Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ντάριο Φο: «Να κάνεις τον κόσμο να δει την διάσταση της εκμετάλλευσής του»

Επι­μέ­λεια: Οικο­δό­μος //

Δαι­μό­νιος, ευρη­μα­τι­κός, πολυ­τά­λα­ντος και χαρι­σμα­τι­κός ο Ιτα­λός θεα­τρι­κός συγ­γρα­φέ­ας, ευθυ­μο­γρά­φος, ηθο­ποιός, σκη­νο­γρά­φος και σκη­νο­θέ­της Ντά­ριο Φο, γεν­νή­θη­κε σαν σήμε­ρα, στις 24 Μάρ­τη του 1926 στο Σαν Τζιά­νο της επαρ­χί­ας Βαρέ­ζε. Παι­δί εργα­τι­κής και με δημο­κρα­τι­κή παρά­δο­ση οικο­γέ­νειας, θα σπου­δά­σει στην Ακα­δη­μία Τεχνών της Μπρέ­ρα στο Μιλά­νο, αλλά σύντο­μα θα στρα­φεί και θα αφο­σιω­θεί στο θέατρο.

dario7«Η τέχνη, όπως το θέα­τρο, πρέ­πει να είναι πάντα ένα μέσο και ποτέ ο αυτο­σκο­πός. Ένα εκπλη­κτι­κό εφαλ­τή­ριο για να φτά­σεις σε κάτι άλλο: στην επι­στή­μη, στη γνώ­ση, στην αλή­θεια. Σε όλη μου τη ζωή δεν έγρα­ψα τίπο­τα με μόνο σκο­πό τη δια­σκέ­δα­ση. Πάντα επι­δί­ω­κα να συμπε­ρι­λά­βω στα κεί­με­νά μου τις ρωγ­μές εκεί­νες που θα ήταν σε θέση να ταρα­κου­νή­σουν τις βεβαιό­τη­τες, να αμφι­σβη­τή­σουν παγιω­μέ­νες από­ψεις, να προ­κα­λέ­σουν θυμό, να ανοί­ξουν λιγά­κι το μυα­λό του κόσμου. Όλα τα υπό­λοι­πα, η ομορ­φιά για την ομορ­φιά, η τέχνη για την τέχνη, δεν μ’ ενδιαφέρουν».

Ξεχω­ρί­ζει για το ταλέ­ντο του και γρή­γο­ρα γίνε­ται από τους γνω­στό­τε­ρους ηθο­ποιούς και συγ­γρα­φείς του ιτα­λι­κού θεά­τρου. Με τη σύντρο­φό του, στη ζωή και στο θέα­τρο, Φράν­κα Ράμε θα ιδρύ­σουν το 1957 θία­σο με τον οποίο θα παρου­σιά­ζουν τα έργα του. Με το έργο του θα χτυ­πή­σει το κοι­νω­νι­κό σύστη­μα της εκμε­τάλ­λευ­σης, θα στη­λι­τεύ­σει την εξου­σία και θα υπε­ρα­σπί­ζε­ται όσους αγω­νί­ζο­νται για μια δίκαιη κοι­νω­νία χωρίς κοι­νω­νι­κές ανι­σό­τη­τες. Δεν θα διστά­σει να ασκή­σει κρι­τι­κή στην πολι­τι­κή της Καθο­λι­κής εκκλη­σί­ας για τις αμβλώ­σεις, τις πολι­τι­κές δολο­φο­νί­ες, το οργα­νω­μέ­νο έγκλη­μα, την πολι­τι­κή δια­φθο­ρά. Με τη σύντρο­φό του θα λογο­κρι­θούν και θα διω­χθούν, μα δεν θα υπο­χω­ρή­σουν από τις αρχές τους.

dariofo1

«Τις πιο πολ­λές φορές κιν­δυ­νεύ­α­με να μην ανε­βά­σου­με τα έργα. Το «Είχε δυο πιστό­λια» έργο που πραγ­μα­τευό­τα­νε τη συμ­βί­ω­ση του φασι­σμού και της μπουρ­ζουα­ζί­ας, του οργα­νω­μέ­νου εγκλή­μα­τος και της εξου­σί­ας, μπλο­κα­ρί­στη­κε από μια σκλη­ρή λογο­κρι­σία που στην κυριο­λε­ξία κατα­κρε­ούρ­γη­σε το κεί­με­νο. Απο­φα­σί­σα­με να το παρου­σιά­σου­με χωρίς να πάρου­με υπό­ψη μας τα κοψί­μα­τα. Ήταν μια οξύ­τα­τη σύγκρου­ση με την διεύ­θυν­ση της αστυ­νο­μί­ας του Μιλά­νου που μάς απεί­λη­σε με άμε­ση σύλ­λη­ψη. Στο τέλος, το υπουρ­γείο, επει­δή φοβή­θη­κε το επι­κεί­με­νο σκάν­δα­λο, αναί­ρε­σε τα κοψί­μα­τα. Το αντί­γρα­φο του κει­μέ­νου «Αρχάγ­γε­λος» κατα­σχέ­θη­κε επει­δή είχα­με προ­σθέ­σει στο έργο πολ­λές έξυ­πνες εκφρά­σεις (όχι εγκρι­μέ­νες). Για το κεί­με­νο αυτό μαζέ­ψα­με μηνύ­σεις σε όλες τις πόλεις που δου­λέ­ψα­με. Σύνο­λο 280 όσες ήταν κι οι παρα­στά­σεις».
Μια μαρ­τυ­ρία της Φράν­κα Ράμε

Ο Ντά­ριο Φο παρα­μέ­νει ένας ζωντα­νός θρύ­λος του παγκό­σμιου θεά­τρου. Τα έργα του έχουν μετα­φρα­στεί σε περισ­σό­τε­ρες από 30 γλώσ­σες. Το 1997 βρα­βεύ­τη­κε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

«Εκεί­νο που πάντα προ­σπά­θη­σα να κάνω αυτά τα χρό­νια ήταν να επι­διώ­ξω να δει ο κόσμος την πραγ­μα­τι­κή διά­στα­ση της εξου­σί­ας, να ανα­κα­λύ­ψει το πρό­σω­πό της. Με λίγα λόγια, θέλω να πω, ότι οι επα­να­στά­σεις δε γεν­νιού­νται επει­δή κάποιος ξυπνά­ει ένα πρωί και λέει: «Τι ωραία μέρα, ας κάνου­με την επα­νά­στα­ση». Με άλλα λόγια να δημιουρ­γή­σεις στον κόσμο την συνεί­δη­ση ότι είναι εκμε­ταλ­λευό­με­νος, να τον κάνεις να δει την διά­στα­ση της εκμε­τάλ­λευ­σής του».

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο