5 Μαρτίου 1943: Ο λαός της Αθήνας ματαιώνει την επιστράτευση

Αμέ­σως μετά τη γνω­στο­ποί­η­ση των χιτλε­ρι­κών σχε­δί­ων για την «πολι­τι­κή επι­στρά­τευ­ση», το Φλε­βά­ρη του 1943, το ΕΑΜ μπή­κε στην πρώ­τη γραμ­μή των αγώ­νων για τη ματαί­ω­σή της. Μετά από σει­ρά απερ­για­κών κινη­το­ποι­ή­σε­ων και άλλων εκδη­λώ­σε­ων, οι οποί­ες σημεί­ω­σαν από­λυ­τη επι­τυ­χία, ορί­στη­κε η 5ηΜάρτη ως η μέρα για το μεγά­λο ξεση­κω­μό. Η Αθή­να έμοια­ζε με ένα καζά­νι που βρά­ζει, έτοι­μο να εκραγεί.

Στις 5 Μάρ­τη του 1943 κήρυ­ξαν απερ­γία οι δημό­σιοι υπάλ­λη­λοι και οι εργα­ζό­με­νοι των άλλων κλά­δων. Ολα τα κατα­στή­μα­τα της Αθή­νας έκλει­σαν. Πυκνές μάζες λαού απ’ όλες τις συνοι­κί­ες, κρα­τώ­ντας πλα­κάτ με συν­θή­μα­τα ενα­ντί­ον της πολι­τι­κής επι­στρά­τευ­σης, κατευ­θύν­θη­καν προς το κέντρο της πρω­τεύ­ου­σας. Πάνω από 200.000 λαού πήραν μέρος σ’ αυτήν την κινη­το­ποί­η­ση. Σ’ όλους του δρό­μους, γύρω από την Ομό­νοια και το Σύνταγ­μα διε­ξή­χθη­σαν πραγ­μα­τι­κές μάχες. Η Πανε­πι­στη­μί­ου, η Στα­δί­ου, η πλα­τεία Δημαρ­χεί­ου, ο χώρος μπρο­στά από την Ακα­δη­μία, την Εθνι­κή Βιβλιο­θή­κη και το πανε­πι­στή­μιο, η στοά Πεσμα­ζό­γλου μετα­τρά­πη­καν σε πεδία μάχης, μετα­ξύ των άοπλων δια­δη­λω­τών και των Γερ­μα­νοϊ­τα­λών, που προ­σπα­θού­σαν να δια­λύ­σουν τις πυκνές φάλαγ­γες των Ελλή­νων πατριω­τών. Πολ­λοί ήταν οι νεκροί και οι τραυματίες.

Καμιά δύνα­μη, όμως, δε στά­θη­κε ικα­νή να συγκρα­τή­σει το ζωντα­νό εκεί­νο χεί­μαρ­ρο, που απώ­θη­σε τις ισχυ­ρές εχθρι­κές δυνά­μεις και, αφο­πλί­ζο­ντας αρκε­τούς Ιτα­λούς στρα­τιώ­τες, όρμη­σε στο υπουρ­γείο Εργα­σί­ας, όπου έβα­λε για δεύ­τε­ρη φορά φωτιά στα αρχεία, και έκα­ψε τις κατα­στά­σεις επι­στρά­τευ­σης που είχαν ήδη συνταχτεί.

Ταυ­τό­χρο­να, στον Πει­ραιά απερ­γοί εργά­τες έκα­ναν επί­θε­ση στο παράρ­τη­μα Εργα­σί­ας του Λιμα­νιού και το έκα­ψαν. Και στον Πει­ραιά οι δια­δη­λω­τές είχαν αρκε­τούς νεκρούς και τραυ­μα­τί­ες. Οι απει­λές της κυβέρ­νη­σης των ανδρει­κέ­λων, ότι θα προ­βεί σε μαζι­κές απο­λύ­σεις υπαλ­λή­λων και θα «πατά­ξει τους ταρα­ξί­ες» δεν έφε­ραν κανέ­να απο­τέ­λε­σμα. Ο λαός, με την καθο­δή­γη­ση του ΕΑΜ, συνέ­χι­σε την πάλη του. Παρά τη δήλω­ση του κατο­χι­κού πρω­θυ­πουρ­γού ότι δε θα γίνει επι­στρά­τευ­ση, η απερ­γία συνε­χί­στη­κε μέχρι τις 10 Μάρ­τη, οπό­τε οι Γερ­μα­νοί εξου­σιο­δό­τη­σαν τον αρχιε­πί­σκο­πο Δαμα­σκη­νό να ανα­κοι­νώ­σει στον ελλη­νι­κό λαό, πως τα μέτρα της πολι­τι­κής επι­στρά­τευ­σης δε θα ισχύ­σουν στην Ελλά­δα. Ο λαός της Αθή­νας και του Πει­ραιά πέτυ­χε μια λαμπρή νίκη.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης

5 του Μάρ­τη 1943, του Ν. Βρεττάκου