“Azul y no tan rosa”, παρουσίαση της βενεζολάνικης ταινίας του Μιγκέλ Φεράρι

Γρά­φει η Νατά­σα Τερ­λε­ξή //

Στις 18 Μάρ­τη προ­βλή­θη­κε η βρα­βευ­μέ­νη με Γκό­για (βρα­βείο της καλύ­τε­ρης λατι­νο­α­με­ρι­κα­νι­κής ται­νί­ας 2014) ται­νία Azul y no tan rosa του ΜΙγκέλ Φερά­ρι, υπό την αιγί­δα της πρε­σβεί­ας της Βενε­ζου­έ­λας. Όσοι παρευ­ρέ­θη­καν είχαν τη χαρά να γνω­ρί­σουν και να θέσουν ερω­τή­σεις στον σκηνοθέτη.

Πρό­κει­ται για μια δρα­μα­τι­κή κωμω­δία που, γοη­τεύ­ο­ντάς σε, θέτει ανα­τρε­πτι­κά ερω­τή­μα­τα για την ομο­φο­βι­κή βία. Ταυ­τό­χρο­να, όμως, μιλά­ει για τη δυσκο­λία του να μεγα­λώ­νεις σε έναν κόσμο που σε βομ­βαρ­δί­ζει διαρ­κώς με στε­ρε­ό­τυ­πα φύλου και δια­κρί­σεις κάθε τύπου. Μιλά για την ενδο­οι­κο­γε­νεια­κή βία αλλά και για την αγά­πη που αντι­στέ­κε­ται, διεκ­δι­κώ­ντας νέες σχέ­σεις ισο­τι­μί­ας ανά­με­σα στα φύλα και ανά­με­σα στις γενιές.

Ένας έφη­βος έρχε­ται από την Ισπα­νία για να περά­σει το καλο­καί­ρι με τον πατέ­ρα του στο Καρά­κας. Πατέ­ρας και γιος πρέ­πει να χτί­σουν εκ νέου τη σχέ­ση τους ύστε­ρα από αρκε­τά χρό­νια “απου­σί­ας”. Ταυ­τό­χρο­να πρέ­πει να δια­χει­ρι­στούν το γεγο­νός της ομο­φυ­λο­φι­λί­ας του πατέ­ρα καθώς και την πρώ­τη άνθι­ση της σεξουα­λι­κό­τη­τας του γιου.

Ο Φερά­ρι, απα­ντώ­ντας σε ερώ­τη­ση του κοι­νού, είπε ότι 2 εβδο­μά­δες πριν την πρε­μιέ­ρα της ται­νί­ας του στη Βενε­ζου­έ­λα, ομά­δα τρα­μπού­κων είχε επι­τε­θεί σε έναν νεα­ρό, τον περιέ­λου­σε με βεν­ζί­νη και τον έκα­ψε ζωντα­νό. Το έγκλη­μα αυτό είναι μια ακραία έκφρα­ση ομο­φο­βί­ας σε μια κοι­νω­νία παρα­δο­σια­κά machista. Μιας κοι­νω­νί­ας όπου η βία κατά των γκέι είναι η κορυ­φή του μεγά­λου παγό­βου­νου των δια­κρί­σε­ων με βάση το φύλο. Πρό­κει­ται για ένα παγό­βου­νο συχνά δυσ­διά­κρι­το, κάτω από την επι­φά­νεια, σε και­ρούς σχε­τι­κής ταξι­κής ειρήνης.

Προς τιμήν του βενε­ζο­λά­νι­κου κινη­μα­το­γρά­φου, που με μέτρα οικο­νο­μι­κής στή­ρι­ξης στους δημιουρ­γούς ανοί­γει τα φτε­ρά του στην παγκό­σμια σκη­νή, κατα­πιά­νε­ται με τέτοια κοι­νω­νι­κά ζητή­μα­τα και βοη­θά να τεθούν επί τάπη­τος για το ευρύ κοι­νό. Προς τιμήν του σκη­νο­θέ­τη αυτό δεν γίνε­ται “άπό άμβω­νος”, με παχιά λόγια και ηθι­κο­λο­γί­ες. Μάλι­στα, με ευαι­σθη­σία και χιού­μορ χρη­σι­μο­ποιεί και ταυ­τό­χρο­να χλευά­ζει την ατμό­σφαι­ρα της τηλε­ο­πτι­κής σαπουνόπερας.

Στο επί­κε­ντρο του προ­βλη­μα­τι­σμού είναι η οικο­γέ­νεια. Στον καπι­τα­λι­σμό είναι θεσμός ανα­με­τά­δο­σης της κυρί­αρ­χης ιδε­ο­λο­γί­ας και της ταξι­κής θέσης. Είναι ο θεσμός εντός του οποί­ου η γυναί­κα (αλλά και ο άνδρας όλο και πιο συχνά) επω­μί­ζε­ται κοι­νω­νι­κά ανα­γκαία καθή­κο­ντα που η καπι­τα­λι­στι­κή κοι­νω­νία απο­ποιεί­ται στον βωμό του κέρ­δους. Είναι επί­σης ο θεσμός μέσω του οποί­ου ο καπι­τα­λι­στής εκμε­ταλ­λεύ­ε­ται την απλή­ρω­τη εργα­σία των γυναι­κών (και πολ­λών ανδρών). Σε αυτή την Αγία Οικο­γέ­νεια η ομο­φυ­λο­φι­λία ισο­δυ­να­μεί με παραβατικότητα.

Σε κοι­νω­νί­ες που είναι δομη­μέ­νες στη βάση του οικο­νο­μι­κού bullying του κέρ­δους και του δίκαιου του ισχυ­ρό­τε­ρου από τα γεν­νο­φά­σκια, πώς να μην είναι υπο­κρι­τι­κή η παρό­τρυν­ση στην ‘ανε­κτι­κό­τη­τα’ όταν εκφρά­ζε­ται από επί­ση­μα χείλη;

Εκεί, όμως, που οι άνθρω­ποι του μόχθου ανοί­γουν τον δρό­μο της αλλη­λεγ­γύ­ης, αγω­νί­ζο­νται από κοι­νού για να απαι­τή­σουν τα δικαιώ­μα­τα του καθέ­να. Εκεί ο αγώ­νας κατά της ομο­φο­βί­ας απο­κτά νέο νόη­μα. Σε αυτή τη βάση έχει ανοί­ξει η παρού­σα συζή­τη­ση στη Βενε­ζου­έ­λα, όπως μας φτά­νει μέσα από την ται­νία του Φεράρι.

Ακό­μα και όταν οι άνθρω­ποι του μόχθου κατα­φέ­ρουν να ανα­τρέ­ψουν τον καπι­τα­λι­σμό, όπως στην Κού­βα, κλη­ρο­νο­μούν όλα τα στε­ρε­ό­τυ­πα, τις προ­κα­τα­λή­ψεις πάνω στις οποί­ες στη­ρί­ζε­ται επί αιώ­νες η εκμε­τάλ­λευ­σή τους και η διπλή εκμε­τάλ­λευ­ση των γυναι­κών των λαϊ­κών στρω­μά­των. Κλη­ρο­νο­μούν την στρε­βλή εικό­να του εαυ­τού τους ως ανε­παρ­κείς και ακα­τάλ­λη­λους για την άσκη­ση εξου­σί­ας. Κλη­ρο­νο­μούν μια εικό­να τη οικο­γέ­νειας και των ανθρώ­πι­νων σχέ­σε­ων που αντι­στοι­χεί σε μια εκμε­ταλ­λευ­τι­κή κοι­νω­νία. Όλα αυτά αλλά­ζουν στην πορεία αγώ­νων και κατα­κτή­σε­ων, όπου ο εργα­ζό­με­νος λαός ανα­κτά την ενό­τη­τά του, μαθαί­νο­ντας να σέβε­ται όλα τα άτο­μα που τον απαρτίζουν.

Η νομο­θε­τι­κή προ­στα­σία από τις δια­κρί­σεις (ρατσι­στι­κές, φύλου, σεξουα­λι­κού προ­σα­να­το­λι­σμού) είναι μόνο η αρχή, είναι ένα εργα­λείο. Από εκεί και πέρα ξεκι­νά ένα έργο δια­παι­δα­γώ­γη­σης στην πρά­ξη για να εξα­λει­φθούν χιλιό­χρο­να στε­ρε­ό­τυ­πα, «ο βόρ­βο­ρος των αιώ­νων» που έλε­γε ο Μαρξ. Η τελειω­τι­κή εξά­λει­ψή τους δεν μπο­ρεί να επι­τευ­χθεί εάν δεν εξα­λει­φθεί και η υλι­κή τους βάση. Εάν δεν κατα­φέ­ρει η κοι­νω­νία να επω­μι­σθεί τα καθή­κο­ντα της σίτι­σης, της καθα­ριό­τη­τας, της φρο­ντί­δας και τους υπε­ρή­λι­κες και τα παι­διά που σήμε­ρα πέφτει στις πλά­τες της οικο­γέ­νειας. Ο δρό­μος προς την πραγ­μα­τι­κή ισό­τη­τα είναι μακρύς.

Αυτές τις σκέ­ψεις έκα­να μετά την προ­βο­λή, με αφορ­μή ερω­τή­σεις σχε­τι­κά με την προ­έ­λευ­ση της ομο­φο­βί­ας και της βίας κατά των γυναικών.

Ο ίδιος ο Φερά­ρι, ωστό­σο, απέ­φυ­γε να ‘κάνει θεω­ρία’. Προ­τί­μη­σε να κλεί­σει με την ευχή ότι μια μέρα, η σεξουα­λι­κή προ­τί­μη­ση του καθέ­να να έχει όση σημα­σία έχει εάν είσαι αρι­στε­ρό­χει­ρας ή δεξιό­χει­ρας. Να κατα­φέ­ρου­με να βλέ­που­με τον άνθρω­πο ως τέτοιον.

Πράγ­μα­τι φαί­νε­ται ότι η συζή­τη­ση έχει ανοί­ξει για τα καλά. Όπως εξή­γη­σε ο σκη­νο­θέ­της, παρά τις αρχι­κές επι­φυ­λά­ξεις των δια­νο­μέ­ων, η ται­νία έσπα­σε ρεκόρ στους κινη­μα­το­γρά­φους της Βενε­ζου­έ­λας για εγχώ­ρια ταινία.

Έχου­με και εδώ ανά­γκη από τη συζή­τη­ση αυτή. Η ται­νία του Φερά­ρι είναι πολύ­τι­μη και αξί­ζει μεγα­λύ­τε­ρης προ­βο­λής και μας ωθεί να γνω­ρί­σου­με καλύ­τε­ρα τη σύγ­χρο­νη κινη­μα­το­γρα­φι­κή παρα­γω­γή της Βενεζουέλας.