Μακεδονικό: Η ουσία του ζητήματος πέρα απ’ την «ονοματολογία»

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Η πρό­σφα­τη ανα­ζω­πύ­ρω­ση του ζητή­μα­τος για το όνο­μα της πΓΔΜ δεν είναι καθό­λου τυχαίο γεγο­νός. Η ονο­μα­το­λο­γία των τελευ­ταί­ων ημε­ρών και ο- μικρο­πο­λι­τι­κών σκο­πι­μο­τή­των- «καυ­γάς» μετα­ξύ των αστι­κών κομ­μά­των συσκο­τί­ζουν τις βαθύ­τε­ρες αιτί­ες της ανα­κί­νη­σης του θέμα­τος. Και αυτό διό­τι η ονο­μα­το­λο­γία – ένα πολυ­παιγ­μέ­νο έργο, που το ‘χου­με ζήσει αρκε­τές φορές στο παρελ­θόν- απο­τε­λεί το δέντρο, πίσω απ’ το οποίο κρύ­βε­ται ένα ολό­κλη­ρο δάσος ευρύ­τε­ρων ιμπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών με επί­κε­ντρο τη βαλ­κα­νι­κή χερ­σό­νη­σο και πρω­τα­γω­νι­στές το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. 

Στη βάση των παρα­πά­νω και στο φόντο των πρό­σφα­των εξε­λί­ξε­ων οφεί­λου­με να σημειώ­σου­με τα εξής:

1. Ο επί δεκα­ε­τί­ες ισχυ­ρι­σμός των αστι­κών κομ­μά­των πως η συμ­με­το­χή της Ελλά­δας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ απο­τε­λεί ισχυ­ρό διπλω­μα­τι­κό «χαρ­τί» έχει δια­ψευ­στεί πατα­γω­δώς. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι πως η έντα­ξη της Ελλά­δας σε ΝΑΤΟ-ΕΕ και οι συνε­πα­κό­λου­θες δεσμεύ­σεις που η χώρα έχει ανα­λά­βει στο πλαί­σιο των ιμπε­ρια­λι­στι­κών οργα­νι­σμών οδη­γεί σε συνε­χώς αυξα­νό­με­νες ευρω­α­με­ρι­κα­νι­κές πιέ­σεις για διευ­θέ­τη­ση μιας σει­ράς ζητη­μά­των. Στο πλαί­σιο αυτών των πιέ­σε­ων και με δεδο­μέ­νη την συμ­με­το­χή της ελλη­νι­κής αστι­κής τάξης στο «παζά­ρι» των ιμπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών, η χώρα οδη­γεί­ται συχνά σε επι­κίν­δυ­νες υπο­χω­ρή­σεις σε μια σει­ρά ζητή­μα­τα (βλ. «γκρί­ζες ζώνες» στο Αιγαίο, Κυπρια­κό κλπ.) 

2. Η κινη­τι­κό­τη­τα για τη διευ­θέ­τη­ση του ονό­μα­τος της πΓΔΜ σχε­τί­ζε­ται άμε­σα με μια σει­ρά διευ­θε­τή­σε­ων που δρο­μο­λο­γού­νται στην περιο­χή των δυτι­κών Βαλ­κα­νί­ων πριν την Σύνο­δο του ΝΑΤΟ που θα λάβει χώρα τον ερχό­με­νο Ιού­λιο. Είναι, λοι­πόν, η έντα­ξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ- και αργό­τε­ρα στην ΕΕ- που πυρο­δό­τη­σε την κινη­τι­κό­τη­τα γύρω απ’ την εξεύ­ρε­ση λύσης για το όνο­μα. Κάτι που παρα­δέ­χτη­κε, πριν λίγες ημέ­ρες, δημό­σια ο πρό­ε­δρος της πΓΔΜ Γκιόρ­γκι Ιβά­νοφ σημειώ­νο­ντας πως «ελπί­ζου­με στην επι­κεί­με­νη διά­σκε­ψη του ΝΑΤΟ να γίνει η ΠΓΔΜ μέλος του ΝΑΤΟ και να μην είναι πλέ­ον όμη­ρος από ένα κρά­τος – μέλος» και πρό­σθε­σε «έχου­με την ετοι­μό­τη­τα και την προσ­δο­κία κατά τη διάρ­κεια της βουλ­γα­ρι­κής προ­ε­δρί­ας στην ΕΕ να πάρου­με μια τελι­κή ημε­ρο­μη­νία για το ξεκί­νη­μα των εντα­ξια­κών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων με την ΕΕ».

3. Η εμμο­νή στην ονο­μα­το­λο­γία είναι και επι­κίν­δυ­νη και αδιέ­ξο­δη. Αφε­νός διό­τι επι­χει­ρεί να απο­προ­σα­να­το­λί­σει τα λαϊ­κά στρώ­μα­τα και των δύο χωρών από το πραγ­μα­τι­κό πρό­βλη­μα, που δεν είναι άλλο από την ταξι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση που βιώ­νουν οι εργα­ζό­με­νοι τόσο στην Ελλά­δα, όσο και στην πΓΔΜ. Αφε­τέ­ρου, διό­τι η ονο­μα­το­λο­γία ρίχνει «νερό στο μύλο» του εθνι­κι­σμού, ποτί­ζο­ντας τις ρίζες της μισαλ­λο­δο­ξί­ας, του φανα­τι­σμού και του αλυ­τρω­τι­σμού ακρο­δε­ξιών-φασι­στι­κών μορ­φω­μά­των και στις δύο χώρες. Άλλω­στε, όπως είναι ιστο­ρι­κά απο­δε­δειγ­μέ­νο από τις ίδιες τις εξε­λί­ξεις των τελευ­ταί­ων δεκα­ε­τιών στα Βαλ­κά­νια, ο εθνι­κι­σμός και οι αλυ­τρω­τι­κές δια­θέ­σεις απο­τέ­λε­σαν γρα­νά­ζια των ιμπε­ρια­λι­στι­κών σχε­δια­σμών, επι­φέ­ρο­ντας ανα­ρίθ­μη­τα δει­νά για τους λαούς της περιοχής. 

«Πλην Λακε­δαι­μο­νί­ων». Εθνι­κι­στι­κό συλ­λα­λη­τή­ριο για το «όνο­μα» στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, 1992.

4. Κανείς δεν είναι δυνα­τό να έχει το «προ­νό­μιο» της απο­κλει­στι­κής χρή­σης του όρου «Μακε­δο­νία». Και αυτό διό­τι ο όρος «Μακε­δο­νία» σήμε­ρα- με την σύγ­χρο­νη του έννοια- θα πρέ­πει να έχει γεω­γρα­φι­κό χαρα­κτή­ρα. Ως εκ τού­του, ως Μακε­δο­νία λογί­ζε­ται μια μεγά­λη γεω­γρα­φι­κή περι­φέ­ρεια εντός της οποί­ας ζουν διά­φο­ρα έθνη, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου ασφα­λώς του κυρί­αρ­χου έθνους που υπάρ­χει στην πΓΔΜ. Με βάση τη μαρ­ξι­στι­κή αντί­λη­ψη, σύμ­φω­να με την οποία «έθνος είναι η ιστο­ρι­κά δια­μορ­φω­μέ­νη στα­θε­ρή κοι­νό­τη­τα ανθρώ­πων, που εμφα­νί­στη­κε πάνω στη βάση της κοι­νό­τη­τας της γλώσ­σας, του εδά­φους, της οικο­νο­μι­κής ζωής και της ψυχο­σύν­θε­σης που εκδη­λώ­νε­ται στην κοι­νό­τη­τα του πολι­τι­σμού» (Στά­λιν, «Απα­ντα», τ. 2, σελ. 334), δεν στοι­χειο­θε­τεί­ται η ύπαρ­ξη μακε­δο­νι­κού έθνους. Το κυρί­αρ­χο έθνος της σημε­ρι­νής πΓΔΜ δημιουρ­γή­θη­κε ουσια­στι­κά μετά το δεύ­τε­ρο Παγκό­σμιο Πόλε­μο, όταν συνέ­τρε­ξαν οι ανα­γκαί­οι όροι (εδα­φι­κοί, γλωσ­σι­κοί, οικο­νο­μι­κοί, πολι­τι­σμι­κοί, κλπ.) στα πλαί­σια της Ομό­σπον­δης Δημο­κρα­τί­ας της Γιουγκοσλαβίας. 

Ως εκ τού­του, είναι σαφές ότι οι- εκπο­ρευό­με­νες από εθνι­κι­στι­κούς κύκλους της πΓΔΜ και συχνά υπο­στη­ρι­ζό­με­νες από διά­φο­ρα κέντρα σε ΗΠΑ και ΕΕ- φωνές περί ανα­γνώ­ρι­σης «μακε­δο­νι­κής μειο­νό­τη­τας» παί­ζουν το παι­χνί­δι της προ­ώ­θη­σης των ιμπε­ρια­λι­στι­κών γεω­πο­λι­τι­κών συμ­φε­ρό­ντων. Η περί­πτω­ση του Κοσό­βου, με τη ΝΑΤΟϊ­κή ανά­μει­ξη και την ανα­γνώ­ρι­ση της «ανε­ξαρ­τη­το­ποί­η­σης» του, είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό παρά­δειγ­μα της επι­κιν­δυ­νό­τη­τας που κρύ­βουν για τους λαούς τέτοιου είδους αλυ­τρω­τι­κές ακρο­βα­σί­ες.

5. Οι εξε­λί­ξεις επι­βε­βαιώ­νουν, με τον πλέ­ον κατη­γο­ρη­μα­τι­κό τρό­πο, την ορθό­τη­τα των θέσε­ων του ΚΚΕ, το οποίο ήταν το μόνο που εξ’ αρχής επι­σή­μα­νε πως το ζήτη­μα του ονό­μα­τος δεν είναι το κύριο, προ­τάσ­σο­ντας τη θέση για ονο­μα­σία με καθα­ρά γεω­γρα­φι­κό περιε­χό­με­νο, που θα απο­τρέ­πει αλυ­τρω­τι­σμούς και αλλα­γές συνό­ρων. Θυμί­ζου­με ότι το ΚΚΕ ήταν το μονα­δι­κό κόμ­μα που δεν συμ­με­τεί­χε στα εθνι­κι­στι­κά συλ­λα­λη­τή­ρια του 1992 (τότε που ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Συνα­σπι­σμός και λοι­ποί συγ­γε­νείς «πωλού­σαν» υπερ­πα­τριω­τι­σμό σε «τιμή ευκαι­ρί­ας»), επι­μέ­νο­ντας, από τότε, στην ανά­γκη οι λαοί των δύο χωρών να απο­μο­νώ­σουν τις εθνι­κι­στι­κές φωνές και να εντεί­νουν τον αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κό αγώ­να. Θυμί­ζου­με, επί­σης – για όσους τυχόν έχουν ασθε­νή μνή­μη- πως μόνο το ΚΚΕ είχε από την πρώ­τη στιγ­μή απο­κα­λύ­ψει τους κιν­δύ­νους των ιμπε­ρια­λι­στι­κών μεθο­δεύ­σε­ων που οδή­γη­σαν στη διά­λυ­ση της ενιαί­ας Γιουγκοσλαβίας. 

Αυτή είναι, λοι­πόν, η ουσία του ζητή­μα­τος και όχι ο πολι­τι­κά­ντι­κος τσα­κω­μός συγκυ­βέρ­νη­σης-ΝΔ και λοι­πών αστι­κών κομ­μά­των με επί­κε­ντρο την ονο­μα­το­λο­γία. Σε αυτή τη βάση και με οξυ­μέ­νο το ταξι­κό κρι­τή­ριο οι εργα­ζό­με­νοι, η νεο­λαία, ο λαός μας, οφεί­λουν να αξιο­λο­γή­σουν την κατά­στα­ση και την στά­ση όλων των κομμάτων.

Σχό­λιο του ΚΚΕ σχε­τι­κά με την αντι­πα­ρά­θε­ση για την ονο­μα­σία της ΠΓΔΜ και η θέση του

Νίκος Μόττας Γεννήθηκε το 1984 στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτορας (Phd) Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες από το Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων (Master of Arts) στις διπλωματικές σπουδές (Παρίσι) και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις (Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.