Στις 5 Μάη του 1818 γεννιέται στην πόλη Τριρ της Γερμανίας ο Καρλ Μαρξ. Θεμελιωτής του επιστημονικού κομμουνισμού, δάσκαλος και αρχηγός του προλεταριάτου. Η διδασκαλία του Μαρξ αποκάλυψε τους νόμους της κοινωνικής εξέλιξης και έδειξε το δρόμο για την κομμουνιστική ανανέωση του κόσμου. Στην προσωπικότητά του συγχωνεύτηκαν οι ιδιότητες του μεγαλοφυούς διανοητή που πραγματοποίησε επαναστατική ανατροπή στις κοινωνικές επιστήμες και του επαναστάτη που συνέβαλε στη μετατροπή του εργατικού κινήματος σε τεράστια δύναμη κοινωνικής προόδου. Η μέγιστη αξία του Μαρξ είναι ότι δημιούργησε μια ολοκληρωμένη και αρμονική επαναστατική διδασκαλία, ένα δυνατό όπλο για τη γνώση και τη μεταμόρφωση του κόσμου, τις θεωρητικές βάσεις του απελευθερωτικού αγώνα της εργατικής τάξης.
Καρλ Μαρξ 1818 — 1883
1818 Γεννήθηκε στις 5 Μαΐου του 1818 στην πόλη Τριρ της Πρωσικής Ρηνανίας. Ήταν το δεύτερο από τα εννέα παιδιά του νομικού Χάινριχ Μαρξ και της Ενριέτα Πρέσμπουργκ. Ήταν μία προοδευτική εβραϊκή οικογένεια, που ζούσε σε ένα απλό άνετο σπίτι, το οποίο ήταν ανοικτό σε διανοούμενους και καλλιτέχνες, εκτός από πλούσιους εμπόρους, πελάτες του δικηγόρου πατέρα του. Ο μικρός Καρλ θαύμαζε τον πατέρα του και βιαζόταν να μπει στον κύκλο των μεγαλύτερων του.
Μαθητικά χρόνια Ήταν άριστος μαθητής στο γυμνάσιο των Ιησουιτών στο Τρίερ, ένα φιλελεύθερο σχολείο, όπου φοίτησε για πέντε χρόνια. Ήταν άριστος μαθητής, ενώ δύο εργασίες του απέσπασαν τιμητικές διακρίσεις. Μέχρι να τελειώσει το γυμνάσιο, ήξερε να διαβάζει αρχαία ελληνικά, λατινικά και απέκτησε ευφράδεια στα αγγλικά και γαλλικά, ενώ μπορούσε να διαβάσει ισπανικά και ιταλικά.
1841 Τελειώνει το πανεπιστήμιο με μια διδακτορική διατριβή πάνω στις «Διαφορές της Επικούρειας και Δημοκρίτειας Φιλοσοφίας».
1842 (1 Γενάρη) εκδίδεται στην Κολονία η αντιπολιτευόμενη «Εφημερίδα του Ρήνου», στην οποία ο Μαρξ καλείται αμέσως ως κύριος συνεργάτης. Παίρνει μέρος στη σοσιαλιστική και κομμουνιστική κίνηση της εποχής.
1836 Αρραβωνιάστηκε μυστικά το φθινόπωρο του 1836 τη μεγαλύτερή του κατά τέσσερα χρόνια, Τζένη φον Βεστφάλεν. Ο πατέρας του ήταν επιφυλακτικός, διότι η αρραβωνιαστικιά του γιου του ήταν από καλή γερμανική οικογένεια και περιζήτητη νύφη, ενώ ο γιος του εβραϊκής καταγωγής. Τελικά στις 12 Ιουνίου 1843 υπογράφει συμβόλαιο γάμου με την Τζένη, με την οποία θα αποκτήσουν πέντε παιδιά, δύο απ’ τα οποία θα τα χάσουν πρόωρα. Η αγαπημένη σύντροφός του Τζένη πέθανε το 1881 από καρκίνο στο συκώτι, κάτι που του στοίχισε ανεπανόρθωτα.
Δημοσιογραφία: Όταν ο Μαρξ έχασε κάθε ελπίδα του για διορισμό στο πανεπιστήμιο, καταπιάστηκε με τη δημοσιογραφία, εργαζόμενος στην εφημερίδα της Ρηνανίας «Rheinische Zeitung». Τα πρώτα του άρθρα προκάλεσαν αίσθηση και στις 15 Οκτωβρίου 1842 αναλαμβάνει αρχισυντάκτης. Η εφημερίδα έπαψε να βγαίνει το 1843, καθώς υπήρχαν προβλήματα με την κυβερνητική λογοκρισία.
Στη συνέχεια ήθελε να πάει στην Ελβετία, για να συνεργαστεί με τον Γερμανικό Αγγελιοφόρο, αλλά η συγκεκριμένη χώρα δεν ήταν φιλική προς τους ριζοσπάστες. Έτσι προτίμησε να πάει στο Παρίσι και τον Φεβρουάριου του 1844 εξέδωσε τα Γαλλογερμανικά Χρονικά. Φύλλα του κυκλοφόρησαν στην Πρωσία και οι αρχές έδωσαν εντολή αν ο Μαρξ και οι συνεκδότες του εντύπου έμπαιναν στην Πρωσία να συλλαμβάνονταν. Η εφημερίδα έκλεισε και άρχισε να συνεργάζεται με την εφημερίδα που εξέδιδαν στο Παρίσι οι κομμουνιστές τεχνίτες.
1844 Αύγουστο, στο Παρίσι θα συναντηθεί για δεύτερη φορά με τον Φρ. Ενγκελς και ξεκινάει η μακρόχρονη συνεργασία και φιλία τους.
1847 Ανοιξη, ο ίδιος και ο Ενγκελς προσχώρησαν στην «Ενωση Δικαίων». Στο 2ο Συνέδριο αυτής της Ενωσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ίδρυση του πρώτου, στην ιστορία του εργατικού κινήματος, Κομμουνιστικού Κόμματος με το μετασχηματισμό της σε «Ενωση Κομμουνιστών». Με εντολή του Συνεδρίου στον Μαρξ για τη σύνταξη του Προγράμματος του Κόμματος, γράφτηκε το περίφημο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», με τη συμβολή και του Ενγκελς, που εκδόθηκε το Φλεβάρη του 1848.
1848 Συλλαμβάνεται στις Βρυξέλλες μαζί με τη σύζυγό του, αλλά αποφυλακίζεται σε λίγες ημέρες και μεταβαίνει στο Παρίσι, όπου έχει κηρυχθεί επανάσταση. Παίρνει μέρος στα επαναστατικά γεγονότα.
1864 Σεπτέμβρη, ιδρύθηκε στο Λονδίνο η ονομαστή Πρώτη Διεθνής, η «Διεθνής Ενωση των Εργατών». Ο Μαρξ ήταν ψυχή αυτής της οργάνωσης, ήταν εκείνος που έγραψε την πρώτη «Διακήρυξή» της και μια σειρά αποφάσεις, δηλώσεις και διακηρύξεις της.
1871 Παρακολουθεί με ενθουσιασμό την εκδήλωση της Παρισινής Κομμούνας και ενσωματώνει συμπεράσματα στο έργο του. Στις 30 Μαΐου 1871 συντάσσει την προκήρυξη προς την Κομμούνα, ενώ έχει διαβλέψει ήδη την αποτυχία της. Πιστεύει ότι το κίνημα έπρεπε να έχει στραφεί κατά της νομίμου κυβέρνησης των Βερσαλλιών, ώστε να μην κλειστούν οι επαναστάτες στο Παρίσι, όπου τελικά και εξοντώθηκαν.
1881 Πεθαίνει η γυναίκα του, η Τζένη, πιστή σύντροφος της ζωής του σε όλες τις μεγάλες και σοβαρές κακουχίες που πέρασε. Ο Ένγκελς έγραψε ότι «ο θάνατός της σκότωσε κάθε κίνητρο ζωής γι’ αυτόν»
1883 14 Μάρτη, ο Μαρξ πέθανε στο Λονδίνο. Μέχρι το θάνατό του, συνεχίζει να δουλεύει το «Κεφάλαιο».
Το Κεφάλαιο Είναι το τρίτομο έργο, το πολιτικό κείμενο που διαβάστηκε περισσότερο απ’ όλα τα πολιτικά – φιλοσοφικά βιβλία τον 20 αιώνα.
Βιβλία Για τον Μαρξ και τον Μαρξισμό έχουν γραφτεί πολλά μα πάρα πολλά βιβλία. Πολλά απ’ τα οποία κυκλοφορούν και στην Ελλάδα. Άλλα επιστημονικά και τεκμηριωμένα, άλλα σημαντικά, καλογραμμένα και με ενδιαφέρον και άλλα απλώς για να γραφτούν. Ωστόσο, υπάρχουν και τα κείμενα που έγραψε ο ίδιος ο Γερμανός φιλόσοφος και υπολογίζονται σε 50 έργα, ορισμένα σε συνεργασία με τον Ένγκελς.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα:
- «Κριτική της Θεωρίας του Κράτους του Χέγκελ» (έκδοση 1843)
— «Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα» (1844)
— «Θέσεις για το Φόυερμπαχ» (1845)
— «Η Γερμανική Ιδεολογία» (1845–46), σε συνεργασία με τον Ένγκελς
— «Η Αθλιότητα της Φιλοσοφίας» (1846–47)
— «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» (1847–48), σε συνεργασία με τον Ένγκελς
— «Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» (1852)
— «Εισαγωγή στην κριτική της Πολιτικής Οικονομίας» (1857–58)
— «Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας» (1859)
— «Κεφάλαιο», τόμος πρώτος (1867)
— «Η Κομμούνα του Παρισιού» (1871), σε συνεργασία με τον Ένγκελς
— «Κριτική του Προγράμματος της Γκότα» (1875)
— «Κεφάλαιο», τόμος δεύτερος (1885)
— «Κεφάλαιο», τόμος τρίτος (1894).
Οι θεωρίες του Μαρξ δεν έχουν πεθάνει, δεν έχουν μπει στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας» ‑όπως πολλοί καλοθελητές βιάστηκαν να γνωματεύσουν. Εξόπλισε το προλεταριάτο με επαναστατική — κριτική θεωρία που του έδωσε τη δυνατότητα να παλεύει για να βελτιώσει τη θέση του και να μετασχηματίσει ριζικά την καπιταλιστική κοινωνία.