«Όργανο του διεθνούς κομμουνισμού» ο Σεφέρης…

Γρά­φει ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

«Όργα­νο του διε­θνούς κομ­μου­νι­σμού», έτσι χαρα­κτή­ρι­σε τον Γεώρ­γιο Σεφέ­ρη η Χού­ντα μετά τη γνω­στή δήλω­ση του ποι­η­τή, στις 28 Μάρ­τη 1969 ενά­ντια στη δικτα­το­ρία, η οποία μετα­δό­θη­κε ραδιο­φω­νι­κά σε όλο τον κόσμο.

Ο Γ. Σεφέ­ρης που μετά την 21^η Απρί­λη 1967 είχε σιω­πή­σει και ποι­η­τι­κά εις ένδει­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας, απο­φα­σί­ζει να σπά­σει τη σιω­πή του και να μιλή­σει ανοι­χτά κατά των Συνταγ­μα­ταρ­χών. Μαγνη­το­φω­νεί μία δήλω­ση, στην οποία, μετα­ξύ άλλων, ο τιμη­μέ­νος με Νόμπελ ποι­η­τής, υψώ­νει τη φωνή του για να καταγ­γεί­λει το στρα­τιω­τι­κό καθε­στώς της 21^ης Απρί­λη οδη­γεί τη χώρα  στο γκρε­μό: «Όλοι πια το διδά­χτη­καν και το ξέρουν πως στις δικτα­το­ρι­κές κατα­στά­σεις, η αρχή μπο­ρεί να μοιά­ζει εύκο­λη, όμως η τρα­γω­δία περι­μέ­νει, ανα­πό­τρε­πτη, στο τέλος».

Η κασέ­τα φθά­νει λαθραία στο Λον­δί­νο και αυθη­με­ρόν η δήλω­σή του μετα­δί­δε­ται από την Ελλη­νι­κή Υπη­ρε­σία του BBC, ενώ ανα­με­τα­δί­δε­ται από τον ραδιο­φω­νι­κό σταθ­μό του Παρι­σιού και την «Ντόι­τσε Βέλε». Η δήλω­σε συγκλό­νι­σε την ελλη­νι­κή και διε­θνή κοι­νή γνώ­μη μιας και ο ξένος Τύπος και το ραδιό­φω­νο έδω­σαν ευρύ­τα­τη δημο­σιό­τη­τα στη δήλω­ση (και τις επό­με­νες μέρες και στην απά­ντη­ση των Χουντικών).

Η Χού­ντα, φανε­ρά ενο­χλη­μέ­νη απά­ντη­σε με μια ιτα­μή και υβρι­στι­κή ανα­κοί­νω­ση. Απο­κά­λε­σε τον Γ. Σεφέ­ρη «αρτη­ριο­σκλη­ρω­μέ­νο» και ισχυ­ρί­στη­κε ότι ο «Σεφέ­ρης εκτε­λεί το ρόλο που τον εμπι­στεύ­θη ο κομ­μου­νι­στι­κός κύκλος ο οποί­ος συνω­μο­τεί ενα­ντί­ον της Ελλά­δος». Σε άλλο σημείο ανα­φέ­ρει: «Ο Σεφέ­ρης χρη­σι­μο­ποιεί το κύρος του δια την βοή­θειαν του διε­θνούς κομ­μου­νι­σμού». Μάλι­στα κάποιοι ανώ­νυ­μα δήλω­ναν στον Τύπο, ο οποί­ος τα ανα­πα­ρή­γα­γε, ότι ο Γ. Σεφέ­ρης έκα­νε τη δήλω­ση αυτή για να βγει από την αφά­νεια ή κατά τη δική τους δια­τύ­πω­ση «δια να θραύ­ση τον σκλη­ρόν κλοιόν της λησμο­σύ­νης»!!! Γρά­φουν οι εφη­με­ρί­δες της επο­χής μετα­φέ­ρο­ντας λόγια – τοπο­θε­τή­σεις χου­ντι­κών, ότι η δήλω­ση έγι­νε για να «αντιρ­ρο­πή­ση και να εξω­δε­τε­ρώ­ση τον αδυ­σώ­πη­τον νόμον της φθο­ράς και της λησμο­σύ­νης που είναι φυσι­κά παρα­κο­λου­θή­μα­τα της εκ βιο­λο­γι­κών και όχι άλλων αιτιών πνευ­μα­τι­κής στει­ρώ­σε­ως και απου­σί­ας του εκ του λογο­τε­χνι­κού στίβου».

Η αντί­δρα­ση όμως των δικτα­τό­ρων και έμπρα­κτη, αφού αφαί­ρε­σε από τον Σεφέ­ρη τον τίτλο του πρέ­σβη επί τιμή και το δικαί­ω­μα χρή­σης του διπλω­μα­τι­κού δια­βα­τη­ρί­ου του. Δικαιο­λό­γη­σε την πρά­ξη της αυτή με το επι­χεί­ρη­μα ότι η δήλω­σή του μετα­δό­θη­κε από τη ραδιο­φω­νία της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης και άρα συνι­στά αντε­θνι­κή προ­πα­γάν­δα. Τέτοια ήταν η ενό­χλη­σή τους που ένα χρό­νο αργό­τε­ρα μάλι­στα, το 1970, οι Συνταγ­μα­τάρ­χες απα­γό­ρευ­σαν στο Βρε­τα­νι­κό Συμ­βού­λιο στην Αθή­να να πραγ­μα­το­ποι­ή­σει βρα­διά αφιε­ρω­μέ­νη στον Γεώρ­γιο Σεφέ­ρη. Ο δε φιλι­κός Τύπος των δικτα­τό­ρων, έγρα­ψε ότι ο Σεφέ­ρης «πού­λη­σε την Κύπρο για να πάρει το Νόμπελ» ενώ θα τον χαρα­κτη­ρί­σει κρυ­φο­κομ­μου­νι­στή και μίσθαρ­νο όργα­νο ξένων κυβερνήσεων.

Εκ μέρους του Γεωρ­γί­ου Σεφέ­ρη προς δημοσίευση

Πάει και­ρός που πήρα την από­φα­ση να κρα­τη­θώ έξω από τα πολι­τι­κά του τόπου. Προ­σπά­θη­σα άλλο­τε να το εξη­γή­σω, αυτό δε σημαί­νει διό­λου πως μου είναι αδιά­φο­ρη η πολι­τι­κή ζωή μας.

    Έτσι, από τα χρό­νια εκεί­να ως τώρα τελευ­ταία έπα­ψα κατά κανό­να ν’ αγγί­ζω τέτοια θέμα­τα. Εξ άλλου τα όσα δημο­σί­ε­ψα ως τις αρχές του 1967, και η κατο­πι­νή στά­ση μου (δεν έχω δημο­σιέ­ψει τίπο­τε στην Ελλά­δα από τότε που φιμώ­θη­κε η ελευ­θε­ρία) έδει­χναν, μου φαί­νε­ται αρκε­τά καθα­ρά τη σκέ­ψη μου.
    Μολα­ταύ­τα, μήνες τώρα, αισθά­νο­μαι μέσα μου και γύρω μου, ολο­έ­να πιο επι­τα­κτι­κά το χρέ­ος να πω ένα λόγο για τη σημε­ρι­νή κατά­στα­σή μας. Με όλη τη δυνα­τή συντο­μία, να τι θα έλεγα:
    Κλεί­νουν δυο χρό­νια που μας έχει επι­βλη­θεί ένα καθε­στώς όλως διό­λου αντί­θε­το με τα ιδε­ώ­δη για τα οποία πολέ­μη­σε ο κόσμος μας και τόσο περί­λα­μπρα ο λαός μας, στον τελευ­ταίο παγκό­σμιο πόλεμο.
    Είναι μια κατά­στα­ση υπο­χρε­ω­τι­κής νάρ­κης όπου, όσες πνευ­μα­τι­κές αξί­ες κατορ­θώ­σα­με να κρα­τή­σου­με ζωντα­νές, με πόνους και με κόπους, πάνε κι’ αυτές να κατα­πο­ντι­σθούν μέσα στα ελώ­δη στε­κά­με­να νερά. Δε θα μου ήταν δύσκο­λο να κατα­λά­βω πως τέτοιες ζημιές δε λογα­ριά­ζουν παρά πολύ για ορι­σμέ­νους ανθρώ­πους. Δυστυ­χώς, δεν πρό­κει­ται μόνο γι’ αυτόν τον κίνδυνο.
    Όλοι πια το διδά­χτη­καν και το ξέρουν πως στις δικτα­το­ρι­κές κατα­στά­σεις, η αρχή μπο­ρεί να μοιά­ζει εύκο­λη, όμως η τρα­γω­δία περι­μέ­νει, ανα­πό­τρε­πτη, στο τέλος. Το δρά­μα αυτού του τέλους μάς βασα­νί­ζει, συνει­δη­τά ή ασυ­νεί­δη­τα όπως στους παμπά­λαιους χορούς του Αισχύ­λου. Όσο μένει η ανω­μα­λία, τόσο προ­χω­ρεί το κακό.
    Είμαι ένας άνθρω­πος χωρίς κανέ­να απο­λύ­τως πολι­τι­κό δεσμό, και, μπο­ρώ να το πω, μιλώ χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Βλέ­πω μπρο­στά μου τον γκρε­μό όπου μας οδη­γεί η κατα­πί­ε­ση που κάλυ­ψε τον τόπο. Αυτή η ανω­μα­λία πρέ­πει να στα­μα­τή­σει. Είναι Εθνι­κή επιταγή.
    Τώρα ξανα­γυ­ρί­ζω στη σιω­πή μου. Παρα­κα­λώ το Θεό, να μη με φέρει άλλη φορά σε παρό­μοια ανά­γκη να ξαναμιλήσω.
28 Μαρ­τί­ου 1969

Η κηδεία του Γ. Σεφέ­ρη μετα­τρά­πη­κε σε δια­δή­λω­ση κατά της Χούντας.