεσό­γειο, σε περιο­χές της ελλη­νι­κής υφα­λο­κρη­πί­δας και στις ΑΟΖ της Ελλά­δας και της Κύπρου, ανα­κί­νη­σε µειο­νο­τι­κά ζητή­µα­τα, «εργα­λειο­ποί­η­σε» το Μετα­να­στευ­τι­κό και Προ­σφυ­γι­κό, αξιο­ποιώ­ντας τη συµφω­νία µε την ΕΕ.

Στις συν­θή­κες αυτές, και­ρο­φυ­λα­κτεί η αµε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟι­κή δια­µε­σο­λά­βη­ση κι επι­διαι­τη­σία και ήδη έχει επα­νέλ­θει η τουρ­κι­κή θέση για συνε­κµε­τάλ­λευ­ση, συν­δια­χεί­ρι­ση του Αιγαί­ου, για λύση win-win (αµοι­βαί­ου οφέ­λους) που προ­βάλ­λουν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, ενώ εξε­τά­ζε­ται η συνε­κµε­τάλ­λευ­ση, συν­δια­χεί­ρι­ση κυπρια­κών θαλάσ­σιων ζωνών µε την Τουρ­κία. Αυτή η συνε­κµε­τάλ­λευ­ση δεν αφο­ρά την ευη­µε­ρία των λαών, αλλά την κερ­δο­φο­ρία των µονο­πω­λί­ων και «ναρ­κο­θε­τεί» το µέλ­λον των δύο λαών, όπως και του περιβάλλοντος.

Το Κόµµα µας υπε­ρα­σπί­ζε­ται τα κυριαρ­χι­κά δικαιώ­µα­τα της χώρας από τη σκο­πιά της εργα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών δυνά­µε­ων, ως ανα­πό­σπα­στο στοι­χείο της πάλης για την ανα­τρο­πή της εξου­σί­ας του κεφα­λαί­ου. Έχει προει­δο­ποι­ή­σει τους εργα­ζό­µε­νους πως στις σηµε­ρι­νές συν­θή­κες αυτά δεν µπο­ρούν να τα εγγυ­η­θούν οι αστι­κές κυβερ­νή­σεις και οι ιµπε­ρια­λι­στι­κές συµµα­χί­ες, ενώ την ώρα που το Διε­θνές Δίκαιο ξανα­γρά­φε­ται από τις ιµπε­ρια­λι­στι­κές συµφω­νί­ες και το Δικα­στή­ριο της Χάγης λει­τουρ­γεί µε σκο­πι­µό­τη­τες, η ειρή­νη, η ασφά­λεια των λαών δεν µπο­ρεί να δια­σφα­λι­στεί σε αυτό το πλαί­σιο. Η πάλη των δύο λαών είναι ανα­γκαίο να κατευ­θύ­νε­ται στην εξά­λει­ψη της αιτί­ας που γεν­νά αντι­θέ­σεις, συγκρού­σεις, πολε­µι­κές συρ­ρά­ξεις, στην ανα­τρο­πή της εξου­σί­ας του κεφα­λαί­ου και την απο­δέ­σµευ­ση από τις ιµπε­ρια­λι­στι­κές ενώσεις.

Το ΚΚΕ, που είναι στα­θε­ρά προ­σα­να­το­λι­σµέ­νο στην ανά­πτυ­ξη της φιλί­ας, της διε­θνι­στι­κής αλλη­λεγ­γύ­ης ανά­µε­σα στην εργα­τι­κή τάξη και στους λαούς των δύο χωρών, έχει οικο­δο­µή­σει στε­νές σχέ­σεις µε το ΚΚ Τουρ­κί­ας, µε στό­χο να δυνα­µώ­σει η αντι­ι­µπε­ρια­λι­στι­κή πάλη του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινή­µα­τος και στις δύο χώρες, ενά­ντια στις αστι­κές τάξεις και τη συµµε­το­χή, εµπλο­κή Ελλά­δας — Τουρ­κί­ας στα ιµπε­ρια­λι­στι­κά σχέ­δια, για το απα­ρα­βί­α­στο των συνό­ρων, για την απο­δέ­σµευ­σή τους από τους ιµπε­ρια­λι­στι­κούς οργα­νι­σµούς και ενώ­σεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ που απο­τε­λούν µόνι­µη πηγή οδυ­νη­ρών συνε­πειών σε βάρος των λαών.

Σε αυτήν την κατεύ­θυν­ση υπάρ­χει δυνα­τό­τη­τα ενί­σχυ­σης της αντι­πο­λε­µι­κής — αντι­ι­µπε­ρια­λι­στι­κής πάλης και διεύ­ρυν­σης της πάλης της ΕΕΔΥΕ.

Για το Κυπριακό

17. Οι συνε­χι­ζό­µε­νες διερ­γα­σί­ες στο Κυπρια­κό απο­σκο­πούν στην ορι­στι­κο­ποί­η­ση της διχο­τό­µη­σης του νησιού, στη συγκρό­τη­ση δύο ξεχω­ρι­στών κρα­τι­κών οντο­τή­των που µόνο τυπι­κά και συγκυ­ρια­κά θα έχουν κάποια στοι­χεία οµοσπονδίας.

Το Κυπρια­κό είναι διε­θνές πρό­βλη­µα εισβο­λής και κατο­χής του βόρειου τµή­µα­τος της Κύπρου από την Τουρ­κία, περι­πλέ­κε­ται µε το ζήτη­µα της εκµε­τάλ­λευ­σης του ενερ­γεια­κού πλού­του της περιο­χής από τα µονο­πώ­λια, τους αντα­γω­νι­σµούς των ιµπε­ρια­λι­στι­κών δυνά­µε­ων στην περιο­χή, την αξιο­ποί­η­ση της Κύπρου ως στρα­τιω­τι­κού «ανα­χώ­µα­τος» από τις δυνά­µεις του ΝΑΤΟ, τους σχε­δια­σµούς των ΗΠΑ, της ΕΕ κι άλλων καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών στην περιο­χή, όπως και από τους αντα­γω­νι­σµούς των αστι­κών τάξε­ων της περιοχής.

Δεν δικαιώ­θη­καν όσοι πίστευαν πως η έντα­ξη στην ΕΕ ή η εκµε­τάλ­λευ­ση των υδρο­γο­ναν­θρά­κων από τα µονο­πώ­λια θα φέρουν ευη­µε­ρία, ειρή­νη και δίκαιη επί­λυ­ση του Κυπρια­κού, όπως δεί­χνουν οι τουρ­κι­κές προ­κλή­σεις στην κυπρια­κή ΑΟΖ, στην Αµµό­χω­στο, η αµφι­σβή­τη­ση των κυριαρ­χι­κών δικαιω­µά­των της Κύπρου και το περιε­χό­µε­νο των έως τώρα δια­πρα­γµα­τεύ­σε­ων για διχο­το­µι­κή λύση.

Το ΚΚΕ σθε­να­ρά και απο­φα­σι­στι­κά βρί­σκε­ται στο πλευ­ρό του λαού της Κύπρου. Αντι­τάσ­σε­ται στην επι­βο­λή λύσης που θα διαιω­νί­ζει τη διχο­τό­µη­ση, δεν θα δίνει βιώ­σι­µη και φερέγ­γυα λύση για το σύνο­λο του κυπρια­κού λαού, Ελλη­νο­κύ­πριους και Τουρ­κο­κύ­πριους, Αρµέ­νιους, Λατί­νους, Μαρω­νί­τες. Η πάλη µας κατευ­θύ­νε­ται στον στό­χο για µια Κύπρο ενιαία (ένα και όχι δύο κρά­τη), ανε­ξάρ­τη­τη, µε µία και µόνη κυριαρ­χία, µία ιθα­γέ­νεια και διε­θνή οντό­τη­τα, χωρίς ξένες βάσεις και στρα­τεύ­µα­τα, χωρίς ξένους εγγυ­η­τές και προστάτες.

Κεφάλαιο Γ´

Η κατάσταση στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα (ΔΚΚ) και η δράση του ΚΚΕ

Σε ποια φάση βρισκόμαστε σήμερα στο ΔΚΚ

18. Η πορεία ανα­συ­γκρό­τη­σης του Διε­θνούς Κοµµου­νι­στι­κού Κινή­µα­τος (ΔΚΚ), το οποίο βρί­σκε­ται σε βαθιά κρί­ση και δέχε­ται σφο­δρή ιδε­ο­λο­γι­κή, πολι­τι­κή επί­θε­ση από δυνά­µεις που στη­ρί­ζουν το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­µα, είναι µόνι­µο και στα­θε­ρό µέλη­µα του Κόµµα­τός µας, πηγά­ζει από τον παγκό­σµιο χαρα­κτή­ρα της ταξι­κής πάλης.

Μέσα σε αυτές τις συν­θή­κες, όπου πυκνώ­νουν τα αστι­κά κρά­τη που ενι­σχύ­ουν νοµο­θε­τι­κά, κατα­σταλ­τι­κά µέτρα σε βάρος των κοµµου­νι­στών, το Κόµµα µας ανέ­λα­βε, σε συντο­νι­σµό και µε άλλα ΚΚ, πρω­το­βου­λί­ες για την επα­να­στα­τι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση του ΔΚΚ, που σήµε­ρα δεν δια­κρί­νε­ται από ιδε­ο­λο­γι­κή συνο­χή και αντί­στοι­χη οργα­νω­τι­κή δοµή.

Πλευ­ρές αυτής της κατά­στα­σης που αντι­µε­τω­πί­ζου­µε έχουν ως εξής:

Πολ­λά κόµµα­τα δια­τη­ρούν τον τίτλο «κοµµου­νι­στι­κό», αλλά η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή και οργα­νω­τι­κή τους συγκρό­τη­ση δεν συνά­δει µε τα κοµµου­νι­στι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά, την ιδε­ο­λο­γία του επι­στη­µο­νι­κού κοµµου­νι­σµού, την επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή — πρό­γρα­µµα που να αντι­στοι­χεί σε επα­να­στα­τι­κό εργα­τι­κό, λενι­νι­στι­κό κόµµα.

Δεν υπο­βα­θµί­ζου­µε τη σηµα­σία µια σει­ρά κόµµα­τα να επι­κα­λού­νται τον µαρ­ξι­σµό — λενι­νι­σµό και να δια­χω­ρί­ζουν έτσι τη θέση τους από όσους ανοι­χτά απε­µπό­λη­σαν την ιδε­ο­λο­γία µας, ωστό­σο πολ­λά από αυτά έχουν ακό­µη πολύ αδύ­να­µη ταξι­κή προ­σέγ­γι­ση των σύγ­χρο­νων φαι­νο­µέ­νων του καπι­τα­λι­σµού, της ταξι­κής πάλης µε βάση την κοµµου­νι­στι­κή ιδε­ο­λο­γία, τη δια­λε­κτι­κή υλι­στι­κή ανά­λυ­ση της Ιστο­ρί­ας και των σύγ­χρο­νων κοι­νω­νι­κών φαινοµένων.

Συχνά στις προ­σεγ­γί­σεις ΚΚ κυριαρ­χούν αστι­κές ιδε­ο­λο­γι­κές επι­δρά­σεις — οπορ­του­νι­στι­κές, µετα­τρέ­πο­ντας την όποια επί­κλη­ση της κοσµο­θε­ω­ρί­ας µας, από θεω­ρη­τι­κή βάση κι επι­στη­µο­νι­κό µεθο­δο­λο­γι­κό εργα­λείο για την κατα­νό­η­ση και την αλλα­γή της κοι­νω­νί­ας σε «ευχο­λό­γιο».

Συνο­πτι­κά, παρα­µέ­νει η συνο­λι­κή αρνη­τι­κή εικό­να, τόσο στις κορυ­φαί­ες καπι­τα­λι­στι­κές χώρες (ΗΠΑ, της ΕΕ, Ηνω­µέ­νο Βασί­λειο, Ιαπω­νία, Κίνα, Ρωσία) όσο και σε χώρες και περιο­χές, οι οποί­ες απο­τε­λούν εστί­ες ιµπε­ρια­λι­στι­κών πολε­µι­κών επεµβάσεων.

Ανά­λο­γη είναι η κατά­στα­ση συνο­λι­κά στο εργα­τι­κό — συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­µα, όπου κυριαρ­χούν συν­δι­κα­λι­στι­κές ηγε­σί­ες και συν­δι­κά­τα συµβι­βα­σµέ­να µε τις αστι­κές κυβερ­νή­σεις και την εργο­δο­σία, ενώ παρα­µέ­νει µεγά­λο ζητού­µε­νο οι δεσµοί των περισ­σό­τε­ρων ΚΚ µε την εργα­τι­κή τάξη και το κίνη­µά της, ώστε αυτά να κατα­κτούν νέες θέσεις και πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρόλο στην ταξι­κή πάλη.

Σε αυτήν την κατά­στα­ση, ωστό­σο, έχει ιδιαί­τε­ρη σηµα­σία το γεγο­νός ότι δια­µορ­φώ­νε­ται ένας αρι­θµός ΚΚ, όχι χωρίς πισω­γυ­ρί­σµα­τα, που επι­χεί­ρη­σαν µε πολ­λές δυσκο­λί­ες τη διόρ­θω­ση της στρα­τη­γι­κής τους, δια­κη­ρύσ­σο­ντας τον σοσια­λι­στι­κό χαρα­κτή­ρα της επα­νά­στα­σης και προ­σπα­θώ­ντας να ξεπε­ρά­σουν την παλιά στρα­τη­γι­κή που κυριάρ­χη­σε στο ΔΚΚ.

Ιδεολογικά — πολιτικά ζητήματα που απαιτούν την προσοχή μας

19. Στις γρα­µµές του ΔΚΚ διε­ξά­γε­ται σφο­δρή ιδε­ο­λο­γι­κή — πολι­τι­κή δια­πά­λη για σει­ρά ζητη­µά­των, όπως είναι η ανά­λυ­ση — ερµη­νεία των σύγ­χρο­νων φαι­νο­µέ­νων του καπι­τα­λι­σµού και του διε­θνούς ιµπε­ρια­λι­στι­κού συστή­µα­τος. Υπε­ρι­σχύ­ουν από­ψεις για αντο­χή του καπι­τα­λι­σµού, για δυνα­τό­τη­τες «εξαν­θρω­πι­σµού» και «εκδη­µο­κρα­τι­σµού» του, αξιο­ποί­η­σης των τεχνο­λο­γι­κών επι­τευ­γµά­των του προς όφε­λος των λαϊ­κών δυνά­µε­ων µε την ενερ­γη­τι­κή πολι­τι­κή παρέ­µβα­ση των ΚΚ και σε επί­πε­δο κυβερ­νη­τι­κό. Σε αυτό το έδα­φος από ΚΚ ανα­πα­ρά­γο­νται θέσεις περί «ενό­τη­τας της αρι­στε­ράς», «των δηµο­κρα­τι­κών ή πατριω­τι­κών δυνά­µε­ων», της «συνερ­γα­σί­ας µε την αρι­στε­ρή σοσιαλ­δη­µο­κρα­τία», των «κεντρο­α­ρι­στε­ρών κυβερ­νή­σε­ων», των «νέων αντι­φα­σι­στι­κών και αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων µετώ­πων», στη λογι­κή των στα­δί­ων, παρε­µβάλ­λο­ντας έναν κυβερ­νη­τι­κό στό­χο στο έδα­φος του καπι­τα­λι­σµού (αντι­δι­κτα­το­ρι­κό, αντι­κα­το­χι­κό — απε­λευ­θε­ρω­τι­κό, δηµο­κρα­τι­κό — αντι­ι­µπε­ρια­λι­στι­κό, αντι­δε­ξιό, αντι­φα­σι­στι­κό — αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο ) κ.λπ.

Δια­πά­λη διε­ξά­γε­ται επί­σης για τις οικο­νο­µι­κές και πολι­τι­κές νοµο­τέ­λειες της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης και της κοµµου­νι­στι­κής κοι­νω­νί­ας, µ’ επί­κε­ντρο την ερµη­νεία της σοσια­λι­στι­κής — κοµµου­νι­στι­κής οικο­δό­µη­σης στον 20ό αιώ­να, των αιτιών της αντε­πα­να­στα­τι­κής ανατροπής.

Βασι­κός παρά­γο­ντας που δυσκο­λεύ­ει την επα­να­στα­τι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση του ΔΚΚ είναι το γεγο­νός ότι µια σει­ρά από ΚΚ δεν επι­χει­ρούν την σε βάθος απο­τί­µη­ση της ιστο­ρι­κής πεί­ρας της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­µη­σης και της στρα­τη­γι­κής του ΔΚΚ, στη­ρι­γµέ­να σε βασι­κές αρχές της θεω­ρί­ας µας, µε απο­τέ­λε­σµα να συνε­χί­ζουν να υιο­θε­τούν θέσεις της στρα­τη­γι­κής των στα­δί­ων και των µεταρ­ρυ­θµί­σε­ων, για το πέρα­σµα στον σοσια­λι­σµό. Έτσι υιο­θε­τούν πολι­τι­κή συνερ­γα­σί­ας µε σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κές δυνά­µεις, πολι­τι­κό στό­χο µετα­βα­τι­κής κυβέρ­νη­σης στο πλαί­σιο του καπι­τα­λι­σµού, αλλά και θέσεις που αντι­λα­µβά­νο­νται τις νοµο­τέ­λειες της αγο­ράς ως στοι­χεία που µπο­ρούν να ενσω­µα­τω­θούν στη σοσια­λι­στι­κή οικοδόµηση.

Σε σει­ρά ΚΚ δια­µορ­φώ­νε­ται η οπορ­του­νι­στι­κή θέση ότι στην Κίνα «οικο­δο­µεί­ται ο σοσια­λι­σµός µε κινε­ζι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά» µε έναν ορι­σµέ­νο συµβι­βα­σµό µε το κεφά­λαιο και η λαθε­µέ­νη αντί­λη­ψη πως η Ρωσία δεν είναι ιµπε­ρια­λι­στι­κή δύνα­µη, αλλά µια καπι­τα­λι­στι­κή χώρα της «περι­φέ­ρειας» του ιµπε­ρια­λι­στι­κού συστή­µα­τος, που µαζί µε τη «σοσια­λι­στι­κή Κίνα» επι­δρά «θετι­κά» στον διε­θνή συσχε­τι­σµό. Η προ­σέγ­γι­ση αυτή, που απο­τε­λεί από­σπα­ση της πολι­τι­κής από την οικο­νο­µία, αντι­στρα­τεύ­ε­ται τη λενι­νι­στι­κή αντί­λη­ψη για τον ιµπεριαλισµό.

Για το Κόµµα µας απο­τε­λεί σηµα­ντι­κή κατά­κτη­ση — βάση η µελέ­τη της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­µη­σης στην ΕΣΣΔ, αν και παρα­µέ­νει καθή­κον για το επό­µε­νο διά­στη­µα η συνέ­χι­ση της έρευ­νας — µελέ­της σε ζητή­µα­τα οικο­νο­µί­ας, αλλά κι εξω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής, γενι­κό­τε­ρα σε ζητή­µα­τα του εποι­κο­δο­µή­µα­τος στην ΕΣΣΔ καθώς και σε άλλες χώρες της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­µη­σης. Τα περισ­σό­τε­ρα ΚΚ, που δεν έχουν προ­χω­ρή­σει σε σχε­τι­κές µελέ­τες, δια­τη­ρούν µεγά­λες συγ­χύ­σεις σχε­τι­κά µε τον χαρα­κτή­ρα της σηµε­ρι­νής Κίνας, της Ρωσί­ας, άλλων καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών. Αυτό µπο­ρεί να επι­φέ­ρει τρα­γι­κές συνέ­πειες και στη στά­ση τους στο ζήτη­µα του πολέ­µου στην επο­χή του ιµπε­ρια­λι­σµού, όπου το κοµµου­νι­στι­κό κίνη­µα, έχο­ντας στα­θε­ρό µέτω­πο ενά­ντια στα ιµπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, δεν θα πρέ­πει να συρ­θεί στο πλευ­ρό κανε­νός καπι­τα­λι­στι­κού κρά­τους ή ιµπε­ρια­λι­στι­κού κέντρου. Παρα­µέ­νει καθή­κον προς κατά­κτη­ση να υπε­ρα­σπι­στεί µε συνέ­πεια τα ταξι­κά συµφέ­ρο­ντα της εργα­τι­κής τάξης σε σύγκρου­ση µε την αστι­κή τάξη της χώρας του, να µην επι­λέ­ξει «ξένη σηµαία» κάτω από την πίε­ση µικρο­α­στι­κών δυνά­µε­ων αλλά κι εθνι­κι­στι­κών πιέ­σε­ων στις εργα­τι­κές δυνάµεις.

Οι κοµµου­νι­στές απαι­τεί­ται να δυνα­µώ­σουν το µέτω­πο τόσο απέ­να­ντι στις αντι­λή­ψεις του κοσµο­πο­λι­τι­σµού, που προ­σεγ­γί­ζουν ατα­ξι­κά τις διε­θνείς συµµα­χί­ες των αστι­κών τάξε­ων (ΕΕ, ΝΑΤΟ, BRICS κ.ο.κ.), όσο και του εθνι­κι­σµού, της «φυλε­τι­κής καθα­ρό­τη­τας του έθνους και του πολι­τι­σµού» και των άλλων ρατσι­στι­κών αντι­λή­ψε­ων που ανα­πτύσ­σο­νται ενά­ντια στους πρό­σφυ­γες και µετανάστες.

Πρωτοβουλίες και δράσις όπου συμμετέχει το Κόμμα

20. Ευρω­παϊ­κή Κοµµου­νι­στι­κή Πρωτοβουλία. 

Η Διε­θνής Κοµµου­νι­στι­κή Επιθεώρηση

Το Κόµµα µας πρω­το­στά­τη­σε στη συγκρό­τη­ση της Ευρω­παϊ­κής Κοµµου­νι­στι­κής Πρω­το­βου­λί­ας (ΕΚΠ), όπου συµµε­τέ­χουν 30 ΚΚ από την Ευρώ­πη, καθώς και της Διε­θνούς Κοµµου­νι­στι­κής Επι­θε­ώ­ρη­σης (ΔΚΕ), όπου συµµε­τέ­χουν 10 κόµµα­τα. Και οι δύο αυτές µορ­φές δια­κο­µµα­τι­κής συνερ­γα­σί­ας στη­ρί­ζο­νται σε συγκε­κρι­µέ­νες ιδρυ­τι­κές αρχές και ιδε­ο­λο­γι­κό — πολι­τι­κό πλαίσιο.

Η ΕΚΠ ανέ­δει­ξε σηµα­ντι­κά προ­βλή­µα­τα των εργα­ζο­µέ­νων και πρό­βα­λε αιτή­µα­τα για τις ανά­γκες τους, για το δικαί­ω­µα στη µόνι­µη, στα­θε­ρή εργα­σία, ενά­ντια στη µάστι­γα της ανερ­γί­ας και τις ελα­στι­κές µορ­φές απα­σχό­λη­σης, για απο­κλει­στι­κά δηµό­σια δωρε­άν Υγεία, Πρό­νοια και Παι­δεία, για τα εργα­τι­κά δικαιώ­µα­τα στους εργα­σια­κούς χώρους, τα πολι­τι­κά και συν­δι­κα­λι­στι­κά δικαιώ­µα­τα, το δικαί­ω­µα της απερ­γί­ας, κατά της κρα­τι­κής και εργο­δο­τι­κής τροµοκρατίας.

Τα κόµµα­τα που συµµε­τέ­χουν στην ΕΚΠ κατέ­γρα­ψαν σηµα­ντι­κή δρά­ση κατά των ιµπε­ρια­λι­στι­κών πολέ­µων και παρε­µβά­σε­ων, απο­κά­λυ­ψαν την ουσία των ενδοϊ­µπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σµών για το µοί­ρα­σµα των αγο­ρών και τον έλεγ­χο των πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κών πηγών.

Η ΕΚΠ συγκρού­ε­ται µε τον αντι­κο­µµου­νι­σµό, τις διώ­ξεις κατά Κοµµου­νι­στι­κών Κοµµά­των, την απα­γό­ρευ­ση της δρά­σης και των συµβό­λων τους, της κοµµου­νι­στι­κής ιδεολογίας.

Η ΕΚΠ τίµη­σε ιστο­ρι­κές επε­τεί­ους του Διε­θνούς Κοµµου­νι­στι­κού Κινή­µα­τος και ανέ­δει­ξε τα σύγ­χρο­να µηνύ­µα­τά τους, υπε­ρα­σπί­στη­κε τις κατα­κτή­σεις και τα επι­τεύ­γµα­τα του σοσια­λι­σµού που οικο­δο­µή­θη­κε τον 20ό αιώ­να, το ότι ήταν δια­δι­κα­σία σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­µη­σης στη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση και τις άλλες χώρες, αντι­πα­ρα­τέ­θη­κε απο­φα­σι­στι­κά µε τη συστη­µα­τι­κή προ­σπά­θεια συκο­φά­ντη­σης που κατα­βάλ­λουν η ΕΕ και άλλοι καπι­τα­λι­στι­κοί µηχα­νι­σµοί. Σε αυτήν την κατεύ­θυν­ση σηµα­ντι­κές ήταν οι εκδη­λώ­σεις που διορ­γα­νώ­θη­καν υπό την αιγί­δα της ΕΚΠ σε Κων­στα­ντι­νού­πο­λη και Μόσχα για τα 100 χρό­νια από την ίδρυ­ση της Κοµµου­νι­στι­κής Διεθνούς.

Ταυ­τό­χρο­να, όµως, εκτι­µά­µε ότι και στα κόµµα­τα που συµµε­τέ­χουν στην ΕΚΠ εκδη­λώ­νο­νται στον έναν ή στον άλλο βαθµό ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κές συγ­χύ­σεις και προ­βλή­µα­τα. Υπάρ­χουν κόµµα­τα που έχουν δώσει πολύ­χρο­νες µάχες µε δυνά­µεις του οπορ­του­νι­σµού, ωστό­σο το συγκε­κρι­µέ­νο ιδε­ο­λο­γι­κό — πολι­τι­κό και οργα­νω­τι­κό δυνα­µι­κό τους είναι περιο­ρι­σµέ­νο, εξαι­τί­ας και της πολύ­χρο­νης ζηµιάς που έχουν κάνει ο ευρω­κο­µµου­νι­σµός και η σοσιαλ­δη­µο­κρα­τία στο κοµµου­νι­στι­κό κίνη­µα της Ευρώ­πης. Έτσι, αντι­µε­τω­πί­ζουν πολ­λές δυσκο­λί­ες στην επε­ξερ­γα­σία της επα­να­στα­τι­κής στρα­τη­γι­κής και στη σύν­δε­σή της µε την τρέ­χου­σα ταξι­κή πάλη σε συν­θή­κες που ο πολύ αρνη­τι­κός συσχε­τι­σµός αφο­ρά και το συν­δι­κα­λι­στι­κό εργα­τι­κό κίνη­µα. Σε αυτές τις συν­θή­κες ανα­πα­ρά­γε­ται η οπορ­του­νι­στι­κή επίθεση.

Για ένα µέρος ΚΚ, η έλλει­ψη ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής και οργα­νω­τι­κής ενό­τη­τας έχει τη ρίζα της στην ιστο­ρι­κή πορεία διά­λυ­σης και συγκρό­τη­σής τους µετά την αντε­πα­νά­στα­ση, ενώ η δια­δι­κα­σία ενί­σχυ­σης των επα­να­στα­τι­κών κοµµου­νι­στι­κών χαρα­κτη­ρι­στι­κών συχνά συνο­δεύ­ε­ται από όξυν­ση της δια­πά­λης στο εσω­τε­ρι­κό τους, ακό­µα και µε δια­σπά­σεις. Αυτό εκδη­λώ­νε­ται ιδιαί­τε­ρα όταν κατα­βάλ­λε­ται προ­σπά­θεια αντι­στοί­χι­σης της στρα­τη­γι­κής µε τις ανά­γκες της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής πάλης και, συνε­πώς, οι επα­να­στα­τι­κές δυνά­µεις έχουν πρό­σθε­τα καθή­κο­ντα να µελε­τούν µε ταξι­κά κρι­τή­ρια τις εξε­λί­ξεις, να συνυ­πο­λο­γί­ζουν έγκαι­ρα όλους τους παρά­γο­ντες που επι­δρούν στην πορεία τους και να επι­µέ­νουν στη δηµιουρ­γία ισχυ­ρών προ­γρα­µµα­τι­κών βάσε­ων, πάνω στις οποί­ες θα στη­ρί­ζε­ται η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή και οργα­νω­τι­κή ενό­τη­τα των γρα­µµών τους.

Το περιο­δι­κό Διε­θνής Κοµµου­νι­στι­κή Επι­θε­ώ­ρη­ση, όπου συµµε­τέ­χουν κόµµα­τα απ’ όλο τον κόσµο, κινεί­ται στην κατεύ­θυν­ση της δια­µόρ­φω­σης των όρων για τη συγκρό­τη­ση ενός Κοµµου­νι­στι­κού Πόλου. Την περί­ο­δο που εξε­τά­ζου­µε εκδό­θη­καν 4 τεύ­χη της ΔΚΕ, µε θεµα­το­λο­γία επί­και­ρη για το Διε­θνές Κοµµου­νι­στι­κό Κίνη­µα (Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση, γυναι­κείο κίνη­µα, εργα­τι­κό — συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­µα, προ­λε­τα­ρια­κός διε­θνι­σµός). Στις συνε­δριά­σεις της Συντα­κτι­κής Επι­τρο­πής της ΔΚΕ, µέσα από τη συζή­τη­ση θεω­ρη­τι­κών και πολι­τι­κών ζητη­µά­των, επι­διώ­κε­ται να δοθεί ώθη­ση στην ανά­πτυ­ξη της επα­να­στα­τι­κής θεω­ρί­ας και πολι­τι­κής ως ενιαί­ας βάσης για το ΚΚ. Η έκδο­ση του περιο­δι­κού σε διά­φο­ρες γλώσ­σες, χάρη στις κοι­νές προ­σπά­θειες των κοµµά­των που συµµε­τέ­χουν και αντι­πα­λεύ­ο­ντας πλή­θος δυσκο­λιών, απευ­θύ­νε­ται στα µέλη και στα στε­λέ­χη των Κοµµου­νι­στι­κών Κοµµά­των, υπε­ρα­σπί­ζε­ται τον µαρ­ξι­σµό — λενι­νι­σµό κι επι­διώ­κει στη βάση του την προ­σέγ­γι­ση σύγ­χρο­νων ζητηµάτων.

21. Διε­θνείς και Περι­φε­ρεια­κές Συνα­ντή­σεις. Κοι­νές τοποθετήσεις

Το ΚΚΕ συνέ­βα­λε, µαζί µε άλλα ΚΚ, στην προ­σπά­θεια να δια­τη­ρη­θούν τα όποια κοµµου­νι­στι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά στις Διε­θνείς Συνα­ντή­σεις των Κοµµου­νι­στι­κών κι Εργα­τι­κών Κοµµά­των (ΔΣΚΕΚ), που ξεκί­νη­σαν µε πρω­το­βου­λία του ΚΚΕ και στις οποί­ες συµµε­τέ­χουν πάνω από 120 ΚΚ. Το Κόµµα µας υλο­ποί­η­σε τις δεσµεύ­σεις του απέ­να­ντι στα άλλα ΚΚ που συµµε­τέ­χουν στις ΔΣΚΕΚ και αφο­ρούν τη λει­τουρ­γία του κοι­νού δια­δι­κτυα­κού τόπου (SOLIDNET), όπου τα ΚΚ µπο­ρούν να δηµο­σιεύ­σουν ειδή­σεις και ντο­κου­µέ­ντα, όπως και τη λει­τουρ­γία του συστή­µα­τος γρή­γο­ρης αµοι­βαί­ας πλη­ρο­φό­ρη­σης των ΚΚ καθώς και την ηλε­κτρο­νι­κή έκδο­ση του «Ενη­µε­ρω­τι­κού Δελτίου».

Από τις 3 Διε­θνείς Συνα­ντή­σεις, που πρα­γµα­το­ποι­ή­θη­καν αυτήν την περί­ο­δο, το ΚΚΕ φιλο­ξέ­νη­σε την 20ή, που συνέ­πε­σε µε τα 100χρονα από την ίδρυ­σή του, το 2018, ενώ µαζί µε το ΚΚ Τουρ­κί­ας συν­διορ­γά­νω­σε στη Σµύρ­νη την 21η Διε­θνή Συνά­ντη­ση, γεγο­νός που έµπρα­κτα έδει­ξε τους διε­θνι­στι­κούς δεσµούς των Ελλή­νων και των Τούρ­κων κοµµου­νι­στών και άνοι­ξε µια νέα σελί­δα στο συντο­νι­σµό της δρά­σης των ΚΚ.

Βεβαί­ως, στις Διε­θνείς Συνα­ντή­σεις, όπως το Κόµµα µας έχει τονί­σει και στο παρελ­θόν, διε­ξά­γε­ται σφο­δρή ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή δια­πά­λη στρα­τη­γι­κού χαρα­κτή­ρα για πολ­λά σύγ­χρο­να ζητή­µα­τα και κυρί­ως για την κατεύ­θυν­ση της πάλης, ενώ οι Κοι­νές Δρά­σεις που απο­φα­σί­ζο­νται, προ­ω­θού­νται µόνον από ένα τµή­µα των ΚΚ, ενώ άλλα ΚΚ, χωρίς να εµπο­δί­ζουν την έκδο­σή τους, δεν τις υλοποιούν.

Το Κόµµα µας την ίδια περί­ο­δο διορ­γά­νω­σε Συνα­ντή­σεις ΚΚ της Ευρώ­πης (2018, 2019), Περι­φε­ρεια­κή Συνά­ντη­ση ΚΚ Μεσο­γεί­ου, Μέσης Ανα­το­λής και Κόλ­που (τέλη 2017), συµµε­τεί­χε σε σει­ρά θεµα­τι­κών εκδη­λώ­σε­ων που διορ­γά­νω­σαν άλλα ΚΚ, όπως για τα 100χρονα της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης, τα 100χρονα από την ίδρυ­ση της Κοµµου­νι­στι­κής Διε­θνούς, τα 200 χρό­νια από τη γέν­νη­ση του Μαρξ κ.ά.

Σε πολ­λές περι­πτώ­σεις έγι­νε κατορ­θω­τό να εγκρι­θούν Κοι­νές Ανα­κοι­νώ­σεις ή Δια­κη­ρύ­ξεις, όπως για τα 100χρονα της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης και την ίδρυ­ση της Κοµµου­νι­στι­κής Διε­θνούς. Μέσα από τη δια­µόρ­φω­ση των Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων γίνε­ται προ­σπά­θεια να διευ­κρι­νι­στούν οι εκτι­µή­σεις στις οποί­ες το κάθε ΚΚ έχει κατα­λή­ξει για το ένα ή το άλλο ζήτη­µα καθώς και να καθο­ρι­στούν κοι­νοί στό­χοι πάλης. Πρό­κει­ται για σύν­θε­τη, επί­πο­νη µορ­φή συνερ­γα­σί­ας και συντο­νι­σµού των ΚΚ, που δια­τη­ρεί τη σηµα­σία της, παρά το υπαρ­κτό γεγο­νός ότι πολ­λά Κοµµου­νι­στι­κά κι Εργα­τι­κά Κόµµα­τα είναι σήµε­ρα αδύ­να­µα ή δρουν σε συν­θή­κες ηµι­πα­ρα­νο­µί­ας ή σκλη­ρών διώ­ξε­ων, ή δεν έχουν στη διά­θε­σή τους όλα τα µέσα που έχουν σήµε­ρα το ΚΚΕ και κάποια ακό­µα κόµµα­τα για να παλέ­ψουν τους κοι­νούς στό­χους που δια­τυ­πώ­νο­νται. Η δια­δι­κα­σία της ανταλ­λα­γής από­ψε­ων και της σχε­τι­κής δια­πά­λης για σοβα­ρά θέµα­τα, στο πλαί­σιο της προ­ε­τοι­µα­σί­ας Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων, συµβάλ­λει, ως ένα βαθµό, στην κατεύ­θυν­ση της επα­να­στα­τι­κής ιδε­ο­λο­γι­κής ανα­συ­γκρό­τη­σης του Διε­θνούς Κοµµου­νι­στι­κού Κινήµατος.

Ιδιαί­τε­ρα στις συν­θή­κες της παν­δη­µί­ας, όπου ανα­βλή­θη­καν µια σει­ρά από Διε­θνείς Συνα­ντή­σεις, οι κοι­νές τοπο­θε­τή­σεις όπως και οι τηλε­δια­σκέ­ψεις ήταν ιδιαί­τε­ρα σηµα­ντι­κές µορ­φές δουλειάς.

22. Στή­ρι­ξη και ανά­πτυ­ξη της διε­θνι­στι­κής δράσης

Το Κόµµα µας στά­θη­κε στο πλευ­ρό ΚΚ και κοµµου­νι­στών που διώ­κο­νται. Εξέ­δω­σε ανα­κοι­νώ­σεις, καταγ­γε­λί­ες, έκα­νε δια­βή­µα­τα, πικε­το­φο­ρί­ες σε πρε­σβεί­ες, κατέ­θε­σε Ερω­τή­σεις στο Ευρω­κοι­νο­βού­λιο, απέ­στει­λε αντι­προ­σω­πεί­ες βου­λευ­τών — ευρω­βου­λευ­τών σε δίκες ενά­ντια σε ΚΚ που διε­ξή­χθη­σαν σε άλλες χώρες.

Πρω­το­στά­τη­σε στην οργά­νω­ση αλλη­λεγ­γύ­ης σε λαούς που βιώ­νουν την ξενι­κή κατο­χή και τις συνέ­πειες των ιµπε­ρια­λι­στι­κών επε­µβά­σε­ων κι εκβια­σµών, όπως ο κου­βα­νι­κός, ο παλαι­στι­νια­κός και ο κυπρια­κός λαός.

Το Κόµµα µας δυνά­µω­σε ακό­µη περισ­σό­τε­ρο τις διµε­ρείς του σχέ­σεις µε δεκά­δες ΚΚ απ’ όλον τον κόσµο, µετα­φέ­ρο­ντας την πεί­ρα του ΚΚΕ από τους αγώ­νες και τα συµπε­ρά­σµα­τα από τη µελέ­τη της 100χρονης ηρω­ι­κής Ιστο­ρί­ας του. Επε­δί­ω­ξε τη συνερ­γα­σία και τον συντο­νι­σµό της δρά­σης ακό­µη και µε κόµµα­τα µε τα οποία έχει σοβα­ρές ιδε­ο­λο­γι­κές — πολι­τι­κές διαφορές.

Ιδιαί­τε­ρη σηµα­σία έχει η στε­νή και συντρο­φι­κή σχέ­ση που έχει ανα­πτυ­χθεί µε το ΚΚ Τουρ­κί­ας, το γεγο­νός ότι ΚΚΕ και ΚΚΤ µπό­ρε­σαν σε κρί­σι­µες στι­γµές της προη­γού­µε­νης περιό­δου να τοπο­θε­τη­θούν µε Κοι­νές Ανα­κοι­νώ­σεις για τις εξε­λί­ξεις στις ελλη­νο­τουρ­κι­κές σχέ­σεις και στην περιο­χή µας, ορθώ­νο­ντας µέτω­πο στον εθνι­κι­σµό και στον κοσµο­πο­λι­τι­σµό του κεφα­λαί­ου, δεί­χνο­ντας στους λαούς των δύο χωρών το δρό­µο της πάλης ενά­ντια στους ιµπε­ρια­λι­στι­κούς σχε­δια­σµούς και τα συµφέ­ρο­ντα των αστι­κών τάξε­ων, το δρό­µο της ειρή­νης και φιλί­ας των λαών που είναι ο δρό­µος του σοσιαλισµού.

Το ΚΚΕ στή­ρι­ξε την προ­σπά­θεια της ΚΝΕ που ανέ­κτη­σε κύρος και ανέ­λα­βε σοβα­ρές ευθύ­νες για την ανά­πτυ­ξη και το συντο­νι­σµό της πάλης των Κοµµου­νι­στι­κών Νεο­λαιών, δίνο­ντας ώθη­ση στις Συνα­ντή­σεις των ευρω­παϊ­κών Κοµµου­νι­στι­κών Νεο­λαιών, προ­ω­θώ­ντας πλού­σιες διµε­ρείς σχέ­σεις, αξιο­ποιώ­ντας την πεί­ρα που συγκε­ντρώ­θη­κε από τη δια­πά­λη Κοµµου­νι­στι­κών Νεο­λαιών µε την αστι­κή και οπορ­του­νι­στι­κή παρέ­µβα­ση µέσα στη νεολαία.

Το Κόµµα µας συνέ­χι­σε να στη­ρί­ζει τη δρά­ση της Παγκό­σµιας Συν­δι­κα­λι­στι­κής Οµο­σπον­δί­ας (ΠΣΟ), του Παγκό­σµιου Συµβου­λί­ου Ειρή­νης (ΠΣΕ), της Παγκό­σµιας Οµο­σπον­δί­ας Δηµο­κρα­τι­κών Νεο­λαιών (ΠΟΔΝ) και της Παγκό­σµιας Δηµο­κρα­τι­κής Οµο­σπον­δί­ας Γυναι­κών (ΠΔΟΓ), ενώ συµµε­τέ­χει στη Διε­θνή Οµο­σπον­δία Αντι­στα­σια­κών (FIR). Στις διε­θνείς αυτές οργα­νώ­σεις, που συγκρο­τή­θη­καν κάτω από την ακτι­νο­βο­λία της ΕΣΣΔ και της Αντι­φα­σι­στι­κής Νίκης, µετά το τέλος του Β΄ Παγκό­σµιου ιµπε­ρια­λι­στι­κού Πολέ­µου, ασκεί σήµε­ρα αρνη­τι­κή επί­δρα­ση η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή και οργα­νω­τι­κή αδυ­να­µία των ΚΚ και η παρέ­µβα­ση οπορ­του­νι­στι­κών και αστι­κών δυνά­µε­ων. Σε αυτές τις διε­θνείς οργα­νώ­σεις, που χάρη στην ενερ­γή παρέ­µβα­ση των κοµµου­νι­στών άντε­ξαν στο «τσου­νά­µι» της αντε­πα­νά­στα­σης, ενι­σχύ­ο­νται οπορ­του­νι­στι­κές και σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κές αντι­λή­ψεις, που συχνά έχουν τον πρώ­το λόγο και κυριαρ­χούν στην ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή δια­πά­λη. Ακό­µη και αστι­κές δυνά­µεις επι­διώ­κουν να εκµε­ταλ­λευ­τούν την ιστο­ρι­κή δια­δρο­µή και παρα­κα­τα­θή­κη αυτών των οργα­νώ­σε­ων, να επω­φε­λη­θούν από την άµβλυν­ση των αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κών αντα­να­κλα­στι­κών, από την ιδε­ο­λο­γι­κή σύγ­χυ­ση που επι­κρα­τεί και σε κοµµου­νι­στι­κές δυνά­µεις, π.χ., για το οικο­νο­µι­κό — πολι­τι­κό περιε­χό­µε­νο του ιµπε­ρια­λι­σµού, ώστε να προ­ω­θή­σουν δικούς τους σχε­δια­σµούς, τη στή­ρι­ξη της µιας ένα­ντι άλλης ιµπε­ρια­λι­στι­κής συµµα­χί­ας. Απαι­τεί­ται παρα­πέ­ρα συζή­τη­ση για τον συσχε­τι­σµό σε καθε­µιά από αυτές τις οργα­νώ­σεις, την προ­ο­πτι­κή τους, το πλαί­σιο πάλης τους, την παρέ­µβα­ση των κοµµουνιστών.

Η διαδικασία της επαναστατικής ανασυγκρότησης

23. Παρα­µέ­νει ως ζητού­µε­νο η ιδε­ο­λο­γι­κή — πολι­τι­κή — οργα­νω­τι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση του ΔΚΚ σε συν­θή­κες µεγά­λης υπο­χώ­ρη­σης του εργα­τι­κού κινή­µα­τος και παρά την όξυν­ση των αντι­φά­σε­ων του καπι­τα­λι­σµού. Οι ρίζες της υπο­χώ­ρη­σης είναι πολύ βαθιές, αφε­νός λόγω της αντε­πα­να­στα­τι­κής επι­κρά­τη­σης στον πρώ­το κύκλο της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­µη­σης κατά τον 20ό αιώ­να, αφε­τέ­ρου λόγω της µεγά­λης µακρο­χρό­νιας ενσω­µά­τω­σης ΚΚ στο αστι­κό πολι­τι­κό σύστηµα.

Τα αδιέ­ξο­δα του καπι­τα­λι­σµού, κάθε µορ­φής δια­χεί­ρι­σής του, αντι­κει­µε­νι­κά δια­µορ­φώ­νουν το έδα­φος ανά­πτυ­ξης του εργα­τι­κού και κοµµου­νι­στι­κού κινή­µα­τος. Στις σηµε­ρι­νές συν­θή­κες, το Κόµµα µας, παρα­µέ­νο­ντας αλλη­λέγ­γυο µε κάθε Κοµµου­νι­στι­κό κι Εργα­τι­κό Κόµµα που διώ­κε­ται, προ­τάσ­σει το ζήτη­µα της ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής ανα­συ­γκρό­τη­σης του ΔΚΚ, µέσα από την ενί­σχυ­ση της κοι­νής δρά­σης µε τα Κοµµου­νι­στι­κά κι Εργα­τι­κά Κόµµα­τα που:

–Υπε­ρα­σπί­ζο­νται τον µαρ­ξι­σµό — λενι­νι­σµό και τον προ­λε­τα­ρια­κό διε­θνι­σµό, την ανά­γκη δια­µόρ­φω­σης ανά­λο­γου πόλου.

–Υπε­ρα­σπί­ζο­νται την επα­να­στα­τι­κή προ­ο­πτι­κή, συγκρού­ο­νται µε τις δυνά­µεις του οπορ­του­νι­σµού και ρεφο­ρµι­σµού, έχουν απορ­ρί­ψει την κεντρο­α­ρι­στε­ρή δια­χεί­ρι­ση του καπι­τα­λι­σµού και οποια­δή­πο­τε άλλη παραλ­λα­γή της «στρα­τη­γι­κής των σταδίων».

–Υπε­ρα­σπί­ζο­νται τις νοµο­τέ­λειες της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης και οικο­δό­µη­σης, ανα­γνω­ρί­ζουν την πορεία σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­µη­σης στον 20ό αιώ­να και ταυ­τό­χρο­να επι­διώ­κουν να ερευ­νή­σουν, να συνει­δη­το­ποι­ή­σουν τα προ­βλή­µα­τα και τα λάθη, να αντλή­σουν διδάγµατα.

–Έχουν σαφή ιδε­ο­λο­γι­κό µέτω­πο µε λαθε­µέ­νες αντι­λή­ψεις για τον ιµπε­ρια­λι­σµό, ιδιαί­τε­ρα αυτές που απο­κό­βουν τη στρα­τιω­τι­κή — πολε­µι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα από το οικο­νο­µι­κό περιε­χό­µε­νο του ιµπε­ρια­λι­σµού, µε απο­τέ­λε­σµα να µην έχουν µέτω­πο απέ­να­ντι σε κάθε ιµπε­ρια­λι­στι­κή συµµαχία.

–Ανα­πτύσ­σουν δεσµούς µε την εργα­τι­κή τάξη, δρα­στη­ριο­ποιού­νται στο συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­µα, επι­διώ­κο­ντας να εντά­ξουν την πάλη για τα δικαιώ­µα­τα της εργα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών µεσαί­ων στρω­µά­των σε µια σύγ­χρο­νη επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή για την εργα­τι­κή εξουσία.

Κεφάλαιο Δ´

Εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία

Από την ασθενική ανάκαμψη στη νέα

επιβράδυνση και τη μετεξέλιξή της

σε βαθιά κρίση της καπιταλιστικής οικονομίας

24.Το χρο­νι­κό διά­στη­µα, που µεσο­λά­βη­σε από το 20ό Συνέ­δριο, χαρα­κτη­ρί­ζε­ται από εναλ­λα­γές στην εξέ­λι­ξη της ελλη­νι­κής καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας. Αρχι­κά εκδη­λώ­θη­κε µια «αργό­συρ­τη» δια­δι­κα­σία ανά­κα­µψης την περί­ο­δο 2017 — 2019, για να ακο­λου­θή­σει στη συνέ­χεια στα τέλη του 2019 νέα επι­βρά­δυν­ση που µετε­ξε­λί­χθη­κε, λόγω και των µέτρων δια­χεί­ρι­σης του κορο­νοϊ­ού, σε νέα βαθιά καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση το 2020, µε µεί­ω­ση κατά 10% του ΑΕΠ, σύµφω­να µε τις υπάρ­χου­σες εκτι­µή­σεις (π.χ. ΔΝΤ).

Η µεί­ω­ση του ΑΕΠ στην Ελλά­δα ανα­µέ­νε­ται να είναι µεγα­λύ­τε­ρη από τον µέσο όρο της ΕΕ και της Ευρω­ζώ­νης, αλλά και από τις περισ­σό­τε­ρες χώρες της ευρύ­τε­ρης περιοχής.

Από τις αρχές του 2017 µέχρι το τέλος του 2019 το ΑΕΠ αυξή­θη­κε, σε στα­θε­ρές τιµές του 2010, µε έναν µέσο ετή­σιο ρυθµό περί­που 1,8%, καλύ­πτο­ντας ένα µικρό µέρος της συρ­ρί­κνω­σης κατά 25% του ΑΕΠ στην προη­γού­µε­νη κρί­ση (2008 — 2015).

Η συρ­ρί­κνω­ση του ΑΕΠ, ήδη από το 4ο τρί­µη­νο του 2019, αντα­να­κλά κατά κύριο λόγο τη µεί­ω­ση των εξα­γω­γών και τη µεί­ω­ση των επεν­δύ­σε­ων. Η στα­σι­µό­τη­τα στην Ευρω­ζώ­νη, η επι­βρά­δυν­ση του παγκό­σµιου ΑΕΠ και η από­το­µη επι­βρά­δυν­ση του διε­θνούς εµπο­ρί­ου ήδη από το 2019, πριν την εκδή­λω­ση της παν­δη­µί­ας, επέ­δρα­σαν αρνη­τι­κά στην εγχώ­ρια οικο­νο­µία µε καθυ­στέ­ρη­ση περί­που 6 µηνών.

Η σχε­τι­κή αδυ­να­µία ανα­πα­ρα­γω­γής του κοι­νω­νι­κού κεφα­λαί­ου φαί­νε­ται έκδη­λα από τον επί­ση­µο δεί­κτη βιο­µη­χα­νι­κής παρα­γω­γής της περιό­δου προ κορο­νοϊ­ού. Το 2019 ο σχε­τι­κός δεί­κτης µειώ­θη­κε κατά 0,6% σε σχέ­ση µε το 2018 οπό­τε είχε κατα­γρα­φεί αύξη­ση 1,6% και ο δεί­κτης της µετα­ποί­η­σης σηµεί­ω­σε επι­βρά­δυν­ση 1,2% ένα­ντι της αύξη­σης 2,8% το 2018. Ο δεί­κτης από κλά­δο σε κλά­δο δια­φο­ρο­ποιεί­ται λόγω της κλα­δι­κής ανι­σο­µε­τρί­ας, µε τον δυνα­µι­κό κλά­δο του Φαρµά­κου να κατα­γρά­φει αύξη­ση 23% και τον κλά­δο προ­ϊ­ό­ντων διύ­λι­σης πετρε­λαί­ου να συρ­ρι­κνώ­νε­ται κατά 8,6%, ενώ ο κλά­δος µετα­ποί­η­σης των τρο­φί­µων είχε αύξη­ση 1,5%.

Η περί­ο­δος 2017 — 2019 συνο­δεύ­τη­κε από µια στα­δια­κή αλλα­γή της κλα­δι­κής διάρ­θρω­σης της εγχώ­ριας οικο­νο­µί­ας. Ισχυ­ρο­ποι­ή­θη­καν ήδη δυνα­µι­κοί κλά­δοι (Τηλεπικοινωνίες/Πληροφορική, φαρµα­κο­βιο­µη­χα­νία, χηµι­κή βιο­µη­χα­νία) µε την πρα­γµα­το­ποί­η­ση µεγά­λου ύψους επεν­δύ­σε­ων και κερ­δών, κλά­δοι παρα­γω­γής εµπο­ρευ­µά­των µε εξα­γω­γι­κό προ­σα­να­το­λι­σµό, ο εξω­τε­ρι­κός του­ρι­σµός, Μετα­φο­ρές κ.λπ. Αντί­θε­τα, ο τοµέ­ας των κατα­σκευών και η σχε­τι­ζό­µε­νη µε αυτόν µετα­ποι­η­τι­κή βιο­µη­χα­νι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα υπο­χώ­ρη­σαν σηµα­ντι­κά. Η κλα­δι­κή ανα­διάρ­θρω­ση της εγχώ­ριας οικο­νο­µί­ας προ­ω­θή­θη­κε µε συµβο­λή των κυβερ­νη­τι­κών σχε­δί­ων και την αξιο­ποί­η­ση των ευρω­παϊ­κών προ­γρα­µµά­των (ΕΣΠΑ).

Η νέα κυβέρ­νη­ση, της ΝΔ, παρου­σια­ζό­ταν υπε­ραι­σιό­δο­ξη για «αυξα­νό­µε­νη δυνα­µι­κή της εγχώ­ριας οικο­νο­µί­ας», εκτί­µη­ση που καταρ­ρί­φθη­κε πολύ γρήγορα.

Ως Κόµµα είχα­µε πολύ έγκαι­ρα χαρα­κτη­ρί­σει υπε­ραι­σιό­δο­ξες τις προ­βλέ­ψεις για ισχυ­ρή ανά­πτυ­ξη της εγχώ­ριας οικο­νο­µί­ας το επό­µε­νο µεσο­πρό­θε­σµο διά­στη­µα. Είχα­µε πολ­λα­πλά προει­δο­ποι­ή­σει για τις αρνη­τι­κές επι­πτώ­σεις της πολι­τι­κής της λεγό­µε­νης «εξω­στρέ­φειας», η οποία προ­βλή­θη­κε από τις κυβερ­νή­σεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, τον ΣΕΒ και την Τρά­πε­ζα της Ελλά­δας, ως ένα σηµα­ντι­κό επί­τευ­γµα µετά την κρί­ση. Η περι­βό­η­τη «πολι­τι­κή της εξω­στρέ­φειας» οδη­γού­σε σε περαι­τέ­ρω ενσω­µά­τω­ση της εγχώ­ριας οικο­νο­µί­ας στην παγκό­σµια καπι­τα­λι­στι­κή αγο­ρά, επο­µέ­νως και στην έκθε­ση σε µια πιο γενι­κευ­µέ­νη κρίση.

Η κυβερνητική οικονομική πολιτική μετά την τυπική λήξη των μνημονίων

25. Το καλο­καί­ρι του 2018 έλη­ξαν τυπι­κά τα µνη­µό­νια, ενώ ενερ­γο­ποι­ή­θη­κε το πλαί­σιο ενι­σχυ­µέ­νης επο­πτεί­ας. Τον Απρί­λη του 2019 υπο­βλή­θη­κε το Πρό­γρα­µµα Στα­θε­ρό­τη­τας και το Εθνι­κό Πρό­γρα­µµα Μεταρ­ρυ­θµί­σε­ων, καθώς η χώρα εντά­χθη­κε στο πλαί­σιο των υπο­χρε­ώ­σε­ων του Ευρω­παϊ­κού Εξαµήνου.

Η εκά­στο­τε κυβερ­νη­τι­κή οικο­νο­µι­κή πολι­τι­κή σχε­διά­ζε­ται και εξε­λίσ­σε­ται µε βάση τις συνο­λι­κές ανά­γκες αλλά και τις εσω­τε­ρι­κές αντι­θέ­σεις του µεγά­λου κεφα­λαί­ου. Η εκά­στο­τε κυβερ­νη­τι­κή εναλ­λα­γή εκφρά­ζει, µετα­ξύ άλλων, και ενδο­κε­φα­λαια­κές αντι­θέ­σεις, δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις στα επι­µέ­ρους αστι­κά συµφέ­ρο­ντα, δια­φο­ρε­τι­κό ρυθµό υλο­ποί­η­σης ορι­σµέ­νων πλευ­ρών της αστι­κής στρα­τη­γι­κής, όµως ο στρα­τη­γι­κός αστι­κός σχε­δια­σµός παρα­µέ­νει απα­ράλ­λα­κτος. Ο πυρή­νας του αφο­ρά τη δια­µόρ­φω­ση όρων επι­τά­χυν­σης της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης, τη γεω­πο­λι­τι­κή ανα­βά­θµι­ση της χώρας, τη στρο­φή στους κλά­δους όπου η χώρα «έχει αντα­γω­νι­στι­κά πλε­ο­νε­κτή­µα­τα» καθώς και τη θωρά­κι­ση του συστή­µα­τος µπρο­στά σε ενδε­χό­µε­νη από­το­µη και µαζι­κή λαϊ­κή αντίδραση.

Από την κυβέρ­νη­ση της ΝΔ υιο­θε­τή­θη­καν νοµο­θε­τι­κές ρυθµί­σεις για την «έµµε­ση» στή­ρι­ξη της κερ­δο­φο­ρί­ας του κεφα­λαί­ου και την προ­σέλ­κυ­ση επεν­δύ­σε­ων (αλλα­γές χρή­σης γης, στο καθε­στώς επεν­δύ­σε­ων, στην άρση µηχα­νι­σµών που εµπό­δι­ζαν τη συγκε­ντρο­ποί­η­ση κ.ά.) αλλά και την άµε­ση στή­ρι­ξη των µονο­πω­λια­κών οµί­λων (φορο­ε­λα­φρύν­σεις, αξιο­ποί­η­ση κον­δυ­λί­ων ΕΣΠΑ και ευρω­παϊ­κών πόρων κ.ά.).

Παρα­µέ­νει στα­θε­ρός ο προ­σα­να­το­λι­σµός της για την ενί­σχυ­ση της αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας του κεφα­λαί­ου µέσα από την πολι­τι­κή φθη­νό­τε­ρης εργα­τι­κής δύνα­µης, την προ­ώ­θη­ση των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων. Η δια­σφά­λι­ση φθη­νής εργα­τι­κής δύνα­µης και η αύξη­ση του βαθµού εκµε­τάλ­λευ­σης απο­τε­λούν την προ­ϋ­πό­θε­ση για την προ­σέλ­κυ­ση των νέων µεγά­λων επεν­δύ­σε­ων της λεγό­µε­νης «ψηφια­κής» και της «πρά­σι­νης» οικο­νο­µί­ας. Κλι­µα­κώ­νε­ται η επί­θε­ση στην εργα­τι­κή τάξη µε νέες ρυθµί­σεις για την ελα­στι­κο­ποί­η­ση του εργά­σι­µου χρό­νου, τη σχε­τι­κή µεί­ω­ση των εργο­δο­τι­κών εισφο­ρών και την επι­βο­λή πλή­ρως αντα­πο­δο­τι­κού κεφα­λαιο­ποι­η­τι­κού συστή­µα­τος στο Ασφα­λι­στι­κό, τη µεί­ω­ση των συντά­ξε­ων και του µέσου µισθού, την άρση προ­στα­σί­ας της πρώ­της κατοι­κί­ας. Επί­σης, όλοι οι µηχα­νι­σµοί δια­σύν­δε­σης των αυτο­α­πα­σχο­λου­µέ­νων της πόλης και της υπαί­θρου µε τη βιο­µη­χα­νία και το εµπό­ριο ανα­πα­ρά­γουν τις υπο­χρε­ώ­σεις τους (σε τρά­πε­ζες, Δηµό­σιο, ΕΛΓΑ κ.λπ.).

Οι επιπτώσεις από τη γενικότερη δανειακή επιβάρυνση της χώρας

26. Η γενι­κό­τε­ρη δανεια­κή επι­βά­ρυν­ση είναι πλευ­ρά των αντι­φά­σε­ων της καπι­τα­λι­στι­κής λει­τουρ­γί­ας. Η αντι­µε­τώ­πι­ση του προ­βλή­µα­τος των «κόκ­κι­νων» δανεί­ων υπέρ των τρα­πε­ζών και η προ­ώ­θη­ση της συγκε­ντρο­ποί­η­σης γης υλο­ποι­ή­θη­καν µέσα από τις σχε­τι­κές κυβερ­νη­τι­κές παρε­µβά­σεις και κυρί­ως µέσα από την απε­λευ­θέ­ρω­ση των πλει­στη­ρια­σµών ως εργα­λεί­ου πίε­σης των λαϊ­κών στρω­µά­των για έστω και περιο­ρι­σµέ­νη απο­πλη­ρω­µή οφειλών.

Οι προ­βλέ­ψεις για το 2021 είναι δυσοί­ω­νες για το εγχώ­ριο τρα­πε­ζι­κό σύστη­µα, καθώς υπάρ­χει εκτί­µη­ση για νέο µεγα­λύ­τε­ρο ύψος µη εξυ­πη­ρε­τού­µε­νων δανεί­ων. Σύµφω­να µε τους υπο­λο­γι­σµούς της Τρά­πε­ζας της Ελλά­δας, ο λόγος των µη εξυ­πη­ρε­τού­µε­νων δανεί­ων προς το σύνο­λο των δανεί­ων θα είναι ο υψη­λό­τε­ρος και πολ­λα­πλά­σιος του µέσου όρου της ΕΕ, ενώ οι ορι­στι­κές και εκκα­θα­ρι­σµέ­νες ανα­βαλ­λό­µε­νες φορο­λο­γι­κές απαι­τή­σεις των τρα­πε­ζών θα προ­σεγ­γί­ζουν, στις αρχές του 2022, το 75% των επο­πτι­κών κεφα­λαί­ων.5

Με δεδο­µέ­νη τη σηµα­σία του τρα­πε­ζι­κού συστή­µα­τος στην καπι­τα­λι­στι­κή λει­τουρ­γία, το εργα­τι­κό — λαϊ­κό κίνη­µα πρέ­πει να επα­γρυ­πνεί και να ανα­πτύσ­σει το δικό του µέτω­πο πάλης.

Σύµφω­να µε τις εκτι­µή­σεις του ΔΝΤ, το δηµό­σιο χρέ­ος από 180,9% του ΑΕΠ το 2019 µπο­ρεί να εκτι­να­χθεί στο 208% το 2020 και να δια­τη­ρη­θεί πάνω από το 200% την επό­µε­νη τετρα­ε­τία, ενώ θα αυξη­θούν οι ετή­σιες χρη­µα­το­δο­τι­κές ανά­γκες για τη δια­χεί­ρι­ση του χρέ­ους ως ποσο­στό του ΑΕΠ.

Η παρούσα κρίση και οι επιπτώσεις της στους διάφορους κλάδους της οικονομίας

27. Και η παρού­σα κρί­ση εκδη­λώ­νε­ται ανι­σό­µε­τρα στους διά­φο­ρους κλά­δους της ελλη­νι­κής οικο­νο­µί­ας, συνο­δεύ­ε­ται από εκτε­τα­µέ­νη κατα­στρο­φή του επεν­δυ­µέ­νου κεφα­λαί­ου στον κλά­δο του Του­ρι­σµού, κυρί­ως του µικρού κεφα­λαί­ου, ενώ η όποια φάση ανά­κα­µψής του θα συνο­δευ­τεί από νέο γύρο συγκε­ντρο­ποί­η­σής του στον κλά­δο. Η κρί­ση σε συν­δυα­σµό µε τα µέτρα δια­χεί­ρι­σης του κορο­νοϊ­ού ανα­µέ­νε­ται να ελατ­τώ­σουν τον τοµέα του εσω­τε­ρι­κού Του­ρι­σµού — Επι­σι­τι­σµού — δια­σκέ­δα­σης και να τρο­φο­δο­τή­σουν νέο γύρο επεν­δύ­σε­ων στον κλά­δο που θα στρέ­φο­νται στον εισα­γό­µε­νο του­ρι­σµό. Η µεγα­λύ­τε­ρη συρ­ρί­κνω­ση, εκτός από τον τοµέα του λια­νι­κού εµπο­ρί­ου και του Του­ρι­σµού, κατα­γρά­φε­ται στους κλά­δους του Επι­σι­τι­σµού, των Αερο­µε­τα­φο­ρών, του θεά­µα­τος — δια­σκέ­δα­σης. Σύµφω­να µε σχε­τι­κές εκτι­µή­σεις, ένα σηµα­ντι­κό µέρος µικρών επι­χει­ρή­σε­ων θα κλεί­σει άµε­σα και ένα άλλο µέρος θα επι­βα­ρυν­θεί µε σηµα­ντι­κές υπο­χρε­ώ­σεις που θα κλη­θεί να εξο­φλή­σει το επό­µε­νο διά­στη­µα, ενώ η ανερ­γία ανα­µέ­νε­ται να αγγί­ξει το 20%.

Οι ανα­κα­τα­τά­ξεις στους κλά­δους πυρο­δο­τούν τη δια­πά­λη µετα­ξύ εκπρο­σώ­πων του κεφα­λαί­ου κατά κλά­δο για την κατεύ­θυν­ση της κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης (ενι­σχύ­σεις, φορο­α­παλ­λα­γές κ.λπ.), ανα­ζω­ο­γο­νούν παλιές αντι­θέ­σεις, π.χ. µετα­ξύ βιο­µη­χά­νων κι εκπρο­σώ­πων του του­ρι­στι­κού ή εµπο­ρι­κού τοµέα για τη λεγό­µε­νη αλλα­γή «παρα­γω­γι­κού µοντέ­λου», την ενί­σχυ­ση της βιο­µη­χα­νι­κής παρα­γω­γής. Δεν πρό­κει­ται µόνο για την –µε ιστο­ρι­κές ρίζες– σχε­τι­κή συζή­τη­ση στην Ελλά­δα για τη δια­χρο­νι­κή υστέ­ρη­ση της ανά­πτυ­ξης βιο­µη­χα­νί­ας µέσων παρα­γω­γής. Η σηµε­ρι­νή συζή­τη­ση και οι σχε­τι­κές ενδο­κε­φα­λαια­κές αντι­θέ­σεις αφο­ρούν συνο­λι­κό­τε­ρα την ΕΕ και τις ΗΠΑ, ως απο­τέ­λε­σµα της εκτε­τα­µέ­νης εξα­γω­γής βιο­µη­χα­νι­κού κεφα­λαί­ου στην Κίνα και σε άλλες χώρες της Ασί­ας που είχε προηγηθεί.

Οι σηµε­ρι­νές αλλά και οι µελ­λο­ντι­κές αντι­θέ­σεις σχε­τί­ζο­νται µε σει­ρά ακό­µη και ενδο­κλα­δι­κών ανα­κα­τα­τά­ξε­ων (µε τάσεις, π.χ., στην αυτο­κι­νη­το­βιο­µη­χα­νία προς το ηλε­κτρι­κό αυτο­κί­νη­το, στην παρα­γω­γή ηλε­κτρι­κής ενέρ­γειας προς τις ΑΠΕ κ.ά.) που συχνά προ­βάλ­λο­νται ως «πρά­σι­νη παρα­γω­γή — οικο­νο­µία», ως πιο φιλι­κή προς την προ­στα­σία του περιβάλλοντος.

Σε αυτές τις συν­θή­κες είναι δύσκο­λο να προ­βλέ­ψου­µε εάν η επα­να­φο­ρά σε σχε­τι­κή ανά­κα­µψη θα γίνει µε την άρση των περιο­ρι­στι­κών µέτρων λόγω της παν­δη­µί­ας ή εάν, αντί­θε­τα, η συνο­λι­κή διε­θνής κατά­στα­ση θα έχει πιο µακρό­χρο­νη επί­δρα­ση στην ανά­σχε­ση της ανάκαµψης.

Η πρό­σφα­τη Ιστο­ρία βέβαια έχει απο­δεί­ξει ότι οι διε­θνείς κρί­σεις δεν µετα­φρά­ζο­νται άµε­σα και ανά­λο­γα στον χρό­νο και στο βάθος τους στην εγχώ­ρια οικο­νο­µία. Ιδιαί­τε­ρα πρέ­πει να συνυ­πο­λο­γί­σου­µε πως σε σχέ­ση µε το –ακό­µα και πρό­σφα­το– παρελ­θόν έχει αυξη­θεί ο «βαθµός εξω­στρέ­φειας» της ελλη­νι­κής οικο­νο­µί­ας, καθι­στώ­ντας την περισ­σό­τε­ρο «ευά­λω­τη» σε διε­θνείς ανα­τα­ρά­ξεις που χαρα­κτη­ρί­ζο­νται και από την όξυν­ση των αντι­θέ­σε­ων µετα­ξύ των ΗΠΑ, Κίνας, Γερµα­νί­ας. Οι παρά­γο­ντες αυτοί, σε συν­δυα­σµό µε την κατά­στα­ση του εγχώ­ριου χρη­µα­το­πι­στω­τι­κού συστή­µα­τος, καθι­στούν ιδιαί­τε­ρα επι­σφα­λείς τις όποιες προ­βλέ­ψεις για ανά­πτυ­ξη της ελλη­νι­κής οικο­νο­µί­ας τα επό­µε­να χρό­νια. Αυτό επι­βε­βαιώ­νουν και οι εκτι­µή­σεις των διε­θνών οργα­νι­σµών, όπως ο ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ κ.λπ., τόσο για το βάθος της κρί­σης το 2020, ακό­µα και το 2021, όσο και για τον προ­βλε­πό­µε­νο ρυθµό ανά­κα­µψης το 2022, εκτι­µή­σεις που βρί­σκο­νται σε µεγά­λη από­κλι­ση από τις αρχι­κές ανε­δα­φι­κές, υπε­ραι­σιό­δο­ξες κυβερ­νη­τι­κές προβλέψεις.

Οι προσαρμογές στη διαχείριση της αστικής οικονομικής πολιτικής στις συνθήκες της νέας διεθνούς κρίσης

28. Η εκδή­λω­ση της νέας διε­θνούς κρί­σης και η αντί­στοι­χη πτώ­ση των νέων ιδιω­τι­κών επεν­δύ­σε­ων οδή­γη­σαν σε αλλα­γές και προ­σα­ρµο­γές της αστι­κής οικο­νο­µι­κής πολι­τι­κής µε στό­χο την ενθάρ­ρυν­σή τους.

Στην Ελλά­δα, όπως και στην ΕΕ και διε­θνώς, οι κυβερ­νή­σεις και γενι­κό­τε­ρα το αστι­κό πολι­τι­κό σύστη­µα συγκλί­νουν στην υιο­θέ­τη­ση µεγα­λύ­τε­ρης κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης, επε­κτα­τι­κής δηµο­σιο­νο­µι­κής πολι­τι­κής και νοµι­σµα­τι­κής χαλά­ρω­σης, για να στη­ρι­χτεί η ανά­πτυ­ξη της ελλη­νι­κής οικονοµίας.

Από φιλε­λεύ­θε­ρες συντη­ρη­τι­κές δυνά­µεις η επι­λο­γή αυτή εµφα­νί­ζε­ται ως η κατάλ­λη­λη για την «έκτα­κτη κατά­στα­ση» της από­το­µης συρ­ρί­κνω­σης της παρα­γω­γής και της έλλει­ψης ιδιω­τι­κών επεν­δύ­σε­ων. Από σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κές και οπορ­του­νι­στι­κές δυνά­µεις προ­βάλ­λε­ται ως «προ­ο­δευ­τι­κή στρο­φή, µετά την απο­τυ­χία του νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σµού». Στη χώρα µας, τα αστι­κά κόµµα­τα ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ κρί­νουν την κυβερ­νη­τι­κή πολι­τι­κή της ΝΔ ως µη συνε­πή προ­σα­ρµο­γή στην αντί­στοι­χη ευρω­ε­νω­σια­κή, ενώ τα ίδια παρου­σιά­ζο­νται ως πιο αυθε­ντι­κοί εκφρα­στές µιας ανά­λο­γης, πιο επε­κτα­τι­κής, κρα­τι­κής πολι­τι­κής, χωρίς πει­στι­κό­τη­τα, αφού βαρύ­νο­νται ως υπεύ­θυ­νοι της µνη­µο­νια­κής δια­χεί­ρι­σης της οικο­νο­µι­κής κρίσης.

Είναι περιο­ρι­σµέ­νη η δυνα­τό­τη­τα της µεγα­λύ­τε­ρης κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης να αµβλύ­νει τις αρνη­τι­κές συνέ­πειες για τον λαό από το µεγά­λο βάθος της κρί­σης. Η όξυν­ση του αντα­γω­νι­σµού των ιµπε­ρια­λι­στι­κών κέντρων στη διε­θνή καπι­τα­λι­στι­κή αγο­ρά θέτει αντι­κει­µε­νι­κούς περιο­ρι­σµούς στην επε­κτα­τι­κή δηµο­σιο­νο­µι­κή πολι­τι­κή που ακο­λου­θεί­ται σήµε­ρα στην ΕΕ και στην Ελλά­δα. Η µεγά­λη από­κλι­ση από τους δηµο­σιο­νο­µι­κούς στό­χους θα οδη­γή­σει αργά ή γρή­γο­ρα σε νέα σκλη­ρά µέτρα που θα κλη­θούν να πλη­ρώ­σουν η εργα­τι­κή τάξη και τα λαϊ­κά στρώ­µα­τα. Ήδη αυξά­νε­ται η γερµα­νι­κή πίε­ση για επα­να­φο­ρά της εφα­ρµο­γής των όρων του Συµφώ­νου Στα­θε­ρό­τη­τας µετά το 2021 σχε­τι­κά µε τον περιο­ρι­σµό των κρα­τι­κών χρε­ών και των ετή­σιων ελλει­µµά­των. Το κρα­τι­κό χρέ­ος της Ελλά­δας ξεπερ­νά πλέ­ον το 200% του ΑΕΠ και οι δαπά­νες εξυ­πη­ρέ­τη­σής του θα αυξη­θούν το επό­µε­νο διάστηµα.

Έτσι ανα­πα­ρά­γε­ται ο φαύ­λος κύκλος της άµε­σης κρα­τι­κής επε­κτα­τι­κής παρέ­µβα­σης για την υπο­βο­ή­θη­ση της καπι­τα­λι­στι­κής ανα­πα­ρα­γω­γής και τον εκ νέου περιο­ρι­σµό της, φάση στην οποία πάλι τις συνέ­πειες πλη­ρώ­νουν οι εργαζόµενοι.

Η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ, προ­κει­µέ­νου να αντι­µε­τω­πί­σει τα προ­βλή­µα­τα που συν­δυα­στι­κά πλήτ­τουν την εγχώ­ρια οικο­νο­µία, έλα­βε µια σει­ρά από βρα­χυ­πρό­θε­σµα µέτρα που στη­ρί­χτη­καν σε νέο κρα­τι­κό δανει­σµό που ξεπέ­ρα­σε τα 12 δισ. ευρώ. Επί­σης αξιο­ποί­η­σε τα «µατω­µέ­να πλε­ο­νά­σµα­τα» της προη­γού­µε­νης περιό­δου, προ­ε­τοι­µά­ζο­ντας παράλ­λη­λα ένα µεγά­λο «πακέ­το» χρη­µα­το­δό­τη­σης της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας, µε τη µερί­δα του λέο­ντος «των µέτρων στή­ρι­ξης» να κατευ­θύ­νε­ται στην ενί­σχυ­ση των επι­χει­ρη­µα­τι­κών οµίλων.

Η µεσο­πρό­θε­σµη πολι­τι­κή της κυβέρ­νη­σης, που κοστο­λο­γεί­ται σε περί­που 70 δισ. ευρώ, απο­τε­λεί την ελλη­νι­κή εκδο­χή της ευρω­ε­νω­σια­κής «απά­ντη­σης» στη νέα κρί­ση, που αφο­ρά πλέ­ον όλες τις οικο­νο­µί­ες της ΕΕ. Στο­χεύ­ει κυρί­ως στη στή­ρι­ξη των επεν­δύ­σε­ων στην «πρά­σι­νη» και «ψηφια­κή» µετά­βα­ση, απο­δει­κνύ­ο­ντας ότι το πρό­βλη­µα ανα­πα­ρα­γω­γής στην Ελλά­δα, αλλά και στην ΕΕ, είναι πολύ βαθύ­τε­ρο από τις συνέ­πειες της παν­δη­µί­ας, αφού ως κύρια λύση ανα­γο­ρεύ­ε­ται ο «πρά­σι­νος και ψηφια­κός µετα­σχη­µα­τι­σµός της ευρω­ε­νω­σια­κής οικονοµίας».

Το πακέ­το χρη­µα­το­δό­τη­σης της ΕΕ και η συµµε­το­χή της Ελλά­δας στο Ταµείο Ανά­κα­µψης είναι συν­δε­δε­µέ­νο µε ένα εθνι­κό ανα­πτυ­ξια­κό σχέ­διο, που θα καθο­ρί­ζει τις µεταρ­ρυ­θµι­στι­κές κι επεν­δυ­τι­κές προ­τε­ραιό­τη­τες έως το 2026, το οποίο θα πρέ­πει να υπο­βά­λει κάθε κρά­τος — µέλος και απο­τε­λεί προ­ϋ­πό­θε­ση για να προ­χω­ρή­σει η εκτα­µί­ευ­ση της χρη­µα­το­δό­τη­σης. Το σχέ­διο ευθυ­γρα­µµί­ζε­ται τόσο µε τον σχε­δια­σµό και τις προ­τε­ραιό­τη­τες της ΕΕ όσο και µε τις απαι­τή­σεις του εγχώ­ριου κεφα­λαί­ου. Το µεγα­λύ­τε­ρο µέρος της χρη­µα­το­δό­τη­σης θα αξιο­ποι­η­θεί για την υλο­ποί­η­ση µεγά­λων επεν­δυ­τι­κών έργων «πρά­σι­νης» ανά­πτυ­ξης (του­λά­χι­στον 37%) και προ­ώ­θη­σης νέων ψηφια­κών λύσε­ων (του­λά­χι­στον 20%). Ήδη το επό­µε­νο διά­στη­µα ανα­µέ­νε­ται η δηµο­πρά­τη­ση για το φάσµα του 5G, ενώ έχει ανα­κοι­νω­θεί η επέν­δυ­ση της «Microsoft» στην Αττική.

Η αστι­κή πολι­τι­κή, παρά το γεγο­νός ότι η οικο­νο­µία εκτί­θε­ται ακό­µη περισ­σό­τε­ρο στις διε­θνείς ανα­τα­ρα­χές, ανα­δει­κνύ­ει την «εξω­στρέ­φεια» ως βασι­κό µοχλό της εγχώ­ριας οικο­νο­µί­ας, µε κεντρι­κό στό­χο να συν­δέ­σει οργα­νι­κά και τη βιο­µη­χα­νι­κή παρα­γω­γή σε αυτήν την κατεύ­θυν­ση, µε τη «σχε­τι­κή συµµε­το­χή των διε­θνών εµπο­ρεύ­σι­µων αγα­θών και υπη­ρε­σιών στο εθνι­κό προϊόν».

Η «εξω­στρέ­φεια» του εγχώ­ριου κεφα­λαί­ου ενα­ρµο­νί­ζε­ται µε τον βαθµό διε­θνο­ποί­η­σης της παγκό­σµιας καπι­τα­λι­στι­κής αγο­ράς, τις αυξα­νό­µε­νες αλλη­λε­ξαρ­τή­σεις, τον ιστο­ρι­κό προ­σα­να­το­λι­σµό που έχει στις διε­θνείς µετα­φο­ρές, στον διε­θνή του­ρι­σµό και σε ανά­λο­γους µετα­ποι­η­τι­κούς κλά­δους (Τρό­φι­µα, Ποτά, Μεταλ­λουρ­γία κ.ά.).

Το σχέ­διο της Επι­τρο­πής Πισ­σα­ρί­δη απο­κα­λύ­πτει ποια θα είναι η επό­µε­νη µέρα της «επι­στρο­φής στην κανο­νι­κό­τη­τα»: Εφιάλ­της για τον λαό, µε κλι­µά­κω­ση της πολι­τι­κής επι­βο­λής φθη­νής εργα­τι­κής δύνα­µης και ολο­κλή­ρω­ση της επί­θε­σης στα ασφα­λι­στι­κά δικαιώ­µα­τα των εργα­ζο­µέ­νων. Παρά­δει­σος για τους µονο­πω­λια­κούς οµί­λους, µε νέες φορο­α­παλ­λα­γές και µέτρα επι­τά­χυν­σης της συγκέ­ντρω­σης και συγκε­ντρο­ποί­η­σης του κεφαλαίου.

Η επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης σε συνθήκες lockdown

29. Η κυβέρ­νη­ση, στις συν­θή­κες lockdown, πήρε και ορι­σµέ­να µέτρα έκτα­κτης επι­δό­τη­σης των µακρο­χρό­νιων ανέρ­γων, παρά­τα­σης του χρό­νου κατα­βο­λής του επι­δό­µα­τος ανερ­γί­ας, συγκρά­τη­σης του εργα­τι­κού — λαϊ­κού εισο­δή­µα­τος, µπρο­στά στο ενδε­χό­µε­νο από­το­µης — µεγά­λης συρ­ρί­κνω­σής του και ανέ­λεγ­κτης αύξη­σης της ανεργίας.

Ωστό­σο, ένα τµή­µα των µέτρων αυτών (επι­δό­µα­τα, ανα­στο­λές πλη­ρω­µών και εισφο­ρών χωρίς τη δια­γρα­φή µέρους τους κ.λπ.) έχουν καθα­ρά προ­σω­ρι­νό χαρα­κτή­ρα, αφού µετα­το­πί­ζουν τον βασι­κό όγκο των οφει­λών αυτών στο µέλ­λον, καθι­στώ­ντας τες ουσια­στι­κά µη διαχειρίσιµες.

Ένα άλλο τµή­µα αυτών, π.χ. οι «απο­ζη­µιώ­σεις ειδι­κού σκο­πού», η επι­δό­τη­ση ασφα­λι­στι­κών εισφο­ρών, ήταν στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα στή­ρι­ξη των επι­χει­ρη­µα­τι­κών οµί­λων, µε το κρά­τος να ανα­λα­µβά­νει µεγά­λο µέρος της µισθο­λο­γι­κής δαπά­νης κατά την περί­ο­δο περιο­ρι­σµού ή της δια­κο­πής της λει­τουρ­γί­ας τους. Επί­σης, η χρη­µα­το­δό­τη­ση των δόσε­ων των στε­γα­στι­κών δανεί­ων µέχρι και 80% συνέ­βα­λαν και στην προ­στα­σία της ρευ­στό­τη­τας των τρα­πε­ζών και στην απο­φυ­γή της δηµιουρ­γί­ας νέων «κόκ­κι­νων» δανείων.

Αντί­στοι­χα, ορι­σµέ­να µέτρα στή­ρι­ξης των µικρο­µε­σαί­ων επι­χει­ρή­σε­ων, π.χ. προ­γρά­µµα­τα επι­στρε­πτέ­ας προ­κα­τα­βο­λής, υπη­ρε­τούν διπλό σκο­πό. Επι­διώ­κουν να στη­ρί­ξουν ένα πιο δυνα­µι­κό τµή­µα µικρο­µε­σαί­ων επι­χει­ρή­σε­ων που έχει πλη­γεί αυτήν την περί­ο­δο, προ­σφέ­ρο­ντας ορι­σµέ­νη ρευ­στό­τη­τα, και, από την άλλη, να περιο­ρί­σουν σε έναν βαθµό τα εκτε­τα­µέ­να αδιέ­ξο­δα και το ενδε­χό­µε­νο άµε­σων µαζι­κών λου­κέ­των στις µικρές επι­χει­ρή­σεις που απα­σχο­λούν περι­στα­σια­κά ή και καθό­λου προσωπικό.

Η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού

30. Η εκδή­λω­ση της παν­δη­µί­ας αξιο­ποι­ή­θη­κε από την κυβέρ­νη­ση ως ευκαι­ρία για να επι­τα­χυν­θεί το σχέ­διο ψηφια­κού µετα­σχη­µα­τι­σµού της οικο­νο­µί­ας. Στην κατεύ­θυν­ση αυτή, προ­χώ­ρη­σε ο ψηφια­κός µετα­σχη­µα­τι­σµός λει­τουρ­γιών της κρα­τι­κής διοί­κη­σης, απορ­ρο­φή­θη­καν ευρω­ε­νω­σια­κά κον­δύ­λια για την προ­ώ­θη­ση επεν­δύ­σε­ων σε ψηφια­κές υπο­δο­µές, έγι­νε υπο­χρε­ω­τι­κή ψηφιο­ποί­η­ση σε σει­ρά από πτυ­χές της οικο­νο­µι­κής και κοι­νω­νι­κής ζωής, ενώ το φθη­νό και εκπαι­δευ­µέ­νο εργα­τι­κό δυνα­µι­κό στις νέες τεχνο­λο­γί­ες έχει κατα­στή­σει τη χώρα και πεδίο κάποιων επεν­δύ­σε­ων παρα­γω­γής σχε­τι­κών τεχνο­λο­γι­κών εµπο­ρευ­µά­των και υπη­ρε­σιών. Ταυ­τό­χρο­να, ο ψηφια­κός εκσυγ­χρο­νι­σµός στο πλαί­σιο της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας και ο ψηφια­κός µετα­σχη­µα­τι­σµός των κρα­τι­κών λει­τουρ­γών αξιο­ποιού­νται για την προ­ώ­θη­ση της εντα­τι­κο­ποί­η­σης της εργα­σί­ας και την αύξη­ση του βαθµού εκµε­τάλ­λευ­σης (π.χ. τηλερ­γα­σία) και αυξά­νουν τις δυνα­τό­τη­τες παρα­κο­λού­θη­σης και κατα­στο­λής του λαού.

Κεφάλαιο Ε´

Οι εξελίξεις στο αστικό πολιτικό σύστημα

31. Στα χρό­νια που µεσο­λά­βη­σαν από το 20ό Συνέ­δριο, µε την τελευ­ταία διε­τία της δια­κυ­βέρ­νη­σης ΣΥΡΙΖΑ αλλά και την κυβερ­νη­τι­κή εναλ­λα­γή ανά­µε­σα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, επι­βε­βαιώ­θη­κε ακό­µη περισ­σό­τε­ρο η σύµπτω­ση των βασι­κών δυνά­µε­ων του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος στους στρα­τη­γι­κούς στό­χους της αστι­κής τάξης και στις αντί­στοι­χες πολι­τι­κές επιλογές.

Οι ενιαί­οι αυτοί στό­χοι είναι:

‣Η προ­σπά­θεια γεω­στρα­τη­γι­κής ανα­βά­θµι­σης της ελλη­νι­κής αστι­κής τάξης µέσα από τον ενερ­γό­τε­ρο ρόλο της στα σχέ­δια των ΗΠΑ — ΝΑΤΟ — ΕΕ και την ενί­σχυ­ση των θέσε­ών της στα Βαλ­κά­νια, στη Νοτιο­α­να­το­λι­κή Ευρώ­πη, στην Ανα­το­λι­κή Μεσόγειο.

‣Η υπο­στή­ρι­ξη της εµβά­θυν­σης στην ενο­ποί­η­ση της ΕΕ.

‣Η πορεία ανά­κα­µψης της ελλη­νι­κής οικο­νο­µί­ας, µε τη δια­µόρ­φω­ση πιο ευνοϊ­κού περι­βάλ­λο­ντος για την προ­σέλ­κυ­ση επεν­δύ­σε­ων, µε την προ­ώ­θη­ση του νέου «παρα­γω­γι­κού προ­τύ­που», της «πρά­σι­νης» οικο­νο­µί­ας, της «ψηφια­κής µετά­βα­σης» κ.λπ.

‣Η στα­θε­ρο­ποί­η­ση του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος και η περαι­τέ­ρω θωρά­κι­ση του αστι­κού κρά­τους απέ­να­ντι σε πιθα­νούς κλυ­δω­νι­σµούς και κυρί­ως απέ­να­ντι στην πάλη του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινήµατος.

Εµβλη­µα­τι­κές εκδη­λώ­σεις αυτής της σύµπτω­σης ήταν:

‣Η Στρα­τη­γι­κή Συµφω­νία µε τις ΗΠΑ, που υπέ­γρα­ψε κι εγκαι­νί­α­σε η κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ, ενώ επέ­κτει­νε η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ.

‣Η Συµφω­νία των Πρε­σπών, που υπα­γο­ρεύ­τη­κε από την επι­δί­ω­ξη ενί­σχυ­σης της παρου­σί­ας του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στα Δυτι­κά Βαλκάνια.

‣Οι δια­δο­χι­κές νοµο­θε­τι­κές παρε­µβά­σεις για την περαι­τέ­ρω ελα­στι­κο­ποί­η­ση της αγο­ράς εργα­σί­ας, για τη στή­ρι­ξη των προ­νο­µί­ων του κεφα­λαί­ου και των διά­φο­ρων επεν­δυ­τι­κών σχεδίων.

‣Η ενί­σχυ­ση του αντι­δρα­στι­κού οπλο­στα­σί­ου του αστι­κού κρά­τους µε µέτρα κατά της απερ­γί­ας, των σωµα­τεί­ων κ.λπ.

Χαρα­κτη­ρι­στι­κό είναι, επί­σης, ότι επί κυβερ­νή­σε­ων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ δια­δο­χι­κά ψηφί­στη­καν από κοι­νού, µαζί και µε το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, στρα­τη­γι­κής σηµα­σί­ας νοµο­σχέ­δια, όπως και αλλα­γές σε βασι­κά άρθρα του Συντά­γµα­τος, ιδιαί­τε­ρα σε αυτά που αφο­ρούν την κυβερ­νη­τι­κή στα­θε­ρό­τη­τα και την αδια­τά­ρα­κτη εφα­ρµο­γή της κυρί­αρ­χης πολιτικής.

Ο ενιαί­ος στό­χος της στα­θε­ρο­ποί­η­σης του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος προ­ω­θεί­ται µέσα από την ενσω­µά­τω­ση και την κατα­στο­λή. Εναλ­λάσ­σε­ται η γενι­κευ­µέ­νη επί­κλη­ση της «εθνι­κής οµο­ψυ­χί­ας» και της ανά­γκης ενός «νέου κοι­νω­νι­κού συµβο­λαί­ου» για την ενσω­µά­τω­ση εργα­τι­κών — λαϊ­κών δυνά­µε­ων στους στό­χους της αστι­κής τάξης, µε την εφα­ρµο­γή νέων και πιο εξε­λι­γµέ­νων µεθό­δων κρα­τι­κής καταστολής.

Ιδιαί­τε­ρο βάρος δίνει το αστι­κό πολι­τι­κό σύστη­µα στην ενσω­µά­τω­ση της νεο­λαί­ας, προ­βάλ­λο­ντας την αστι­κή δηµο­κρα­τία ως τη µορ­φή δια­κυ­βέρ­νη­σης που εγγυά­ται τις ατο­µι­κές ελευ­θε­ρί­ες και δικαιώ­µα­τα, που σέβε­ται την ατο­µι­κή δια­φο­ρε­τι­κό­τη­τα, σε αντι­πα­ρά­θε­ση µε την «κρα­τι­κή κατα­πί­ε­ση» του σοσια­λι­σµού που γνω­ρί­σα­µε στον 20ό αιώ­να. Παράλ­λη­λα, προ­βάλ­λει την εικό­να ενός «ανε­κτι­κού» καπι­τα­λι­σµού, που µπο­ρεί µε την κατάλ­λη­λη δια­χεί­ρι­ση και την αξιο­ποί­η­ση των νέων τεχνο­λο­γιών να γίνει κοι­νω­νι­κά πιο δίκαιος και πιο φιλι­κός στο περι­βάλ­λον, ένας «έξυ­πνος», «πρά­σι­νος», «ανθρώ­πι­νος» καπιταλισµός.

Αυτές οι κοι­νές επι­διώ­ξεις δεν αναι­ρούν υπαρ­κτές δια­φο­ρές ανά­µε­σα στα αστι­κά κόµµα­τα, ανε­ξάρ­τη­τα από το γεγο­νός ότι αυτές οι δια­φο­ρές απο­λυ­το­ποιού­νται και υπερ­προ­βάλ­λο­νται για να στη­ρι­χτούν απο­προ­σα­να­το­λι­στι­κές δια­χω­ρι­στι­κές γρα­µµές αντι­πα­ρά­θε­σης, όπως «Δεξιά — δηµο­κρα­τι­κές δυνά­µεις», «ελεύ­θε­ρη αγο­ρά — ενι­σχυ­µέ­νη κρα­τι­κή παρέ­µβα­ση», «νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σµός — σοσιαλ­δη­µο­κρα­τία». Είναι υπαρ­κτές δια­φο­ρές που αντα­να­κλούν κυρί­ως αντι­θέ­σεις στο εσω­τε­ρι­κό της αστι­κής τάξης της χώρας, αλλά και αντι­θέ­σεις σε αστι­κές τάξεις συµµά­χων της στο διε­θνές ιµπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­µα, που δια­περ­νούν ορι­ζό­ντια όλα τα αστι­κά κόµµα­τα. Ωστό­σο, τις περισ­σό­τε­ρες φορές υπερ­προ­βάλ­λο­νται και για αντι­πο­λι­τευ­τι­κούς λόγους και ανά­λο­γα µε το λεγό­µε­νο πολι­τι­κό «ακρο­α­τή­ριο» και την επι­δί­ω­ξη εκλο­γι­κής προ­σέγ­γι­σης συγκε­κρι­µέ­νων κοι­νω­νι­κών στρω­µά­των, καθώς και λόγω ιστο­ρι­κών κατα­βο­λών του κάθε κόµµατος.

Οι δια­φο­ρές σχε­τί­ζο­νται κυρί­ως µε τον τρό­πο και το µεί­γµα της αστι­κής δια­χεί­ρι­σης της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας, τον βαθµό της κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης κ.λπ., έτσι ώστε να επι­τυγ­χά­νο­νται, ανά­λο­γα και µε τη φάση του οικο­νο­µι­κού κύκλου, η καπι­τα­λι­στι­κή ανα­πα­ρα­γω­γή και η ενσω­µά­τω­ση εργα­τι­κών — λαϊ­κών δυνά­µε­ων. Σε αυτές επι­δρούν σηµα­ντι­κά και οι διε­θνείς συµµα­χί­ες κι επι­λο­γές της αστι­κής τάξης, ιδιαί­τε­ρα σε συν­θή­κες όξυν­σης των ενδοϊ­µπε­ρια­λι­στι­κών αντι­θέ­σε­ων, µε δεδο­µέ­νο πάντα τον ευρω­α­τλα­ντι­κό προ­σα­να­το­λι­σµό της αστι­κής τάξης και των κοµµά­των της.

Για την «ψηφιακή διακυβέρνηση»

32. Με αφο­ρµή την παν­δη­µία επι­τα­χύν­θη­κε από την κυβέρ­νη­ση της ΝΔ, µε τη σύµφω­νη γνώ­µη και των άλλων κοµµά­των, η προ­ώ­θη­ση µιας σει­ράς «µεταρ­ρυ­θµί­σε­ων» που αφο­ρούν κυρί­ως τον λεγό­µε­νο «ψηφια­κό µετα­σχη­µα­τι­σµό της κοι­νω­νί­ας και του κρά­τους», την «ψηφια­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση» κ.λπ.

Ο ταξι­κός χαρα­κτή­ρας αυτών των αλλα­γών επι­χει­ρεί­ται να επι­σκια­στεί από την υπερ­προ­βο­λή ανα­γκαί­ων εκσυγ­χρο­νι­σµών για τη λει­τουρ­γι­κό­τη­τα κρα­τι­κών υπη­ρε­σιών. Αυτό υπη­ρε­τούν τα ιδε­ο­λο­γή­µα­τα περί πιο «απο­τε­λε­σµα­τι­κού κρά­τους», «βελ­τί­ω­σης στις σχέ­σεις κρά­τους — πολί­τη». Ωστό­σο, οι µεγά­λες τοµές αφο­ρούν κυρί­ως τη δια­µόρ­φω­ση πιο φιλι­κού επεν­δυ­τι­κού περι­βάλ­λο­ντος, µέσω, π.χ., της επι­τά­χυν­σης αδειο­δό­τη­σης επεν­δύ­σε­ων και δεν αφο­ρούν τις ανά­γκες και την προ­στα­σία του λαού.

Η τηλερ­γα­σία απο­τε­λεί χαρα­κτη­ρι­στι­κό παρά­δει­γµα για το πώς προ­σα­ρµό­ζο­νται οι νέες τεχνο­λο­γί­ες –και κυρί­ως οι ψηφια­κές– στις ανά­γκες του κεφα­λαί­ου. Η ψηφιο­ποί­η­ση χρη­σι­µο­ποιεί­ται ως εργα­λείο εντα­τι­κο­ποί­η­σης της εργα­σί­ας αλλά και της κρα­τι­κής κατα­στο­λής. Είναι διά­τρη­το το «δίχτυ προ­στα­σί­ας των προ­σω­πι­κών δεδο­µέ­νων» που επι­κα­λού­νται τα αστι­κά επι­τε­λεία, αφού είναι πάντα δια­θέ­σι­µα σε µονο­πω­λια­κούς οµί­λους, κρα­τι­κές και ιδιω­τι­κές υπη­ρε­σί­ες ασφα­λεί­ας. Το εµπό­ριο δεδο­µέ­νων απο­τε­λεί µία πολύ επι­κερ­δή δρα­στη­ριό­τη­τα σε παγκό­σµια κλίµακα.

Παράλ­λη­λα, αστι­κά κόµµα­τα εµφα­νί­ζουν ως εκσυγ­χρο­νι­σµό στη λει­τουρ­γία τους την ψηφιο­ποί­η­σή τους. Άσχε­τα µε την –µέχρι στι­γµής– απο­τυ­χία τέτοιων εγχει­ρη­µά­των στη χώρα µας (βλ. i‑SYRIZA), τέτοιες αλλα­γές θα επι­τα­χυν­θούν, δια­µορ­φώ­νο­ντας ακό­µα πιο «προ­σω­πο­πα­γή» κόµµα­τα, κόµµα­τα µε µέλη — «ψηφια­κούς ακό­λου­θους», σε πλή­ρη αντι­δια­στο­λή µε την «περισ­σό­τε­ρη δηµο­κρα­τία» την οποία επικαλούνται.

Τέτοιες αλλα­γές επι­διώ­κε­ται να επι­βλη­θούν και στα συν­δι­κά­τα, στους φοι­τη­τι­κούς συλ­λό­γους (ηλε­κτρο­νι­κές ψηφο­φο­ρί­ες, µητρώο συν­δι­κα­λι­στι­κών στε­λε­χών) κ.ά. Το γεγο­νός ότι ιδιαί­τε­ρα η νέα γενιά είναι εξοι­κειω­µέ­νη µε την επι­κοι­νω­νία, όπως έχει σήµε­ρα δια­µορ­φω­θεί, και τη στρε­βλή κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση που αυτή δια­µορ­φώ­νει, αξιο­ποιεί­ται ώστε αυτές οι αντι­δρα­στι­κές αλλα­γές να εµφα­νί­ζο­νται ως αυτο­νό­η­τες. Στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα, γίνο­νται νέα εργα­λεία κρα­τι­κής κι εργο­δο­τι­κής χει­ρα­γώ­γη­σης εργα­τι­κών και άλλων δυνά­µε­ων, της νεο­λαί­ας τους, µε στό­χο την υπο­νό­µευ­ση της συµµε­το­χής, της συζή­τη­σης, των µαζι­κών δηµο­κρα­τι­κών δια­δι­κα­σιών κ.λπ.

Για τη δημοτική και περιφερειακή διοίκηση

33. Στοι­χείο της ανα­µόρ­φω­σης του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος και των διερ­γα­σιών που συντε­λού­νται σε αυτό είναι και αλλα­γές στη δηµο­τι­κή και περι­φε­ρεια­κή διοί­κη­ση, που απο­τε­λεί τµή­µα του κρα­τι­κού µηχανισµού.

Το πλέ­γµα των αντι­δρα­στι­κών ανα­διαρ­θρώ­σε­ων στην Τοπι­κή Διοί­κη­ση, µε αφε­τη­ρία τη δεκα­ε­τία του 1990 («Καπο­δί­στριας»), βαθαί­νει τη δεκα­ε­τία της καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης («Καλ­λι­κρά­της» — «Κλει­σθέ­νης»), έχο­ντας εδραιώ­σει τα τοπι­κά και περι­φε­ρεια­κά όργα­να ως οργα­νι­κές διοι­κη­τι­κές µονά­δες και κρί­κους του κρα­τι­κού µηχα­νι­σµού της αστι­κής τάξης. Οι νέες αρµο­διό­τη­τες και διοι­κη­τι­κές λει­τουρ­γί­ες που έχουν ανα­λά­βει ενι­σχύ­ουν τον ταξι­κό τους χαρα­κτή­ρα και ρόλο, πλάι σε αυτό των κεντρι­κών οργά­νων του αστι­κού κρά­τους. Έχουν ισχυ­ρο­ποι­η­θεί θεσµι­κά και λει­τουρ­γι­κά οι δηµο­σιο­νο­µι­κές και επι­χει­ρη­µα­τι­κές τους αρµο­διό­τη­τες και είναι ορα­τές οι βαθιά αρνη­τι­κές επι­πτώ­σεις στη ζωή και το εισό­δη­µα των εργα­τι­κών — λαϊ­κών νοικοκυριών.

Η µετα­φο­ρά ορι­σµέ­νων κεντρι­κών κρα­τι­κών αρµο­διο­τή­των στην ευθύ­νη των τοπι­κών οργά­νων συν­δέ­ε­ται ευθέ­ως µε τον δρα­στι­κό περιο­ρι­σµό της χρη­µα­το­δό­τη­σης από τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σµό, την έντα­ση της φορο­ε­πι­δρο­µής και την επι­βά­ρυν­ση του λαϊ­κού εισο­δή­µα­τος. Συν­δέ­ε­ται ακό­µη µε την εµπο­ρευ­µα­το­ποί­η­ση και υπο­βά­θµι­ση βασι­κών κοι­νω­νι­κών δοµών και υπη­ρε­σιών καθώς και µε την ανα­τρο­πή εργα­σια­κών σχέ­σε­ων και δικαιωµάτων.

Εντεί­νε­ται στη φάση του νέου κύκλου της οικο­νο­µι­κής κρί­σης η προ­σπά­θεια της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ να µπει µπρο­στά η Τοπι­κή Διοί­κη­ση και οι φορείς της, ώστε πιο στο­χευ­µέ­να και συγκε­ντρω­µέ­να κρατικοί/ευρωενωσιακοί πόροι να στρα­φούν σε περι­φε­ρεια­κά δίκτυα και υπο­δο­µές, µε στό­χο την προ­σέλ­κυ­ση κεφα­λαί­ων, τη διευ­κό­λυν­ση και ενί­σχυ­ση της κερ­δο­φο­ρί­ας τους. Ενι­σχύ­ε­ται µε νέα επι­χει­ρη­σια­κά και χρη­µα­το­δο­τι­κά εργα­λεία για την ώθη­ση της επι­χει­ρη­µα­τι­κής αξιο­ποί­η­σης τοπι­κών πόρων, τη δια­χεί­ρι­ση των απορ­ρι­µµά­των µε βάση τις επι­λο­γές των επι­χει­ρη­µα­τι­κών οµί­λων, την αντι­κα­τά­στα­ση και «απο­κα­τά­στα­ση» των λιγνι­τι­κών περιο­χών, την προ­ώ­θη­ση των ΑΠΕ, την επι­χει­ρη­µα­τι­κή αξιο­ποί­η­ση δηµό­σιων και δηµο­τι­κών εκτά­σε­ων, δασών, ακτών και άλλων υπο­δο­µών από το του­ρι­στι­κό και άλλο κεφάλαιο.

Οι θεσµοί της λεγό­µε­νης Κοι­νω­νι­κής Οικο­νο­µί­ας, των δικτύ­ων «εθε­λο­ντι­σµού», µε την οµπρέ­λα και τη σύµπρα­ξη της Τοπι­κής Διοί­κη­σης, αξιο­ποιού­νται ως µοχλός προ­ώ­θη­σης και λαϊ­κής «νοµι­µο­ποί­η­σης» των στό­χων κι επι­διώ­ξε­ων του κεφαλαίου.

Τα µέτρα «εκσυγ­χρο­νι­σµού και ανα­διορ­γά­νω­σης» του αστι­κού κρά­τους και των τοπι­κών θεσµών του, ώστε να αντα­πο­κρί­νο­νται ενιαία και απο­τε­λε­σµα­τι­κά στις γρή­γο­ρες µετα­βο­λές των ανα­γκών και προ­τε­ραιο­τή­των του κεφα­λαί­ου, είναι στρα­τη­γι­κή κατεύ­θυν­ση όλων των αστι­κών κυβερ­νή­σε­ων και κοµµά­των. Εκφρά­ζε­ται ως κυρί­αρ­χη στρα­τη­γι­κή στα όργα­να της Τοπι­κής Διοί­κη­σης. Πρό­κει­ται για πορεία που θα ενι­σχύ­ε­ται το επό­µε­νο διά­στη­µα µέσα και από τις νέες θεσµι­κές παρε­µβά­σεις και αρµο­διό­τη­τες που έχει εξαγ­γεί­λει η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ.

Η αµε­σό­τε­ρη σχέ­ση µε τις εργα­τι­κές — λαϊ­κές µάζες αξιο­ποιεί­ται ευέ­λι­κτα και ποι­κι­λό­τρο­πα από το σύνο­λο του αστι­κού συστή­µα­τος. Τα Περι­φε­ρεια­κά και Δηµο­τι­κά όργα­να, ως κρα­τι­κοί θεσµοί πιο κοντά στις εργα­τι­κές — λαϊ­κές δυνά­µεις, χρη­σι­µο­ποιού­νται για να εκτο­νώ­νουν λαϊ­κές αντι­δρά­σεις, πιο εύκο­λα να τις ενσω­µα­τώ­νουν. Πιο συστη­µα­τι­κά και σε βάθος χρειά­ζε­ται να παρα­κο­λου­θή­σου­µε ως Κόµµα την παρέ­µβα­σή τους, η δρά­ση τους να µπει στο στό­χα­στρο και τις διεκ­δι­κή­σεις του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινή­µα­τος. Από αυτήν τη σκο­πιά, µεγα­λώ­νει και η ευθύ­νη των κοµµα­τι­κών οργά­νων για µια πιο ουσια­στι­κή και ολό­πλευ­ρη καθο­δή­γη­ση των εκπρο­σώ­πων µας στα όργα­να της Τοπι­κής Διοίκησης.

Οι κοµµου­νι­στές εκλε­γµέ­νοι, όπως και οι συνερ­γα­ζό­µε­νοι µε αυτούς, µε αυτο­θυ­σία και σε βάρος του χαρα­κτή­ρα αυτών των οργά­νων αγω­νί­ζο­νται για την ανα­κού­φι­ση των λαϊ­κών οικο­γε­νειών, για την ανά­πτυ­ξη της πάλης και των διεκ­δι­κή­σε­ων που θα ανοί­γουν δρό­µους στην κοι­νω­νι­κή συµµα­χία και συσπεί­ρω­ση δυνά­µε­ων σε αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή — αντι­µο­νο­πω­λια­κή κατεύ­θυν­ση, µε πολι­τι­κό στό­χο την εργα­τι­κή εξου­σία. Αυτή η δρά­ση τους, όπως και όλων των κοµµου­νι­στών, ανε­ξάρ­τη­τα από µετε­ρί­ζι, δηλα­δή είτε βρί­σκο­νται στο Κοι­νο­βού­λιο, στο Ευρω­κοι­νο­βού­λιο, στις περι­φε­ρεια­κές ή δηµο­τι­κές αρχές από θέση µειο­ψη­φί­ας είτε πλειο­ψη­φί­ας όπως στην Πάτρα, έχει στα­θε­ρά το χαρα­κτή­ρα αντι­πο­λί­τευ­σης, ενά­ντια στις αντι­λαϊ­κές πολι­τι­κές που εκπο­ρεύ­ο­νται από τα κεντρι­κά όργα­να του αστι­κού κρά­τους και δια­συν­δέ­ο­νται µε τα περι­φε­ρεια­κά — δηµοτικά.

Κεφάλαιο Στ´

Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα

34. Η Νέα Δηµο­κρα­τία: Η ανά­λη­ψη της δια­κυ­βέρ­νη­σης της χώρας από τη ΝΔ, τον Ιού­λη του 2019, συνο­δεύ­τη­κε από την επι­τά­χυν­ση των αντι­λαϊ­κών καπι­τα­λι­στι­κών ανα­διαρ­θρώ­σε­ων, των προ­σα­ρµο­γών του αστι­κού κρά­τους (π.χ. «ψηφια­κός µετα­σχη­µα­τι­σµός»), των µέτρων κατα­στο­λής και άλλων απαι­τή­σε­ων του κεφα­λαί­ου και της ΕΕ. Προς την κατεύ­θυν­ση αυτή αξιο­ποι­ή­θη­κε και η παν­δη­µία. Άλλω­στε, η ΝΔ, και σαν αξιω­µα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση, αυτο­προ­βλή­θη­κε ως ο πιο γνή­σιος και αυθε­ντι­κός –σε σχέ­ση µε τον ΣΥΡΙΖΑ– εκφρα­στής των στό­χων του κεφαλαίου.

Αρχι­κά, αξιο­ποιώ­ντας τη φάση ανά­κα­µψης της ελλη­νι­κής οικο­νο­µί­ας, προ­σπά­θη­σε να καλ­λιερ­γή­σει προσ­δο­κί­ες σε λαϊ­κά στρώ­µα­τα, µέσα και από περιο­ρι­σµέ­νου χαρα­κτή­ρα ελα­φρύν­σεις που αφο­ρού­σαν και µικρο­µε­σαί­ες επι­χει­ρή­σεις. Γρή­γο­ρα, αυτή η πολι­τι­κή δια­χεί­ρι­σης εξά­ντλη­σε τα όποια περι­θώ­ριά της, ιδιαί­τε­ρα µετά το ξέσπα­σµα της νέας οικο­νο­µι­κής καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης και την επι­τά­χυν­ση των ανα­διαρ­θρώ­σε­ων και των µέτρων σε βάρος της εργα­τι­κής τάξης, των αυτο­α­πα­σχο­λου­µέ­νων, της µικρο­µε­σαί­ας αγρο­τιάς κ.λπ. (π.χ. Πτω­χευ­τι­κός Κώδικας).

Η ΝΔ πατά­ει πάνω στο αντερ­γα­τι­κό — αντι­λαϊ­κό οικο­δό­µη­µα της τετρα­ε­τούς δια­κυ­βέρ­νη­σης ΣΥΡΙΖΑ (2015 — 2019) και το επε­κτεί­νει παρα­πέ­ρα. Ταυ­τό­χρο­να, αξιο­ποιεί τη συντη­ρη­τι­κή ανα­δί­πλω­ση, που τρο­φο­δό­τη­σε η διά­ψευ­ση προσ­δο­κιών από την κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ σε πλα­τιά τµή­µα­τα του λαού, µε κύρια χαρα­κτη­ρι­στι­κά τις µειω­µέ­νες απαι­τή­σεις, την ηττο­πά­θεια, τη µοι­ρο­λα­τρία, τον «µονό­δρο­µο» του κεφα­λαί­ου, όπως η δήθεν «ανα­γκαία συµµε­το­χή» σε ΝΑΤΟ, ΕΕ κ.λπ.

Με αφο­ρµή και την παν­δη­µία, η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ γίνε­ται ο βασι­κός φορέ­ας της άπο­ψης για µια «νέα εµπι­στο­σύ­νη στο κρά­τος» και ένα «νέο κοι­νω­νι­κό συµβό­λαιο» µετα­ξύ κρά­τους και πολιτών.

Αυτό που στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα προ­ω­θεί­ται είναι µία προ­σπά­θεια βασι­κές πολι­τι­κές επι­λο­γές των κυβερ­νή­σε­ων, του αστι­κού κρά­τους συνο­λι­κά, να προ­βάλ­λο­νται ως αδια­µφι­σβή­τη­τες, αντι­κει­µε­νι­κές –και µάλι­στα «ορθο­λο­γι­κές»– περι­βαλ­λό­µε­νες από επι­στη­µο­νι­κή και τεχνο­κρα­τι­κή αίγλη. Να εµπε­δω­θεί, δηλα­δή, µία ακό­µα πιο βαθιά απο­δο­χή του σηµε­ρι­νού συστή­µα­τος και των πολι­τι­κών δια­χεί­ρι­σής του ως κάτι το αντι­κει­µε­νι­κό. Επι­διώ­κε­ται η εκά­στο­τε κυβέρ­νη­ση και το αστι­κό κρά­τος να ανα­δει­κνύ­ο­νται σε εκφρα­στές του «κοι­νού καλού», ανε­ξάρ­τη­τα από ταξι­κές και κοι­νω­νι­κές διαφορές.

Ταυ­τό­χρο­να, επι­διώ­κε­ται οι φάσεις όξυν­σης της κρί­σης του συστή­µα­τος να µη γίνο­νται αφο­ρµή αµφι­σβή­τη­σής του, αλλά στι­γµές που ο –«ατο­µι­κά υπεύ­θυ­νος»– λαός θα πρέ­πει ακό­µα πιο υπο­τα­κτι­κά να απο­δέ­χε­ται την όποια πολι­τι­κή δια­χεί­ρι­σης ως κάτι αντι­κει­µε­νι­κό, που αφο­ρά το «κοι­νό καλό». Οι όποιες αντιρ­ρή­σεις ή δια­φω­νί­ες µπο­ρούν να υπάρ­χουν µόνο σε αυτό το πλαί­σιο και όχι έξω από αυτό.

Γι’ αυτό, άλλω­στε, και η παν­δη­µία αξιο­ποιεί­ται ως «ειδι­κή κατά­στα­ση» για τον παρα­πέ­ρα περιο­ρι­σµό λαϊ­κών ελευ­θε­ριών, την ενί­σχυ­ση των µέτρων κατα­στο­λής, κυρί­ως την εµπέ­δω­ση όλων αυτών ως «κοι­νω­νι­κά ανα­γκαί­ων», αξιο­ποιώ­ντας και ορι­σµέ­να όντως ανα­γκαία περιο­ρι­στι­κά µέτρα λόγω της πανδηµίας.

Η κυρί­αρ­χη κοσµο­πο­λί­τι­κη θέση της αστι­κής τάξης εκφρά­ζει τη σχέ­ση βασι­κών τµη­µά­των της µε τη διε­θνή καπι­τα­λι­στι­κή αγο­ρά, την «εξω­στρέ­φειά» της, τους δεσµούς µε καπι­τα­λι­στι­κές οικο­νο­µί­ες ισχυ­ρών ιµπε­ρια­λι­στι­κών κέντρων, π.χ. ΗΠΑ, Κίνα, την ενερ­γή συµµε­το­χή της σε ιµπε­ρια­λι­στι­κές συµµα­χί­ες όπως το ΝΑΤΟ, την ΕΕ κ.λπ., σχε­τί­ζε­ται και µε την υπο­δε­έ­στε­ρη πολι­τι­κή και στρα­τιω­τι­κή της θέση ένα­ντι του άµε­σου αντα­γω­νι­στή της στην περιο­χή, της τουρ­κι­κής αστι­κής τάξης. Έχο­ντας, εξάλ­λου, επί­γνω­ση αυτού του συσχε­τι­σµού, έχει ως βασι­κή επι­λο­γή τη στή­ρι­ξη δια­κρα­τι­κών συµφω­νιών και δια­πρα­γµα­τεύ­σε­ων, στο πλαί­σιο της γρα­µµής της συν­δια­χεί­ρι­σης των θαλάσ­σιων ζωνών υπό ευρω­α­τλα­ντι­κή επο­πτεία. Το γεγο­νός αυτό δεν αναι­ρεί αλλά συνυ­πάρ­χει και µε στοι­χεία του εθνι­κι­σµού που µπο­ρεί να δυνα­µώ­σουν, ειδι­κά στο ενδε­χό­µε­νο ένο­πλης επί­λυ­σης των όποιων διαφορών.

Οι τάσεις αυτές εκφρά­ζο­νται µε αντι­φα­τι­κό τρό­πο στο σύνο­λο του πολι­τι­κού συστή­µα­τος και, βεβαί­ως, στην ίδια τη ΝΔ ως βασι­κό αστι­κό κόµµα. Αν και υιο­θε­τεί ως επί­ση­µη γρα­µµή τον κοσµο­πο­λι­τι­σµό, υπάρ­χουν δυνά­µεις της που ανα­πα­ρά­γουν ανοι­χτά εθνι­κι­στι­κές και ρατσι­στι­κές θέσεις, επι­διώ­κο­ντας να επι­δρά­σουν και στον χώρο της λεγό­µε­νης ακρο­δε­ξιάς. Απο­δει­κνύ­ε­ται ότι ο εθνι­κι­σµός και ο αστι­κός κοσµο­πο­λι­τι­σµός απο­τε­λούν δύο όψεις του ίδιου νοµί­σµα­τος, τις οποί­ες αξιο­ποιούν όλα τα αστι­κά κόµµα­τα, προ­κει­µέ­νου να υπη­ρε­τή­σουν τα στρα­τη­γι­κά συµφέ­ρο­ντα της αστι­κής τάξης.

Παράλ­λη­λα, η ΝΔ αξιο­ποιεί τη θεω­ρία των «δύο άκρων», τον ωµό κι εκλε­πτυ­σµέ­νο αντι­κο­µµου­νι­σµό εναλ­λάξ, την ανι­στό­ρη­τη εξί­σω­ση φασι­σµού — κοµµου­νι­σµού, το µίσος απέ­να­ντι στους λαϊ­κούς αγώ­νες και τις κινη­το­ποι­ή­σεις, για να δικαιο­λο­γή­σει και την έντα­ση του αυταρ­χι­σµού και την επι­βο­λή µέτρων κατα­στο­λής. Ειδι­κά µετά την έκδο­ση της από­φα­σης στη δίκη της ΧΑ., στε­λέ­χη της µιλούν ανοι­χτά ακό­µα και για την ανά­γκη µέτρων ένα­ντι και του άλλου «άκρου», εµφα­νί­ζο­ντας ως τέτοιο το Κοµµου­νι­στι­κό Κόµµα Ελλάδας.

35. Ο «ΣΥΡΙΖΑ — Προ­ο­δευ­τι­κή Συµµα­χία»: Τα προη­γού­µε­να χρό­νια ο ΣΥΡΙΖΑ εξε­λί­χτη­κε σε πολύ­τι­µο στή­ρι­γµα της αστι­κής στρα­τη­γι­κής, όχι µόνο για­τί υπη­ρέ­τη­σε µε συνέ­πεια τους αντι­λαϊ­κούς της στό­χους, αλλά κυρί­ως για­τί προ­σπά­θη­σε να εµπε­δώ­σει στις εργα­τι­κές — λαϊ­κές συνει­δή­σεις αυτούς τους στό­χους ως «ανα­γκαί­ους», ακό­µη και ως «προ­ο­δευ­τι­κούς».

Η σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κή µετάλ­λα­ξή του επι­τα­χύν­θη­κε οδεύ­ο­ντας προς την ανά­λη­ψη της κυβερ­νη­τι­κής εξου­σί­ας και ακό­µη περισ­σό­τε­ρο µε την τετρα­ε­τή δια­κυ­βέρ­νη­σή του, αλλά και µε τη στά­ση του ως αξιω­µα­τι­κής αντιπολίτευσης.

Αυτή η πορεία τεί­νει να ολο­κλη­ρω­θεί και οργα­νω­τι­κά µέσα από τις δια­δι­κα­σί­ες ενιαιο­ποί­η­σης των δυνά­µε­ων του «ΣΥΡΙΖΑ — Προ­ο­δευ­τι­κή Συµµα­χία», µε την απορ­ρό­φη­ση δυνά­µε­ων και οµά­δων που απο­σπά­στη­καν από το ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΡΙΖΑ επι­διώ­κει να εµφα­νι­στεί ως ο βασι­κός συνε­χι­στής της «δηµο­κρα­τι­κής παρά­τα­ξης», µε συχνό­τε­ρες ανα­φο­ρές στον Ελευ­θέ­ριο Βενι­ζέ­λο, τον Γεώρ­γιο Παπαν­δρέ­ου, τον Ανδρέα Παπαν­δρέ­ου, αλλά και µε πιο ενερ­γή συµµε­το­χή στο Ευρω­παϊ­κό Σοσια­λι­στι­κό Κόµµα, χωρίς να εγκα­τα­λεί­πει τις ανα­φο­ρές στις «αξί­ες και τις παρα­δό­σεις της Αρι­στε­ράς». Δια­τη­ρεί, επί­σης, επα­φές µε τις δυνά­µεις του λεγό­µε­νου «Προ­ο­δευ­τι­σµού» στη Λατι­νι­κή Αµερική.

Ανε­ξάρ­τη­τα από την οργα­νω­τι­κή µορ­φή στην οποία θα κατα­στα­λά­ξει, η ανα­µόρ­φω­ση του σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κού χώρου στην Ελλά­δα είναι ανα­γκαία για τη στα­θε­ρό­τη­τα του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος, έτσι ώστε να αξιο­ποιεί­ται ως εναλ­λα­κτι­κή κυβερ­νη­τι­κή λύση.

Η ανα­µόρ­φω­ση της σοσιαλ­δη­µο­κρα­τί­ας, στην Ελλά­δα και σε άλλες χώρες, έχει στο επί­κε­ντρό της τον εξω­ραϊ­σµό της δηµο­σιο­νο­µι­κής χαλά­ρω­σης και της πιο εκτε­τα­µέ­νης κρα­τι­κής παρέ­µβα­σης για τη λει­τουρ­γία — σωτη­ρία της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας. Αυτό, φυσι­κά, δεν αναι­ρεί το γεγο­νός ότι σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κές κυβερ­νή­σεις (π.χ. Ισπα­νία, Πορ­το­γα­λία) εφα­ρµό­ζουν το σύνο­λο των αντερ­γα­τι­κών –«νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρων» όπως τα ονο­µά­ζουν– µέτρων, ενώ ευθύ­νο­νται εξί­σου για την κατάρ­ρευ­ση των δηµό­σιων συστη­µά­των Υγείας.

Αυτή η πολι­τι­κή δεν απο­τε­λεί φιλο­λαϊ­κή στρο­φή ούτε, πολύ περισ­σό­τε­ρο, µπο­ρεί να ακυ­ρώ­σει τις νοµο­τέ­λειες της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µί­ας. Η εφα­ρµο­γή της απ’ όλες τις αστι­κές κυβερ­νή­σεις απο­δει­κνύ­ει ότι τα αστι­κά κόµµα­τα, παρά τις δια­φο­ρές τους, έχουν δυνα­τό­τη­τα προ­σα­ρµο­γής στις εκά­στο­τε ανά­γκες του καπι­τα­λι­στι­κού συστήµατος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ στή­ρι­ξε ουσια­στι­κά την κυβερ­νη­τι­κή δια­χεί­ρι­ση της παν­δη­µί­ας και τα µέτρα που πάρ­θη­καν, παρά την προ­σπά­θειά του να ασκή­σει κρι­τι­κή σε κάποιες επι­µέ­ρους πλευ­ρές. Το ίδιο έκα­νε και σε σχέ­ση µε τις απο­φά­σεις της ΕΕ για το Ταµείο Ανά­κα­µψης. Προ­σπα­θεί να εµφα­νι­στεί ως ο πιο συνε­πής εκφρα­στής αυτής της πολι­τι­κής, σε αντί­θε­ση µε τη ΝΔ που «δεν µπο­ρεί να την εφα­ρµό­σει, για­τί δεν την πιστεύει».

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει το πλε­ο­νέ­κτη­µα που είχε τα προη­γού­µε­να χρό­νια ένα­ντι της ΝΔ, όχι µόνο εξαι­τί­ας των κυβερ­νη­τι­κών του πεπρα­γµέ­νων, αλλά και για­τί η ΝΔ, όπως και το σύνο­λο των αστι­κών κυβερ­νή­σε­ων, ενσω­µά­τω­σε θέσεις του λεγό­µε­νου «νεο­κεϊν­σια­νι­σµού».

Η αντι­κει­µε­νι­κή δυσκο­λία του ΣΥΡΙΖΑ να εµφα­νι­στεί ως η πιο απο­τε­λε­σµα­τι­κή δύνα­µη αστι­κής δια­χεί­ρι­σης ένα­ντι της ΝΔ οξύ­νει τις αντι­φά­σεις στην πολι­τι­κή του: Προ­σπα­θεί, από τη µια, να εµφα­νι­στεί ως υπεύ­θυ­νη αξιό­πι­στη λύση για την αστι­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση και, από την άλλη, προ­σπα­θεί να οικειο­ποι­η­θεί αγω­νι­στι­κές και ριζο­σπα­στι­κές διαθέσεις.

Απο­κα­λύ­πτε­ται ότι υπάρ­χει ισχυ­ρή βάση συναί­νε­σης στην πολι­τι­κή δια­χεί­ρι­σης της οικο­νο­µι­κής κρί­σης, πολύ περισ­σό­τε­ρο που και αυτή η κρί­ση βαφτί­ζε­ται ως «κρί­ση του κορο­νοϊ­ού», συσκο­τί­ζο­ντας δηλα­δή το βασι­κό της περιε­χό­µε­νο ως καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­µι­κής κρί­σης. Ο στό­χος της συναί­νε­σης και της «εθνι­κής συνεν­νό­η­σης» υπη­ρε­τεί­ται και από τις διά­φο­ρες προ­τά­σεις, όπως, π.χ., για υπουρ­γούς κοι­νής αποδοχής.

Η µεγα­λύ­τε­ρη όµως συνει­σφο­ρά του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η λογι­κή που συστη­µα­τι­κά καλ­λιέρ­γη­σε, ότι δηλα­δή σε έκτα­κτες συν­θή­κες η αντι­πο­λί­τευ­ση, η διεκ­δί­κη­ση, ο αγώ­νας πρέ­πει να ανα­στέλ­λο­νται. Με τον τρό­πο αυτό προ­σέ­φε­ρε στή­ρι­ξη στην προ­σπά­θεια της κυβέρ­νη­σης να χτί­σει µια λογι­κή ευρύ­τε­ρης εργα­τι­κής — λαϊ­κής συναί­νε­σης, µε πρό­σχη­µα τη δια­χεί­ρι­ση της παν­δη­µί­ας, αλλά και για άλλες παρό­µοιες συν­θή­κες. Με τη στά­ση αυτή, αφε­νός έδω­σε άλλο­θι στην κρα­τι­κή κατα­στο­λή, αφε­τέ­ρου τη χρη­σι­µο­ποιεί στη γρα­µµή της «δηµο­κρα­τι­κής συνερ­γα­σί­ας». Το τελευ­ταίο δεν αναι­ρεί το ενδε­χό­µε­νο, όπως πριν το ΠΑΣΟΚ, σε ανά­λο­γες συν­θή­κες να πάρει µέρος σε µια κυβέρ­νη­ση ευρύ­τε­ρης πολι­τι­κής στή­ρι­ξης, στο όνο­µα των µελ­λο­ντι­κών πιθα­νών «έκτα­κτων καταστάσεων».

Φυσι­κά, στο έδα­φος της καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης και της όξυν­σης των λαϊ­κών προ­βλη­µά­των είναι δυνα­τό να ανα­ζω­πυ­ρω­θούν σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κές αυτα­πά­τες για µια «φιλο­λαϊ­κή δια­χεί­ρι­ση του καπι­τα­λι­σµού», σε µια νέα γρα­µµή ενσω­µά­τω­σης που προ­βάλ­λει τη συγκρό­τη­ση «αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων», «αντι­δε­ξιών», «αντι­φα­σι­στι­κών» κοι­νω­νι­κών και κυβερ­νη­τι­κών µετώπων.

36.Το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ: Οι διερ­γα­σί­ες στον χώρο της σοσιαλ­δη­µο­κρα­τί­ας αντι­κει­µε­νι­κά φέρ­νουν σε αντι­πα­ρά­θε­ση τον ΣΥΡΙΖΑ µε τον άλλο αστι­κό σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κό πόλο στην Ελλά­δα, το Κίνη­µα Αλλαγής/ΠΑΣΟΚ, που συγκε­ντρώ­νει προς το παρόν ό,τι απέ­µει­νε µετά την πατα­γώ­δη κατάρ­ρευ­ση του ΠΑΣΟΚ το 2012 και στη συνέ­χεια. Στοι­χείο αυτής της αντι­πα­ρά­θε­σης είναι και το ποιος από τους δύο θα προ­σε­ται­ρι­στεί δυνά­µεις αντί­στοι­χου προ­σα­να­το­λι­σµού, κυρί­ως στα συν­δι­κά­τα, στην Τοπι­κή Διοί­κη­ση, σε άλλους κρα­τι­κούς θεσµούς (π.χ. Επι­µε­λη­τή­ρια), στους οποί­ους το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ δια­τη­ρεί ακό­µη ισχυ­ρές δυνάµεις.

Αυτή η αντι­πα­ρά­θε­ση καθό­λου δεν απο­κλεί­ει στο µέλ­λον τη σύµπρα­ξη των δύο χώρων ή τµη­µά­των τους, ως απο­τέ­λε­σµα της πορεί­ας ανα­µόρ­φω­σης της σοσιαλ­δη­µο­κρα­τί­ας, που απο­τε­λεί βασι­κή και δια­χρο­νι­κή πλευ­ρά θωρά­κι­σης του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος, αλλά και την κατά περί­στα­ση αξιο­ποί­η­σή τους για συµπρά­ξεις σε κυβερ­νη­τι­κά σχή­µα­τα, είτε µε τη ΝΔ είτε σε σχή­µα­τα «εθνι­κού σκο­πού» κ.λπ.

37. Ο οπορ­του­νι­στι­κός χώρος ευρύ­τε­ρα: Η πορεία ανα­µόρ­φω­σης του πολι­τι­κού συστή­µα­τος αντι­κει­µε­νι­κά ενι­σχύ­ει και διερ­γα­σί­ες, τόσο στο ίδιο το εσω­τε­ρι­κό του ΣΥΡΙΖΑ (οµά­δα 53+) όσο και σε έναν ευρύ­τε­ρο χώρο που περι­λα­µβά­νει το ΜέΡΑ25, δυνά­µεις της ΛΑΕ, µέχρι και τον υπό­λοι­πο εξω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κό οπορ­του­νι­στι­κό χώρο. Στο επί­κε­ντρο αυτών των διερ­γα­σιών και συζη­τή­σε­ων βρί­σκε­ται ουσια­στι­κά η ανά­γκη ανα­βί­ω­σης µιας πρα­γµα­τι­κά «νεο­κεϊν­σια­νού τύπου» δια­χεί­ρι­σης, ένα νέο πρα­γµα­τι­κό «New Deal» τύπου δεκα­ε­τί­ας του 1930, µε εκτε­τα­µέ­νη κρα­τι­κή παρέ­µβα­ση στην οικονοµία.

Κοι­νός παρο­νο­µα­στής αυτών των δυνά­µε­ων είναι η υιο­θέ­τη­ση από­ψε­ων που προ­βάλ­λο­νται διε­θνώς από την «αρι­στε­ρή πτέ­ρυ­γα των δηµο­κρα­τι­κών» των ΗΠΑ (π.χ. «πρά­σι­νη» ανά­πτυ­ξη, κοσµο­πο­λι­τι­σµός κ.λπ). Αυτή η γρα­µµή, είτε προ­βάλ­λε­ται ως άµε­σο κυβερ­νη­τι­κό πρό­γρα­µµα είτε ως µετα­βα­τι­κός πολι­τι­κός στό­χος «για τον σοσια­λι­σµό», που θα εφα­ρµό­σει µια «αρι­στε­ρή», «ριζο­σπα­στι­κή» κυβέρ­νη­ση. Αντι­κει­µε­νι­κά συµβάλ­λει στην αστι­κή σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κή ενσω­µά­τω­ση δυνά­µει ριζο­σπα­στι­κο­ποι­η­µέ­νων λαϊ­κών δυνά­µε­ων στη λογι­κή των διά­φο­ρων εκδο­χών αστι­κής δια­χεί­ρι­σης ως αντί­βα­ρου στον νεοφιλελευθερισµό.

Την ίδια στι­γµή και µε επί­κε­ντρο την όξυν­ση των ενδοϊ­µπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σµών στην Ανα­το­λι­κή Μεσό­γειο, δυνά­µεις του ευρύ­τε­ρου οπορ­του­νι­στι­κού χώρου (ΜέΡΑ25, ΝΑΡ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ κ.λπ.) εξω­ρα­ΐ­ζουν την ιµπε­ρια­λι­στι­κή «ειρή­νη» και τις αντί­στοι­χες διε­θνείς συµφω­νί­ες που υπο­γρά­φο­νται από τα αστι­κά κρά­τη. Ουσια­στι­κά, πίσω από µια ψευ­δε­πί­γρα­φη αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή ή διε­θνι­στι­κή ρητο­ρεία, κρύ­βουν την –σε τελευ­ταία ανά­λυ­ση– στοί­χι­σή τους πίσω από την επι­δί­ω­ξη των ΗΠΑ — ΝΑΤΟ — ΕΕ, αλλά και της ελλη­νι­κής αστι­κής τάξης, για συνε­κµε­τάλ­λευ­ση των θαλάσ­σιων ζωνών. Στην πρά­ξη, ακό­µα και άθε­λά τους, εξαι­τί­ας αυτής της πολι­τι­κής τους, παί­ζουν το παι­χνί­δι των ιµπε­ρια­λι­στι­κών κέντρων και της ελλη­νι­κής άρχου­σας τάξης, η επι­θε­τι­κό­τη­τα της οποί­ας µπο­ρεί να συνυ­πάρ­χει και µε παρα­χω­ρή­σεις για να απο­κτή­σει αλλού οφέ­λη. Ταυ­τό­χρο­να αντα­γω­νί­ζο­νται, αλλά και συµπλέ­ουν σε αντι-ΚΚΕ γρα­µµή µε ένα άλλο κοµµά­τι του ίδιου χώρου που θεω­ρεί τη στά­ση αυτή της ελλη­νι­κής αστι­κής τάξης ως στοι­χείο «υπο­τέ­λειας» και όχι ως στοι­χείο συνει­δη­τής επι­λο­γής της εξυ­πη­ρέ­τη­σης των δικών της ιδιο­τε­λών συµφε­ρό­ντων, που δεν έχουν καµιά σχέ­ση µε τα πρα­γµα­τι­κά συµφέ­ρο­ντα της εργα­τι­κής τάξης, του ελλη­νι­κού λαού.

Η τωρι­νή οργα­νω­τι­κή πορεία απο­σύν­θε­σης του οπορ­του­νι­στι­κού χώρου δεν θα πρέ­πει να οδη­γή­σει στην υπο­τί­µη­ση της δυνα­τό­τη­τάς του να εγκλω­βί­ζει ριζο­σπα­στι­κές δια­θέ­σεις, αξιο­ποιώ­ντας την επί­δρα­ση της αστι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας. Άλλω­στε, πάγιος στό­χος είναι να λει­τουρ­γεί ως ανά­χω­µα στη συµπό­ρευ­ση λαϊ­κών δυνά­µε­ων µε το ΚΚΕ και στην κατεύ­θυν­ση αυτή προ­ω­θεί σχέ­δια για τη δηµιουρ­γία νέου οργα­νω­τι­κού «κοµµου­νι­στι­κού» µορ­φώ­µα­τος. Παράλ­λη­λα, έχει γρα­µµή «φιλι­κής επί­θε­σης» για ενό­τη­τα δρά­σης στο κίνη­µα, η οποία, όπως προ­βάλ­λε­ται, απο­τε­λεί καµου­φλα­ρι­σµέ­νη συνερ­γα­σία διά­φο­ρων πολι­τι­κών συνι­στω­σών, καθώς την ίδια στι­γµή πολε­µά επι­θε­τι­κά την ανα­γκαιό­τη­τα προ­ώ­θη­σης της κοι­νω­νι­κής συµµα­χί­ας και τη συσπεί­ρω­ση δυνά­µε­ων σε αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή — αντι­µο­νο­πω­λια­κή κατεύ­θυν­ση µέσα στο κίνη­µα, δηλα­δή την πολι­τι­κή γρα­µµή του ΚΚΕ για τα κινήµατα.

Η συστη­µα­τι­κή ιδε­ο­λο­γι­κή — πολι­τι­κή συζή­τη­ση και αντι­πα­ρά­θε­ση µε τις θέσεις και την τακτι­κή του οπορ­του­νι­σµού θα συµβά­λει στον απε­γκλω­βι­σµό δυνά­µε­ων και σε ακύ­ρω­ση της οπορ­του­νι­στι­κής επί­θε­σης ενά­ντια στην επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή και το Πρό­γρα­µµα του ΚΚΕ.

38. Ο ακρο­δε­ξιός — εθνι­κι­στι­κός — φασι­στι­κός χώρος: Οι διερ­γα­σί­ες στον λεγό­µε­νο ακρο­δε­ξιό, εθνι­κι­στι­κό χώρο σηµα­δεύ­ο­νται από τη δικα­στι­κή από­φα­ση ποι­νι­κής κατα­δί­κης της Χρυ­σής Αυγής ως εγκλη­µα­τι­κής οργά­νω­σης. Είχε προη­γη­θεί η απο­τυ­χία εισό­δου της στη Βου­λή στις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές του 2019, η οργα­νω­τι­κή της απο­σύν­θε­ση, αλλά και η προ­σπά­θεια ηγε­τι­κών της στε­λε­χών να δηµιουρ­γή­σουν και­νούρ­για µορ­φώ­µα­τα (κόµµα Κασι­διά­ρη, Λαγού κ.λπ.). Την ίδια στι­γµή ένα ποσο­στό της Χρυ­σής Αυγής µετα­κι­νεί­ται σε συγ­γε­νείς ιδε­ο­λο­γι­κά και πολι­τι­κά χώρους, όπως η Ελλη­νι­κή Λύση.

Οι εξε­λί­ξεις αυτές αξιο­ποιού­νται και για να «καθα­ρι­στεί» ο συγκε­κρι­µέ­νος χώρος και να δια­µορ­φω­θεί το έδα­φος για την εµφά­νι­ση µιας πιο µετριο­πα­θούς Χρυ­σής Αυγής, ώστε να χρη­σι­µο­ποιεί­ται από την αστι­κή τάξη ως εφε­δρεία, αλλά και ως δύνα­µη κρού­σης ενά­ντια στο κίνη­µα και το ΚΚΕ. Προς αυτόν το σκο­πό αξιο­ποιεί­ται η θεω­ρία «των άκρων», από αυτές τις δυνά­µεις, αλλά και τµή­µα­τα της ΝΔ, που ζητούν µέτρα σε βάρος του ΚΚΕ, εκτός των άλλων και ως αντι­στά­θµι­σµα της δικα­στι­κής από­φα­σης για τη ναζι­στι­κή Χρυ­σή Αυγή. Οι αντι­δρα­στι­κές και οπι­σθο­δρο­µι­κές αυτές από­ψεις παρα­γνω­ρί­ζουν το ανα­µφι­σβή­τη­το γεγο­νός ότι είναι ακρι­βώς η ίδια η ιδε­ο­λο­γία του φασι­σµού — ναζι­σµού που καθι­στούν από χέρι τέτοιες οργα­νώ­σεις και την αντί­στοι­χη πολι­τι­κή πρα­κτι­κή τους –ως µακρύ χέρι ενός βάρ­βα­ρου κι εκµε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­µα­τος– εγκλη­µα­τι­κές, δολοφονικές.

Είναι ανά­γκη να µην υπάρ­χει κανέ­νας εφη­συ­χα­σµός, αλλά και να εντα­θεί η προ­σπά­θεια απο­κά­λυ­ψης του χαρα­κτή­ρα αυτών των δυνά­µε­ων. Είναι δυνά­µεις στή­ρι­ξης του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­µα­τος, φορείς του αντι­κο­µµου­νι­σµού, του ρατσι­σµού, δια­σύν­δε­σης µε εργο­δο­τι­κούς µηχα­νι­σµούς, κέντρα και υπη­ρε­σί­ες. Παί­ζουν ρόλο στον απο­προ­σα­να­το­λι­σµό του λαού από την πρα­γµα­τι­κή αιτία των προ­βλη­µά­των, όπως απο­δει­κνύ­ε­ται στην περί­πτω­ση των προ­σφυ­γι­κών — µετα­να­στευ­τι­κών ρευ­µά­των, της παν­δη­µί­ας κ.λπ., δια­δί­δο­ντας αντι­δρα­στι­κές, ανορ­θο­λο­γι­κές, µετα­φυ­σι­κές αντιλήψεις.

Αυτή η ανά­γκη γίνε­ται ακό­µη πιο επι­τα­κτι­κή, ιδιαί­τε­ρα από τη στι­γµή που επι­διώ­κε­ται από διά­φο­ρα κέντρα του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος (αστι­κά κόµµα­τα, ΜΜΕ κ.λπ.), τα οποία στο παρελ­θόν στή­ρι­ξαν ή ανέ­χτη­καν τη δρά­ση της Χρυ­σής Αυγής, να προ­βλη­θεί ένας όψι­µος «αντι­φα­σι­σµός» που απο­προ­σα­να­το­λί­ζει και απο­συν­δέ­ει την πάλη κατά του φασι­σµού από τον αγώ­να για την ανα­τρο­πή του σάπιου εκµε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­µα­τος και απο­σιω­πά τις ιστο­ρι­κές ευθύ­νες των αστι­κών κοµµά­των, της σοσιαλ­δη­µο­κρα­τί­ας, στην ενί­σχυ­ση του φασι­στι­κού ρεύ­µα­τος. Είναι ένας «αντι­φα­σι­σµός» µε ατα­ξι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά, που στο­χεύ­ει να επι­δρά­σει απο­προ­σα­να­το­λι­στι­κά σε λαϊ­κές δυνά­µεις και νέους ανθρώ­πους που κινη­το­ποι­ή­θη­καν στη φάση ολο­κλή­ρω­σης σε πρώ­το βαθµό της δίκης της Χρυ­σής Αυγής.

Η αστική τάξη παίρνει μέτρα

για τη σταθεροποίηση του συστήματος

39. Όλα τα προη­γού­µε­να χρό­νια η αστι­κή τάξη πήρε πλή­θος από µέτρα για τη στα­θε­ρο­ποί­η­ση του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος. Αυτό φυσι­κά δεν αναι­ρεί αλλά συνυ­πάρ­χει µε τη συσ­σώ­ρευ­ση παρα­γό­ντων που µπο­ρεί να οδη­γή­σουν το επό­µε­νο διά­στη­µα σε κλυ­δω­νι­σµούς ή ακό­µη και µεγα­λύ­τε­ρη πολι­τι­κή αστάθεια.

Αξιο­ποιώ­ντας την πολύ­τι­µη πεί­ρα –θετι­κή και αρνη­τι­κή– που έχου­µε συσ­σω­ρεύ­σει ως Κόµµα, κυρί­ως την τελευ­ταία δεκα­ε­τία (2010 — 2020), οφεί­λου­µε να προ­ε­τοι­µα­ζό­µα­στε ολό­πλευ­ρα, ιδιαί­τε­ρα για ενδε­χό­µε­νες γρή­γο­ρες και απρό­βλε­πτες εξε­λί­ξεις. Έχει απο­δει­χτεί ότι σε γρή­γο­ρα µετα­βαλ­λό­µε­νες εξε­λί­ξεις και η στά­ση των λαϊ­κών δυνά­µε­ων µετα­βάλ­λε­ται γρή­γο­ρα, σε θετι­κή ή και αρνη­τι­κή κατεύθυνση.

Αυτές οι εξε­λί­ξεις τρο­φο­δο­τούν τη συνε­χή ανα­µόρ­φω­ση του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­µα­τος, µε κύριο την προ­σπά­θεια ενσω­µά­τω­σης του όποιου ριζο­σπα­στι­σµού ανα­πτύσ­σε­ται, την έντα­ση της κατα­στο­λής και της ιδε­ο­λο­γι­κής χει­ρα­γώ­γη­σης, την προ­σπά­θεια ακύ­ρω­σης της δυνα­τό­τη­τας του Κόµµα­τος να παί­ξει τον πρω­το­πό­ρο ρόλο του, να συσπει­ρώ­σει εργα­τι­κές — λαϊ­κές δυνά­µεις σε αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή — αντι­µο­νο­πω­λια­κή κατεύ­θυν­ση, µε την ενδυ­νά­µω­ση της κοι­νω­νι­κής τους συµµαχίας.

Για την ένταση της καταστολής και του αυταρχισμού

40. Τα τελευ­ταία χρό­νια ενι­σχύ­θη­κε απ’ όλες τις κυβερ­νή­σεις το νοµι­κό οπλο­στά­σιο για την έντα­ση της κατα­στο­λής των λαϊ­κών αγώ­νων. Χαρα­κτη­ρι­στι­κές εκδη­λώ­σεις ήταν:

‣Ο νόµος για τον περιο­ρι­σµό των διαδηλώσεων.

‣Οι δια­δο­χι­κοί νόµοι ΣΥΡΙΖΑ — ΝΔ για τον περιο­ρι­σµό του απερ­για­κού δικαιώµατος.

‣Ο νόµος — «ιδιώ­νυ­µο» για την ποι­νι­κο­ποί­η­ση των κινη­το­ποι­ή­σε­ων ενά­ντια στους πλειστηριασµούς.

‣Οι νόµοι για τα προ­σω­πι­κά δεδο­µέ­να κ.λπ.

Ήδη προ­ε­τοι­µά­ζο­νται και νέες ρυθµί­σεις παρέ­µβα­σης στις µαζι­κές οργα­νώ­σεις για το χτύ­πη­µα της συν­δι­κα­λι­στι­κής δρά­σης και των συν­δι­κα­λι­στι­κών δικαιω­µά­των, µε ενί­σχυ­ση του «ψηφια­κού» κρα­τι­κού κι εργο­δο­τι­κού ελέγχου.

Όλα αυτά προ­ω­θού­νται σε συν­δυα­σµό µε τα –ευρω­ε­νω­σια­κής έµπνευ­σης– µέτρα κατά του λεγό­µε­νου «ριζο­σπα­στι­σµού», που βάζουν στο στό­χα­στρο τη ριζο­σπα­στι­κή αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή πάλη, τη δρά­ση των Κοµµου­νι­στι­κών Κοµµάτων.

Η πάλη απέ­να­ντι στην κρα­τι­κή κατα­στο­λή, την εργο­δο­τι­κή τρο­µο­κρα­τία και τον αυταρ­χι­σµό, απέ­να­ντι στην επί­θε­ση στα λαϊ­κά συν­δι­κα­λι­στι­κά δικαιώ­µα­τα, στα δικαιώ­µα­τα των προ­σφύ­γων και µετα­να­στών πρέ­πει να µπει στην προ­µε­τω­πί­δα της πάλης του εργα­τι­κού κινή­µα­τος και της κοι­νω­νι­κής συµµα­χί­ας, ξεκι­νώ­ντας από τους χώρους δου­λειάς. Σε αυτόν τον αγώ­να µπο­ρεί και πρέ­πει να συνει­σφέ­ρει κάθε εργα­ζό­µε­νος, προ­ο­δευ­τι­κός άνθρω­πος, επι­στή­µο­νας, καλ­λι­τέ­χνης, νοµι­κός κ.λπ.

Η υπε­ρά­σπι­ση των λαϊ­κών συν­δι­κα­λι­στι­κών δικαιω­µά­των θα στη­ρί­ζε­ται στην οργα­νω­µέ­νη απει­θαρ­χία του ταξι­κού κινή­µα­τος µε στό­χο την ακύ­ρω­ση στην πρά­ξη των αντι­δρα­στι­κών νόµων. Κυρί­ως, όµως, αυτός ο αγώ­νας θα ενι­σχύ­ει τον συνο­λι­κό αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κό — αντι­µο­νο­πω­λια­κό προ­σα­να­το­λι­σµό της πάλης, την ανά­δει­ξη της ταξι­κής ουσί­ας της αστι­κής δηµο­κρα­τί­ας, κόντρα σε λογι­κές που απο­σπούν την κατα­στο­λή από τον καπι­τα­λι­στι­κό εκµε­ταλ­λευ­τι­κό χαρα­κτή­ρα του αστι­κού κρά­τους, ενι­σχύ­ο­ντας τα κάλ­πι­κα δίπο­λα (πρό­ο­δος — συντή­ρη­ση) και διευ­κο­λύ­νο­ντας τις αυτα­πά­τες µιας µελ­λο­ντι­κής σοσιαλ­δη­µο­κρα­τι­κής κυβερ­νη­τι­κής διαχείρισης.

Το ΚΚΕ με συνέπεια στο πλευρό του λαού

41. Το ΚΚΕ όλα τα προη­γού­µε­να χρό­νια στά­θη­κε µε συνέ­πεια στο πλευ­ρό του λαού, σε κάθε µικρό και µεγά­λο πρό­βλη­µα. Στα­θε­ρά απο­κα­λύ­πτει τον αδιέ­ξο­δο και αντι­λαϊ­κό χαρα­κτή­ρα όλων των εκδο­χών της αστι­κής κυβερ­νη­τι­κής δια­χεί­ρι­σης, συγκρού­ε­ται µε τις αντι­λαϊ­κές πολι­τι­κές των αστι­κών κοµµά­των και των κυβερ­νή­σε­ών τους, του κρά­τους τους και των µηχα­νι­σµών του, µηδέ της Δηµο­τι­κής και Περι­φε­ρεια­κής Διοί­κη­σης εξαιρουµένης.

Μαχη­τι­κά οι εκπρό­σω­ποί του υπε­ρα­σπί­ζο­νται τα συµφέ­ρο­ντα των εργα­τι­κών λαϊ­κών δυνά­µε­ων και µέσα στο ελλη­νι­κό Κοι­νο­βού­λιο και στο Ευρω­κοι­νο­βού­λιο και στα Δηµο­τι­κά και Περι­φε­ρεια­κά Συµβού­λια, βρί­σκο­νται καθη­µε­ρι­νά στους δρό­µους του αγώ­να. Το ΚΚΕ απο­κα­λύ­πτει τον ψευ­δε­πί­γρα­φο χαρα­κτή­ρα της «εθνι­κής οµο­ψυ­χί­ας» που συγκα­λύ­πτει τις ασυ­µφι­λί­ω­τες ταξι­κές αντι­θέ­σεις που υπάρ­χουν µέσα στην κοι­νω­νία. Έχει ατα­λά­ντευ­το µέτω­πο στον αστι­κό εθνι­κι­σµό και τον αστι­κό κοσµο­πο­λι­τι­σµό, στην κρα­τι­κή βία και κατα­στο­λή, στην πολι­τι­κή περιο­ρι­σµού των λαϊ­κών δηµο­κρα­τι­κών δικαιω­µά­των κι ελευ­θε­ριών, στον φασι­σµό ως γνή­σιο τέκνο του καπιταλισµού.

Ενό­ψει του 21ου Συνε­δρί­ου του ΚΚΕ, η Κεντρι­κή Επι­τρο­πή του απευ­θύ­νει στον λαό, στους εργα­ζό­µε­νους, µισθω­τούς και αυτο­α­πα­σχο­λού­µε­νους βιο­πα­λαι­στές, στους νέους και τις νέες, τις γυναί­κες των λαϊ­κών δυνά­µε­ων, ένα πλα­τύ κάλε­σµα αγω­νι­στι­κής συµπό­ρευ­σης µε το ΚΚΕ, µέσα στους καθη­µε­ρι­νούς αγώ­νες, στο εργα­τι­κό — λαϊ­κό κίνη­µα, σε όλες τις πολι­τι­κές µάχες. Απευ­θύ­νε­ται σε όλους και όλες όσοι ανα­γνω­ρί­ζουν στο ΚΚΕ την αξιό­πι­στη και µαχη­τι­κή δύνα­µη για τα συµφέ­ρο­ντά τους, ανε­ξάρ­τη­τα από το τι ψήφι­ζε ο καθέ­νας και η καθε­µιά µέχρι σήµε­ρα. Απευ­θύ­νε­ται στα µέλη και στε­λέ­χη του Κόµµα­τος και της ΚΝΕ να πρω­το­στα­τή­σουν σε αυτήν την προ­σπά­θεια, να κάνουν πλα­τιά γνω­στές τις θέσεις του ΚΚΕ, να γίνουν ακό­µα πιο στα­θε­ρά τα βήµα­τα στην πολύ­πλευ­ρη και ολό­πλευ­ρη ισχυ­ρο­ποί­η­ση του ΚΚΕ.

Το ΚΚΕ θα βρί­σκε­ται στην πρώ­τη γρα­µµή, ώστε οι καθη­µε­ρι­νοί αγώ­νες να οδη­γούν στην ενί­σχυ­ση του ταξι­κά προ­σα­να­το­λι­σµέ­νου εργα­τι­κού κινή­µα­τος, σε µαζι­κή συµµε­το­χή στα εργα­τι­κά σωµα­τεία, στους φορείς των αυτο­α­πα­σχο­λού­µε­νων επαγ­γε­λµα­τιών, των αγρο­τών, του ριζο­σπα­στι­κού γυναι­κεί­ου κινή­µα­τος, των µαθη­τών, των φοι­τη­τών. Να δυνα­µώ­νει η κοι­νή δρά­ση, η κοι­νω­νι­κή συµµα­χία σε αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή — αντι­µο­νο­πω­λια­κή κατεύ­θυν­ση, η σύγκρου­ση µε τους ιµπε­ρια­λι­στι­κούς οργα­νι­σµούς, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, να ανοί­γει ο δρό­µος για την ανα­τρο­πή της καπι­τα­λι­στι­κής βαρβαρότητας.

Η προ­ο­πτι­κή αυτή όχι µόνο δεν απο­κό­βει αλλά κάνει ακό­µα πιο ισχυ­ρή την πάλη για όλα τα εργα­τι­κά — λαϊ­κά προ­βλή­µα­τα, για να δια­µορ­φω­θούν προ­ϋ­πο­θέ­σεις πρα­γµα­τι­κής επί­λυ­σής τους. Πολύ περισ­σό­τε­ρο, που η άνο­δος της παρα­γω­γι­κό­τη­τας της εργα­σί­ας, η ανά­πτυ­ξη της τεχνο­λο­γί­ας και της επι­στή­µης µπο­ρούν να εξα­σφα­λί­σουν τη ριζι­κή βελ­τί­ω­ση της ζωής του λαού και την αντι­µε­τώ­πι­ση των κοι­νω­νι­κών προβληµάτων.

Όλες οι εξε­λί­ξεις ανα­δει­κνύ­ουν ακό­µα περισ­σό­τε­ρο ότι η οργά­νω­ση της οικο­νο­µί­ας µε κρι­τή­ριο το καπι­τα­λι­στι­κό κέρ­δος, η εξου­σία στα χέρια µιας κοι­νω­νι­κής µειο­ψη­φί­ας, των εκπρο­σώ­πων των µονο­πω­λια­κών οµί­λων, γίνο­νται εµπό­δια για την κοι­νω­νι­κή πρό­ο­δο κι ευη­µε­ρία. Ανα­δει­κνύ­ουν την ανα­γκαιό­τη­τα του σοσια­λι­σµού — κοµµου­νι­σµού, δηλα­δή της εργα­τι­κής εξου­σί­ας για τη θεµε­λί­ω­ση της κοι­νω­νι­κής ιδιο­κτη­σί­ας, του κεντρι­κού επι­στη­µο­νι­κού σχε­δια­σµού της οικο­νο­µί­ας και όλων των υπη­ρε­σιών, µε κρι­τή­ριο µόνο τη διευ­ρυ­νό­µε­νη ικα­νο­ποί­η­ση όλων των κοι­νω­νι­κών αναγκών.

29 Δεκέμ­βρη 2020
Η Κεντρι­κή Επι­τρο­πή του ΚΚΕ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο