Επιμέλεια Ηρακλής Κακαβάνης //
Στις 26 του Απρίλη 1937, το απόγευμα, Γερμανοί και Ιταλοί πιλότοι ισοπεδώνουν την κωμόπολη Guernica στη χώρα των Βάσκων της Ισπανίας (κόστισε τη ζωή σε 1,650 ανθρώπους και ισοπέδωσε το 70% της πόλης).
Από την αρχή του πολέμου ο Picasso είχε ταχθεί με τους δημοκρατικούς. Ήταν, εξάλλου, οπαδός της στρατευμένης τέχνης, πίστευε ότι «η ζωγραφική είναι ένα όπλο για την επίθεση και την άμυνα ενάντια στον εχθρό».
Όταν, λοιπόν, ο Πικάσο πληροφορήθηκε την καταστροφή κωμώπολης Guernica θέλησε να καταδικάσει το έγκλημα και να διαμαρτυρηθεί με το δικό του τρόπο, ζωγράφισε τον παγκοσμίως γνωστό πίνακα Guernica, ο οποίος περιγράφει την απανθρωπιά, τη βιαιότητα και τη φρίκη του συγκεκριμένου πολέμου, αλλά και όλων των πολέμων.
Ο ταύρος αντιπροσωπεύει τη βία, τον φασισµό, τον πόλεµο, το σκοτάδι, ενώ το άλογο συμβολίζει τον λαό, που απεγνωσμένα φωνάζει ζητώντας βοήθεια (το άλογο παρουσιάζεται λογχισμένο). Το πιο φορτισμένο στοιχείο του πίνακα είναι η μορφή της γυναίκας, που βγαίνει από το παράθυρο, κρατώντας μια λάμπα πετρελαίου. Συμβολίζει το ρόλο της συνείδησης που έρχεται να φωτίσει αυτά που γίνονται τριγύρω.
Oλα τα υποκείμενα ενέχουν τη συμβολική του θύματος. Αν και οι δολοφόνοι δε «φαίνονται» στο έργο, «υπάρχουν» παντού.
Ο Πικάσο απέδωσε όλη την τραγικότητα του γεγονότος, χρησιμοποιώντας μαύρο, λευκό και γκρι.
Με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το έργο φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ.
Οταν οι ναζί κατέλαβαν το Παρίσι στην προσπάθειά τους να βρουν καλλιτεχνικούς θησαυρούς και να τους κατασχέσουν, προσήγαγαν τον Πικάσο και ένας φασίστας αξιωματικός τού έδειξε μια φωτογραφία του πίνακα και τον ρώτησε:
- Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε;
O Πικάσο απάντησε: Οχι, Εσείς!
Το 1944 ο Πάμπλο Πικάσο έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας.
