Η ανάγκη για νομοθετικές περιβαλλοντικές ρυθμίσεις, προέκυψε τη δεκαετία του ’70, όχι τόσο λόγω της ραγδαίας υποβάθμισης του περιβάλλοντος, όσο ‑κυρίως, λόγω των νέων δυνατοτήτων που ανοίγονταν για την οικονομική του εκμετάλλευση, με την «ανατέλλουσα» ΕΕ (τότε ΕΟΚ) να παρεμβαίνει, όλο και περισσότερο, δυναμικά. Οι κυριότερες συνδιασκέψεις, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ (ΣΣ |> χρησιμοποιούνται συνήθως οι όροι COP Conference of the Parties [συμφωνία μερών] CMP Meeting of the Parties [συνάντηση μερών] United Nations Framework Convention on Climate Change [UNFCCC]), δηλ. οι «προσπάθειες» για την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων «διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος» - που αποδείχτηκαν κενό γράμμα, είναι οι ακόλουθες:
1. Συνδιάσκεψη της Στοκχόλμης (1972), όπου υιοθετήθηκαν δύο κείμενα: α) η διακήρυξη αρχών για το περιβάλλον και β) το πλάνο δράσης για το περιβάλλον. Σε αυτά διατυπώνονται οι θεμελιώδεις αρχές του περιβαλλοντικού δικαίου (σχετικά με την Ελλάδα δείτε εδώ & WWF) και δρομολογείται η εκκίνηση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον (UNEP)
(ΣΣ |> για να μπούμε στο πνεύμα)
🎃 «ο άνθρωπος είναι τόσο πλάσμα και πλάστης του περιβάλλοντός του και έτσι έχει την ευκαιρία για την πνευματική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξή του… Και οι δύο πτυχές του περιβάλλοντος του ανθρώπου, το φυσικό και το ανθρωπογενές, είναι απαραίτητο για την ευημερία και την απόλαυση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακόμη και το δικαίωμα στην ίδια τη ζωή»
✅ Η Δήλωση της Στοκχόλμης «σύνδεσε» τα (καταταλαιπωρημένα) «ανθρώπινα δικαιώματα» με την προστασία του περιβάλλοντος, δηλώνοντας ότι «ο άνθρωπος έχει το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας, της ισότητας και των κατάλληλων συνθηκών ζωής σε ένα περιβάλλον ποιότητας που επιτρέπει μια αξιοπρεπή ζωή και ευημερία»
✅ Για τον προσδιορισμό των πηγών του διεθνούς δικαίου βασικό σημείο αναφοράς είναι το άρθρο 38 παρ.1 του καταστατικού του διεθνούς δικαστηρίου της Χάγης: σ’ αυτό έχει εισαχθεί ένας ενδεικτικός κατάλογος με τις πηγές του δηλ. «εκδικάζει τις υποθέσεις που υποβάλλονται προς αυτό με βάση»:
1) τις διεθνείς συνθήκες που θέτουν κανόνες και αναγνωρίζονται από τα κράτη,
2) το διεθνές έθιμο ως απόδειξη μίας γενικής πρακτικής που είναι δεκτή ως κανόνας δικαίου από τα κράτη
3) τις γενικές αρχές δικαίου τις αναγνωρισμένες από τα «πολιτισμένα έθνη» (βλ δίκες Καράτζιτς & Μιλόσεβιτς)
4) δικαστικές αποφάσεις και διδάγματα των πιο διακεκριμένων δημοσιολόγων διαφόρων εθνών, ως βοηθητικά μέσα για τον καθορισμό κανόνων δικαίου.
✅ Ειδικότερα σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη το έθιμο και οι συνθήκες είναι οι κύριες τυπικές πηγές. Τα υπόλοιπα μέσα που παρατίθενται στον κατάλογο του άρθρου 38 αποτελούν τις λεγόμενες επικουρικές πηγές. Αναφορικά με το διεθνές έθιμο, «ως εθιμικοί κανόνες αναγνωρίζονται άτυποι και άγραφοι κανόνες, των οποίων η ύπαρξη και η ισχύς επιβεβαιώνονται από την συμπεριφορά των κρατών και την πρακτική τους, αλλά και από την ύπαρξη της πεποίθησης δικαίου».
✅ Μετά ήρθε η Διακήρυξη του Ρίο που περιλαμβάνει τις (επικαιροποιημένες) αρχές για το διεθνές περιβαλλοντικό δίκαιο. Ειδικότερα περιλαμβάνει είκοσι επτά (27) βασικές αρχές (!!) σχετικά με το διεθνές δίκαιο του περιβάλλοντος, οι οποίες «έχουν ως πρωταρχικό τους στόχο να αποτελέσουν τη βάση για την προώθηση της βιώσιμη ανάπτυξης»
Όπως ήταν αναμενόμενο (και απέδειξε η πρακτική διασκέψεων) τελικά τα κράτη και οι εκπρόσωποί τους ήταν εύκολο να καταλήξουν σε μη δεσμευτικά νομικά κείμενα, παρά σε μία συμφωνία η οποία θα επέβαλλε αυστηρούς και απαρέγκλιτους κανόνες, όπως και έναν μηχανισμό που θα εξασφάλιζε την εφαρμογή τους.
2. Ίδρυση της Παγκόσμιας Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη με έδρα τη Γενεύη (1983)
3. Παγκόσμια Συνδιάσκεψη του Ρίο- Συνάντηση Κορυφής για τη Γη (1992)Από τη Συνδιάσκεψη του Ρίο προέκυψαν 5 Διεθνείς Συμβάσεις εκ των οποίων οι 2 είναι δεσμευτικές:
- Η σύμβαση για τη βιοποικιλότητα ‑δεσμευτική-
- Η σύμβαση Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC) ‑δεσμευτική-. Αποτελεί σύμβαση που έχει ως στόχο τη σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε επίπεδο που να αποτρέπει την επικίνδυνη ανθρωπογενή παρεμβολή στο κλιματικό σύστημα, υπογράφηκε από την Ελλάδα στις 12.6.1992 και τέθηκε σε εφαρμογή στις 2.11.1994
- Η Διακήρυξη του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη
- Η Agenda 21 που αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης για τις υποχρεώσεις και την υλοποίηση των στόχων για την αειφορία τον 21° αιώνα
- Η δήλωση των αρχών για τη διαχείριση, διατήρηση και βιώσιμη ανάπτυξη των δασών.
- Δημιουργείται επίσης και μια νέα Επιτροπή Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (CSD- Commission on Sustainable Development), στην οποία τα κράτη μέλη αναφέρονται ετήσια ως προς την πρόοδο που σημειώνουν όσο αναφορά στην επίτευξη των στόχων της Agenda 21
4. Η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για την Αειφόρο Ανάπτυξη στο Γιοχάνεσμπουργκ (2002, Ρίο)
- οδήγησε στην υιοθέτηση του Προγράμματος Δράσης του Γιοχάνεσμπουργκ (Johannesburg Plan of Implementation) και του 15ετούς Προγράμματος Εργασιών της Επιτροπής Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (2003–2017)
- επιτεύχθηκε συμφωνία για την αποκατάσταση των εξαντλημένων αποθεμάτων αλιείας για το 2015
5. Κοπεγχάγη (2009) — Ονομάστηκε Συμφωνία της Κοπεγχάγης που αναγνωρίζει ότι απαιτούνται βαθιές περικοπές στις παγκόσμιες εκπομπές ρύπων. Καθορίζει εθελοντικές δεσμεύσεις για περιορισμό των ρύπων χωρίς όμως να ορίζει τα ανώτερα ποσοστά και τις χρονικές δεσμεύσεις
6. Κανκούν (Μεξικό, 2010) όπου «συμφωνήθηκαν» τα ακόλουθα:
- ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας πρέπει να διατηρηθεί κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου
- συμφωνήθηκε η δημιουργία ενός ετήσιου <πράσινου ταμείου> οικονομικής ενίσχυσης του αναπτυσσόμενου κόσμου για τα επόμενα τρία έτη προκειμένου τα φτωχά κράτη να προσαρμοστούν στην πράσινη τεχνολογία
- να διατηρηθεί σε ισχύ το Πρωτόκολλο του Κιότο το οποίο επιβάλλει στα πλούσια κράτη δεσμευτικούς περιορισμούς για τις εκπομπές ρύπων
7. Ντέρμπαν (2011, Νότιος Αφρική) Η λεγόμενη Πλατφόρμα του Ντέρμπαν αποτελεί τον οδικό χάρτη για μια παγκόσμια πολιτική για το κλίμα με στόχο τη μείωση των εκπομπών των ρύπων του θερμοκηπίου καθώς και τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς, σε σχέση με το 1990
8. Συνδιάσκεψη του Ρίο (20–22 Ιουνίου 2012): Υιοθέτησε κείμενο με τίτλο «Το μέλλον που θέλουμε» (The future we want). 192 Κράτη ανανέωσαν τις πολιτικές τους δεσμεύσεις ως προς την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Η θεματολογία της κάλυψε κυρίως τους τομείς της «Πράσινης Οικονομίας, στο πλαίσιο της Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Εξάλειψης της Φτώχειας (Green Economy in the context of Sustainable Development and Poverty Eradication)» καθώς και το «Θεσμικό Πλαίσιο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (Institutional Framework for Sustainable Development)». Τα Κράτη συμφώνησαν να βρουν εναλλακτικές μεθόδους υπολογισμού του ΑΕΠ λαμβάνοντας υπόψη περιβαλλοντικές και κοινωνικές παραμέτρους. Τονίστηκε επίσης, η αναγκαιότητα αποκατάστασης της βιωσιμότητας των ωκεανών, αλλά και επιβεβαιώθηκαν οι δεσμεύσεις για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων
9. Ντόχα (Δεκ-2012, Κατάρ): Ζητούμενο της διοργάνωσης ήταν να δοθεί μια παράταση στο Πρωτόκολλο του Κιότο μέχρι το 2020, οπότε αναμένεται να υπογραφεί μια νέα δεσμευτική συμφωνία για την Κλιματική Αλλαγή. Στη διάσκεψη συμμετείχαν 38 ανεπτυγμένες χώρες, ανάμεσά τους και η ΕΕ με τα 28 μέλη της, οι οποίες δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά 18% χαμηλότερο από εκείνο του 1990
10. Βαρσοβία (Νοε-2013) 195 κράτη συναντήθηκαν με στόχο την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έως το 2015. Καθώς είχε ήδη δοθεί παράταση στο Πρωτόκολλο του Κιότο, μέχρι το 2020 (Διάσκεψη της Ντόχα), ζητούμενο της συνδιάσκεψης ήταν να επιτευχθεί μια παγκόσμια συμφωνία για την εφαρμογή της πλατφόρμας του Ντέρμπαν (Διάσκεψη του Ντέρμπαν), που θα αντικαταστήσει το Πρωτόκολλο του Κιότο. Η νέα αυτή διεθνής συμφωνία θα πρέπει να ήταν έτοιμη το 2015, ώστε να αρχίσει η εφαρμογή της από το 2020. Βασικό εμπόδιο στις διαβουλεύσεις των κρατών ήταν να γεφυρωθούν οι διαφωνίες μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων κρατών, ως προς το ποιος θα επωμιστεί το οικονομικό βάρος της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι κύριες διαφωνίες προκύπτουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο που υποχρεώνει μόνο τις ανεπτυγμένες χώρες να αναλάβουν δράση, αποκλείοντας έτσι χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, που θεωρείται ο μεγαλύτερος παγκόσμιος ρυπαντής τα τελευταία χρόνια. Τελικά οι σκληρές διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε 3 «θετικά» βήματα για την κλιματική αλλαγή:
- ότι πλέον τόσο τα ανεπτυγμένα όσο και τα αναπτυσσόμενα κράτη θα συμβάλλουν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σε μία τελική συμφωνία η οποία θα υπογραφεί στο Παρίσι το 2015
- τέθηκε το ζήτημα των αποζημιώσεων των φτωχών χωρών που πλήττονται εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων, λόγω της κλιματικής αλλαγής και συμφωνήθηκε η δημιουργία ενός νέου θεσμού που να φροντίζει για αυτές τις αποζημιώσεις στο μέλλον
- αποφασίστηκε η δημιουργία ενός Ταμείου ενάντια της αποψίλωσης των μεγάλων δασών, με στόχο την καταπολέμηση της παγκόσμιας αποδάσωσης
11. Διάσκεψη στο Παρίσι (30 Νοε/12 Δεκ 2015): Κατά τους περιβαλλοντολόγους «ύστερα από πολλά χρόνια διεθνών διαπραγματεύσεων, επιτεύχθηκε στο Παρίσι μια παγκόσμια νομικά δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία, για την κλιματική αλλαγή με συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε επίπεδα αρκετά μικρότερα από 2 °C.
Όσον αφορά την ΕΕ, ο δεσμευτικός της στόχος είναι η εγχώρια μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40% σε σύγκριση με το 1990, έως το 2030. Τα κύρια στοιχεία της νέας συμφωνίας του Παρισιού είναι τα εξής:
- μακροπρόθεσμος στόχος: οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να διατηρηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από 2 °C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχιστούν οι προσπάθειες για περιορισμό της σε 1,5 °C.
- συνεισφορές: πριν και κατά τη διάσκεψη του Παρισιού οι χώρες υπέβαλαν ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια δράσης για το κλίμα με στόχο τη μείωση των εκπομπών τους.
- φιλοδοξία: οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να κοινοποιούν κάθε 5 χρόνια τις συνεισφορές τους για τον καθορισμό πιο φιλόδοξων στόχων
- διαφάνεια: δέχθηκαν επίσης να αναφέρουν μεταξύ τους και στο κοινό τις επιδόσεις τους σχετικά με την υλοποίηση των στόχων τους για την εξασφάλιση διαφάνειας και εποπτείας
- αλληλεγγύη: η ΕΕ και οι άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα εξακολουθήσουν να παρέχουν χρηματοδότηση για το κλίμα ώστε να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να μειώσουν τις εκπομπές και να θωρακιστούν έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής
Η Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή θα αντικαταστήσει ‑υποτίθεται το (μη εφαρμοσθέν) Πρωτόκολλο του Κιότο που υπογράφτηκε το 1997. Ύστερα από τις τρεις πιο ρυπογόνες χώρες του πλανήτη (Αμερική, Κίνα και Ινδία), το Ευρωκοινοβούλιο επικύρωσε τη συμφωνία στις 4 Οκτωβρίου 2016, ενώ η Ελλάδα είναι η 63η χώρα που επικύρωσε τη συμφωνία τον Οκτ-2016.
12. Η 22η Παγκόσμια Διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή (United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), 2016) πραγματοποιήθηκε 7–18 Νοεμβρίου 2016, στο Μαρακές του Μαρόκου.
P8_TA (2016) 0383 Διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, 2016, Μαρακές, Μαρόκο (COP22)
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ COP21
✅ Η κρισιμότητα του αποτελέσματος της 21ης Διάσκεψης (COP-21) προερχόταν από το γεγονός ότι το Πρωτόκολλο του Κιότο περατώθηκε το 2012, ενώ στη συνέχεια με την διαδικασία της «Τροποποίησης της Ντόχα» (Doha Amendment) επεκτάθηκε μέχρι το 2020, συνεπώς «τα Μέρη», έπρεπε πλέον να συμφωνήσουν ώστε να υιοθετηθεί μια νέα παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα για να τεθεί σε ισχύ μετά το 2020. Όσο για την Ελλάδα είχε θέσει κι αυτή ‑εκ των υστέρων (τέλος 2016), τα «οράματα» της για τη νέα συμφωνία, ευχόμενη (τσάμπα μάγκας ο Τσίπρας ‑στα ντουζένια του τότε, μαζί με τους υπόλοιπους «όλοι μαζί μπορούμε») να περιοριστεί η αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας της επιφάνειας κάτω από τους 2°C ‑σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή- προκειμένου να αποφευχθούν οι πλέον επικίνδυνες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής…
✅ Επίσης, όσον αφορά τις εθνικές συνεισφορές μειώσεων εκπομπών (INDCs – Intended Nationally Determined Contributions), υπενθυμίζεται ότι ‑πριν την COP-21 (τον Οκτώβριο του 2014), οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν, μεταξύ άλλων, σε ένα συγκεκριμένο εγχώριο στόχο μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 κατά τουλάχιστον 40% σε σχέση με τις εκπομπές του 1990. Ο στόχος αυτός «αποτελεί και τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά τις σχετικές εθνικές συνεισφορές δεσμεύσεων μείωσης εκπομπών για τη νέα συμφωνία».
✅ Το κείμενο που συμφωνήθηκε αποτελείτο από το εδάφιο της Απόφασης (Decision) της COP21 με 140 παραγράφους και ένα παράρτημα (Annex) που περιέχει την «Συμφωνία των Παρισίων» (Paris Agreement), με 29 άρθρα που θα τεθεί σε ισχύ μετά το 2020.
Σχετικά με το (νομικά) δεσμευτικό χαρακτήρα, απλά υποδεικνύεται από τη χρήση της λέξης «shall»… από κει και πέρα υπάρχει η πράξη ‑βρισκόμαστε ήδη στο 2019 και μείναμε στα «shall».…
✅ Η Συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 4‑Οκτ-2016, στη λογική ότι «επετεύχθησαν τα κριτήρια που είχαν τεθεί» και που ήταν ότι, τουλάχιστον 55 χώρες, που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 55% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έχουν καταθέσει στον ΟΗΕ τα έγγραφα επικύρωσης (ratification) της.
✅ Η Ελλάδα κύρωσε την Συμφωνία των Παρισίων στη Βουλή με τον Νόμο 4426/2016 (ΦΕΚ 187 Α) και στις 14-Οκτ-2016, κατέθεσε τα έγγραφα κύρωσης της Συμφωνίας στον ΟΗΕ. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 21, παρ.3 της Συμφωνίας, ημερομηνία θέσης σε ισχύ ‑ως προς τη χώρα μας- είναι η 13 Νοεμβρίου 2016.
Φαινόμενο του θερμοκηπίου
✅ Με πολύ απλά λόγια το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» είναι η διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη (παρατηρείται σε όλους τους πλανήτες που διαθέτουν ατμόσφαιρα) συγκρατεί θερμότητα και συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειάς του. Τα τελευταία χρόνια, συνδέεται (δικαίως-αδίκως) με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της επιφάνειας της Γης (παγκόσμια θέρμανση), ενώ θεωρείται πως το φαινόμενο έχει ενισχυθεί από ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Ο πλανήτης με το πιο εντυπωσιακό φαινόμενο θερμοκηπίου είναι η Αφροδίτη
✅ Οι άνθρωποι επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο το κλίμα και τη θερμοκρασία της γης μέσω της χρήσης ορυκτών καυσίμων, της αποψίλωσης των ομβρόφιλων δασών και της κτηνοτροφίας. Οι δραστηριότητες αυτές προσθέτουν ποσότητες «αερίων του θερμοκηπίου» στα αέρια που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας αύξηση του «φαινομένου του θερμοκηπίου» δηλ. ορισμένα αέρια της ατμόσφαιρας λειτουργούν όπως το γυαλί των θερμοκηπίων, παγιδεύοντας τη θερμότητα του ήλιου και εμποδίζοντας τη διάχυσή της στο διάστημα.
✅ Πολλά από αυτά τα αέρια υπάρχουν στη φύση, η ανθρώπινη δραστηριότητα όμως έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των συγκεντρώσεων ορισμένων από αυτά στην ατμόσφαιρα, ιδίως, διοξείδιο του άνθρακα (CO2), μεθάνιο, υποξείδιο του αζώτου, φθοριούχα αέρια ενώ δεν είναι ακόμη γνωστή ‑στατιστικά, η επιβάρυνση από τα «καθαρά» (καταλυτικά) αυτοκίνητα
✅ Το CO2 είναι το αέριο του θερμοκηπίου που παράγεται συχνότερα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και ευθύνεται για το 63% της υπερθέρμανσης του πλανήτη που οφείλεται σ’ αυτές τις δραστηριότητες. Η συγκέντρωσή του στην ατμόσφαιρα είναι σήμερα κατά 40% υψηλότερη από ό, τι κατά την έναρξη της εκβιομηχάνισης.
Μηχανισμός
✅ Η Γη δέχεται ηλιακή ακτινοβολία, που συνολικά αντιστοιχεί σε ροή περίπου 2kW/m2, στο όριο της ατμόσφαιρας, με ένα ~30% της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας να ανακλάται ενώ το υπόλοιπο ~70% απορροφάται (~32% από την ατμόσφαιρα ‑συμπεριλαμβανομένου και του στρατοσφαιρικού στρώματος του όζοντος, ~3% από τα νέφη και κατά το μεγαλύτερο ποσοστό ~51% από την επιφάνεια και τους ωκεανούς)
✅ Λόγω της θερμοκρασίας της, η Γη εκπέμπει επίσης θερμική ακτινοβολία (κατά τρόπο ανάλογο με τον Ήλιο), μέρος της οποίας απορροφάται από την επιφάνεια της και έτσι η γήινη ατμόσφαιρα συμπεριφέρεται, ως μία δεύτερη — μαζί με τον Ήλιο — πηγή θερμότητας.
✅ Να πούμε πως αν δεν υπήρχε το φαινόμενο η γη δεν θα ήταν κατοικήσιμη (ανάλογα με την εποχή θα είχε θερμοκρασίες ‑18 ως ‑40 °C, ενώ στην πράξη είναι κατά ΜΟ +14 °C.
✅ Τα αέρια του θερμοκηπίου και το συνοδό φαινόμενο, συμβάλλουν ως ενδογενείς παράγοντες στην κλιματική αλλαγή.
Επίδραση ανθρωπογενούς δραστηριότητας
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι φυσικό, ωστόσο ενισχύεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στην αύξηση της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου καθώς και στην έκλυση άλλων ιχνοστοιχείων, όπως οι χλωροφθοράνθρακες (CFC’s). Τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται μία αύξηση στη συγκέντρωση αρκετών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ειδικότερα στην περίπτωση του διοξειδίου του άνθρακα, η αύξηση αυτή ήταν 31% την περίοδο 1750–1998. Τα 3/4 της ανθρωπογενούς παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα, οφείλεται σε χρήση ορυκτών καυσίμων, ενώ το υπόλοιπο μέρος προέρχεται από αλλαγές που συντελούνται στο έδαφος, κυρίως μέσω της αποδάσωσης. Εκτός από τον άνθρωπο, παράγεται μεθάνιο και από ζώα (π.χ. αγελάδες) με τις ερυγές τους.
Το Πρωτόκολλο του Κιότο
Το Πρωτόκολο του Κιότο τέθηκε σε ισχύ τον Φεβρουάριο του 2005: πρόκειται για μία φιλόδοξη όσο και περίπλοκη συμφωνία 141 χωρών, με «δεσμευτικό» (αν και δεν υλοποιήθηκε ‑βλ και παραπάνω) χαρακτήρα, για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου και των κλιματικών αλλαγών. Το βάρος πέφτει κυρίως στις βιομηχανικές χώρες, οι οποίες θα πρέπει να μειώσουν υποχρεωτικά τους 6 βασικούς ρύπους (διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, πρωτοξείδιο του αζώτου, υδροφθοράνθρακες, υπερφθοριωμένοι υδρογονάνθρακες και εξαφθοριούχο θείο), που συνθέτουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και κυρίως το διοξείδιο του άνθρακα κατά 5,2% ως το 2012, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 (βλ. Απόφαση 2002/358/ΕΚ 25-Απρ-2002 έγκρισης, Ευρωπαϊκής Κοινότητας, Πρωτοκόλλου του Κιότο)
Όσες χώρες δεν μπορέσουν (ή δε θέλουν ‑αυτό εξυπακούεται) να πραγματοποιήσουν τους στόχους του Πρωτοκόλλου, έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σ’ ένα ιδιότυπο «χρηματιστήριο ρύπων». Αντί να μειώσουν τις δικές τους εκπομπές, μπορεί να χρηματοδοτήσουν προγράμματα για τη μείωση των εκπομπών αλλού ή να «πουλήσουν» το δικαίωμα ρύπανσης σε άλλη χώρα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες λάμπουν δια της απουσίας τους: ο μεγαλύτερος ρυπαντής του κόσμου αποχώρησε το 2001, όταν ο πρόεδρος Μπους αμφισβήτησε την επιστημονική βασιμότητα του Φαινομένου του Θερμοκηπίου, θεωρώντας τη συνθήκη, πολύ ακριβή για την αμερικανική οικονομία. Από μόνη της αυτή η αποχώρηση σήμανε το τέλος του «πρωτόκολλου».
Για την Ελλάδα, αντίθετα με άλλες βιομηχανικές χώρες, η συμφωνία μεταφραζόταν σε αύξηση των ρύπων κατά 25%, ως το 2010 ‑όμως το πλαφόν αυτό ξεπεράστηκε από το 2002 και 2010 ήταν υπερδιπλάσιο
Για να μη χάνουμε το στόχο
Η διαφύλαξη του περιβάλλοντος μέσα από τη σύγκρουση πολιτικών και ταξικών συμφερόντων, της εργατικής τάξης για την οποία η χρήση γης είναι κοινωνικό αγαθό και της αστικής τάξης για την οποία είναι εμπόρευμα.
✅ Οι πολιτικές ΠΑΣΟΚ — ΝΔ την περίοδο του δικοματισμού καθορίζονταν από την αντίληψη ότι η χρήση του δημόσιου χώρου είναι εμπόρευμα, επομένως και η ιδιοκτησία γης υπόκειται στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς, εντείνοντας την εμπορευματοποίηση στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων, εκείνης της εποχής και της ενίσχυσης της κερδοφορίας του κεφαλαίου, στο πλαίσιο της ΕΕ. Η γενίκευση της ιδιωτικοποίησης στη γη (αγορά γης, συμπράξεις, παραχώρηση για μακροχρόνια χρήση) είτε απευθείας προς το κεφάλαιο είτε με τη διαμεσολάβηση άλλων φορέων (Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, Τοπικής Αυτοδιοίκησης κλπ.), ο περιορισμός της δημόσιας ιδιοκτησίας στη γη και της προστασίας και διαχείρισης των οικοσυστημάτων, ήταν ο βασικός στόχος.
✅ Η ανάγκη κερδοφορίας του κεφαλαίου, η ένταση της εμπορευματοποίησης, η διέξοδος στη συσσώρευση κερδών οδηγεί για 10ετίες τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ σε έναν διαρκή «ανταγωνισμό» για την εξυπηρέτηση αυτών των συμφερόντων. Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ το άρθρο 24 του Συντάγματος του 1975 προέβλεπε ότι την ευθύνη της προστασίας των δασών και δασικών εκτάσεων, ανεξάρτητα ιδιοκτησιακής κατάστασης, είχε το κράτος, η πολιτική των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ επιχειρούσε να παρακάμψει τους «περιορισμούς» του άρθρου 24, με τρεις νόμους: |> α) Το Ν. 998/79 (κυβέρνηση ΝΔ), μέσω του οποίου επιχειρήθηκε να χαρακτηριστούν ως «χορτολιβαδικά» 25 εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων και έτσι να αποδεσμευτούν από τη «δασική προστασία» (νόμος που χαρακτηρίστηκε ως αντισυνταγματικός) |> β) Το Ν. 1734/87 «περί βοσκοτόπων» (κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ), με τον οποίο επιχειρήθηκε να αποχαρακτηριστούν 45 εκατομμύρια στρέμματα. |> γ) Το Ν. 3208/03 (κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ) ο οποίος έγινε κατ’ επιταγή της αναθεώρησης του άρθρου 24 του Συντάγματος και με τις διατάξεις του, μέσω της αλλαγής του ορισμού του δάσους και δασικής έκτασης, οδήγησε σε νέους αποχαρακτηρισμούς (30–40 εκατομμυρίων στρεμμάτων).
✅ Με τη συνταγματική αναθεώρηση του ΠΑΣΟΚ δόθηκε το δικαίωμα στο κεφάλαιο να παρεμβαίνει και κατοχυρώθηκε συνταγματικά η ιδιωτικοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος. Κατοχυρώθηκε το λεγόμενο «δικαίωμα στην κατοικία» με το οποίο θα νομιμοποιηθούν όλοι οι οικισμοί και οι εκτός σχεδίου παράνομες οικοδομήσεις, Η αναθεώρηση της ΝΔ διευρύνει τον αποχαρακτηρισμό και την αλλαγή χρήσης τους για λόγους χωροταξικού και οικιστικού σχεδιασμού.
✅ Η περιβαλλοντική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε επίπεδο ΕΕ και πλανήτη για μια 10ετία καθορίζεται από το 6ο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Δράσης (ΠΠΔ) ‑καθορίζει κατάλογο περιβαλλοντικών προτεραιοτήτων μέχρι το 2010 (που επεκτάθηκε σε μας μέχρι τα ΕΣΠΑ 2015), εντάσσοντας και το περιβάλλον στις γενικότερες επιδιώξεις της, με την «ενίσχυση της ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών στόχων στις εξωτερικές πολιτικές της ΕΕ», και την «ανάληψη ενός δραστήριου ρόλου της ΕΕ στη διεθνή διαμόρφωση περιβαλλοντικής πολιτικής». Μεγαλύτερο βάρος δίνεται στον ανταγωνισμό κυρίως με τις ΗΠΑ και τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα στον τομέα του περιβάλλοντος, ώστε «να καταστεί η ΕΕ η πλέον ανταγωνιστική οικονομία παγκοσμίως».
✅ Η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ είναι αποτέλεσμα και της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών, των δρόμων μεταφοράς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Η ΕΕ και η Ιαπωνία έχουν μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση από τις ΗΠΑ από το πετρέλαιο. Γι’ αυτό και η διαφορετική στάση από τις ΗΠΑ, που δεν ήθελαν καμία δέσμευση από τις αποφάσεις του Κιότο.
✅ Η αλλαγή του κλίματος, χρησιμοποιείται ως επιχείρημα, για να υλοποιηθούν οι «διαρθρωτικές αλλαγές», ιδίως στις μεταφορές, την ενέργεια, τη βιομηχανία, τη γεωργία, μέσω της αποτελεσματικότερης για το κεφάλαιο διαχείρισής τους από αυτό και την παραπέρα ιδιωτικοποίηση τομέων τους, όπως π.χ. στην αιολική και ηλιακή ενέργεια. Προβλέπεται η θέσπιση κοινοτικού συστήματος εμπορίας των εκπομπών ρύπων, δηλαδή η αγοραπωλησία της ρύπανσης που δεν τη μειώνει τελικά. Επίσης η «ευαισθητοποίηση των πολιτών» που περιορίζεται σε μηχανισμούς που προωθούν και υλοποιούν τις κατευθύνσεις αυτές, όπως πολλές «μη κυβερνητικές» και άλλες οργανώσεις. Ομολογούν απερίφραστα ότι θα χρησιμοποιήσουν την όποια αλλαγή του κλίματος για την αύξηση των καπιταλιστικών κερδών, αφού δηλώνουν ότι «η αλλαγή κλίματος είναι ένας νέος ισχυρός μοχλός τεχνολογικής καινοτομίας και υψηλότερης οικονομικής αποδοτικότητας». Ο συνδυασμός των πολιτικών, (περιβάλλον και οικονομία — ενέργεια — γεωργία — οικοσυστήματα — δάση — κλπ.), είναι η χρησιμοποίηση του περιβάλλοντος στη στρατηγική της αστικής τάξης, των πολυεθνικών για τα κέρδη, τόσο εντός της ΕΕ όσο και στον ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα
✅ Περιβάλλον και υγεία: Ενώ αναγνωρίζονται οι επιπτώσεις της περιβαλλοντικής ρύπανσης στην υγεία και την ποιότητα ζωής, οι κατευθύνσεις που δίνονται, βρίσκονται σε αντίθετη κατεύθυνση με τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων, αφού δεν οργανώνεται η πρόληψη και η Α’βαθμια φροντίδα υγείας, το πράσινο, οι ελεύθεροι χώροι, ο τρόπος οργάνωσης και δομής των πόλεων, το συγκοινωνιακό κλπ. αντιμετωπίζονται στα πλαίσια των κερδών του κεφαλαίου και ιδιωτικοποιείται η υγεία και η ασφάλιση Αειφόρος χρήση των φυσικών πόρων και των αποβλήτων.
✅ Προβάλλεται η ανάγκη αποσύνδεσης της παραγωγής αποβλήτων από την οικονομική ανάπτυξη, δηλ. τα απόβλητα που παράγει το κεφάλαιο δεν μπορεί να εμποδίζουν την οικονομική ανάπτυξη της επιχείρησης (τα κέρδη). Στο όνομα των «αναγκαίων δράσεων», αναθέτουν τη διαχείριση και την αξιοποίηση των αποβλήτων σε αυτούς που τα παράγουν μεταφέροντας το κόστος της στους καταναλωτές.
✅ Σε προηγούμενο σημείωμα έχουμε σταθεί αναλυτικά στο ρόλο της «2ης φοράς αριστερά», των ΣυριζΑνελ, που παρέλαβε (αλλά και παρέδωσε) επάξια τη σκυτάλη.
Τα (3) προηγούμενα για το περιβάλλον εδώ |> [ 1 ] <| — |> [ 2 ] <| & |> [ 3 ] <|
Επιμέλεια Ομάδα ¡H.lV.S!
Επικοινωνία — [ FaceBook |>1<|-|>2<| ] — Blog
- Σκοπός μας είναι η προώθηση της διαλεκτικής – υλιστικής σκέψης στη βάση του Μαρξισμού – Λενινισμού του Επιστημονικού Σοσιαλισμού και του Προλεταριακού Διεθνισμού, ανταλλάσσοντας γνώσεις, υλικό, σκέψεις κι απόψεις πάνω στην κοσμοθεωρία μας, τη στρατηγική και την ιστορική αλήθεια, που όπως είπε ο Λένιν κι επανέλαβε ο Γκράμσι, είναι επαναστατική – αντικειμενική
- Θεωρούμε τον Σοσιαλισμό–Κομμουνισμό αναγκαίο και επίκαιρο όσο ποτέ, βάζοντας στο μικροσκόπιο και τη συσσωρευμένη πείρα στις χώρες που οικοδομήθηκε ο Σοσιαλισμός, όπου έγινε και η πρώτη έφοδος στον ουρανό
- |> Επικοινωνία – [ FaceBook |>1<|-|>2<| ] – Blog