Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

29 Μαiου 1944: Ανατίναξη δύο σιδηροδρομικών γεφυρών στα Δίκαια Έβρου, πλήγμα για την πολεμική βιομηχανία των ναζί

Μπο­ρεί η ανα­τί­να­ξη της γέφυ­ρας του Γορ­γο­πο­τά­μου να δεσπό­ζει στις πρά­ξεις των αντι­στα­σια­κών οργα­νώ­σε­ων ενα­ντί­ον των δυνά­με­ων Κατο­χής στην περί­ο­δο 1941–1944, δεν υπο­λεί­πε­ται όμως σημα­σί­ας, ένα άλλο σαμπο­τάζ, σε νευ­ραλ­γι­κής σημα­σί­ας γέφυ­ρες στον ακρι­τι­κό Έβρο από δυνά­μεις του ΕΛΑΣ και αμε­ρι­κα­νούς σαμποτέρ.

Στις 29 Μαί­ου του 1944 μαχη­τές του 81ου συντάγ­μα­τος του ΕΛΑΣ και αμε­ρι­κα­νοί κομά­ντος που έφτα­σαν από τη Μέση Ανα­το­λή, σε μια καλά οργα­νω­μέ­νη και παρά­τολ­μη επι­χεί­ρη­ση κατέ­στρε­ψαν δυο σιδη­ρο­δρο­μι­κές γέφυ­ρες στα Δίκαια και τα Λου­τρά του Έβρου, δια­κό­πτο­ντας την τρο­φο­δο­σία της Ναζι­στι­κής Γερ­μα­νί­ας με χρώ­μιο, χαλ­κό και άλλα μεταλ­λεύ­μα­τα άκρως απα­ραί­τη­τα για την πολε­μι­κή βιο­μη­χα­νία υλι­κά, τα οποία ο Χίτλερ προ­μη­θευό­ταν από την Τουρ­κία. Μέσω των δύο γεφυ­ρών, μήκους πενή­ντα και σαρά­ντα μέτρων, διέρ­χο­νταν περισ­σό­τε­ρα από δια­κό­σια βαγό­νια την ημέ­ρα, με πρώ­τες ύλες για το Βερο­λί­νο και το συμ­μα­χι­κό στρα­τη­γείο στο Κάι­ρο απο­φά­σι­σε να οργα­νώ­σει επι­χεί­ρη­ση ανα­τί­να­ξής τους υπό τον κωδι­κό «Σικά­γο». Έτσι, στα τέλη του Μάρ­τη του 1944 έφτα­σαν από το Κάι­ρο στο Δέλ­τα του Έβρου, όπου τους παρέ­λα­βαν άντρες του ΕΛΑΣ, Αμε­ρι­κα­νοί σαμπο­τέρ μαζί με έναν τόνο εκρη­κτι­κά και επι­κε­φα­λής τον ταγ­μα­τάρ­χη James Kelly.

Δυο μήνες μετά και ενώ η όλη επι­χεί­ρη­ση είχε σχε­δια­στεί στην κάθε λεπτο­μέ­ρειά της, τη νύχτα της 29ης Μαϊ­ου το 1ο τάγ­μα του ΕΛΑΣ με διοι­κη­τή τον Λεω­νί­δα Τερ­ζού­δη οδή­γη­σε μια ομά­δα σαμπο­τέρ στη γέφυ­ρα των Δικαί­ων και το 2ο τάγ­μα με διοι­κη­τή τον Μανό­λη Δημου­λά μια άλλη ομά­δα στη γέφυ­ρα των Λου­τρών. Νύχτα και υπό την κάλυ­ψη των Ελλή­νων μαχη­τών οι σαμπο­τέρ τοπο­θέ­τη­σαν, κατό­πιν δίω­ρων προ­σπα­θειών, στα πέλ­μα­τα των γεφυ­ρών τα εκρη­κτι­κά και προς τα μεσά­νυ­χτα τα πυρο­δό­τη­σαν. Οι δυο γέφυ­ρες έγι­ναν κομ­μά­τια με ένα εκκω­φα­ντι­κό θόρυ­βο. Το πλήγ­μα για την πολε­μι­κή βιο­μη­χα­νία των ναζί ήταν μεγά­λο και την επό­με­νη μέρα οι ραδιο­φω­νι­κοί σταθ­μοί της ελεύ­θε­ρης Ευρώ­πης, BBC κλπ., μετέ­δω­σαν σε πανη­γυ­ρι­κούς τόνους σε όλο τον κόσμο τη μεγά­λη επι­τυ­χία των Ελλή­νων αντι­στα­σια­κών και των Αμε­ρι­κα­νών σαμπο­τέρ. Για την επι­τυ­χία του επι­κίν­δυ­νου εγχει­ρή­μα­τος η κυβέρ­νη­ση των ΗΠΑ απέ­μει­νε στον James Kelly τα παρά­ση­μα της “Λεγε­ώ­νας της Αξί­ας” και της “Πορ­φυ­ράς Καρ­δί­ας” όπως γρά­φει ο ίδιος στα απο­μνη­μο­νεύ­μα­τά του.

Οι κατο­χι­κές δυνά­μεις δίστα­σαν τελι­κά να προ­χω­ρή­σουν σε αντί­ποι­να και μαζι­κές εκτε­λέ­σεις, όπως συνή­θι­ζαν, καθώς το ηθι­κό τους ήταν καταρ­ρα­κω­μέ­νο, για­τί τα νέα από το ανα­το­λι­κό μέτω­πο ήταν πολύ δυσά­ρε­στα γι’ αυτούς. Ενί­σχυ­σαν όμως τις δυνά­μεις τους στον Έβρο με ένα τάγ­μα και 10 άρμα­τα που ήρθαν από την Ουγγαρία.

Με την συμπλή­ρω­ση εβδο­μή­ντα έξι χρό­νων από την ηρω­ϊ­κή αντι­στα­σια­κή πρά­ξη, αύριο Σάβ­βα­το, οι οργα­νώ­σεις Έβρου του ΚΚΕ και της ΚΝΕ οργα­νώ­νουν ιστο­ρι­κό περί­πα­το στη γέφυ­ρα των Δικαί­ων στις 7 το βράδυ.

Όπως ανα­φέ­ρε­ται στην σχε­τι­κή ανα­κοί­νω­ση της τοπι­κής οργά­νω­σης του ΚΚΕ, θα απο­θέ­σουν λου­λού­δια και θα ακο­λου­θή­σει ενη­μέ­ρω­ση για τον αντι­φα­σι­στι­κό αγώ­να στον Έβρο από εκπρό­σω­πο του Παραρ­τή­μα­τος Εθνι­κής Αντί­στα­σης Διδυ­μο­τεί­χου — Ορεστιάδας.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο