31 Μάη 1941 : «Αθήνα! καρδιά της ανθρωπότητας!»

Επι­μέ­λεια ofisofi //

…31 του Μάη 1941, η σβά­στι­κα κυμά­τι­ζε ολο­καί­νου­ρια από δω κι ένα μήνα απά­νω στην Ακρό­πο­λη. Φρου­ροί τη φυλά­γαν πανί­σχυ­ροι, που­λί πετά­με­νο δεν πέρ­να­γε από δίπλα, αλλά εκεί­νη τη βρα­διά, κοντά που σήμαι­ναν μεσά­νυ­χτα, η σβά­στι­κα εξα­φα­νί­στη­κε απά­νω απ’ την Ακρό­πο­λη. Δυο έλλη­νες κομ­μου­νι­στές, Μανό­λης Γλέ­ζος και Από­στο­λος Σάντας, τρυ­πώ­σα­νε μέσα στ’ αρχαία μάρ­μα­ρα, και με τα νύχια και τα δόντια τους ξεσκί­σα­νε το φασι­στι­κό σύμ­βο­λο. Ήτα­νε τάχα αυτό το πανελ­λή­νιο προ­σκλη­τή­ριο; Όχι, δεν ήτα­νε ακόμα.

Σε λίγες μέρες αρχι­νάν στά­σεις δου­λειάς και δια­μαρ­τυ­ρί­ες, οι ναυ­τερ­γά­τες, οι γκα­ζιέ­ρη­δες, τα πολε­μι­κά εργο­στά­σια, οι εργά­τες Μαλ­τσι­νιώ­τη, στά­ση οι τρο­χιο­δρο­μι­κοί, ελάτ­τω­ση από­δο­σης 50% οι υφα­ντουρ­γοί. Έντο­να μέτρα ασφά­λειας παίρ­νει ο κατα­χτη­τής, περιο­ρί­ζε­ται η κυκλο­φο­ρία, περί­πο­λοι ένο­πλοι βγαί­νουν στους δρό­μους, πρώ­τες συλλ΄ψεις πολι­τών στον Πει­ραιά, Κοκ­κι­νιά και προ­ά­στια. Φτά­νουν στους 700 οι κρα­τού­με­νοι στις φυλα­κές του Αβέ­ρωφ. Ο παρά­νο­μος Ρίζος λέει πως απ’ την πεί­να πέθα­ναν οι 1500 από τους τρε­λούς του Δαφ­νιού. Νοσο­κο­μεία και σανα­τό­ρια κόψα­νε το φαΐ στους αρρώ­στους. Ο Γιώρ­γης Σιά­ντος, ηγέ­της των κομ­μου­νι­στών, δρα­πέ­τευ­σε από τις φυλα­κές της Κέρ­κυ­ρας. Η κυβέρ­νη­ση Τσο­λά­κο­γλου τον επι­κη­ρύ­χνει. Απ’ τη Φολέ­γαν­δρο δρα­πέ­τευ­σαν 120 κομ­μου­νι­στές. Απ’την Ανά­φη και τη Γαύ­δο δρα­πέ­τευ­σαν κι άλλοι κομ­μου­νι­στές. Αυτοί είναι ο πυρή­νας τους αυρια­νού αγώ­να μας της Εθνι­κής Αντί­στα­σης. Στο Βύρω­να λαβαί­νουν χώρα οι πρώ­τες φανε­ρές αντια­ξο­νι­κές εκδη­λώ­σεις, ρίχνου­νται τρικ στους δρό­μους και μίλη­σε στον κόσμο ο πρώ­τος λαϊ­κός αγω­νι­στής. Οι παλαιοί πολι­τι­κά­ντη­δες κλει­δα­μπα­ρώ­νου­νται κατα­τρο­μαγ­μέ­νοι στα σπί­τια τους, και συμ­βου­λεύ­ουν «προς Θεού να καθί­σου­με φρό­νι­μα». Η εφη­με­ρί­δα Καθη­με­ρι­νή με άρθρα του Σπύ­ρου Μελά, ακα­δη­μαϊ­κού, σαλ­πί­ζει ως μόνη σωτη­ρία μας συνερ­γα­σία « ενερ­γη­τι­κή», για­τί η παθη­τι­κή δεν έφτα­νε, με τους πανί­σχυ­ρους καταχτητές…

Από­σπα­σμα από το βιβλίο Αθή­να 1941 – 1945. Χρο­νι­κό της Μέλ­πως Αξιώ­τη. Κυκλο­φό­ρη­σε από τις εκδό­σεις «Α. Καρα­βία» το 1945, με ξυλο­γρα­φί­ες της ομά­δας « Χαρά­κτες της Εθνι­κής Αντίστασης»

Στον Πρό­λο­γο ανα­φέ­ρε­ται ότι:

« Αυτό το βιβλίο ανή­κει σε κεί­νους που τό’ γρα­ψαν με τη ζωή τους και το αίμα τους.

Στους γνω­στούς και τους άγνω­στους. Στους νεκρούς. Λαβω­μέ­νους. Κυνη­γη­μέ­νους. Φυλα­κι­σμέ­νους. Ξεσπι­τω­μέ­νους. Ξορι­σμέ­νους . Τρε­λούς απ’ τα μαρ­τύ­ρια. Πρη­σμέ­νους απ’ τη στέ­ρη­ση. Χήρες και ορφα­νά. Μαυ­ρο­ντυ­μέ­νες μάνες. Στους μαχη­τές κι αγω­νι­στές. Γυναί­κες, άντρες και παι­διά. Στους ένο­πλους και άοπλους. Στον πιο μικρό ως τον πιο μεγάλο.

Σ’ εκεί­νους που πολέ­μη­σαν όχι μόνο ενά­ντια στις φανε­ρές ορδές του Άξο­να. Αλλά κι ενά­ντια και ταυ­τό­χρο­να στις ύπου­λες μορ­φές της παγκό­σμιας Αντί­δρα­σης , που χτυ­πά πάντα τους λαούς πισώπλατα.

Ένα κομ­μά­τι απ’ την τιμή της αντι­φα­σι­στι­κής νίκης ανή­κει στους αγώ­νες της αδού­λω­της Αθήνας.

«Αθή­να! καρ­διά της ανθρω­πό­τη­τας!» σ’ ονό­μα­σε για την αντί­στα­σή σου ο Ηλί­ας Έρενμπουργκ.

Μέλ­πω Αξιώ­τη, Χρο­νι­κά , Γ’ τόμος, Κέδρος 1980