Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Domedagsvalvet. «Ο ΘΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ» ΣΤΗΝ ΑΡΚΤΙΚΗ

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Καλώς ήρθα­τε στην τρά­πε­ζα γονι­δί­ων στο Σβάλ­μπαρντ που είναι ο εφε­δρι­κός σκλη­ρός δίσκος της ανθρωπότητας.

Η παγκό­σμια τρά­πε­ζα σπό­ρων Σβάλ­μπαρντ, ή Domedagsvalvet, ο θόλος της Απο­κά­λυ­ψης όπως ονο­μά­στη­κε από τα ΜΜΕ προς δυσφο­ρία των επι­στη­μό­νων, βρί­σκε­ται στο Spitsbergen, το μεγα­λύ­τε­ρο από τα νησιά που απαρ­τί­ζουν το Αρχι­πέ­λα­γος Σβάλ­μπαρντ. Ο βόρειος πόλος απέ­χει μόνον 130 χιλιόμετρα.Το νορ­βη­γι­κό Αρχι­πέ­λα­γος Σβάλ­μπαρντ είναι ο βορειό­τε­ρος οικι­σμός στον κόσμο, έχει για κατοί­κους περισ­σό­τε­ρες πολι­κές αρκού­δες από ανθρώ­πους και συνή­θως επι­κρα­τεί εκεί μια από­λυ­τη ησυ­χία στο ανέγ­γι­χτο ορει­νό τοπίο. Ο θόλος είναι θαμ­μέ­νος μέσα στο παγω­μέ­νο έδα­φος και είναι το σχέ­διο της επι­στή­μης να αντα­πο­κρι­θεί στην πρό­κλη­ση της υπερ­θέρ­μαν­σης του πλα­νή­τη. Ο θόλος Domedagsvalvet είναι σχε­δια­σμέ­νος να αντέ­χει τα πάντα, από φυσι­κές κατα­στρο­φές μέχρι πυρη­νι­κό πόλεμο.

Το 2050 ο παγκό­σμιος πλη­θυ­σμός υπο­λο­γί­ζε­ται να ανέλ­θει σε περί­που 10 δισε­κα­τομ­μύ­ρια ανθρώ­πων. Την ίδια στιγ­μή η κλι­μα­τι­κή αλλα­γή δημιουρ­γεί  επι­σι­τι­στι­κή ανα­σφά­λεια. H ”Κιβω­τός του Νώε” για τα φυτά στο Αρχι­πέ­λα­γος Σβάλ­μπαρντ είναι εξα­σφα­λι­σμέ­νη. Έτσι πίστευαν ντυ­μέ­νοι με ται­ρια­στά κόκ­κι­να ισο­θερ­μι­κά μπου­φάν στις 26 Φεβρουα­ρί­ου του 2008  ο τότε πρω­θυ­πουρ­γό της Νορ­βη­γί­ας Jens Stoltenberg και μετά γραμ­μα­τέ­ας του ΝΑΤΟ και ο Πρό­ε­δρος της Ευρω­παϊ­κής Επι­τρο­πής José Manuel Barroso όταν έβα­λαν τους πρώ­τους από τους περί­που 900.000 σπό­ρους τρο­φί­μων στην μεγα­λύ­τε­ρη γενε­τι­κή τρά­πε­ζα σπό­ρων. Τους συνό­δευαν εκα­το­ντά­δες δημο­σιο­γρά­φοι και τηλε­ο­πτι­κά μέσα που  χάλα­σαν την από­λυ­τη ησυ­χία των αρκού­δων γιά μία μέρα. Έτσι όμως θα εξα­κο­λου­θή­σουν να υπάρ­χουν μετα­ξύ άλλων ρύζι από τις Φιλιπ­πί­νες και σπό­ροι από την Νιγη­ρία. Χρη­σι­μεύ­ει σαν ένα αντί­γρα­φο ασφα­λεί­ας, όπου οι περί­που 1.700 τρά­πε­ζες γονι­δί­ων στον κόσμο θα  μπο­ρούν να κατα­θέ­τουν σπό­ρους αντί­γρα­φα. Ο στό­χος είναι να προ­στα­τεύ­σει τη βιο­ποι­κι­λό­τη­τα της γης και να εξα­σφα­λί­σει την μελ­λο­ντι­κή παρα­γω­γή. Έχει χωρη­τι­κό­τη­τα για απο­θή­κευ­ση 4,5 εκα­τομ­μυ­ρί­ων σπόρων.

Τέσσερις πόρτες χάλυβα προστατεύουν τους σπόρους. Κανένα μεμονωμένο άτομο δεν έχει το κλειδί για όλες τις πόρτες. Φωτογραφία: Matthias Χάιντε

Τέσ­σε­ρις πόρ­τες χάλυ­βα προ­στα­τεύ­ουν τους σπό­ρους. Κανέ­να μεμο­νω­μέ­νο άτο­μο δεν έχει το κλει­δί για όλες τις πόρ­τες. Φωτο­γρα­φία: Matthias Χάιντε

Η πλειο­ψη­φία των χωρών του κόσμου έχει κατα­θέ­σει σπό­ρους, αλλά η συλ­λο­γή γενε­τι­κού υλι­κού ανα­μέ­νε­ται να διαρ­κέ­σει για αρκε­τές δεκα­ε­τί­ες. Όμως το σύστη­μα απο­δεί­χθη­κε ευά­λω­το. Οι τρά­πε­ζες στη Ρουά­ντα και το Μπου­ρού­ντι κατα­στρά­φη­καν κατά τη διάρ­κεια του 1990 στον αιμα­τη­ρό εμφύ­λιο πόλε­μο. Την επό­με­νη δεκα­ε­τία ήταν η σει­ρά για τις τρά­πε­ζες γονι­δί­ων στο Αφγα­νι­στάν και στο Ιράκ. Σε χώρες όπως η Φιλιπ­πί­νες και την Ταϊ­λάν­δη, φυσι­κές κατα­στρο­φές κατέ­στρε­ψαν τους σπό­ρους. Πρό­σφα­τα ανα­γκά­στη­κε η διε­θνώς ανα­γνω­ρι­σμέ­νη τρά­πε­ζα γονι­δί­ων του Χαλε­πί­ου να εγκα­τα­λη­φθεί από τους επι­στή­μο­νες που δου­λεύ­αν εκεί. «Είναι μια θλι­βε­ρή ιστο­ρία, αλλά και μια επι­βε­βαί­ω­ση ότι ο θόλος δικαιο­λο­γεί την ύπαρ­ξη του. Η Τρά­πε­ζα γονι­δί­ων στο Χαλέ­πι ήταν για και­ρό ένας σημα­ντι­κός δια­νο­μέ­ας των σπό­ρων που είναι προ­σαρ­μο­σμέ­νοι στο ξηρό κλί­μα της περιο­χής, αλλά ο πόλε­μος διέ­κο­ψε την λει­τουρ­γία. Οι ερευ­νη­τές του Χαλε­πί­ου έχουν ανοί­ξει υπο­κα­τά­στη­μα λει­τουρ­γί­ας στο Μαρό­κο και στο Λίβα­νο και έτσι τους  στεί­λα­με 40. 000 σπό­ρους, ώστε να μπο­ρούν να συνε­χί­σουν να λει­τουρ­γούν άμε­σα. Αυτό είναι ένα εύγλωτ­το παρά­δειγ­μα για­τί χρεια­ζό­μα­στε την Τρά­πε­ζα» λέει ο Roland von Bothmer υπευ­θυ­νος της Τραπεζας.

Η Τρα­πε­ζα διευ­θύ­νε­ται σύμ­φω­να με μια τρι­με­ρή συμ­φω­νία από την Νορ­βη­γι­κή κυβέρ­νη­ση την  τρά­πε­ζα γονι­δί­ων NordGen, MKO, που χρη­μα­το­δο­τεί­ται από το Σκαν­δι­να­βι­κό Συμ­βού­λιο των Υπουρ­γών και την παγκό­σμια τρά­πε­ζα Crop Diversity Trust κιαυ­τή MKO. Διά­φο­ρες υπη­ρε­σί­ες του ΟΗΕ, τα κρά­τη μέλη, ιδιώ­τες, φιλαν­θρω­πι­κά ιδρύ­μα­τα και εται­ρί­ες συν­δρά­μουν οικο­νο­μι­κά. Σε ποια­νού πραγ­μα­τι­κά τα χέρια είναι η Τρά­πε­ζα δεν μπο­ρεί κανείς να το γνω­ρί­ζει στον ανε­λέ­η­το πόλε­μο συμ­φε­ρό­ντων στην παρα­γω­γή και το εμπό­ριο τρο­φί­μων. Οι επι­στή­μο­νες επι­μέ­νουν πως δια­σώ­ζουν τις τοπι­κές παρα­γω­γές μακριά από την μετάλ­λα­ξη και τους υπερψεκασμούς.

Αλλά στα τέλη του 2016 ήπιες και­ρι­κές συν­θή­κες μετέ­φε­ραν λειω­μέ­νο νερό 15 μέτρα μέσα στο έκτα­σης 100 μέτρων τού­νελ .Δεν έφτα­σε μέχρι την τρά­πε­ζα αλλά ανη­σύ­χη­σε τους δια­χει­ρι­στές. «Το περι­στα­τι­κό ήταν ένα σήμα συνα­γερ­μού.  Ο Θόλος πρέ­πει να βελ­τιω­θεί. Είναι σημα­ντι­κό να κρα­τη­θεί σε κρύ­ες συν­θή­κες, ακό­μη και όταν οι θερ­μο­κρα­σί­ες έξω από το θόλο αυξά­νο­νται λόγω της κλι­μα­τι­κής αλλα­γής,» δηλώ­νει ο Υπουρ­γός Γεωρ­γί­ας της Νορ­βη­γί­ας Jon Dale.  Η νορ­βη­γι­κή κυβέρ­νη­ση υπο­σχέ­θη­κε 100 εκα­τομ­μύ­ρια νορ­βη­γι­κές κορώ­νες, 10 εκ. ευρώ για την προ­στα­σία της γιγά­ντιας Τρά­πε­ζας σπό­ρων από τις επι­πτώ­σεις της παγκό­σμιας υπερθέρμανσης.

Η είσοδος του τούνελ με τα ίχνη του λειωμένου νερού δεξιά. Φωτογραφία: Matthias Χάιντε

Η είσο­δος του τού­νελ με τα ίχνη του λειω­μέ­νου νερού δεξιά. Φωτο­γρα­φία: Matthias Χάιντε

Κάτι όμως δεν πάει καλά αν κρί­νου­με απο την παρα­κά­τω απά­ντη­ση της υπουρ­γού εξω­τε­ρι­κών της Σου­η­δί­ας Margot Walström σε γρα­πτή ερώ­τη­ση που της έγι­νε στην Βουλή.

«Η κυβέρ­νη­ση γνω­ρί­ζει πολύ καλά τις προ­κλή­σεις που αντι­με­τω­πί­ζουν οι δια­χει­ρι­στές Nordgen με συνέ­πεια να έχει παρα­με­λη­θεί η συντή­ρη­ση, να παρα­μέ­νει ανε­κτέ­λε­στο το υπό­λοι­πο συλ­λο­γής των σπό­ρων και η έλλει­ψη οικονομικώνπρουποθέσεων».

Τα παρα­πά­νω δεν έχουν να κάνουν με την υπερ­θέρ­μαν­ση σαν γεγο­νός μόνο αλλά με τις συνέ­πειες αυτών που τις προ­κα­λούν μέσα από το ανε­λέ­η­το κυνή­γι του κέρδους.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης. Από το 2011 διαμένει στην Σουηδία στην πόλη Σβεγκ του δήμου Χεργιεντάλεν και εργάζεται ως διευθυντής τεχνικών και κοινωνικής υποδομής.
Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο