FIFA: Η σαπίλα πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου

Κόντρες συμφερόντων και παιχνίδια εξουσίας, μερικά από όσα συνθέτουν την εικόνα στην κεφαλή του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου

«Σήμε­ρα νιώ­θω Κατα­ρια­νός. Νιώ­θω Αρα­βας, νιώ­θω Αφρι­κα­νός. Σήμε­ρα νιώ­θω γκέι, ΑμεΑ, νιώ­θω μετα­νά­στης εργά­της». Με τη βαρύ­γδου­πη αυτή δήλω­ση ο πρό­ε­δρος της FIFA Τζιά­νι Ινφα­ντί­νο, λίγο πριν την έναρ­ξη του Μου­ντιάλ στο Κατάρ, προ­σπα­θού­σε για άλλη μια φορά να καλύ­ψει τα όσα στιγ­μά­τι­σαν και συνε­χί­ζουν να στιγ­μα­τί­ζουν τη διορ­γά­νω­ση στην εν λόγω πετρε­λαιο­μο­ναρ­χία και πρώ­τα απ’ όλα τη βαριά σκιά του αίμα­τος των χιλιά­δων εργα­τών που έχα­σαν την ζωή τους στα έργα υπο­δο­μής, θυμά­των του εργο­δο­τι­κού εγκλή­μα­τος των μεγα­λο­ερ­γο­λά­βων και των πολυ­ε­θνι­κών υπό την ανο­χή των Κατα­ρια­νών διορ­γα­νω­τών και της ίδιας της FIFA. Χώρια τις διε­θνείς αντι­δρά­σεις για την κατα­πά­τη­ση των δημο­κρα­τι­κών δικαιω­μά­των στο Κατάρ και τα σκάν­δα­λα χρη­μα­τι­σμού παρα­γό­ντων για μερο­λη­πτι­κή ψήφο, που εξαρ­χής συνό­δευ­σαν την ανά­λη­ψη της διορ­γά­νω­σης από τη χώρα αυτή.

Με βάση αυτά, στα λεγό­με­να του προ­έ­δρου της FIFA είναι εμφα­νής η προ­σπά­θεια να σωθεί το πανά­κρι­βο ποδο­σφαι­ρι­κό «προ­ϊ­όν» του Μου­ντιάλ, και παράλ­λη­λα να κρυ­φτούν οι ευθύ­νες της ίδιας της FIFA για όσα έχουν συμ­βεί στην περί­πτω­ση της φετι­νής διορ­γά­νω­σης. Πολύ περισ­σό­τε­ρο, να απο­φευ­χθεί το να στιγ­μα­τι­στεί για άλλη μια φορά η Συνο­μο­σπον­δία, η οποία στα τέσ­σε­ρα χρό­νια εμπο­ρι­κών συμ­φω­νιών που συν­δέ­ο­νται με το Μου­ντιάλ στο Κατάρ έχει απο­κο­μί­σει έσο­δα της τάξης των 7,5 δισ. δολαρίων.

Το Κατάρ απλά τράβηξε την κουρτίνα

Οταν γίνε­ται λόγος για τον θεσμό του Μου­ντιάλ, τη «ναυαρ­χί­δα» των «προ­ϊ­ό­ντων» του σημε­ρι­νού εμπο­ρευ­μα­το­ποι­η­μέ­νου ποδο­σφαί­ρου, που λει­τουρ­γεί ως μέσο για αύξη­ση της κερ­δο­φο­ρί­ας χορη­γών, εται­ρειών αθλη­τι­κών ειδών, κατα­σκευα­στι­κών, δια­φη­μι­στι­κών και άλλων πολυ­ε­θνι­κών, τα όσα τυγ­χά­νει κάθε φορά να απο­κα­λύ­πτο­νται για το παρα­σκή­νιο γύρω από την ανά­λη­ψή του δεν μπο­ρούν να θεω­ρη­θούν «κεραυ­νός εν αιθρία». Ούτε είναι κάτι παρα­πά­νω από επι­κοι­νω­νια­κού χαρα­κτή­ρα η προ­σπά­θεια του συστή­μα­τος (και στο εμπο­ρευ­μα­το­ποι­η­μέ­νο ποδό­σφαι­ρο) να παρου­σιά­σει τα παρα­πά­νω ως μεμο­νω­μέ­νες περι­πτώ­σεις και «κακώς κεί­με­να» σε έναν κόσμο κατά τ’ άλλα «αγγε­λι­κά πλα­σμέ­νο». Απε­να­ντί­ας, είναι ανα­πό­σπα­στα δεμέ­να με το αδυ­σώ­πη­το κυνή­γι του καπι­τα­λι­στι­κού κέρ­δους, που διέ­πει εξο­λο­κλή­ρου το οικο­δό­μη­μα της σημε­ρι­νής ποδο­σφαι­ρι­κής βιο­μη­χα­νί­ας, με τη σαπί­λα και τη σήψη να κυριαρ­χούν στην κορυ­φή της διοί­κη­σής του. Και από την άλλη, δεν είναι λίγες οι φορές που οι διά­φο­ρες απο­κα­λύ­ψεις έχει απο­δει­χθεί ότι έχουν παί­ξει άκρως βολι­κό ρόλο στα εσω­τε­ρι­κά «ξεκα­θα­ρί­σμα­τα», σε επί­πε­δο προ­σώ­πων και συμ­μα­χιών, επι­φέ­ρο­ντας σημα­ντι­κές αλλα­γές στο μέχρι τότε στά­τους κβο σε διά­φο­ρους τομείς του οικοδομήματος.

Στην περί­πτω­ση του τρέ­χο­ντος Μου­ντιάλ, για παρά­δειγ­μα, οι απο­κα­λύ­ψεις περί χρη­μα­τι­σμού παρα­γό­ντων της FIFA ώστε να μερο­λη­πτή­σουν υπέρ της υπο­ψη­φιό­τη­τας του Κατάρ, όπως και περί παρά­νο­μων συναλ­λα­γών του τότε προ­έ­δρου της FIFA Σεπ Μπλά­τερ και εκεί­νου της UEFA, Μισέλ Πλα­τι­νί, κρυ­φών δια­δρο­μών πακέ­των εκα­τομ­μυ­ρί­ων δολα­ρί­ων κ.λπ., οδή­γη­σαν στην απο­πο­μπή των δυο τους καθώς και άλλων σημα­ντι­κών παρα­γό­ντων της FIFA και Συνο­μο­σπον­διών — μελών της, που μέχρι τότε έπαι­ζαν ενερ­γό ρόλο στο μοί­ρα­σμα της «πίτας» των κερ­δών, και επί­σης σε αλλα­γές στις συμ­φω­νί­ες με τις πολυ­ε­θνι­κές — χορη­γούς κ.λπ.

Ολα αυτά στην ουσία απο­τε­λούν απλώς το τρά­βηγ­μα της κουρ­τί­νας για να πέσει λίγο «φως» στον κόσμο πίσω από την απα­τη­λή βιτρί­να, και προ­φα­νώς δεν αρχί­ζουν και τελειώ­νουν στην περί­πτω­ση του Κατάρ. Ενδει­κτι­κό είναι ότι εν μέσω της κορύ­φω­σης των απο­κα­λύ­ψε­ων, μια πεντα­ε­τία περί­που πριν, για τα όσα είχαν συμ­βεί προ­κει­μέ­νου να ανα­λά­βει τη διορ­γά­νω­ση του Μου­ντιάλ το Κατάρ, ούτε η επό­με­νη επι­λο­γή της FIFA, για τη διορ­γά­νω­ση του Μου­ντιάλ 2026 από την τριά­δα ΗΠΑ, Μεξι­κού και Κανα­δά, έμει­νε αψε­γά­δια­στη. Μια σει­ρά διε­θνή ΜΜΕ τη θεω­ρούν προ­σπά­θεια της Παγκό­σμιας Συνο­μο­σπον­δί­ας να …ξεχρε­ώ­σει κυρί­ως τις ΗΠΑ, που θεω­ρού­νταν από τα φαβο­ρί για την ανά­λη­ψη της διορ­γά­νω­σης του 2022. Εξάλ­λου η ίδια η FIFA, προ­κει­μέ­νου να στη­ρί­ξει μια σει­ρά «και­νο­το­μί­ες» που συνο­δεύ­ουν την επι­λο­γή για διορ­γά­νω­ση Μου­ντιάλ από τρεις χώρες (μέχρι σήμε­ρα είχε υπάρ­ξει μόνο συν­διορ­γά­νω­ση από το πολύ δύο χώρες), δεν διστά­ζει να προ­βεί σε ριζι­κές αλλα­γές στον θεσμό οι οποί­ες έχουν ήδη προ­κα­λέ­σει αντι­δρά­σεις: Αύξη­ση του αριθ­μού των ομά­δων σε 48, από 32 που είναι σήμε­ρα, ομί­λους τριών ομά­δων, πιο πρό­σφα­τα μέχρι και σχέ­δια για αλλα­γές στον τρό­πο παι­χνι­διού, π.χ. καθιέ­ρω­ση πέναλ­τι πριν τους αγώ­νες για «μπό­νους βαθ­μών» κ.λπ. Υπεν­θυ­μί­ζε­ται ότι η πλευ­ρά των ΗΠΑ έπαι­ξε καθο­ρι­στι­κό ρόλο στις εξε­λί­ξεις σε ό,τι αφο­ρά τα υψη­λά κλι­μά­κια της FIFA και το «ξήλω­μα του που­λό­βερ» της λεγό­με­νης «ομά­δας Μπλά­τερ», μέσω ερευ­νών για δια­φθο­ρά από αμε­ρι­κα­νι­κό ειδι­κό δικαστήριο.

Το σάπιο «παιχνίδι» πίσω από το παιχνίδι

Παι­χνί­δια παρα­σκη­νί­ου, εξυ­πη­ρε­τή­σεις συμ­φε­ρό­ντων, παι­χνί­δια εξου­σί­ας, δια­φθο­ρά, αλλη­λο­καρ­φώ­μα­τα, μάχη για το μεγα­λύ­τε­ρο κομ­μά­τι στην «πίτα» των κερ­δών, δωρο­δο­κί­ες, εμπλο­κή σε στη­μέ­να παι­χνί­δια (με τις στοι­χη­μα­τι­κές εται­ρεί­ες να έχουν κατα­κλύ­σει τον χώρο), είναι μόνο μερι­κά από τα κομ­μά­τια που συν­θέ­τουν το «παζλ» της βρώ­μι­κης εικό­νας στα υψη­λά κλι­μά­κια του παγκό­σμιου ποδο­σφαί­ρου. Και τα πλο­κά­μια των όσων συμ­βαί­νουν δεν αφο­ρούν μόνο τους πρώ­τους τη τάξη στη διοί­κη­ση της FIFA, αλλά και όλα τα μέλη της, αφού ανά­λο­γες κατα­στά­σεις έχουν απο­κα­λυ­φθεί μέχρι σήμε­ρα και στους κόλ­πους των UEFA (Ευρώ­πη), CONMEBAL (Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή), CONCACAF (Βόρεια και Κεντρι­κή Αμε­ρι­κή), CAF (Αφρι­κή) και CAFA (Ασία). Αντί­στοι­χα περι­στα­τι­κά έχουν υπάρ­ξει και σε επί­πε­δο εγχώ­ριων Ομο­σπον­διών, απο­δει­κνύ­ο­ντας ότι η κατά­στα­ση που επι­κρα­τεί στα πολυ­τε­λή γρα­φεία της Λοζά­νης, όπου κάποιοι απο­φα­σί­ζουν για τις τύχες του παγκό­σμιου ποδο­σφαί­ρου, «βρω­μά­ει», αλλά η σαπί­λα κάθε άλλο παρά στο …κεφά­λι του ψαριού μένει.

Από τα μέσα της δεκα­ε­τί­ας του ’70, όταν ο Βρα­ζι­λιά­νος Ζοάο Χαβε­λάν­ζε ανέ­λα­βε τα ηνία της FIFA και δήλω­σε ότι σκο­πός του είναι να φτιά­ξει ένα «προ­ϊ­όν προς πώλη­ση που λέγε­ται ποδό­σφαι­ρο», ανοί­γο­ντας διά­πλα­τα τις πόρ­τες για την είσο­δο των πολυ­ε­θνι­κών στον χώρο, τα πράγ­μα­τα έχουν πάρει τον δρό­μο τους. Το ποδό­σφαι­ρο έγι­νε «προ­ϊ­όν» στο οποίο εξε­λίσ­σε­ται συνε­χώς ένα αδυ­σώ­πη­το κυνή­γι για τα κέρ­δη, ενώ από την άλλη τα πάντα γύρω απ’ αυτό κοστί­ζουν. Οσοι το διοι­κούν δεν φαί­νε­ται να αρέ­σκο­νται σε αυτά που τους προ­σφέ­ρει η θέση αλλά να θέλουν το κάτι παρα­πά­νω, εκμε­ταλ­λευό­με­νοι πολ­λές φορές τα πλε­ο­νε­κτή­μα­τα που τους δίνει η θέση τους. Οσοι είναι «στην απέ­ξω» κάνουν τα πάντα, ακό­μα και εσω­τε­ρι­κά «μαχαι­ρώ­μα­τα» ή «καρ­φώ­μα­τα», προ­κει­μέ­νου να ανοί­ξει ο δρό­μος γι’ αυτούς. Και από πίσω οι χορη­γοί, επί­ση­μοι και ανε­πί­ση­μοι, κινούν τα νήμα­τα ανα­ζη­τώ­ντας τις δικές τους «μαριο­νέ­τες», προ­κει­μέ­νου να μπουν κι αυτοί στο γαϊ­τα­νά­κι του κέρδους.

902.gr