Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
20 Φλεβάρη 1947: Το Πρωτοδικείο Αθηνών βγάζει απόφαση για τη διάλυση της ΕΠΟΝ. Η ΕΠΟΝ όμως συνεχίζει να δρα και να αγωνίζεται από τις γραμμές του ΔΣΕ, στις φυλακές και τις εξορίες και μετά στην πολιτική προσφυγιά. Δράση που συνεχίστηκε και μετά την στρατιωτική ήττα του ΔΣΕ στην Ελλάδα.
Το «κενό» της ύπαρξης πολιτικής οργάνωσης νεολαίας που να λειτουργεί σχετικά «νόμιμα» επιχειρεί να καλύψει με την ίδρυση της στις 15 Αυγούστου 1951 η Ενιαία Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΕΔΝΕ). Η ΕΔΝΕ ιδρύθηκε ως νεολαία της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ). Η πλειοψηφία των μελών και στελεχών της ΕΔΝΕ ήταν παλιοί ΕΠΟΝίτες.
Η δημιουργία της ΕΔΝΕ ακολούθησε τις διαδικασίες της δημιουργίας της ΕΔΑ, ενώ «μέτρησε» και το γεγονός της προκήρυξης βουλευτικών εκλογών για τον Σεπτέμβρη. Στην εφημερίδα «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ» (31/8/1951) αναφέρονται και πλευρές της δημιουργίας της. Όπως τονίζει, η δημιουργία της προήλθε από κοινή σύσκεψη στην οποία συμμετείχαν εξουσιοδοτημένοι εκπρόσωποι από τη Νεολαία του Δημοκρατικού Συναγερμού, τη Δημοκρατική Αριστερή Νεολαία, τη Φιλελεύθερη Αριστερή Νεολαία, τη Σοσιαλιστική Νεολαία, τη Δημοκρατική Ριζοσπαστική Νεολαία, δηλαδή από τις νεολαίες των πολιτικών εταίρων που συνασπίστηκαν στην ΕΔΑ, καθώς και στελέχη και μέλη άλλων οργανώσεων των νέων, αποφασίζεται η αυτοδιάλυση των παραπάνω οργανώσεων και η ίδρυση της ΕΔΝΕ, η οποία «καλεί τους Νέους της Πατρίδας μας σε ένα Κοινό Δημοκρατικό Μέτωπο Νέων που θα αγωνισθεί με ενθουσιασμό για τα ιδανικά της Νέας Γενιάς, την Ειρήνη, Δημοκρατία, Αμνηστία, τον Εκπολιτισμό και την Πρόοδο της Νεολαίας».
Στη διάρκειά της, η ΕΔΝΕ αναπτύσσεται οργανωτικά σε αστικά κέντρα της χώρας, καθώς και σε «παραδοσιακά» αριστερές περιοχές. Σημαντική, όμως κάτω από αντίξοες συνθήκες η δράση της. Η οργάνωση κινητοποιήσεων για το Κυπριακό, η επαφή που επιχειρεί να καλλιεργήσει με τις άλλες πολιτικές νεολαίες με τη σύνταξη κοινών διακηρύξεων, η στενή σχέση με την ΠΕΟΠΕΦ (Πανελλήνια Ένωση Οικογενειών Πολιτικών Εξόριστων και Φυλακισμένων) μαζί και με τις σημαντικές εκστρατείες για το «δέμα του δεσμώτη αγωνιστή», την αναστολή της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, την παγκόσμια ειρήνη και τη διακήρυξη για τα δικαιώματα των νέων. Οι δραστηριότητες συνδυάζονται συχνά με πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκδρομές, στο πρότυπο για μια ακόμη φορά της ΕΠΟΝ. Η ΕΔΝΕ στεγάζεται προσωρινά στην οδό Πανεπιστημίου 67. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1951, η έκδοση της εφημερίδας Φρουροί της Ειρήνης, με εκδότη τον επονίτη, χημικό και μέλος του ΚΣ της ΕΔΝΕ, Γιάννη Φιλίνη, και με πολιτικό αρθρογράφο τον απολυθέντα από τη Μακρόνησο, επίσης επονίτη, Αντώνη Μπριλλάκη, παρέχει στη νεοσύστατη οργάνωση το απαραίτητο βήμα για την προβολή των πολιτικών της θέσεων. Θεωρούμενη ως η μαζικότερη νεολαιίστικη οργάνωση εκείνης της εποχής, η ΕΔΝΕ που κατάφερε να συσπειρώσει οργανωτικά, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, περίπου 1.300 μέλη.
Η απαγόρευση κυκλοφορίας της εφημερίδας στις 19 Ιανουαρίου 1952 αποτελεί το προανάκρουσμα για τη διάλυση και της ίδιας της ΕΔΝΕ, που ακολουθεί λίγους μήνες αργότερα Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1952 η ΕΔΝΕ διαλύθηκε με την υπ’ αριθμόν 65 απόφαση της Επιτροπής Δημοσίας Ασφαλείας του Νομού Αττικής. Η απόφαση της Επιτροπής Ασφαλείας χαρακτήριζε την ΕΔΝΕ «εξωκομματική οργάνωση» του ΚΚΕ που αναπλήρωνε «εις όλας τα αντεθνικάς εκδηλώσεις την διαλυθείσαν κομμουνιστικήν οργάνωσιν ΕΠΟΝ». Με άλλη απόφασή της η ίδια Επιτροπή υπέδειξε τον εκτοπισμό των μελών της ΕΔΝΕ «επί ενα έτος», στον Αη Στράτη και στο Τρίκερι. Η ΕΔΝΕ στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Νεολαία της ΕΔΑ. Να τονίσουμε ακόμη ότι στη συνέχεια η συγχώνευση της «Δημοκρατικής Κίνησης Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης» (ΔΚΝΓΛ) και της Νεολαίας ΕΔΑ, που γέννησε τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ) στις 14 Σεπτεμβρίου 1964.
Το ντοκουμέντο που παρουσιάζουμε προέρχεται από το αρχείο της ΕΔΑ (ΑΣΚΙ) και αφορά διακήρυξη της προς τη νεολαία. Σ’ αυτή βρίσκονται στοιχεία από τη δράση της το διάστημα τα λειτουργίας της αλλά και οι βασικές της πολιτικές αντιλήψεις για τα τότε προβλήματα της νέας γενιάς:
«ΕΝΙΑΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Δ.Ν.Ε)
ΝΕΟΛΑΙΑ ΤΗ ΕΔΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Α) Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ
1. Μέρα με τη μέρα η οικονομική κρίση που χρόνια τώρα μαστίζει τη χώρα μας δυναμώνει και η εξαθλίωση και η πείνα αγκαλιάζει όλο και μεγαλύτερα στρώματα του λαού μας.
Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζει και δουλεύει η εργαζόμενη Νεολαία, μόνο με του Μεσαίωνα μπορούν να συγκριθούν.
Τα μεροκάματα των νέων είναι τρείς και τέσσερις φορές μικρότερα απ’ τα κανονικά.
Η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας και η χρησιμοποίηση ανηλίκων στις πιο βαρειές και δύσκολες δουλειές έχουν φτάσει στο κατακόρυφο.
Η ανεργία ογκώνεται καθημερινά, ενώ τα περίφημα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων αποκλείουν μια μεγάλη μερίδα της Νεολαίας μας από μια σειρά δουλειές.
Οι ομαδικές απολύσεις στρέφονται βασικά εναντίον των νέων και σ’αυτό προσθέτονται και οι απολύσεις των προοδευτικών νέων που γίνονται ύστερα από υπόδειξη της Ασφάλειας. Παράδειγμα: Στο εργοστάσιο του Λαναρά απολύθηκαν τρεις νέες γιατί ήταν Εδνίτισες.
2. Η υγεία των νέων βρίσκεται σε άθλια κατάσταση και ένα ποσοστό 50% είναι φυματικοί και προφυματικοί. Τίποτα δεν γίνεται για τη Λαϊκή υγεία, ενώ μόνο με τα μισά χρήματα απ’ όσα ξοδεύονται το χρόνο για στρατιωτικές δαπάνες θα μπορούσαν να κτιστούν εκατοντάδες ολόκληρες σανατόρια, νοσοκομεία και Λαϊκά Ιατρεία.
3. Η παιδεία βρίσκεται σε υποτυπώδη κατάσταση και με τεράστια δίδακτρα, τις υποχρεωτικές εισφορές, το ψηλό κόστος των βιβλίων και τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων και ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι αποκλείονται από τις σπουδές και τη μόρφωση.
4. Ο αθλητισμός βρίσκεται σε υποτυπώδη κατάσταση και με τη καθιέρωση των στοιχημάτων στους αθλητικούς αγώνες, πρόκειται να καταφερθεί το τελικό πλήγμα και τα ελάχιστα υπάρχοντα αθλητικά σωματεία να μεταβληθούν σε ιπποδρόμια και καζίνα.
5. Κάθε ίχνος πολιτισμένης και προοδευτικής νεολαιίστικης εκδήλωσης και ψυχαγωγίας διώκεται και με την ανοχή και υπόθαλψη του Κράτους, κυριαρχούν από τη μια άκρη της χώρας ως την άλλη το πορνογράφημα, τα γκανγκστερικά φιλμ, η κόκα-κόλα, το ρεμπέτικο τραγούδι, η σάμπα, οι ντεκέδες, οι λέσχες και τα πορνεία. Η εγκληματικότητα και η διαφθορά έχουν φτάσει στο κατακόρυφο. Οι «ήρωες» του Αστυνομικού δελτίου-όσοι πιάνονται- είναι στην πλειοψηφία τους νέοι.
6. Η τρομοκρατία, επίσημη και ανεπίσημη, εναντίον των προοδευτικών νέων και οργανώσεων εντείνεται και τα καλύτερα παιδιά του Ελληνικού Λαού βρίσκονται, χρόνια τώρα στις φυλακές και τις εξορίες.
7. Η πολύχρονη στρατιωτική θητεία, ανακόπτει την επαγγελματική και μορφωτική ανάπτυξη της νεολαίας και καταδικάζει τα προστατευόμενα μέλη των οικογενειών των στρατευμένων στην πείνα και την εξαθλίωση.
8. Οι τεράστιοι πολεμικοί εξοπλισμοί, με τις υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες που συνεπάγονται, από τη μια μεριά βαθαίνουν και οξύνουν την οικονομική κρίση και απ’ την άλλη φέρνουν όλο και πιο κοντά την απειλή του πολέμου.
Β. Η ΕΔΝΕ ΑΠΕΝΑΝΤΙ Σ’ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
1. Η ΕΔΝΕ δυναμώνοντας κάθε μέρα και αποκτώντας καινούργιους και ισχυρότερους δεσμούς με τη Νεολαία μας και το Λαό μας καταπιάστηκε απ’ την πρώτη μέρα της ίδρυσής της και σε συνέχεια ολοένα και πιο αποφασιστικά, με την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης και τη λύση των προβλημάτων της νεολαίας.
2. Βοήθησε με όλες τις δυνάμεις την διεξαγωγή και επιτυχία των οικονομικών αγώνων των εργαζομένων και στη δραστηριοποίηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων.
3. Κινητοποίησε τα μέλη της για την επιτυχία του έργου των Λαϊκών Ιατρείων και παιδικών κατασκηνώσεων, για τη δραστηριοποίηση των αθλητικών και μορφωτικών συλλόγων και τη δημιουργία νέων.
Για την επιτυχία του προγράμματος Χαρά-Υγεία-Ψυχαγωγία, οργάνωσε μια σειρά μεγάλες και μικρές εκδρομές στο βουνό και στη θάλασσα με μεγάλη επιτυχία. Παράδειγμα; Εκδρομή στο Ζούμπερι με συμμετοχή 1.500 νέων. Φυσικά, αυτό ενοχλεί και πειράζει τους ανθρώπους της κόκα-κόλα, της σάμπας και των καμπαρέ, που προτιμούν τα διαφθορεία από τις πολιτισμένες εκδρομές γι’αυτό και τελευταία άρχισαν να τροφοδοτούν τον τύπο με ύποπτες και υποβολιμαίες ειδήσεις γύρω από τις εκδρομές μας.
Έτσι ξαφνικά ανακάλυψαν πώς κάνουμε εκδρομές!!!
Και υποστηρίζουν με τη μεγαλύτερη σοβαροφάνεια πώς έχουν και στοιχεία γι’αυτό, σάμπως να χρειαζόνταν το «οξυμένο αστυνομικό τους δαιμόνιο» για ν’ ανακαλύψουν αυτό που ξέρει όλη η Ελλάδα. Φυσικά αυτό δεν είναι τυχαίο, είναι συνέχεια με άλλη μορφή, των τόσων άλλων τρομοκρατικών μέτρων εναντίον της οργάνωσής μας
4. Αγωνίστηκε με συνέπεια και αποφασιστικότητα για τη Γενική Αμνηστία, την Ειρήνη,τη Συμφιλίωση και την κατάργηση της θανατικής ποινής, παρ’ όλο που, αντιμετωπίζει την πιο λυσσαλέα τρομοκρατική επίθεση από μέρους των εμπρηστών της Ειρήνης και της Γαλήνης της Χώρας μας. Δεκάδες μέλη μας πιάστηκαν και στάλθηκαν στις εξορίες γιατί πάλευαν για τη γενική Αμνηστία και επέδοσαν υπομνήματα στην Κυβέρνησι για να μην εκτελεστεί ο Μπελογιάννης και οι συγκρατούμενοί του. Παράδειγμα: Ν. Νικολάου, Α. Γκολφίδης, Δ. Μπενακόπουλος κ.α
5. Μαζί με όλο το λαό και τα σκλαβωμένα αδέλφια της Κύπρου η ΕΔΝΕ αγωνίζεται με όλες τις δυνάμεις της για την Ενωση της Κύπρου αδιαφορώντας για τις διώξεις που αντιμετώπισε. Χωρίς καμμιά ντροπή, αυτοί που δήθεν κόβουνται για την Ένωση και οργανώνουν εθνοκάπηλα συλλαλητήρια , πιάσαν μια σειρά Εδνίτες και τους στείλαν στην εξορία και στη φυλακή με τις πιο γελοίες και στήρικτες κατηγορίες. Παράδειγμα: Σ. Τουτούνας, Ν. Πολίτης, Αρετή Παπακόγκου κ.α.
Γ. ΤΟ Κ.Σ ΤΗΣ ΕΔΝΕ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ:
1. Να εντείνει και να ανεβάσει σε ψηλότερα επίπεδα την πάλη
Για την Ειρήνη
Για τη λύση των οικονομικών προβλημάτων των νέων.
Για τη μορφωτική, ηθική και πολιτιστική ανάπτυξή τους.
Για την Ειρήνευση και τη Γενική Αμνηστία.
Για την κατάργηση των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων.
Για τη Δημοκρατία στην Ελλάδα.
Και 2. Μπροστά σ’αυτή την κατάσταση και στην τέλεια εγκατάλειψη της Νεολαίας απ’ το επίσημο Κράτος, το Κ.Σ της ΕΔΝΕ, επανέρχεται στην παληά του πρόταση, 13–9‑51, για συνεργασία με τις άλλες οργανώσεις των νέων και τις καλεί να συνεργαστούν πάνω σ’ένα κοινό πρόγραμμα πάλης για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της Νεολαίας με την πεποίθηση πως η προοδευτικότητα των ατόμων και οργανώσεων, καθορίζεται από το βαθμό του ενδιαφέροντος που δείχνουν για τη Νεολαία.
Το Κ.Σ της ΕΔΝΕ
Ο Γραμματέας: Π. Παρασκευόπουλος
Α. Μπριλάκης βουλευτής Αθηνών
Π. Κατερίνης βουλευτής Πειραιώς και Νήσων
Χ. Τεγόπουλος
Τ. Κακόγιαννος»