Η ΔΕΘ, η αγορά νημάτων και η «Ρουμανική προπαγάνδα»… (Ένα ντοκουμέντο του 1958)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Το ντο­κου­μέ­ντο χαρα­κτη­ρί­ζε­ται ως «ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ» έχει ημε­ρο­μη­νία 17 Σεπτεμ­βρί­ου 1958 (η ΕΔΑ ήταν ήδη αξιω­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση…) έχει την υπο­γρα­φή του Υπουρ­γού Β. Ελλά­δας και απευ­θύ­νε­ται προς «Το επί των Εξω­τε­ρι­κών Β’ Υπουρ­γεί­ον Α’ Πολι­τι­κήν Δ/νσιν», ενώ στους πίνα­κες απο­δε­κτών είναι η ΚΥΠ, το Κέντρο Αλλο­δα­πών Θεσ/νικης και ο Νομάρ­χης Ημα­θί­ας. Προ­έρ­χε­ται από το αρχείο της Νομαρ­χί­ας Ημα­θί­ας (ΓΑΚ Ν. Ημαθίας)

Ανα­φέ­ρει συγκεκριμένα:

«Κατά πλη­ρο­φο­ρί­αν περιελ­θού­σαν εις το Υπουρ­γεί­ον Β. Ελλά­δος ο εν Αθή­ναις Πρέ­σβυς της Ρου­μα­νί­ας κ. DRINCEANU πρό­κει­ται να επι­σκε­φθή προ­σε­χώς την περιο­χήν Βέρ­ροιας, υπό το πρό­σχη­μα να εξε­τά­ση τας δυνα­τό­τη­τας αγο­ράς νημά­των διά την βιο­μη­χα­νί­αν της χώρας του.

Φέρο­ντες τού­το εις γνώ­σιν υμών, έχο­μεν την τιμήν να παρα­κα­λέ­σω­μεν υμάς όπως, ευα­ρε­στού­με­νοι, αρνη­θή­τε, ει δυνα­τόν, την χορή­γη­σιν της σχε­τι­κής αδεί­ας, δεδο­μέ­νου ότι έχο­μεν πάντα λόγον να πιστεύ­ω­μεν ότι η επί­σκε­ψις αύτη είναι επί­σκε­ψις προ­πα­γάν­δας και δώση αφορ­μήν ανα­τα­ρα­χής των πνευ­μά­των εις του κύκλους των ρου­μα­νι­ζό­ντων της περιο­χής Βερ­ροί­ας, οίτι­νες ουδ’ επί στιγ­μήν έπαυ­σαν να κινούνται.

Επί τη ευκαι­ρία της δεξιώ­σε­ως ην έδω­σεν η Δ/νσις του Ρου­μα­νι­κού περι­πτέ­ρου της Διε­θνούς Εκθέ­σε­ως κατ’ αυτάς, είχο­μεν την ευκαι­ρί­αν να δια­πι­στώ­σω­μεν ότι εκλή­θη­σαν και παρέ­στη­σαν εις αυτήν όλα τα ενταύ­θα στε­λέ­χη των ρου­μα­νι­ζό­ντων, παρά το γεγο­νός ότι ταύ­τα δια­τεί­νο­νται ότι είναι αντι­κο­μου­νι­σταί. Δεν απο­κλεί­ε­ται η εν Αθή­ναις Ρου­μα­νι­κή Πρε­σβεία δια των επα­φών τού­των να προ­σπα­θή­ση να ανα­ζω­πυ­ρώ­ση την παλαιών ρου­μα­νι­κήν προ­πα­γάν­δαν δια την οποία θα εύρη πάντο­τε πρό­θυ­μα όργανα».

Ας μας επι­τρα­πούν ορι­σμέ­νοι γενι­κό­τε­ροι σχο­λια­σμοί με βάση και το σχε­τι­κό έγγραφο:

-Η παρου­σία των περι­πτέ­ρων των τότε σοσια­λι­στι­κών χωρών στη Διε­θνή Έκθε­ση Θεσ­σα­λο­νί­κης απο­τε­λού­σε πόλο έλξης για πολ­λούς Έλλη­νες που είχαν τη ευκαι­ρία να δουν από κοντά τα επι­τεύγ­μα­τα της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­μη­σης. Ταυ­τό­χρο­να έδι­ναν την ευκαι­ρία σε για την ανά­πτυ­ξη διμε­ρών εμπο­ρι­κών σχέ­σε­ων με επι­χει­ρή­σεις της χώρας μας. Η δρά­ση τους ήταν , όπως απο­δει­κνύ­ε­ται και από το σχε­τι­κό έγγρα­φο-λόγω και του «ψυχρού πολέ­μου» — υπό στε­νή παρα­κο­λού­θη­ση των «Αρχών» της χώρας μας.

- Πράγ­μα­τι και στην περιο­χή της Βέροιας κατά τη διάρ­κεια της Κατο­χής υπήρ­χε δρά­ση των λεγό­με­νων «Ρομα­νί­ζο­ντων». Το αστι­κό κρά­τος μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση αντι­με­τώ­πι­σε αρκε­τούς από αυτούς ως δοσί­λο­γους. Οδή­γη­σε ορι­σμέ­νους από αυτούς στο «Ειδι­κό Δικα­στή­ριο Δοσί­λο­γων» και από αυτούς κατα­δί­κα­σε ένας μέρος τους πάλι σε φυλα­κί­σεις που όπως απο­δεί­χθη­κε είτε ήταν μικρής διάρ­κειας, είτε στην πορεία μειώ­θη­κε η ποι­νή τους και βγή­καν από τις φυλα­κές, αξιο­ποιώ­ντας το γενι­κό­τε­ρο κλί­μα των ημε­ρών (Εμφύ­λιος). Επο­μέ­νως ο «κίν­δυ­νος» δεν είχε αντι­με­τω­πι­στεί ουσια­στι­κά από αυτούς (π.χ Υπουρ­γείο Β. Ελλά­δας) που υπο­κρι­τι­κά αργό­τε­ρα (στα 1958) τον επικαλούνταν.

- Η βασι­κή πλευ­ρά του ζητή­μα­τος επο­μέ­νως ήταν ο «φόβος» για την ανά­πτυ­ξη διμε­ρών οικο­νο­μι­κών σχέ­σε­ων με τις σοσια­λι­στι­κές χώρες (ακό­μη και με την τότε ΣΔ της Ρου­μα­νί­ας με όλα τα προ­βλή­μα­τα που υπήρ­χαν σ’αυτήν). Γι’αυτό και καλού­σαν σε δρά­ση τον Νομάρ­χη για να μην χορη­γή­σει σχε­τι­κή άδεια για επί­σκε­ψη(!) του πρέ­σβη για να αγο­ρά­σει νήμα­τα (υπήρ­χε σχε­τι­κά μεγά­λη βιο­τε­χνι­κή-βιο­μη­χα­νι­κή παρα­γω­γή σε Βέροια-Νάου­σα) κάτι που προ­φα­νώς δεν ετί­θε­το ζήτη­μα για τους πρέ­σβεις άλλων χωρών (της «Δύσης») που αλώ­νι­ζαν κυριο­λε­κτι­κά τη χώρα μας…