Νίκος Ζαχαριάδης: Με το κόμμα μου ποτέ δε με χώριζε τίποτε

Επι­μέ­λεια Σφυ­ρο­δρέ­πα­νος //

Σήμε­ρα συμπλη­ρώ­νο­νται 43 χρό­νια από το θάνα­το του Νίκου Ζαχα­ριά­δη, του ιστο­ρι­κού ηγέ­τη του ΚΚΕ και του λαϊ­κού κινή­μα­τος. Κι όση σπέ­κου­λα κι αν προ­σπα­θούν να κάνουν εχθροί και “φίλοι” με το όνο­μά του, τα δικά του γρα­πτά είναι που μιλά­νε καλύ­τε­ρα από τον καθέ­να και βάζουν κάθε κατερ­γά­ρη στη θέση του. Τα απο­σπά­σμα­τα που ακο­λου­θούν έχουν αντι­γρα­φεί από το εξα­ντλη­μέ­νο (και κάθε άλλο παρά φιλο­ζα­χα­ρια­δι­κό) βιβλίο του Πέτρου Ανταί­ου (Σταύ­ρου Γιαν­να­κό­που­λου) για το Ζαχα­ριά­δη (“θύτης και θύμα”), από τις εκδό­σεις Φυτρά­κη. Δια­τη­ρού­με την ορθο­γρα­φία του πρωτότυπου.

Παρα­θέ­του­με πρώ­τα ένα από τα τελευ­ταία γράμ­μα­τα που άφη­σε πίσω του ο Ζαχα­ριά­δης, πριν θέσει τέλος στη ζωή του.

Στη ζωή μου έκα­να πολ­λά λάθη και στρα­βά. Ο ανα­μάρ­τη­τος πρώ­τος το λίθο βαλέ­τω. Όμως με κατη­γό­ρη­σαν ότι πρό­δω­σα το ΚΚΕ και τον αγώ­να και με διέ­γρα­ψαν απτό κόμα. Κανέ­νας δε βρέ­θη­κε ανοι­χτά, αντρί­κια να πει ότι αφτό είναι ψέμα. Παρά­πο­να δεν έχω για­τί έμα­θα το φορ­τίο να το κου­βα­λώ μόνος μου. Το ΚΚΕ ήταν και παρα­μέ­νει το κόμα μου και κανέ­νας δεν μπο­ρεί να το χτυ­πή­σει και να το λερώ­σει χρη­σι­μο­ποιώ­ντας το όνο­μά μου. (…)

Το κου­κου­έ­δι­κο πέρα­σε πολ­λές αντά­ρες και μπό­ρες, όμως να το ξερι­ζώ­σει κανέ­νας δεν μπό­ρε­σε για­τί αφτό θα σήμαι­νε να ξερι­ζώ­σει τον ίδιο το λαό. Παρό­λες τις δοκι­μα­σί­ες που τόδερ­ναν και το δέρ­νουν το ΚΚΕ είναι αθάνατο.

Το γράμ­μα αφτό το γρά­φω για να βου­λώ­σω το στό­μα σ’ όλους αφτούς που θα βάλουν τώρα τις φωνές. Με το ΚΚΕ δεν είχα ούτε έχω ανοι­χτούς λογα­ρια­σμούς. Ούτε μπο­ρού­σα ποτέ νάχω.

Από­λη μου την ψυχή εύχο­μαι σ’ αυτούς που φορ­τώ­θη­καν το πολύ δύσκο­λο έργο να ξανα­στή­σουν το κου­κου­έ­δι­κο στα πόδια του να πετύ­χουν από­λυ­τα, ολο­κλη­ρω­τι­κά. Να το κάνουν το ΚΚΕ της Εθνι­κής Αντί­στα­σης, που οι βαλ­τοί την πρό­δω­σαν, το ΚΚΕ του αθά­να­του ΕΛΑΣ και του δοξα­σμέ­νου ΔΣΕ.

28 Ιού­λη 1973

Ακο­λου­θεί το από­σπα­σμα από ένα γράμ­μα που απεύ­θυ­νε από την εξο­ρία του στο Σορ­γκούτ της Σιβη­ρί­ας, στη σοβιε­τι­κή ηγε­σία (Μπρέζ­νιεφ, Σου­σλόφ), προ­τού ξεκι­νή­σει τη δεύ­τε­ρη απερ­γία πεί­νας, με αίτη­μα την κομ­μα­τι­κή του απο­κα­τά­στα­ση και την επι­στρο­φή του στην Ελλάδα.

Σήμε­ρα είμαι υπο­χρε­ω­μέ­νος να σας απε­φθύ­νω το γράμ­μα αφτό. Αν ώστα τέλη του Απρί­λη 1967 δεν πραγ­μα­το­ποι­η­θούν όσα συμ­φω­νή­θη­καν στις δύο συνα­ντή­σεις, τότε απτήν 1 του Μάη 1967 θα επα­να­λά­βω την απερ­γία πεί­νας που ανέ­στει­λα στις 19 του Μάη 1966.

Εδώ θέλω να προ­σθέ­σω και τού­το: η δια­γρα­φή μου απτό ΚΚΕ και οι διωγ­μοί ενά­ντιά μου δεν έχουν καμιά από­λυ­τη ηθι­κή, πολι­τι­κή, κομα­τι­κή βάση και δικαί­ω­ση. Τα δέκα χρό­νια που πέρα­σαν το από­δει­ξαν αφτό για μια ακό­μη φορά αδιαμ­φι­σβή­τη­τα και τετρα­γω­νι­κά. Είταν απο­τέ­λε­σμα αντι­λε­νι­νι­στι­κής τοπο­θέ­τη­σης και φρα­ξιο­νι­στι­κής εμπά­θειας. Τίπο­τε άλλο. Απτήν άλλη μεριά δίχως τη βρώ­μι­κη συκο­φα­ντία θάταν αδύ­να­το να με δια­γρά­ψουν. Με το μαρ­ξι­σμό-λενι­νι­σμό, το ΚΚΕ, τους Κου­κου­έ­δες, το λαϊ­κό κίνη­μα ποτέ δε με χώρι­ζε ούτε με χωρί­ζει τίπο­τε. Βέβαια, το γράμ­μα αφτό θα πάει να το εκμε­τα­λε­φτεί η αντί­δρα­ση, ξεχω­ρι­στά τώρα, σε προ­ε­κλο­γι­κή περί­ο­δο. Μα τους κου­κου­έ­δες η αντί­δρα­ση με τα κόλ­πα της δε μπο­ρεί να τους ξεγε­λά­σει. Και μένα το κόμα μου δεν μ’ έμα­θε να κάνω συμ­βι­βα­σμό σε ζητή­μα­τα αρχής και ηθι­κής τάξης.

Σουρ­γκούτ, 15 του Φλε­βά­ρη 1967

Και κλεί­νου­με με ένα ανέκ­δο­το περι­στα­τι­κό, που εξι­στο­ρεί ο ίδιος σε ένα χρο­νι­κό, που γρά­φει κατά τη διάρ­κεια της πρώ­της απερ­γί­ας πεί­νας που πραγ­μα­το­ποί­η­σε, ένα χρό­νο νωρί­τε­ρα (1966), για τους ίδιους λόγους. Ένα περι­στα­τι­κό που δεί­χνει την πονη­ριά και τον ατσά­λι­νο χαρα­κτή­ρα του, απέ­να­ντι στους διώ­κτες του.

Λάθη έκα­να και γω, όπως κάναν και κάνουν όλοι. Χωρίς λάθη δεν υπάρ­χει ζωή και αγώ­νας. Όμως υπο­χώ­ρη­ση, συμ­βι­βα­σμό αρχών, εκτρο­πή απτό μαρ­ξι­σμό-λενι­νι­σμό, απα­φτό που πίστε­βα δεν έκα­να ποτέ. Ούτε όταν ο Μετα­ξάς, κρα­τώ­ντας με στην ασφά­λεια με χει­ρο­πέ­δες και σε γυμνό τσι­μέ­ντο μού­στει­λε τον εφο­πλι­στή Αμπα­τιέ­λο και μου πρό­τει­νε υπουρ­γείο. Ούτε όταν η μάνα μου ήρθε στην Κέρ­κυ­ρα να με δει και δασκα­λε­μέ­νη απτό Μανια­δά­κη, κλαί­ο­ντας με παρα­κα­λού­σε να κάνω δήλω­ση. Γύρω ήταν μαζε­μέ­νο όλο το σκυ­λο­λόι της ασφά­λειας και της φυλα­κής. Η ταπεί­νω­ση της μητέ­ρας μου μπρο­στά τους με ξεσή­κω­σε και τότε της είπα: καλά, θα κάνω δήλω­ση, όμως να ξέρε­τε, θα βγω απτή φυλα­κή και την ίδια μέρα με μια πέτρα στο λαι­μό θα πέσω στη θάλασ­σα. Τότε η μάνα μου, ξέρο­ντας καλά το παι­δί της, πετά­χτη­κε όρθια, μ’ αγκά­λια­σε και φώνα­ξε: όχι, όχι παι­δί μου μην κάνεις τίπο­τε! Το σκυ­λο­λόι δάγκω­σε τη γλώσ­σα του και ο αρχι­φύ­λα­κας μου είπε: αυτό από μέρους μου δεί­χνει πόρω­ση. Και γω του απά­ντη­σα πόρω­ση και αγριαν­θρω­πι­σμό απο­τε­λεί να εξα­να­γκά­ζε­ται γρηά γυναί­κα να ξεφτε­λί­ζε­ται έτσι (Ο αρχι­φύ­λα­κας Βασι­λά­τος ήξε­ρε τι ήθε­λε: από κάθε κεφά­λι δήλω­ση είχε ποσοστά!)