Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

22 Ιούλη 1943 — Όπλα δεν είχαν κι όμως ήταν πάνοπλοι

rizos1Σαν σήμε­ρα, 22 Ιου­λί­ου 1943, 500.000 λαού στην κατε­χό­με­νη Αθή­να με κάλε­σμα του ΕΑΜ πραγ­μα­το­ποιούν μαχη­τι­κή δια­δή­λω­ση ενα­ντί­ον της από­φα­σης των Γερ­μα­νών να παρα­χω­ρή­σουν στη Βουλ­γα­ρία ολό­κλη­ρη τη Βόρεια Ελλά­δα ως τον Αξιό. Τα γερ­μα­νι­κά τανκς επι­χεί­ρη­σαν χωρίς επι­τυ­χία να δια­λύ­σουν τις φάλαγ­γες των δια­δη­λω­τών, 30 από τους οποί­ους πέφτουν νεκροί, 200 τραυ­μα­τί­ζο­νται και 500 συλλαμβάνονται.Ο Χίτλερ ανα­γκά­ζε­ται να ανα­στεί­λει την από­φα­ση «επ’ αόριστον».

***

«Ήρθε η μεγά­λη μέρα, γι’ αυτήν μιλού­σαν τα βρά­δια στις γει­το­νιές. Και οι τοί­χοι το έλε­γαν στους δια­βά­τες. Η Αθή­να στο πόδι. Όπλα δεν έχει κι όμως είναι πάνο­πλη. Χτυ­πά­ει τις καμπά­νες και βαρά­ει συνα­γερ­μό. Κι οι στρα­τιώ­τες έτοι­μοι στις θέσεις. Είναι γέροι και γριές και κορί­τσια. Τα τανκς δεί­ξαν τα κανό­νια τους. Οι γεκ­στα­πί­τες τα μαρ­σιπ. Και τα παι­διά τα δικά μας δεί­ξα­νε τα στή­θια. Κι ύστε­ρα πολ­λοί πέσα­νε όταν άρχι­σε η μάχη. Στη μνή­μη άσβη­στα γρά­φτη­καν τα ονό­μα­τα των ηρώ­ων: Πανα­γιώ­τα Στα­θο­πού­λου η μία, Κού­λα Λίλη η άλλη, Και μαζί τους ο Θανά­σης Τεριά­κης, ο Χατζη­θω­μάς. Ο Καλο­ζύ­μης και άλλοι» (Νέα Γενιά, περιο­δι­κό της ΕΠΟΝ)

***
«Τον Ιού­λη του 1943, η χιτλε­ρι­κή διοί­κη­ση, αντι­μέ­τω­πη με τα κρί­σι­μα προ­βλή­μα­τα του πολέ­μου, πήρε την από­φα­ση να παρα­χω­ρή­σει ολό­κλη­ρη τη Μακε­δο­νία και τη Θρά­κη στους Βούλ­γα­ρους φασί­στες. Η μάχη ξεκί­νη­σε στις 7 Ιού­λη απ’ τη Θεσ­σα­λο­νί­κη. Χιλιά­δες νέοι και πλή­θη λαού ξεκί­νη­σαν με δια­δή­λω­ση από την Απο­στό­λου Παύ­λου. Το ίδιο βρά­δυ στη Νεά­πο­λη μιλούν, σε συγκέ­ντρω­ση λαού και νεο­λαί­ας, στε­λέ­χη του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ, ξεση­κώ­νο­ντας την πόλη. Τις επό­με­νες μέρες, σε Επτά­λο­φο, Νεά­πο­λη, Τού­μπα, Καλα­μα­ριά κινη­το­ποιού­νται 50.000 λαού. Στις 10 Ιού­λη κηρύσ­σε­ται παλ­λαϊ­κή απερ­γία. Την ίδια μέρα ξεση­κώ­νε­ται το Κιλ­κίς. Στις 17 η Εδεσ­σα, τα Γιαν­νι­τσά. Ολη η Μακε­δο­νία , με πρω­το­πό­ρους το ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ, δίνει τη μάχη ενά­ντια στο δια­με­λι­σμό της χώρας.

Τη μάχη αυτή, όμως, την έκρι­νε η ασύ­γκρι­τη σε μαζι­κό­τη­τα και μαχη­τι­κό­τη­τα δια­δή­λω­ση του λαού της Αθή­νας, στις 22 Ιού­λη 1943. Σε αυτή την πρω­το­φα­νέ­ρω­τη μεγα­λειώ­δη δια­δή­λω­ση, χιλιά­δες λαού πλημ­μύ­ρι­σαν το κέντρο της πρω­τεύ­ου­σας. Σε αυτή τη μάχη, οι κατα­κτη­τές ήταν απο­φα­σι­σμέ­νοι να χτυ­πή­σουν. Τη στιγ­μή που οι σημαί­ες έχουν φτά­σει στην οδό Ομή­ρου, μπρο­στά στην Τρά­πε­ζα της Ελλά­δας, τα τανκς έρχο­νται. Μια ξαν­θιά κοπέ­λα ορμά με τη σημαία και την ανε­μί­ζει μπρο­στά απ’ το τανκ. Μια ριπή τη ρίχνει κάτω νεκρή. Και οι ερπύ­στριες περ­νού­νε πάνω απ’ το άψυ­χο κορ­μί της. Ηταν η Πανα­γιώ­τα Στα­θο­πού­λου. Μια άλλη ΕΠΟ­Νί­τισ­σα ορμά στο τανκ, σκαρ­φα­λώ­νει και χτυ­πά τον ταν­κί­στα στο πρό­σω­πο. Μια σφαί­ρα, τη ρίχνει κι αυτή νεκρή. Ηταν η Κού­λα Λίλη.

Στο ρεπορ­τάζ για τη μεγά­λη δια­δή­λω­ση, η «Νέα Γενιά» γρά­φει: «Στη μεγά­λη δια­δή­λω­ση της 22 /7 πέσα­νε ηρω­ι­κά οι ΕΠΟ­Νί­τες και ΕΠΟ­Νί­τισ­σες: Μ. Καλο­ζύ­μης εφαρ­μο­στής στη ΒΙΟ, Πανα­γιώ­τα Στα­θο­πού­λου, Θώμης Χατζη­θω­μάς, σπου­δα­στής, Αντω­νιά­δου, φοι­τή­τρια. Ορκι­ζό­μα­στε να εκδι­κη­θού­με το θάνα­το των συνα­γω­νι­στών μας».

Οι ΕΠΟ­Νί­τες και οι ΕΠΟ­Νί­τισ­σες που έπε­σαν στη μάχη έφτα­σαν τους 22 . Ομως η επέ­κτα­ση της βουλ­γα­ρι­κής κατο­χής σ’ ολό­κλη­ρη τη Μακε­δο­νία ματαιώ­θη­κε!» (Ριζο­σπά­στης)

 

Πανα­γιώ­τα Στα­θο­πού­λου: Ήταν 22 Ιου­λί­ου όταν την κομ­μά­τια­σαν οι ερπύ­στριες του γερ­μα­νι­κού τανκς

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο