Από το Μπακούνιν στο «Ρουβίκωνα»: Ο αναρχισμός ως δεκανίκι της αστικής εξουσίας

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Τους τελευ­ταί­ους μήνες πλη­θαί­νουν στα μέσα μαζι­κής ενη­μέ­ρω­σης οι ανα­φο­ρές στη δρά­ση του «Ρου­βί­κω­να», ενώ οι ενέρ­γειες της εν λόγω αναρ­χι­κής ομά­δας γίνο­νται ακό­μη και αντι­κεί­με­νο δια­μά­χης μετα­ξύ κυβέρ­νη­σης και αξιω­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης. Την ίδια στιγ­μή που η δρα­στη­ριό­τη­τα του «Ρου­βί­κω­να» προ­βάλ­λε­ται συστη­μα­τι­κά από τα αστι­κά ΜΜΕ, υπο­βι­βά­ζο­νται και «πνί­γο­νται» στην αφά­νεια της καθη­με­ρι­νής ειδη­σε­ο­γρα­φί­ας οι δρά­σεις του οργα­νω­μέ­νου εργα­τι­κού-λαϊ­κού κινήματος. 

Ας δού­με για παρά­δειγ­μα πόσο χρό­νο έχουν αφιε­ρώ­σει τα μέσα ενη­μέ­ρω­σης σε πρό­σφα­τες επι­θέ­σεις του «Ρου­βί­κω­να» στο ΣτΕ και σε συμ­βο­λαιο­γρα­φι­κό γρα­φείο και πόσο χρό­νο, αντί­στοι­χα, αφιε­ρώ­νουν σε μαζι­κές κινη­το­ποι­ή­σεις συντα­ξιού­χων και φοι­τη­τών, ή στη δρά­ση ταξι­κών σωμα­τεί­ων σε χώρους δου­λειάς εν όψει της απερ­γί­ας της 30ης Μάη. 

Το έργο το’ χου­με ξανα­δεί πολ­λές φορές το παρελ­θόν. Είναι συνη­θι­σμέ­νο φαι­νό­με­νο να παρου­σιά­ζο­νται εκτε­τα­μέ­να ρεπορ­τάζ για επει­σό­δια «αντιε­ξου­σια­στών» και αστυ­νο­μί­ας, και ταυ­τό­χρο­να να «θάβο­νται» δημο­σιο­γρα­φι­κά ογκώ­δεις απερ­για­κές συγκε­ντρώ­σεις του ΠΑΜΕ και των ταξι­κών δυνά­με­ων που συσπει­ρώ­νο­νται σε αυτό. Δεν πρέ­πει να μας προ­κα­λεί εντύπωση.

Το αστι­κό σύστη­μα ξέρει τι προ­βάλ­λει και για­τί το προ­βάλ­λει. Ξέρει πολύ καλά που και σε τι δίνει δημο­σιό­τη­τα. Η δρα­στη­ριό­τη­τα- αλλα και η ιδε­ο­λο­γία – του λεγό­με­νου αναρ­χι­κού χώρου προ­σφέ­ρει διπλό κέρ­δος στην αστι­κή εξου­σία: Αφε­νός είναι πλή­ρως ανώ­δυ­νη για το ίδιο το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα και, αφε­τέ­ρου είναι εύκο­λα αξιο­ποι­ή­σι­μη για τον εγκλω­βι­σμό εντός των τει­χών του συστή­μα­τος, νεα­νι­κών κυρί­ως, συνειδήσεων. 

Αντε­πι­στη­μο­νι­κές ιδε­ο­λη­ψί­ες και μικροαστισμός

Μιχα­ήλ Αλε­ξάν­δρο­βιτς Μπα­κού­νιν (1814–1876).

Για­τί όμως ο αναρ­χι­σμός, ως ιδε­ο­λο­γία και δρά­ση, είναι ανώ­δυ­νος για το αστι­κό σύστη­μα; Η απά­ντη­ση βρί­σκε­ται στο ίδιο το ιδε­ο­λο­γι­κό υπό­βα­θρο του αναρ­χι­σμού. Ως ιδε­ο­λο­γι­κό ρεύ­μα που ανα­πτύ­χθη­κε στα μέσα του 19ου αιώ­να, ο αναρ­χι­σμός απο­τε­λεί ενα αντιε­πι­στη­μο­νι­κό συνον­θύ­λευ­μα δια­φό­ρων φιλο­σο­φι­κών αντιλήψεων. 

Η αντιε­πι­στη­μο­νι­κή και ουτο­πι­κή φύση της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας είναι πασι­φα­νής τόσο στον τρό­πο με τον οποίο αντι­λαμ­βά­νε­ται και ερμη­νεύ­ει την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και τις νομο­τέ­λειες κίνη­σης της ιστο­ρί­ας, όσο και από το πλαί­σιο και τους στό­χους πάλης που θέτει. Κι’ αν οι δικές μας δια­πι­στώ­σεις δεν αρκούν, τον αντιε­πι­στη­μο­νι­κό χαρα­κτή­ρα του αναρ­χι­σμού παρα­δέ­χο­νταν ο ίδιος ο Μ.Μπακούνιν: «ο δικός μου σοσια­λι­σμός δεν είναι επι­στη­μο­νι­κός όπως του Μαρξ, είναι ενστι­κτώ­δης» έγρα­φε το 1871 [1].

Ασφα­λώς, ως κοι­νω­νι­κή θεω­ρία ο αναρ­χι­σμός δεν είναι ενιαί­ος και αδιά­σπα­στος. Αν και στην επο­χή μας τα ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κά του παρα­κλά­δια είναι πολ­λά, δύο είναι οι γενι­κές τάσεις που ιστο­ρι­κά ξεχω­ρί­ζουν: Ο αναρ­χι­σμός της κοι­νό­τη­τας («κοι­νο­τί­στι­κος» ή «κομ­μου­νι­στι­κός»), με ιστο­ρι­κές κατα­βο­λές στην, επί επο­χής δου­λο­πα­ροι­κί­ας, ρωσι­κή αγρο­τι­κή κοι­νό­τη­τα, που εκφρά­στη­κε σε θεω­ρη­τι­κό επί­πε­δο από το ρώσο ναρό­ντι­κο Μ. Μπα­κού­νιν και ο «ατο­μι­κι­στι­κός» αναρ­χι­σμός, με καθα­ρά μικρο­α­στι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό, που ανα­πτύ­χθη­κε κυρί­ως στη βάση του ιδε­ο­λο­γι­κού έργου του Π.Ζ. Προυντόν. 

Ολό­κλη­ρη η ιστο­ρι­κή πορεία του αναρ­χι­σμού, από το 19ο αιώ­να μέχρι σήμε­ρα, πιστο­ποιεί τον αντι­δρα­στι­κό του χαρα­κτή­ρα. Ο αναρ­χι­σμός μιλά­ει στο όνο­μα της επα­νά­στα­σης, υπο­νο­μεύ­ο­ντας την όμως στην πρά­ξη. Κάτι που είναι ανα­πό­φευ­κτο, καθώς οι βασι­κές θέσεις της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας συγκρο­τούν ένα βαθιά αντι­δρα­στι­κό πλαί­σιο που, ασχέ­τως προ­θέ­σε­ων, έρχε­ται σε σύγκρου­ση με την επα­να­στα­τι­κή θεω­ρία και πάλη της εργα­τι­κής τάξης. 

Πρό­κει­ται για το αντι­δρα­στι­κό, αντε­πι­στη­μο­νι­κό ιδε­ο­λο­γι­κό πλαί­σιο του αναρ­χι­σμού που μετα­ξύ άλλων:

1. Αντι­στρέ­φει την σχέ­ση μετα­ξύ βάσης και εποι­κο­δο­μή­μα­τος, αρνού­με­νο ότι το κρά­τος προ­κύ­πτει ως ανα­γκαιό­τη­τα στην ταξι­κή κοι­νω­νία. Σύμ­φω­να μ’ αυτήν την θεώ­ρη­ση, το κρά­τος (γενι­κά και αόρι­στα) γεν­νά την εκμετάλλευση.

2. Δεν κατα­νο­εί τον χαρα­κτή­ρα της εκμε­τάλ­λευ­σης και αρνεί­ται τις νομο­τέ­λειες της ταξι­κής πάλης.

3. Αρνεί­ται να απο­δε­χθεί τον ιστο­ρι­κό ρόλο της εργα­τι­κής τάξης ως πρω­το­πό­ρας επα­να­στα­τι­κής τάξης.

4. Κηρύτ­τει την «από­λυ­τη ελευ­θε­ρία του ατό­μου», αντι­κα­το­πτρί­ζο­ντας μέσω αυτής της θέσης μια μικρο­α­στι­κή αντί­λη­ψη περί ελευ­θε­ρί­ας. Εξαι­τί­ας αυτής της θέσης, όπως σημεί­ω­νε ο Λένιν «ο αναρ­χι­σμός είναι ένας αντε­στραμ­μέ­νος αστι­κός ατο­μι­κι­σμός» καθώς ανα­γά­γει τον ατο­μι­κι­σμό «ως βάση ολό­κλη­ρης της παγκό­σμιας αναρ­χι­κής προ­ο­πτι­κής». [2]

5. Η αναρ­χι­κή αντί­λη­ψη περί εξου­σί­ας και κρά­τους ανά­γε­ται στο μετα­φυ­σι­κό πεδίο. Ο αναρ­χι­σμός αρνεί­ται να δει την ιστο­ρι­κή εμφά­νι­ση του κρά­τους ως από­το­κου του ταξι­κού δια­χω­ρι­σμού της κοι­νω­νί­ας. Έτσι ανα­φέ­ρε­ται, γενι­κά και αόρι­στα, στις έννοιες «κρά­τος» και «εξου­σία» λες και πρό­κει­ται για μετα­φυ­σι­κά δημιουρ­γή­μα­τα ασύν­δε­τα με την ταξι­κή πραγματικότητα. 

Το ιδε­ο­λο­γι­κό υπό­βα­θρο του αναρ­χι­σμού τον οδη­γεί αφε­νός σε απόρ­ρι­ψη της πολι­τι­κής δρά­σης στην αστι­κή κοι­νω­νία και αφε­τέ­ρου στην υιο­θέ­τη­ση πρα­κτι­κών ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας. Τόσο οι Μαρξ-Ένγκελς όσο και αργό­τε­ρα ο Λένιν έχουν ασκή­σει έντο­νη κρι­τι­κή σε αυτά τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας, ξεσκε­πά­ζο­ντας τον αντι­δρα­στι­κό, ιδιαί­τε­ρα χρή­σι­μο για την αστι­κή τάξη, ρόλο της. 

Να τι έγρα­φε για τη δρά­ση αναρ­χι­κών στοι­χεί­ων ο Ένγκελς σε επι­στο­λή του προς τον Π. Ιγκλέ­σιας το 1894: «(…) Οσο για τους αναρ­χι­κούς, αυτοί φαί­νε­ται δεν απέ­χουν πολύ απ’ την αυτο­κτο­νία. Τού­τη η παθια­σμέ­νη πυρε­τώ­δης φού­ρια, τού­το το πυρο­τέ­χνη­μα των δολο­φο­νιών, που δεν έχουν κανέ­να νόη­μα, και, αν το καλο­κοι­τά­ξεις, είναι πλη­ρω­μέ­νες και μοντα­ρι­σμέ­νες απ’ την αστυ­νο­μία, δεν μπο­ρεί να μην ανοί­ξει τα μάτια ακό­μα και του αστι­σμού για τον αλη­θι­νό χαρα­κτή­ρα αυτής της προ­πα­γάν­δας των φρε­νο­βλα­βών και βαλ­τών πρα­κτό­ρων (…) [3].

Η υπο­στή­ρι­ξη που σημα­ντι­κό τμή­μα των αναρ­χι­κών παρέ­χει στην ατο­μι­κή τρο­μο­κρα­τία έρχε­ται ως απο­τέ­λε­σμα της άρνη­σης τους να απο­δε­χθούν την ταξι­κή πάλη και τον πρω­το­πό­ρο ρόλο της εργα­τι­κής τάξης σε αυτήν. Πρό­κει­ται ουσια­στι­κά για έλλει­ψη εμπι­στο­σύ­νης στο μαζι­κό λαϊ­κό αγώ­να που οδη­γεί σε πρά­ξεις ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας. Μέσα από κεί­με­να του Μαρξ και του Ένγκελς ανα­δει­κνύ­ε­ται η τυχο­διω­κτι­κή δρά­ση των Νετσά­γιεφ-Μπα­κού­νιν που είχε ως απο­τέ­λε­σμα να υπο­στεί μεγά­λο χτύ­πη­μα το ρωσι­κό επα­να­στα­τι­κό κίνη­μα της επο­χής [4]. Από τη δική του πλευ­ρά, στο έργο του «Επα­να­στα­τι­κός Τυχο­διω­κτι­σμός» ο Λένιν ασκεί σκλη­ρή κρι­τι­κή στους ρώσους σοσια­λι­στές επα­να­στά­τες για τις τρο­μο­κρα­τι­κές μορ­φές πάλης που χρη­σι­μο­ποιού­σαν [5].

Οι πρά­ξεις ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας, ανε­ξαρ­τή­τως των προ­θέ­σε­ων αυτών που τις υλο­ποιούν, λει­τουρ­γούν προ­βο­κα­τό­ρι­κα, αφε­νός απο­προ­σα­να­το­λί­ζο­ντας τις εργα­τι­κές-λαϊ­κές μάζες απ’ το βασι­κό καθή­κον της ταξι­κής πάλης και αφε­τέ­ρου, αλεί­φο­ντας «βού­τυ­ρο στο ψωμί» των κατα­σταλ­τι­κών μηχα­νι­σμών του αστι­κού κρά­τους αλλά και των επι­τε­λεί­ων του που περι­μέ­νουν και την παρα­μι­κρή αφορ­μή για να συκο­φα­ντή­σουν το εργα­τι­κό κίνη­μα. Το μόνο που μένει από μια πρά­ξη ατο­μι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας είναι ο μικρο­α­στι­κός τυχο­διω­κτι­σμός και η ψευ­δαί­σθη­ση της δήθεν αντι­συ­στη­μι­κής δρά­σης που, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ωστό­σο, ευνο­εί το ίδιο το σύστημα. 

Στα λόγια επα­νά­στα­ση, στην πρά­ξη… αντεπανάσταση!

Από την επο­χή της συγκρό­τη­σης του αναρ­χι­κού ρεύ­μα­τος στα μέσα του 19ου αιώ­να μέχρι και σήμε­ρα, η ιστο­ρία είναι γεμά­τη από παρα­δείγ­μα­τα που πιστο­ποιούν τον αντι­δρα­στι­κό, αντε­πα­να­στα­τι­κό ρόλο του αναρ­χι­σμού. Σημα­ντι­κή παρά­με­τρος του αντι­δρα­στι­κού αυτού ρόλου είναι η βαθιά έχθρα των αναρ­χι­κών απέ­να­ντι στην εργα­τι­κή εξου­σία. Ενώ στα λόγια καμώ­νο­νται τους επα­να­στά­τες-πολέ­μιους της εκμε­τάλ­λευ­σης, η δρά­ση τους στο διά­βα της ιστο­ρί­ας απο­δει­κνύ­ει το ακρι­βώς αντίθετο.

Συνο­πτι­κά και κωδι­κο­ποι­η­μέ­να αξί­ζει να αναφέρουμε:

• Το χτύ­πη­μα των αναρ­χι­κών ενά­ντια στη «Διε­θνή Ένω­ση Εργα­τών» έπει­τα από τα αιμα­το­βαμ­μέ­να γεγο­νό­τα της ηρω­ϊ­κής Παρι­σι­νής Κομμούνας.

• Τον ανοι­χτά εχθρι­κό ρόλο των αναρ­χι­κών της επο­χής ενά­ντια στους μπολ­σε­βί­κους και την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση, όπως και την περί­φη­μη αντε­πα­να­στα­τι­κή “ανταρ­σία” της Κρο­στάν­δης (1921) [6].

• Την πολε­μι­κή του αναρ­χο­συν­δι­κα­λι­στι­κού ρεύ­μα­τος ενά­ντια στην πολι­τι­κή πάλη της εργα­τι­κής τάξης στις πρώ­τες δεκα­ε­τί­ες του 20ου αιώ­να και τον βαθιά αντι­σο­σια­λι­στι­κό, αντι­σο­βιε­τι­κό χαρα­κτή­ρα του.

• Την προ­βο­κα­τό­ρι­κη, αντι­κομ­μου­νι­στι­κή δρά­ση των αναρ­χι­κών στον ισπα­νι­κό εμφύ­λιο που, από κοι­νού με τους τρο­τσκι­στές, συνέ­βα­λαν στη νίκη των φασι­στι­κών δυνά­με­ων του Φράνκο.

• Την στή­ρι­ξη που παρεί­χαν οι αναρ­χι­κοί και οι οργα­νώ­σεις τους σε μια σει­ρά μετα­πο­λε­μι­κών αντι­κομ­μου­νι­στι­κών, αντε­πα­να­στα­τι­κών ενερ­γειών (βλέ­πε Ουγ­γα­ρία 1956, Τσε­χο­σλο­βα­κία 1968), υπο­νο­μεύ­ο­ντας με διά­φο­ρους τρό­πους την πορεία της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­μη­σης σε χώρες της ανα­το­λι­κής Ευρώ­πης. Τα αναρ­χι­κά ρεύ­μα­τα των δεκα­ε­τιών 1960–1970 συνα­ντιού­νται με μικρο­α­στι­κές θεω­ρί­ες περί «ξεπε­ρα­σμέ­νου ρόλου της εργα­τι­κής τάξης», «αυτο­νο­μία των κινη­μά­των» κλπ, αλλη­λε­πι­δρώ­ντας ιδε­ο­λο­γι­κά με μια σει­ρά ανα­δυό­με­νων αντε­πα­να­στα­τι­κών θεω­ριών του ευρύ­τε­ρου χώρου της αρι­στε­ράς (μαοι­σμός, ευρω­κομ­μου­νι­σμός κλπ). 

Κου­κου­λο­φό­ροι κατά τη διάρ­κεια της δολο­φο­νι­κής επί­θε­σης στην συγκέ­ντρω­ση του ΠΑΜΕ, Οκτώ­βρης 2011.

Στην Ελλά­δα, συγκρο­τη­μέ­νη παρου­σία αναρ­χι­κών-«αντιε­ξου­σια­στι­κών» οργα­νώ­σε­ων και ομά­δων παρου­σιά­ζε­ται στα τέλη της δεκα­ε­τί­ας του ’70. Θα χρειά­ζο­νταν δεκά­δες σελί­δες για να ανα­φερ­θού­με στα «έργα και τις ημέ­ρες τους». Θα αρκε­στού­με να υπεν­θυ­μί­σου­με γεγο­νό­τα-σταθ­μούς όπου ομά­δες του επο­νο­μα­ζό­με­νου «αντιε­ξου­σια­στι­κού χώρου» απο­δε­δειγ­μέ­να λει­τούρ­γη­σαν ως το μακρύ χέρι του αστι­κού κρά­τους και των κατα­σταλ­τι­κών του μηχα­νι­σμών ενά­ντια στο εργα­τι­κό-λαϊ­κό κίνη­μα και τη νεο­λαία: Χημείο 1985, γεγο­νό­τα Πολυ­τε­χνεί­ου 1995, Δεκέμ­βρης 2008, δολο­φο­νι­κή επί­θε­ση στην συγκέ­ντρω­ση του ΠΑΜΕ το Οκτώ­βρη του 2011. 

Διό­λου τυχαία, στο στό­χα­στρο των αναρ­χι­κών ομά­δων βρί­σκε­ται δια­χρο­νι­κά το ΚΚΕ. Το μίσος της αναρ­χι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας για την εργα­τι­κή εξου­σία, για την κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση των μέσων παρα­γω­γής στη βάση του κεντρι­κού σχε­δια­σμού εκφρά­ζε­ται μέσω της πολε­μι­κής ενά­ντια στην πρω­το­πο­ρία της εργα­τι­κής τάξης, ενά­ντια δηλα­δή στο Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα. Επι­θυ­μούν ένα κίνη­μα κατα­κερ­μα­τι­σμέ­νο, χωρίς στα­θε­ρό ταξι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό, χωρίς κομ­μου­νι­στές, έρμαιο των μικρο­α­στι­κών εμμο­νών και του ιδε­ο­λη­πτι­κού ουρα­κο­τα­γκι­σμού τους. 

Ανε­ξάρ­τη­τα από τις όποιες υπαρ­κτές δια­φο­ρές μετα­ξύ τους, όλες οι αναρ­χι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες-ομά­δες συγκλί­νουν στην πολε­μι­κή ενά­ντια στο ΚΚΕ. Σε κεί­με­να και ανα­κοι­νώ­σεις τους χρη­σι­μο­ποιούν συχνά χυδαία ρητο­ρι­κή («ΚΝΑΤ», «το κόμ­μα σου χαφιέ», «κόμ­μα προ­δο­σί­ας», κλπ), παρό­μοια με αυτήν που χρη­σι­μο­ποιεί ενά­ντια στο ΚΚΕ, την ΚΝΕ και το ΠΑΜΕ ο εσμός των φασι­στοει­δών της εγκλη­μα­τι­κής-ναζι­στι­κής Χρυ­σής Αυγής. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό είναι ότι τόσο σε κεί­με­να αναρ­χι­κών ομά­δων, όσο και σε αντι­κομ­μου­νι­στι­κά λιβε­λο­γρα­φή­μα­τα χρυ­σαυ­γι­τών, συνα­ντά κανείς το ίδιο προ­βο­κα­τό­ρι­κο, ανι­στό­ρη­το επι­χεί­ρη­μα πως το ΚΚΕ «καπη­λεύ­ε­ται τα γεγο­νό­τα του Πολυ­τε­χνεί­ου» από τα οποία «απεί­χε» και τα οποία είχε «καταγ­γεί­λει» [7].

Η ανά­δει­ξη της σύγκλι­σης αναρ­χι­κών-νεο­να­ζί στην αντι-ΚΚΕ ρητο­ρι­κή δεν έχει σκο­πό το «τσου­βά­λια­σμα» των δύο. Κάτι τέτοιο, εκτός από αντιε­πι­στη­μο­νι­κό θα ήταν από κάθε άπο­ψη λαν­θα­σμέ­νο. Παρα­μέ­νει ωστό­σο αδιαμ­φι­σβή­τη­το το γεγο­νός ότι και στους δύο χώρους- όπου κυριαρ­χούν οι μικρο­α­στι­κές αντι­λή­ψεις- είναι έντο­να τα ιδε­ο­λο­γι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά του αντι­κομ­μου­νι­σμού, του μίσους για το οργα­νω­μέ­νο εργα­τι­κό-λαϊ­κό κίνη­μα και την προ­ο­πτι­κή της εργα­τι­κής-λαϊ­κής εξουσίας. 

Ο «Ρου­βί­κω­νας» και «το τέλος των αυτα­πα­τών»

Μέσα στα ιδε­ο­λο­γι­κά και πολι­τι­κά πλαί­σια του αναρ­χι­σμού που προ­α­να­φέρ­θη­καν κινεί­ται και η περί­πτω­ση του «Ρου­βί­κω­να». Ο αυτο­α­πο­κα­λού­με­νος «πολι­τι­κός, μαχό­με­νος αναρ­χι­κός σχη­μα­τι­σμός» προ­τά­σει «συγκρου­σια­κές» - απέ­να­ντι στο σύστη­μα- θέσεις και δρά­σεις, αδυ­να­τώ­ντας ωστό­σο να ξεφύ­γει από το μικρο­α­στι­κό χαρα­κτή­ρα της αναρ­χι­κής σκέψης. 

Στο «Κεί­με­νο Πολι­τι­κής Ταυ­τό­τη­τας», όπου περι­λαμ­βά­νο­νται οι βασι­κές θέσεις της οργά­νω­σης, ανα­πα­ρά­γο­νται όλα εκεί­να τα στοι­χεία της πομπώ­δους υπε­ρε­πα­να­στα­τι­κής φρα­σε­ο­λο­γί­ας που χαρα­κτη­ρί­ζει την αναρ­χι­κή ιδε­ο­λο­γία («ανα­τρο­πή της σημε­ρι­νής τάξης πραγ­μά­των», «κοι­νω­νι­κή επα­νά­στα­ση», κλπ), συνο­δευό­με­να από τις γνω­στές αντε­πι­στη­μο­νι­κές θεω­ρί­ες περί «κατα­στρο­φής του κρά­τους» και αντι­κα­τά­στα­σής του από «μια ομο­σπον­δία αυτο­διευ­θυ­νό­με­νων κοι­νο­τή­των βάσης» [8]. Με λίγα λόγια, ανα­πα­ρά­γε­ται η κλασ­σι­κή αναρ­χι­κή προ­ο­πτι­κή μιας κοι­νω­νί­ας μικρών παρα­γω­γών-ιδιο­κτη­τών ενω­μέ­νων σε αυτο­δια­χει­ρι­ζό­με­νες κοι­νό­τη­τες βάσεις. Πρό­κει­ται, επί της ουσί­ας, για μια ανα­βί­ω­ση του πρω­τό­γο­νου καπι­τα­λι­σμού, ένα παλαιο­μο­δί­τι­κο μοντέ­λο καπι­τα­λι­στι­κής κοι­νω­νί­ας σε νέα συσκευασία. 

Μέλη του “Ρου­βί­κω­να” δια­λύ­ουν τζα­μα­ρία κατά τη διάρ­κεια “παρέμ­βα­σης” τους.

Σε ότι αφο­ρά το κρά­τος, ο «Ρου­βί­κω­νας» δεν λέει κου­βέ­ντα για το πως θα γίνει η μετά­βα­ση από την κατα­στρο­φή του στις «αυτο­διευ­θυ­νό­με­νες κοι­νό­τη­τες βάσεις». Δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να μας το απο­κα­λύ­ψουν; Επα­να­λαμ­βά­νει τη γνω­στή- ιδε­ο­λο­γι­κά αυτι­στι­κή- άρνη­ση των αναρ­χι­κών να δεχθούν την ανα­γκαιό­τη­τα της δικτα­το­ρί­ας του προ­λε­τα­ριά­του. «Οι αναρ­χι­κοί», σημεί­ω­νε ο Λένιν, «θέλουν την ολο­κλη­ρω­τι­κή κατάρ­γη­ση του κρά­τους από τη μια μέρα στην άλλη, χωρίς να κατα­λα­βαί­νουν τους όρους κάτω από τους οποί­ους μπο­ρεί να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί αυτή η κατάρ­γη­ση». Και συνέ­χι­ζε γρά­φο­ντας: «Οι αναρ­χι­κοί υπο­στη­ρί­ζο­ντας την κατα­στρο­φή της κρα­τι­κής μηχα­νής, έχουν πολύ θολή αντί­λη­ψη για το ζήτη­μα: Με τι θα την αντι­κα­τα­στή­σει το προ­λε­τα­ριά­το και πώς θα χρη­σι­μο­ποι­ή­σει την επα­να­στα­τι­κή εξου­σία; Οι αναρ­χι­κοί αρνού­νται ακό­μη και τη χρη­σι­μο­ποί­η­ση της κρα­τι­κής εξου­σί­ας από το επα­να­στα­τι­κό προ­λε­τα­ριά­το, αρνού­νται την επα­να­στα­τι­κή δικτα­το­ρία του» [9].

Ο «Ρου­βί­κω­νας» απευ­θύ­νε­ται, όπως ισχυ­ρί­ζε­ται, στους εργα­ζό­με­νους, στον «κόσμο της εργα­σί­ας». Ταυ­τό­χρο­να όμως, εχθρεύ­ε­ται το οργα­νω­μέ­νο μαζι­κό εργα­τι­κό-λαϊ­κό κίνη­μα. Χαρα­κτη­ρί­ζει την ανα­τρο­πή του σοσια­λι­σμού του 20ου αιώ­να ως «τέλος των αυτα­πα­τών» που, όπως σημειώ­νει, «είναι πάντα, μακρο­χρό­νια, μια καλή επέν­δυ­ση»! Πρό­κει­ται, αν μη τι άλλο, για σκε­πτι­κό που ευθυ­γραμ­μί­ζε­ται με αντι­λή­ψεις της αστι­κής τάξης για τον σοσια­λι­σμό που οικο­δο­μή­θη­κε τον 20ο αιώ­να. Τέτοιου είδους πολε­μι­κή ενά­ντια στην σοσια­λι­στι­κή οικο­δό­μη­ση και την εργα­τι­κή εξου­σία αντι­κει­με­νι­κά ρίχνει νερό στο μύλο της εκμε­ταλ­λεύ­τριας αστι­κής τάξης, ποτί­ζο­ντας τις ρίζες του αντικομμουνισμού.

Αν ο «Ρου­βί­κω­νας» - ο κάθε «Ρου­βί­κω­νας» και οι όποιοι υπο­στη­ρι­κτές του- πιστεύ­ουν ότι τα τρι­κά­κια, τα «ντου» και οι παρεμ­βά­σεις με βαριο­πού­λες και μπο­γιές σε μεμο­νω­μέ­νες εται­ρεί­ες, δημό­σιες υπη­ρε­σί­ες, συμ­βο­λαιο­γρα­φι­κά γρα­φεία και αλλού είναι μορ­φή επα­να­στα­τι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας είναι δικό τους θέμα. Έτσι είναι, αν έτσι θέλουν να πιστεύ­ουν. Η ουσία βρί­σκε­ται στο ότι τέτοιου είδους δρά­σεις όχι μόνο είναι πλή­ρως ανώ­δυ­νες και βολι­κές για το σύστη­μα, αλλά δίνουν συνε­χώς τρο­φή στη μικρο­α­στι­κή αντίδραση.

Πραγ­μα­τι­κή σύγκρου­ση με το εκμε­ταλ­λευ­τι­κό σύστη­μα απο­τε­λεί η καθη­με­ρι­νή, οργα­νω­μέ­νη πάλη, σε χώρους δου­λειάς, μάθη­σης και γει­το­νιές, ώστε να δημιουρ­γη­θούν οι ανα­γκαί­ες προ­ϋ­πο­θέ­σεις για την αντε­πί­θε­ση της εργα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών στρω­μά­των. Πραγ­μα­τι­κή διέ­ξο­δο απ’ τις συμπλη­γά­δες του σάπιου καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος δίνει μόνο η πρό­τα­ση του ΚΚΕ, η μόνη ρεα­λι­στι­κή πρό­τα­ση που μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε ανα­τρο­πές, ριζι­κές αλλα­γές προς όφε­λος των εργα­τι­κών — λαϊ­κών ανα­γκών, για την οικο­δό­μη­ση μιας νέας κοι­νω­νί­ας, για τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.

______________________________________________________________________________

[1] Μ. Μπα­κού­νιν, Θεός και Κράτος
[2] Β.Ι.Λένιν, Αναρ­χι­σμός και Σοσιαλισμός
[3] Κ.Μαρξ‑Φ.Ένγκελς, Άπα­ντα, τομ. 39, σελ.223, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».
[4] ο.π., τομ. 33, σελ. 388–392.
[5] Β.Ι.Λένιν, Άπα­ντα, τ.40, σελ.312, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».
[6] «Οι μεγά­λες τρά­πε­ζες, όλες οι δυνά­μεις του χρη­μα­τι­στι­κού κεφα­λαί­ου διορ­γα­νώ­νουν ερά­νους για την υπο­στή­ρι­ξη της Κρο­στάν­δης. Η δήλω­ση του Μάρ­τοφ στη βερο­λι­νέ­ζι­κη εφη­με­ρί­δα του ότι η Κρο­στάν­δη δε δια­κή­ρυ­ξε μόνο μεν­σε­βι­κι­κά συν­θή­μα­τα, αλλά κι απέ­δει­ξε ακό­μα, ότι είναι δυνα­τό ένα αντι­μπολ­σε­βί­κι­κο κίνη­μα, που να μην υπη­ρε­τεί εντε­λώς τους λευ­κο­φρου­ρούς, τους καπι­τα­λι­στές και τους γαιο­κτή­μο­νες, η δήλω­ση αυτή απο­τε­λεί κλα­σι­κό παρά­δειγ­μα ενός αυτά­ρε­σκου μικρο­α­στού νάρ­κισ­σου. Ας κλεί­σου­με λοι­πόν τα μάτια μπρος στο γεγο­νός, ότι όλοι οι γνή­σιοι λευ­κο­φρου­ροί χει­ρο­κρο­τού­σαν τους απο­στά­τες της Κρον­στάν­δης και ότι συγκέ­ντρω­ναν χρή­μα­τα για την υπο­στή­ρι­ξή της από τις τρά­πε­ζες». Β. Ι. Λένιν «Σχε­τι­κά με τη φορο­λο­γία σε είδος». Απα­ντα, τ. 43, σελ. 246–247, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».
[7] Η ομά­δα των αναρ­χι­κών που τον περα­σμέ­νο Νοέμ­βρη (15–16/11) είχε κατα­λά­βει το Πολυ­τε­χνείο σημεί­ω­νε μετα­ξύ άλλων σε ανα­κοί­νω­ση της: «Το ΚΚΕ που καπη­λεύ­ε­ται την ιστο­ρία της εξέ­γερ­σης του Πολυ­τε­χνεί­ου απου­σί­α­ζε από τον ξεση­κω­μό του Νοέμ­βρη 73, χαρα­κτη­ρί­ζο­ντας ως προ­βο­κά­το­ρες τους κατα­λη­ψί­ες του Πολυ­τε­χνεί­ου, ακό­μη και τους νεκρούς, τον θάνα­το των οποί­ων χυδαία κεφα­λαιο­ποιεί έκτο­τε» (athens.indymedia.org, 15.11.2017). Το ίδιο ακρι­βώς επι­χεί­ρη­μα χρη­σι­μο­ποιεί σε κεί­με­νο της η ναζι­στι­κή Χρυ­σή Αυγή: «Είναι γεγο­νός, ότι αυτοί που σήμε­ρον εμφα­νί­ζο­νται ως “πρω­το­πό­ροι” και καθο­δη­γη­τές της εξε­γέρ­σε­ως, δηλα­δή οι κομ­μου­νι­στές, όχι μόνον απεί­χαν από το Πολυ­τε­χνείο, αλλά το κατήγ­γει­λαν κιό­λας» (xryshaygh.com, 17.11.2012).
[8] «Ποιοί είμα­στε πολι­τι­κά και τι θέλου­με», Κεί­με­νο Πολι­τι­κής Ταυ­τό­τη­τας του «Ρου­βί­κω­να».
[9] Β. Ι. Λένιν, «Απα­ντα», τ. 33, σελ. 112–113, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».

________________________________________________________________________________________________________

Νίκος Μόττας Γεννήθηκε το 1984 στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτορας (Phd) Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων (Master of Arts) στις διπλωματικές σπουδές (Παρίσι) και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις (Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.