Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

4 Μαΐου 1964: Η Σοβιετική Ενωση στο πλευρό της Κύπρου

Ανοι­ξη 1964. Στην Κύπρο η κατά­στα­ση είναι και πάλι έκρυθ­μη. Οι Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες και η Βρε­τα­νία συνε­χί­ζουν να προ­ω­θούν με κάθε μέσο το σχέ­διο ΝΑΤΟ­ποί­η­σης του νησιού. Μαζί τους συμ­μα­χεί στο παρα­σκή­νιο και η κυβέρ­νη­ση της Ενω­σης Κέντρου υπό τον Γεώρ­γιο Παπαν­δρέ­ου. Αντί­θε­τος είναι ο πρό­ε­δρος της Κύπρου Αρχιε­πί­σκο­πος Μακάριος.
Δύο προ­βο­κα­τό­ρι­κες ενέρ­γειες το Μάρ­τη κατά τουρ­κο­κυ­πρια­κών και ελλη­νο­κυ­πρια­κών στό­χων (βόμ­βα στην Κοι­νο­τι­κή Βου­λή των Τουρ­κο­κυ­πρί­ων και επί­θε­ση στον ελλη­νι­κό τομέα της Πάφου) ανα­ζω­πυ­ρώ­νουν τις συγκρού­σεις. Η ενί­σχυ­ση των ελλη­νι­κών στρα­τιω­τι­κών δυνά­με­ων στην Κύπρο προ­κα­λεί την έντο­νη αντί­δρα­ση της Τουρ­κί­ας. Οι πλη­ρο­φο­ρί­ες ανα­φέ­ρουν ότι στις 5 Ιού­νη θα γίνει η τουρ­κι­κή από­βα­ση στην Κύπρο. Οι εξε­λί­ξεις παίρ­νουν δρα­μα­τι­κό χαρα­κτή­ρα και κινού­νται ταχύτατα.

Στις 4 Μάη 1964 ο Σοβιε­τι­κός ηγέ­της Νικί­τα Χρου­στσόφ με συνέ­ντευ­ξή του στην «Ιζβέ­στια» τάσ­σε­ται υπέρ της ανε­ξαρ­τη­σί­ας της Κύπρου και ενα­ντί­ον οποιασ­δή­πο­τε ξένης επέμ­βα­σης. Ο Χρου­στσόφ κατη­γο­ρεί «τρί­τες δυνά­μεις» ότι υπο­κι­νούν την άδι­κη αιμα­το­χυ­σία «απλών ανθρώ­πων, που κάλ­λι­στα μπο­ρούν να συμ­βιώ­σουν ειρη­νι­κά», επει­δή θέλουν να μετα­τρέ­ψουν την Κύπρο σε «αβύ­θι­στο αερο­πλα­νο­φό­ρο» του ΝΑΤΟ.

Η παρέμ­βα­ση της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης ήταν πολύ σημα­ντι­κή. Μετά απ’ αυτήν ο Πρό­ε­δρος των ΗΠΑ Λ. Τζόν­σον υπο­χρε­ώ­νε­ται να προει­δο­ποι­ή­σει την τουρ­κι­κή κυβέρ­νη­ση να εγκα­τα­λεί­ψει το σχέ­διο εισβο­λής. Στην επι­στο­λή του προς τον Τούρ­κο πρω­θυ­πουρ­γό Ισμέτ Ινο­νού, ο Τζόν­σον επι­κα­λεί­ται τον κίν­δυ­νο της σοβιε­τι­κής εμπλο­κής. Τελι­κά, η τουρ­κι­κή ηγε­σία υπο­χρε­ώ­νε­ται να εγκα­τα­λεί­ψει το σχέ­διό της.

Ωστό­σο, οι Αμε­ρι­κα­νοί δεν εγκα­τα­λεί­πουν το δικό τους σχέ­διο. Καλούν στην Ουά­σιγ­κτον τους πρω­θυ­πουρ­γούς Ελλά­δας και Τουρ­κί­ας. Εκεί συζη­τεί­ται το σχέ­διο της διχο­τό­μη­σης, το οποίο ανέ­λα­βε να εκπο­νή­σει ο πρώ­ην υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών των ΗΠΑ Ντιν Ατσε­σον. Ο Ατσε­σον δια­μορ­φώ­νει δύο εναλ­λα­κτι­κές προ­τά­σεις για τη διχο­τό­μη­ση. Και οι δύο προ­τά­σεις, όμως, απορ­ρί­πτο­νται κατη­γο­ρη­μα­τι­κά από τον Μακάριο.

Ο Παπαν­δρέ­ου δίνει εντο­λή στον Γρί­βα να ανα­λά­βει δρά­ση στην Κύπρο. Οι δρα­στη­ριό­τη­τες του Γρί­βα προ­κα­λούν την άμε­ση αντί­δρα­ση της Τουρ­κί­ας. Στις 8 Αυγού­στου τουρ­κι­κά αερο­σκά­φη βομ­βαρ­δί­ζουν την Πάφο και την επο­μέ­νη έξι τουρ­κι­κά πολε­μι­κά πλοία πλη­σιά­ζουν στις ακτές της Κύπρου. Και πάλι η δυνα­μι­κή παρέμ­βα­ση της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης απο­τρέ­πει την εισβο­λή και τη ΝΑΤΟποίηση.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο