ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ (2): Κώστας Κορδάτος, νέος ηθοποιός που δεν ήξερε τι θα πει συμβιβασμός

Επι­μέ­λεια: Οικο­δό­μος //

Το σημε­ρι­νό αφιέ­ρω­μα της σει­ράς «ΕΠΟ­Νί­τες ΗΡΩΕΣ» ανή­κει στον επο­νί­τη ταλα­ντού­χο ηθο­ποιό Κώστα Κορ­δά­το, που δολο­φο­νή­θη­κε  το λυκαυ­γές της μετα­βαρ­κι­ζια­νής επο­χής στην Αθή­να. Πολ­λοί καλ­λι­τέ­χνες του θεά­τρου συμ­με­τεί­χαν στην εαμι­κή Αντί­στα­ση και πρό­σφε­ραν όταν χρειά­στη­κε και τη ζωή τους για τη λευ­τε­ριά και τα δίκια του δοκι­μα­ζό­με­νου λαού. Ένας από αυτούς ήταν και ο νεα­ρός Κώστας Κορ­δά­τος, γιος του ιστο­ρι­κού Γιάν­νη Κορδάτου.

Το κεί­με­νο που ακο­λου­θεί πρω­το­δη­μο­σιεύ­τη­κε στο περιο­δι­κό «Νέα Γενιά», όργα­νο του Κεντρι­κού Συμ­βου­λί­ου της ΕΠΟΝ, αρ. φύλ­λου 48, στις 20 Απρί­λη 1945. Παρου­σιά­ζου­με επί­σης και δυο ποι­ή­μα­τα για τον δολο­φο­νη­μέ­νο ήρωα. Το πρώ­το, που υπο­γρά­φει η Μυρ­τώ Νέζη, συνό­δευε το κεί­με­νο στο ίδιο δημο­σί­ευ­μα. Το ποί­η­μα Σαν ελε­γείο της Σοφί­ας Μαυ­ροει­δή – Παπα­δά­κη δημο­σιεύ­τη­κε στο ίδιο περιο­δι­κό αλλά στο τεύ­χος 53 (15/7/1945).

ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΚΟΡΔΑΤΟ

Σε φυτέ­ψα­με στη χλια­ρή ανοι­ξιά­τι­κη γη
―πολύ­τι­μο σπόρο―
Σκορ­πί­σα­με πάνω στον τάφο σου
ένα πλή­θος κόκ­κι­να λουλούδια.

Όχι δεν ήταν λουλούδια
Ήταν μια στα­λα­μα­τιά αίμα
Μια ζεστή στα­λα­μα­τιά αίμα

Χρό­νια τώρα οι παπα­ρού­νες βάφο­νται με αίμα

Κι είχα­με φέτος ελπίσει
Ν’ αντι­κρί­σου­με την άνοι­ξη μ’ αλα­φρω­μέ­νη καρδιά.

Και να τώρα
Η αιμα­τε­ρή κηλίδα
μάς έκρυ­ψε πάλι τον ήλιο.

Δε σ’ εθρηνήσαμε.
Αφή­σα­με την κραυ­γή της αγω­νί­ας μας
Κι όταν το λουλούδι
που περι­μέ­νου­με να φυτρώ­σει στον τάφο σου
ανοί­ξει τα λαμπρά πέτα­λά του στον ήλιο

Τότε θάρ­θου­με να σου ψάλουμε
το νικη­τή­ριο Παιάνα.

ΜΥΡΤΩ ΝΕΖΗ

ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΡΔΑΤΟΣ

Ένα παλι­κά­ρι 24 χρο­νών. Ένας νέος ηθο­ποιός με πλού­σιο ταλέ­ντο που του χαμο­γε­λού­σε το αύριο. Μια ψυχή που τη φλό­γι­ζε η αγά­πη για τη λευ­τε­ριά και που δεν ήξε­ρε τι θα πει συμβιβασμός.

Τον είδα­με πολί­τη στην πλα­τεία του Συντάγ­μα­τος με τη ματω­μέ­νη σημαία να προ­χω­ρεί νικη­τής μέσα στη φωτιά.

Τον είδα­με ντυ­μέ­νο μαχη­τή του ΕΛΑΣ στο θρυ­λι­κό λόγο των Σπου­δα­στών «Λόρ­δο Βύρω­να» να πολε­μά­ει μέρα-νύχτα.

Πλη­γω­μέ­νος από όλμο δεν θέλη­σε να φύγει από την πρώ­τη γραμ­μή. Έμει­νε εκεί κοντά στα παι­διά της σπου­δά­ζου­σας και πολεμούσε.

Ο Κώστας Κορ­δά­τος ήταν ένας άφο­βος επο­νί­της. Αυτό το δια­λε­χτό παλι­κά­ρι το βρή­κε η δολο­φο­νι­κή σφαί­ρα στις 23 του Μάρ­τη στο πεδίο του Άρεως.

ΣΑΝ ΕΛΕΓΕΙΟ
ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΚΟΡΔΑΤΟ

Έκστα­ση σού­δι­νε η ζωή και δέος·
Έκστα­ση η γνώ­ση, η τέχνη κι η ομορφιά.
Μα, σαν υπέρ­τα­το όνει­ρο το χρέος,
την παι­δι­κή σου εμέ­θυ­σε καρδιά.

Κι έσμι­ξαν σ’ έναν έρω­τα οι παλ­μοί σου,
τη Λευ­τε­ριά, τ’ ανθρώ­που τη χαρά.
Και στον αγώ­να χόρ­τα­σε η ψυχή σου
κάθε έκστα­ση κι αγά­πη κι ομορφιά.

Γαλου­χη­μέ­νος πλού­σια απ’ την ιδέα,
με μάνα και πατέ­ρα αγωνιστή,
ζού­σες για τα ψηλά, τ’ αγνά, τα ωραία
και πρό­σμε­νες την ώρα σου να ρθεί.

Έτσι στο σάλ­πι­σμά της η ματιά σου
άστρα­ψεν, όλη φως και λεβεντιά·
και σειό­ταν πια τρα­νό, τ’ ανά­στη­μα σου
σα φλά­μπου­ρο στης μάχης τη φωτιά.

Και σε που η τέχνη σ’ είχεν αγαπήσει
και σού­τα­ξε της δάφ­νης τον ανθό,
στε­φά­νι πιο λαμπρό σού­χει χαρίσει
της λευ­τε­ριάς το χέρι τ’ ακριβό.

Όχι, στην αντρειω­μέ­νη θύμη­σή σου
δε μας νοτί­ζει δάκρυ τη ματιά.
Έκστα­ση μόνο ως ήταν η ζωή σου
κι ο θάνα­τός σου μέσα μας ξυπνά.

ΣΟΦΙΑ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ — ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Για τη σει­ρά του ΑΤΕΧΝΩΣ «ΕΠΟ­Νί­τες ΗΡΩΕΣ»

Έχου­με χρέ­ος να μην ξεχνά­με το παρελ­θόν. Να μελε­τά­με τα ιστο­ρι­κά γεγο­νό­τα, τις νίκες και τις ήττες του λαϊ­κού κινή­μα­τος, να διδα­σκό­μα­στε από τη δρά­ση των ηρώ­ων του. Χιλιά­δες λαϊ­κοί αγω­νι­στές έπε­σαν νεκροί την περί­ο­δο της Κατο­χής και τα χρό­νια που ακο­λού­θη­σαν μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση. Χιλιά­δες αγό­ρια και κορί­τσια πέρα­σαν στις γραμ­μές της ΕΠΟΝ και των Αετό­που­λων έχο­ντας μονα­δι­κό κίνη­τρο τη δίψα για λευ­τε­ριά και μια καλύ­τε­ρη ζωή, χωρίς να λογα­ριά­ζουν ότι μπο­ρεί και να χάσουν τη δική τους ζωή, χωρίς να προσ­δο­κούν σε ανταλ­λάγ­μα­τα ή ανα­γνώ­ρι­ση της προ­σφο­ράς τους. Απέ­να­ντι στη θυσία του ανθού της ελλη­νι­κής νεο­λαί­ας εκεί­να τα χρό­νια, το δικό μας χρέ­ος στέ­κει αξόφλητο.

Στο ΑΤΕΧΝΩΣ ξεκι­νή­σα­με μια νέα ενό­τη­τα δημο­σιεύ­σε­ων κάτω από τον τίτλο «ΕΠΟ­Νί­τες ΗΡΩΕΣ». Αντλώ­ντας υλι­κό κυρί­ως από το περιο­δι­κό της ΕΠΟΝ «Νέα Γενιά», αλλά και αλλού, φιλο­δο­ξού­με να φέρου­με στο φως, μέσω του δια­δι­κτύ­ου, μικρά αφιε­ρώ­μα­τα-πορ­τραί­τα μεγά­λων ηρώ­ων. Αρω­γούς σε αυτή την προ­σπά­θεια θα έχου­με την έκδο­ση-λεύ­κω­μα της Σύγ­χρο­νης Επο­χής από το αρχείο της «Νέας Γενιάς», το Επι­μορ­φω­τι­κό Κέντρο Βιβλιο­θή­κη – Αρχείο «Χαρί­λα­ος Φλω­ρά­κης», τα Αρχεία Σύγ­χρο­νης Κοι­νω­νι­κής Ιστο­ρί­ας, ανα­μνή­σεις αγω­νι­στών και άλλες πηγές.

Τα ήδη αναρ­τη­μέ­να αφιε­ρώ­μα­τα θα ενη­με­ρώ­νο­νται-εμπλου­τί­ζο­νται με νέα στοι­χεία όταν αυτά ανακαλύπτονται.

Στην ίδια σειρά:

ΕΠΟ­Νί­τες ΗΡΩΕΣ: Νεί­λος Μαστρα­ντώ­νης (Κλέ­αρ­χος), όπως οι ωραί­οι νεκροί της Ιστορίας…