Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Ήταν 24 Απρίλη όταν ο σαραντάχρονος Βλαντιμίρ Μιχαήλοβιοτς Κομαρόφ (Влади́мир Миха́йлович Комаро́в) γίνεται ο πρώτος νεκρός της σοβιετικής διαστημικής εποποιίας και ο πρώτος νεκρός γενικότερα κατά τη διάρκεια πτήσης στο διάστημα (να σημειώσουμε ότι είχε προηγηθεί στις 27/1/1967 ο θάνατος 3 αμερικανών αστροναυτών κατά τη διάρκεια γενικής δοκιμής στο ακρωτήριο Κένεντι στον πύραυλο «Κρόνος 1»).
Ήταν από τους εμπειρότερους και καλύτερα καταρτισμένους αστροναύτες. Το 1961 έγινε κοσμοναύτης κι ένα χρόνο μετά εφεδρικό μέλος του διαστημόπλοιου «Βοστόκ 4»). Το 1964 πέταξε για πρώτη φορά στο διάστημα, ως κυβερνήτης του διαστημοπλοίου «Βοσχόντ 1» (. Η πτήση διήρκεσε 24 ώρες και 17 λεπτά. Ο Κομαρόφ επιλέχθηκε αργότερα για την απαιτητική θέση του κυβερνήτη του Σογιούζ 1 στο πλαίσια της προσπάθειας της Σοβιετικής Ένωσης να φτάσει πρώτη στη Σελήνη. Με την πτήση με το Σογιούζ έγινε ο πρώτος κοσμοναύτης που πέταξε στο διάστημα πάνω από μία φορά.
Η τρίτη διαστημική πτήση του Βλαντίμιρ Κομαρόφ προγραμματίστηκε για τις 23 Απριλίου 1967. Θα ήταν και πάλι κυβερνήτης και μοναδικό μέλος του πληρώματος του διαστημοπλοίου «Σογιούζ 1», του μεγαλύτερου και πιο πολύπλοκου απ’ όλα τα μέχρι τότε διαστημόπλοια. Το διαστημικό πρόγραμμα «Σογιούζ» ήταν αφιερωμένο από τους Σοβιετικούς στην προετοιμασία για την εξερεύνηση της Σελήνης.
Έπειτα από 16 περιστροφές γύρω από τη Γη, ο Κομαρόφ επιχείρησε να μπει στην ατμόσφαιρα αλλά απέτυχε. Εκτέλεσε άλλες δύο περιστροφές και επιχείρησε νέα διείσδυση, αυτή τη φορά με καλύτερη τύχη. Η μοιραία εμπλοκή ήρθε τη στιγμή που βρισκόταν σε απόσταση μόλις 7 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης. Το αλεξίπτωτο δεν άνοιξε και το διαστημόπλοιο συνετρίβη με μεγάλη ταχύτητα στο έδαφος, χωρίς ο Κομαρόφ να καταφέρει να χρησιμοποιήσει ‑άγνωστο γιατί- το σύστημα αυτόματης εκτόξευσης του καθίσματός του. Ήταν η πρώτη διαστημική τραγωδία σε συνθήκες πτήσης. Ο τιμημένος με το βραβείο Λένιν κοσμοναύτης κηδεύτηκε με τιμές ήρωα της Ε.Σ.Σ.Δ. στις 26 /4 και η σορός του ενταφιάστηκε στο τείχος του Κρεμλίνου.
Η απήχηση στην Ελλάδα
Η υπόθεση απασχολεί (πρώτες μέρες της 7χρονης Δικτατορίας) τις εφημερίδες που ακόμη κυκλοφορούσαν.
Διαβάζουμε στην ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (25/4) με τίτλο : «Εφονεύθη Ρώσσος αστροναύτης ενώ επέστρεφεν εις την γην» , σε ρεπορτάζ που φυσικά δεν λείπει και η άφθονη αντισοβιετική χροιά
«…Η τραγωδία θεωρείται τεράστιον πλήγμα εις το διαστημικόν πρόγραμμα της Σοβιτετικής Ενώσεως. Ο Κομάρωφ ήτο ο πρώτος Ρώσσος, ο οποίος εισήλθεν εις το εξωτερικόν διάστημα από τον Μάρτιον του 1965 θέτων ούτω τέρμα εις μίαν ανεξήγητον απραξίαν εις ότι αφορά τας επηνδρωμένας σοβιετικάς πτήσεις. Κατά την διάρκειαν της απραξίαςαυτής αι Ηνωμέναι Πολιτείαι επε΄τυχον να καταρρίψουν όλα τα διστημικά ρεκόρ και να προηγηθούν της Σοβιετικής Ενώσεως εις την κοσμικήν εξερεύνησιν.
Ενωρίτερον υπήρχον πληροφορίαι ότι το «Σογιουζ 1» θα επραγματοποίει διαστημικόν ραντεβού τουλάχιστον με εν ακόμη διαστημόπλοιν το οποίον θα εκτοξεύετο αργότερον. Ως γνωστόν η Σοβιετική Ενωσις δεν επέτυχε μέχρι τούδε διαστημικόν ραντεβού, γεγονός το οποίον θεωρείται θεμελιώδες δια την αποστολήν ανθρώπου εις την σελήνην….Ητο η πρώτη φορά κατά την οποίαν η Σοβιετική Ενωσις ανεκοίνωσεν ότι έλαβε χώραν καταστροφή κατ’α την διάρκειαν διαστημικής αποστολής…»
Στις 26/4 με πρωτοσέλιδο δημοσίευμα με τίτλο : «ΟΙΚΤΡΟΤΑΤΑ ΔΙΑΜΕΛΙΣΘΗ Ο ΡΩΣΣΟΣ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΗ» κάνει αναφορά στην κηδεία του (η τέφρα του τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα)
«…Χιλιάδες Μοσχοβιτών πολλοί με δάκρυα εις τα μάτια ανέμενον εις την σειράν δια να αποτίσουν ύστταον φόρον τιμής εις την τέφραν του κοσμοναύτου η οποία έχει εναποτεθή εντός υδρίας. Μεταξύ των άλλων παρέλασαν προ της υδρίας με καταφανή οδύνη εις τα πρόσωπά των ο πρωθυπουργός κ. Κοσύγκιν, ο πρόεδρος κ. Ποντγκόρνυ και άλλα μέλη της κυβερνήσεως. Στρατιωτική μπάντα έπαιζε πένθιμα εμβατήρια ενώ στρατιώται ίσταντο εις προσοχήν, πέριξ της υδρίας, εις την αίθουσαν των σημαιών του οίκου του στρατιώτου…Η υδρία η οποία περιέχει την τέφραν του θα εντειχισθεί εις το τείχος του Κρεμλίνου…Δέκα τουλάχιστον κοσμοναύται της Σοβιετικής Ενώσεως μεταξύ των οποίων η Βαλεντίνα Τερεσκόβα εστάθησαν επ’ ολίγον πέριξ της υδρίας, ως τιμητική φρουρά…»