Brexit: Στην κόψη του ξυραφιού — Τα τρία κρίσιμα σημεία διαφωνίας

Εσπευ­σμέ­να μετα­βαί­νει σήμε­ρα στις Βρυ­ξέλ­λες ο Βρε­τα­νός πρω­θυ­πουρ­γός Μπό­ρις Τζόν­σον για να συνα­ντή­σει την Πρό­ε­δρο της Ευρω­παϊ­κής Επι­τρο­πής Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν, σε μια ύστα­τη προ­σπά­θεια σύνα­ψης εμπο­ρι­κής συμ­φω­νί­ας για την ομα­λή έξο­δο της Βρε­τα­νί­ας από την Ευρω­παϊ­κή Ένωση.

Στό­χος των δύο πλευ­ρών είναι να αρθεί το αδιέ­ξο­δο στο οποίο έχουν περιέλ­θει οι συνο­μι­λί­ες, καθώς τα δύο μέρη επι­δί­δο­νται σε μία ιδιό­τυ­πη διελ­κυ­στίν­δα με στό­χο την καλύ­τε­ρη δυνα­τή συμ­φω­νία για λογα­ρια­σμό των μονο­πω­λί­ων που εκπροσωπούν.

Προ του φάσμα­τος ενός Brexit χωρίς συμ­φω­νία την 1η Ιανουα­ρί­ου, το οποίο δε θέλει καμία από τις δύο πλευ­ρές, το Λον­δί­νο εμφα­νί­ζε­ται πλέ­ον δια­τε­θει­μέ­νο να κάνει και άλλες υπο­χω­ρή­σεις από αυτές στις οποί­ες έχει ήδη προ­βεί στα θέμα­τα της αλιεί­ας και της Βόρειας Ιρλαν­δί­ας. Ανοι­κτό όμως παρα­μέ­νει το θέμα της ισό­τι­μης μετα­χεί­ρι­σης των βρε­τα­νι­κών και των ευρω­παϊ­κών εται­ριών, αλλά και αυτό του τρό­που επι­βο­λής των πτυ­χών της συμφωνίας.

Παρά τις συν­θή­κες της παν­δη­μί­ας, ο κ. Τζόν­σον θα μετα­βεί σήμε­ρα αερο­πο­ρι­κώς στη βελ­γι­κή πρω­τεύ­ου­σα και θα έχει δεί­πνο εργα­σί­ας με την επι­κε­φα­λής της Κομι­σιόν κατά το οποίο θα γίνει εκτε­νής επι­σκό­πη­ση και διε­ξο­δι­κή συζή­τη­ση των εκκρε­μών θεμά­των, μήπως και βρε­θεί κοι­νός τόπος στο παρά πέντε, όπως ανα­φέ­ρει σε ρεπορ­τάζ του το BBC.

«Είναι πραγ­μα­τι­κή η κρί­σι­μη στιγ­μή που θα κρί­νει την επι­τυ­χία ή απο­τυ­χία του όλου εγχει­ρή­μα­τος,» σχο­λί­α­σε το BBC, προ­σθέ­το­ντας ότι όποια πρό­ο­δος σημειω­θεί κατά τις άμε­σες επα­φές των δύο ηγε­τών δε θα συνι­στά την τελι­κή συμ­φω­νία αλλά την ώθη­ση για περισ­σό­τε­ρες συνο­μι­λί­ες μετα­ξύ αξιωματούχων.

Τα τρία κρίσιμα σημεία διαφωνίας

Στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις τρία ακαν­θώ­δη σημεία συνε­χί­ζουν να χωρί­ζουν τις δύο πλευ­ρές: Ο δίκαιος αντα­γω­νι­σμός, ο έλεγ­χος της εμπο­ρι­κής συμ­φω­νί­ας και το δικαί­ω­μα αλιεί­ας. Τέλος της προη­γού­με­νης εβδο­μά­δας κάποια αχτί­δα ελπί­δας για μία συμ­φω­νία φάντα­ζε στον ορί­ζο­ντα. Αλλά η Γαλ­λία, η Ολλαν­δία και άλλες χώρες έβα­λαν εμπό­δια. Το Παρί­σι προει­δο­ποί­η­σε ότι δεν θα πρέ­πει να γίνο­νται υπερ­βο­λι­κές παρα­χω­ρή­σεις, για τις οποί­ες θα μετά­νιω­νε κανείς εκ των υστέ­ρων σε περί­πτω­ση που η Βρε­τα­νία απο­μα­κρύ­νο­νταν συνε­χώς από την κοι­νο­τι­κή νομο­θε­σία. Κι εδώ ακρι­βώς βρί­σκε­ται ο πραγ­μα­τι­κός πυρή­νας της δια­μά­χης: Η κυβέρ­νη­ση του Λον­δί­νου συνε­χώς τονί­ζει ότι ο πραγ­μα­τι­κός στό­χος του Brexit είναι πλή­ρης ελευ­θε­ρία και ανε­ξαρ­τη­σία. Η Βρε­τα­νία θέλει να έχει την πλή­ρη ελευ­θε­ρία κινή­σε­ων για να θέτει δικούς της κανό­νες. Εμπει­ρο­γνώ­μο­νες, όπως ο Ντέι­βιντ Χένιγκ από το UK trade policy project, κάνουν σαφές ότι από σύγ­χρο­νες εμπο­ρι­κές συμ­φω­νί­ες που ορί­ζουν κανό­νες για τις εμπο­ρι­κές σχέ­σεις δύο ή τριών κρα­τών, αυτό­μα­τα πηγά­ζουν περιο­ρι­σμοί στην άσκη­ση κυριαρ­χι­κών δικαιω­μά­των. Υπό αυτήν την έννοια συνι­στά βασι­κό σφάλ­μα της βρε­τα­νι­κής κυβέρ­νη­σης να μην ανα­γνω­ρί­ζει μια πραγματικότητα.

Η δεύ­τε­ρη κρί­σι­μη δια­φω­νία αφο­ρά στον έλεγ­χο τήρη­σης της συμ­φω­νί­ας. Η ΕΕ επι­θυ­μεί να έχει στη διά­θε­σή της «αιχ­μη­ρά όπλα» σε περί­πτω­ση που οι Βρε­τα­νοί παρα­βιά­σουν τους όρους της εμπο­ρι­κής συμ­φω­νί­ας. Σε αυτήν την περί­πτω­ση ζητούν άμε­ση επι­βο­λή δασμών κι άλλων νομι­κών κυρώ­σε­ων. Η βρε­τα­νι­κή πλευ­ρά απορ­ρί­πτει μέχρι στιγ­μής κάτι τέτοιο. Το τρί­το δυσε­πί­λυ­το σημείο είναι το δικαί­ω­μα αλιεί­ας στο στε­νό της Μάγ­χης. Πόση πρό­σβα­ση θα έχουν οι ευρω­παί­οι ψαρά­δες στο βρε­τα­νι­κό θαλάσ­σιο χώρο; Πόση διάρ­κεια θα έχουν τυχόν μετα­βα­τι­κά δια­στή­μα­τα και πώς θα δια­μορ­φω­θούν οι ποσο­στώ­σεις για ορι­σμέ­να είδη ψαριών; Αυτά είναι τα κύρια ερωτήματα.

Σκλη­ρός Απρί­λης του 2020μ.Χ.