Επιμέλεια: Οικοδόμος //
Το σημερινό αφιέρωμα της σειράς «ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ» ανήκει στον Χαρίλαο Κατσούλη, τον επονίτη από το Ναύπλιο που, μαζί με άλλους πατριώτες, στάθηκε παλικαρίσια μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα των καταχτητών τραγουδώντας μέχρι να ξεψυχήσει. Λεπτομέρεια: τους πατριώτες αγωνιστές της λευτεριάς παρέδωσαν στους Γερμανούς δήμιους οι ντόπιοι υποταχτικοί τους…
Το κείμενο που ακολουθεί πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Γενιά», όργανο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ, αρ. φύλλου 58, στις 15 Οκτώβρη 1945.
ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ
(1918–1943)
Σαν Επονίτης πού ήτανε είχε κάνει τον πόλεμο τραγούδι. Και ξεχώριζε για το καλό του τραγούδι. Στην πόλη μέσα, σε απόμερες γωνιές και στα σκοτεινά υπόγεια, μάθαινε στους συναγωνιστές του τ’ αντάρτικα τραγούδια. Και στο βουνό σαν ανέβαινε για δουλειά συνδέσμου, άφηνε τη φωνή του ξέγνοιαστη και κρουστάλλινη ν’ αγκαλιάσει τις λεύτερες ραχούλες. Εκεί γινότανε άλλος άνθρωπος ― ανάπνεε κι άνοιγε τα στήθια του να ρουφήξουν όλο τον αέρα της λευτεριάς και να τον μεταφέρουν στον κάμπο, στις σκλαβωμένες πολιτείες. Κι οι αντάρτες, κάθε φορά σαν ανηφόριζε στα μονοπάτια, τον γνώριζαν απ’ τα τραγούδια του. Κι έλεγαν «τ’ αηδόνι, ο Χάρης μας έρχεται».
Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1918. Με τη σκλαβιά έδειξε πως κρατάει απ’ τη γενιά των Κολοκοτρωναίων. Τρέχει από χωριό σε χωριό κι από πόλη σε πόλη, πετάει από βουνό σε βουνό, ως τη μέρα που οι προδότες του ’κοψαν το δρόμο. Τον έπιασαν έλληνες χωροφύλακες ― επικεφαλής τους ήταν ο Γκεσταπίτης Γιάννης Καλιάνος. Τον έφεραν στο Στρατοδικείο. Οι Στρατοδίκες μόνιμοι έλληνες αξιωματικοί σαν τον Μπονστακόπουλο και τον Παπαγεωργίου, τον Τρίκα κλπ. Τον καταδίκασαν. Ήτανε βαρύ το έγκλημά του γιατί πολεμούσε για τη λευτεριά της Πατρίδας, γιατί βοηθούσε τους αντάρτες, γιατί δεν έγινε Ταγματασφαλήτης. Οι Γερμανοί έκαναν τα χρέη του δημίου και στις 22 Απρίλη του 1943, μαζί με άλλους Πατριώτες εκτελέσανε και τον Χαρίλαο Κατσούλη.
Τα τραγούδια του δεν ξανακούστηκαν στα σκοτεινά υπόγεια και οι αντάρτες για πολύ καιρό περίμεναν ν’ ακούσουν το αηδόνι τους ― ώσπου μια μέρα έμαθαν το μαντάτο. «Ο Χάρης Τουφεκίστηκε και την ώρα του θανάτου του τραγουδούσε».
Για τη σειρά του ΑΤΕΧΝΩΣ «ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ»
Έχουμε χρέος να μην ξεχνάμε το παρελθόν. Να μελετάμε τα ιστορικά γεγονότα, τις νίκες και τις ήττες του λαϊκού κινήματος, να διδασκόμαστε από τη δράση των ηρώων του. Χιλιάδες λαϊκοί αγωνιστές έπεσαν νεκροί την περίοδο της Κατοχής και τα χρόνια που ακολούθησαν μετά την απελευθέρωση. Χιλιάδες αγόρια και κορίτσια πέρασαν στις γραμμές της ΕΠΟΝ και των Αετόπουλων έχοντας μοναδικό κίνητρο τη δίψα για λευτεριά και μια καλύτερη ζωή, χωρίς να λογαριάζουν ότι μπορεί και να χάσουν τη δική τους ζωή, χωρίς να προσδοκούν σε ανταλλάγματα ή αναγνώριση της προσφοράς τους. Απέναντι στη θυσία του ανθού της ελληνικής νεολαίας εκείνα τα χρόνια, το δικό μας χρέος στέκει αξόφλητο.
Στο ΑΤΕΧΝΩΣ ξεκινήσαμε μια νέα ενότητα δημοσιεύσεων κάτω από τον τίτλο «ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ». Αντλώντας υλικό κυρίως από το περιοδικό της ΕΠΟΝ «Νέα Γενιά», αλλά και αλλού, φιλοδοξούμε να φέρουμε στο φως, μέσω του διαδικτύου, μικρά αφιερώματα-πορτραίτα μεγάλων ηρώων. Αρωγούς σε αυτή την προσπάθεια θα έχουμε την έκδοση-λεύκωμα της Σύγχρονης Εποχής από το αρχείο της «Νέας Γενιάς», το Επιμορφωτικό Κέντρο Βιβλιοθήκη – Αρχείο «Χαρίλαος Φλωράκης», τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, αναμνήσεις αγωνιστών και άλλες πηγές.
Τα ήδη αναρτημένα αφιερώματα θα ενημερώνονται-εμπλουτίζονται με νέα στοιχεία όταν αυτά ανακαλύπτονται.
Στην ίδια σειρά:
ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ: Νείλος Μαστραντώνης (Κλέαρχος), όπως οι ωραίοι νεκροί της Ιστορίας…
ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ (2): Κώστας Κορδάτος, νέος ηθοποιός που δεν ήξερε τι θα πει συμβιβασμός
