Reuters: Το παρασκήνιο στην ΕΕ για τα εμβολίων — Δύναμη φαρμακευτικών, αδιαφάνεια, ανταγωνισμοί…

Με το παρα­σκή­νιο στην Ευρω­παϊ­κή ένω­ση για τα εμβό­λια ασχο­λεί­ται το Reuters, με ανα­λυ­τι­κό ρεπορ­τάζ υπό τον τίτλο «Αντί­στρο­φη μέτρη­ση προς την κατα­στρο­φή: Μέσα στον αγώ­να της Ευρώ­πης για εμβό­λια κατά του κορο­νοϊ­ού». Όλα όσα ανα­φέ­ρο­νται επι­βε­βαιώ­νουν τη δύνα­μη των φαρ­μα­κευ­τι­κών εται­ρειών, την αδια­φά­νεια, τους αντα­γω­νι­σμούς και τα λάθη της Κομι­σιόν που την έφε­ραν σε δυσμε­νέ­στε­ρη θέση σε σχέ­ση με άλλες ισχυ­ρές καπι­τα­λι­στι­κές χώρες.

Ταυ­τό­χρο­να γεν­νιού­νται ερω­τή­μα­τα για τον τρό­πο και την υπο­κρι­σία με τον οποίο η Ευρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή δια­χει­ρί­στη­κε την κρί­ση της παν­δη­μί­ας όσον αφο­ρά την εξα­σφά­λι­ση εμβο­λί­ων. Μετα­ξύ αυτών, για παρά­δειγ­μα, είναι το γεγο­νός ότι «σοκα­ρί­στη­καν» όταν έμα­θαν ότι η AstraZeneca δεν θα παρα­δώ­σει τις υπε­σχη­μέ­νες δόσεις εμβο­λί­ων, ενώ το γνώ­ρι­ζαν από τις αρχές Δεκεμβρίου.

Η Ε.Ε. έχει πλη­ρώ­σει πολ­λά δισ. ευρώ για να εξα­σφα­λί­σει επαρ­κή εμβό­λια κατά του κορο­νοϊ­ού και με στό­χο έως το τέλος του καλο­και­ριού του 2021 να έχει εμβο­λια­στεί περί το 70% του συνο­λι­κού πλη­θυ­σμού της. Όταν η μία μετά την άλλη οι φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ες ανα­κοί­νω­ναν ότι δεν μπο­ρού­σαν να παρα­δώ­σουν εγκαί­ρως τα εμβό­λια που συμ­φώ­νη­σαν, πολ­λά ήταν τα κρά­τη-μέλη που μιλού­σαν για «κατα­στρο­φή», καθώς εξα­πλώ­νο­νται και τα νέα και περισ­σό­τε­ρο μολυ­σμα­τι­κά στε­λέ­χη του SarsCov‑2.

Η προ­σπά­θεια της Κομι­σιόν, με επι­κε­φα­λής την πρό­ε­δρο Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν, να «ντρο­πιά­σει» τις φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ες για να τις υπο­χρε­ώ­σει να παρα­δώ­σουν τα εμβό­λια, απέ­τυ­χε και σύμ­φω­να με το ρεπορ­τάζ του πρα­κτο­ρείο από την «ευφο­ρία» οι αξιω­μα­τού­χοι της Ε.Ε. πέρα­σαν στον «πανι­κό», ενώ ξέσπα­σε σοβα­ρή αμφι­σβή­τη­ση για το αν η Κομι­σιόν έχει την ικα­νό­τη­τα να δια­πραγ­μα­τεύ­ε­ται εκ μέρους των μελών της.

Ήξεραν από τις 4 Δεκεμβρίου

Το Reuters μίλη­σε με αξιω­μα­τού­χους της Ε.Ε. και απο­κα­λύ­πτει ότι υψη­λό­βαθ­μα στε­λέ­χη γνώ­ρι­ζαν από τις 4 Δεκεμ­βρί­ου ότι η AstraZeneca δεν θα παρέ­δι­δε εγκαί­ρως τα εμβό­λια που συμ­φω­νή­θη­καν, αλλά παρ’ όλα αυτά έκα­ναν μεγα­λό­στο­μες ανα­κοι­νώ­σεις. Όταν ξέσπα­σε η κρί­ση, έκα­ναν ακό­μη μία «γκά­φα» προ­σπα­θώ­ντας να βρουν εμβό­λια τα οποία είχαν ήδη εξα­χθεί σε τρί­τες χώρες και ενώ ήδη έχουν χάσει τη ζωή τους 700.000 πολί­τες εντός της Ε.Ε. Παράλ­λη­λα, προ­κά­λε­σαν πολι­τι­κή κρί­ση με τη Βρε­τα­νία, που ήδη προ­χω­ρού­σε με ταχύ­τη­τα τους εμβολιασμούς.

Αν και η Ευρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή και η AstraZeneca αρνή­θη­καν να σχο­λιά­σουν το ρεπορ­τάζ, το Reuters που έχει δια­σταυ­ρώ­σει τις πλη­ρο­φο­ρί­ες ανα­φέ­ρει μετα­ξύ άλλων τα εξής:

♦ Οι διπλω­μά­τες φοβό­ντου­σαν μήπως η Κομι­σιόν χάσει τη μάχη ένα­ντι όσων την κατη­γο­ρούν για «τερά­στια απο­τυ­χία» και την κάλε­σαν να ρίξει τους τόνους με το Λον­δί­νο, ώστε να εξα­σφα­λι­στούν το συντο­μό­τε­ρο εμβό­λια από την AstraZeneca, καθώς κατέ­στη σαφές ότι δεν μπο­ρού­σε η Ε.Ε. να βγει κερ­δι­σμέ­νη από τον καβγά με τις φαρμακοβιομηχανίες.

♦ Για να ηρε­μή­σει η κατά­στα­ση, τα κρά­τη-μέλη συμ­φώ­νη­σαν να δημιουργ­θεί μια ομά­δα δια­πραγ­μά­τευ­σης με τις φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ες, στή­ρι­ξης των πιο μικρών χωρών και για να απο­τρέ­ψουν τις αντι­πα­ρα­θέ­σεις στο εσω­τε­ρι­κό της Ε.Ε.

Μέλη της Επι­τρο­πής και διπλω­μά­τες συνα­ντή­θη­καν «κεκλει­σμέ­νων των θυρών» για να ορί­σουν επι­κε­φα­λής της δια­πραγ­μα­τευ­τι­κής ομά­δας τη Σάντρα Γκαλίνα.

♦ Η Ε.Ε. επέ­λε­ξε να καθυ­στε­ρή­σεις τρεις εβδο­μά­δες σε σχέ­ση με τη Βρε­τα­νία την έγκρι­ση του εμβο­λί­ου της AstraZeneca, ενώ ανα­κοί­νω­νε συμ­βό­λαια προ­α­γο­ράς εμβο­λί­ων με έξι άλλες εται­ρεί­ες, ώστε να εξα­σφα­λί­σει 2,3 δισ. δόσεις για τον πλη­θυ­σμό της των 450 εκατ, ανθρώπων.

Η αμε­ρι­κα­νι­κή Pfizer, που συνερ­γά­στη­κε με τη γερ­μα­νι­κή BioNTech, ήταν η πρώ­τη που πήρε έγκρι­ση, με την Κομι­σιόν να μιλά­ει για παρά­δο­ση έως 600 εκατ. δόσε­ων «χωρίς καθυ­στε­ρή­σεις», ή 3,5 εκατ. δόσε­ων την εβδο­μά­δα. Ωστό­σο η Γκα­λί­να απέ­φυ­γε να ενη­με­ρώ­σει ότι η Βρε­τα­νία λάμ­βα­νε 4 εκατ. δόσεις. Η Pfizer αρνή­θη­κε να σχο­λιά­σει το ρεπορ­τάζ, λέγο­ντας ότι ο σχε­δια­σμός των παρα­δό­σε­ων είναι εμπιστευτικός.

♦ Η Γκα­λί­να υπο­στή­ρι­ξε ότι μερι­κές χώρες προ­τι­μού­σαν να λάβουν εμβό­λια από την AstraZeneca, προ­σφέ­ρο­ντας το μερί­διό τους από τα εμβό­λια της Pfizer σε άλλους, λόγω χαμη­λού κόστους. Αλλά δεν υπάρ­χουν στοι­χεία που να το απο­δει­κνύ­ουν, καθώς οι φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ες αρνού­νται να δώσουν τις τιμές των εμβο­λί­ων τους.

Σύμ­φω­να με τους αξιω­μα­τού­χους που μίλη­σαν στο Reuters, το εμβό­λιο της AstraZeneca κοστί­ζει 2,5 ευρώ ανά δόση ένα­ντι 15,5 της Pfizer και η AstraZeneca έως τον Μάρ­τιο να παρα­δώ­σει από 80 έως 120 εκατ. δόσεις.

♦ Όμως οι δια­πραγ­μα­τευ­τές της Ε.Ε. ήξε­ραν από τις 4 Δεκεμ­βρί­ου ότι η εται­ρεία είχε προ­βλή­μα­τα παρα­γω­γής και ότι θα μεί­ω­νε τους στό­χους στο πρώ­το τρί­μη­νο κατά τα δύο τρί­τα από το σύνο­λο των 120 εκατ. δόσε­ων. Η Γκα­λί­να, πάντως, δια­βε­βαί­ω­νε την Ευρω­βου­λή στις 12 Ιανουα­ρί­ου ότι μόνο μια-δυο χώρες είχαν δια­μαρ­τυ­ρη­θεί για καθυ­στε­ρή­σεις εμβολίων.

Τρεις μέρες μετά, στις 15 του μήνα η Pfizer ανα­κοί­νω­σε ότι θα μειώ­σει την παρα­γω­γή λόγω προ­βλη­μά­των προ­κα­λώ­ντας οργή, ενώ είχαν παρα­δο­θεί μόλις 5 εκατ. εμβό­λια σε όλη την Ε.Ε. Τρεις μέρες μετά η Κομι­σιόν ανα­κοί­νω­νε τους φιλό­δο­ξους στό­χους σε όλη την Ε.Ε. να έχει εμβο­λια­στεί άνω του 80% του υγειο­νο­μι­κού προ­σω­πι­κού μέχρι τον Μάρ­τιο και του 70% του συνο­λι­κού πλη­θυ­σμού έως το τέλος του καλο­και­ριού, ενώ γνώ­ρι­ζαν ότι αυτό είναι αντι­κει­με­νι­κά αδύ­να­το, με δεδο­μέ­νο ότι ο συνο­λι­κός εμβο­λια­σμός δεν έχει ξεπε­ρά­σει το 2%.

Οι αντι­δρά­σεις των χωρών-μελών ήταν οργί­λες, ειδι­κά από την Ολλαν­δία και τη Λιθουανία.

♦ Στις 22 Ιανουα­ρί­ου έρχε­ται η ανα­κοί­νω­ση της AstraZeneca για μεί­ω­ση των παρα­δό­σε­ων σε 31 εκατ. αντί 80 εκατ. το πρώ­το τρί­μη­νο. Ακο­λού­θη­σε ο γνω­στός «πόλε­μος ανα­κοι­νώ­σε­ων» μετα­ξύ της επι­τρό­που Υγεί­ας, Στέλ­λας Κυρια­κί­δου, της Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν, της εται­ρεί­ας και της Βρε­τα­νί­ας, η συνα­κό­λου­θη δια­πραγ­μά­τευ­ση και η τελι­κή συμ­φω­νία που τελι­κά εξα­σφά­λι­σε στην Ε.Ε. αντί 7 εκατ. δόσεις τον Φεβρουά­ριο, 8.

Στις 27 Ιανουα­ρί­ου, η Γκα­λί­να ενη­μέ­ρω­σε τους αντι­προ­σώ­πους των χωρών της Ε.Ε. επί­σης κεκλει­σμέ­νων των θυρών, για τα προ­βλή­μα­τα με την AstraZeneca, που ήταν ήδη γνω­στά, ενώ πρό­σθε­σε και το «μεγά­λο χτύ­πη­μα»: Δεν είχαν ιδέα ποιος εξά­γει εμβό­λια, πόσα και πού τα στέλ­νει… Ο μηχα­νι­σμός ελέγ­χου στα σύνο­ρα έδει­ξε πάνω-κάτω εξα­γω­γές σε Βρε­τα­νία, Κανα­δά και Ισρα­ήλ, ενώ η εται­ρεία Fosun που έχει απο­κλει­στι­κά δικαιώ­μα­τα για εξα­γω­γές εμβο­λία στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ δεν δέχθη­κε να δώσει στοιχεία.

Η ενη­μέ­ρω­ση προ­κά­λε­σε νέα οργή με τον πρέ­σβη της Γαλ­λί­ας να επι­ση­μαί­νει ότι η Κομι­σιόν «είναι με την πλά­τη στον τοίχο».

Η Κομι­σιόν έστρε­ψε τις προ­σπά­θειές της στη βρε­τα­νι­κή κυβέρ­νη­ση, στην προ­σπά­θεια να πεί­σει την AstraZeneca να φέρει εμβό­λια στην Ε.Ε. με τα γνω­στά έως σήμε­ρα αποτελέσματα.

Παρα­μύ­θι: Το γαϊ­τα­νά­κι της φιλί­ας, της Ανθής Παρασκευοπούλου