Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Σαν σήμερα, 16 Οκτωβρίου 1854 γεννήθηκε ο Οσκαρ Ουάιλντ

Σαν σήμε­ρα, 16 Οκτω­βρί­ου 1854 γεν­νιέ­ται ο Ιρλαν­δός συγ­γρα­φέ­ας και κρι­τι­κός  Οσκαρ Ουάιλντ. Πέθα­νε στις 30 Νοεμ­βρί­ου του 1900.

Αντί άλλου αφιε­ρώ­μα­τος ανα­δη­μο­σιεύ­ου­με κεί­με­νο από τα αισθη­τι­κά – κρι­τι­κά του Μάρ­κου Αυγέ­ρη το οποίο θεω­ρού­με από τα πιο αντι­προ­σω­πευ­τι­κά για τον Οσκαρ Ουάιλντ. Το κεί­με­νο αντι­γρά­ψα­με από τα ΑΠΑΝΤΑ  του Μάρ­κου Αυγέ­ρη (Εκδό­σεις  Νέος Στοχαστής).

* * *

Οσκαρ Ουάιλντ

Στα πενή­ντα χρό­νια από το θάνα­το του Ουάιλντ τ’ όνο­μα του και το έργο του ξανα­μνη­μο­νεύ­τη­καν στα παγκό­σμια γράμ­ματα. Ηταν πνεύ­μα λεπτό και λαμπε­ρό, ένας ποι­η­τής που α­γαπούσε την κομ­ψό­τη­τα, τα ηδο­νι­κά χρώ­μα­τα και την πολυ­τέ­λεια στην έκφρα­ση, εξαι­ρε­τι­κός στυ­λί­στας των αγγλι­κών γραμμάτων.

Σαν άνθρω­πος και σα συγ­γρα­φέ­ας γνώ­ρι­σε την ευτυ­χία στη στα­διο­δρο­μία του και μια θορυ­βώ­δη δόξα. Κάθε έργο του είχε θριαμ­βευ­τι­κή επι­τυ­χία μέσα σε μια κοι­νω­νία αρκε­τά γκρί­ζα και κοι­νο­τυ­πι­κή, που την ξάφ­νια­ζε η ασυ­νή­θι­στη γι’ αυτή πνευ­μα­τι­κή ζωη­ρά­δα, η πρω­το­τυ­πία κι η κομ­ψή δηκτι­κό­τη­τα του Ουάιλντ. Το θεα­τρι­κό έργο του, αν και μικρό, έφε­ρε στην αγγλι­κή σκη­νή έναν και­νού­ριο αέρα ζωής κι  ελευ­θε­ρί­ας, έβγα­λε το αγ­γλικό θέα­τρο από την αισθη­μα­το­λο­γία, τη συμ­βα­τι­κό­τη­τα και τη σεμνο­τυ­φία της Βικτω­ρια­νής επο­χής κι έβα­λε τις βάσεις για ένα ξανά­νειω­μά του.

Ο Σώου διδά­χτη­κε πολ­λά από την ηθι­κή στά­ση πού έπαιρ­νε μπρο­στά στο αγγλι­κό κοι­νό ο Ουάιλντ, που­ή­ταν κι’ αυτός Ιρλαν­δός σαν τον ίδιο, κι εχθρός του αγγλι­κού κομ­φορ­μι­σμού.  Διδά­χτη­κε από την προ­κλη­τι­κή κοι­νω­νι­κή κριτι­κή του, από την επι­τυ­χία πού είχε μπρο­στά στο κοι­νό ο σπιρ­τό­ζι­κος διά­λο­γός του και ή παρα­δο­ξο­λο­γία του.

Ο Ουάιλντ είχε γίνει θρύ­λος στην επο­χή του, ήταν ο κοσμι­κός, ο δαν­δής, ο πρί­γκι­πας των ποι­η­τών, ο ωραιό­πα­θος, που κολά­κευε το σνο­μπι­σμό των μικρο­α­στών και γοή­τευε την ανώ­τε­ρη κοι­νω­νία με την επι­τηδευμένη εμφά­νι­ση και την κοσμι­κή λάμ­ψη του. Η κολα­κευ­μέ­νη ματαιο­δο­ξία του, η μέθη που του έφερ­ναν oι επι­τυ­χί­ες του κι η χαλα­σμέ­νη κι αργό­σχο­λη νεό­τη­τα που τον τρι­γύ­ρι­ζε, τον οδή­γησαν τελι­κά στην καταστροφή.

Ο Οσκαρ Ουάιλντ ντυμένος τσολιάς σε επίσκεψή του στην Ελλάδα

Ο Οσκαρ Ουάιλντ ντυ­μέ­νος τσο­λιάς σε επί­σκε­ψή του στην Ελλάδα

Υστε­ρα από κάθε θεα­τρι­κή του επι­τυ­χία, όταν το κοι­νό παρα­λη­ρού­σε για να βγει στη σκη­νή να τον χει­ρο­κρο­τή­σει, παρου­σια­ζό­ταν καπνί­ζο­ντας κι’ έλε­γε κομ­ψές εξυ­πνά­δες και προ­κλη­τι­κές αυθά­δειες. Αλλά η τρα­γω­δία τον παρα­μό­νευε από πολύ κοντά. Η παρα­σι­τι­κή κοι­νω­νία, που από την ίδια τη φύση της, καλ­λιερ­γεί την κατά­χρη­ση και tc  βίτσιο σ’ όλες του τις μορ­φές, δε συγ­χω­ρεί τις πρά­ξεις που κάνουν φανε­ρές τις πλη­γές της. Φάνη­κε αμεί­λι­χτη στον Ουάιλντ όταν καταγ­γέλ­θη­καν δημό­σια οι ηθι­κές εκτρο­πές του. Οπως είναι γνω­στό ο Ουάιλντ κατη­γο­ρή­θη­κε γι’ ανη­θι­κό­τη­τα και κατα­δι κάστη­κε σε δυο χρό­νια κατα­να­γκα­στι­κά έργα[1]. Κι αν ακό­μα οι δια­δό­σεις για την ηθι­κή του έκλυ­ση δεν ήταν αλη­θι­νές, η ζωή του γενι­κά κι ακό­μα το ίδιο το πνεύ­μα του ήταν μια «ύβρις» για τους σκυ­θρω­πούς θεούς, και τον υπο­κρι­τι­κό κομ­φορ­μι­σμό των Αγγλων, που τον τιμώ­ρη­σαν σκλη­ρά. Η κατα­δί­κη σύντρι­ψε ορι­στι­κά τη θριαμ­βευ­τι­κή στα­διο­δρο­μία του και τη ζωή του και συντέ­λε­σε να θαμπώ­σει όχι μόνο τ’ όνο­μά του μα κι  η αξία του έργου του, που πολ­λές πλευ­ρές του αξί­ζουν κάθε έπαινο.

Σε πολ­λά μέρη του έργου του δια­τυ­πώ­νει καθα­ρά σοσια­λι­στι­κές αντι­λή­ψεις. Η κοι­νω­νι­κή κρι­τι­κή του κατα­δι­κά­ζει έντο­να τις άδι­κες συν­θή­κες ζωής που δημιουρ­γεί για τις λαϊ­κές τάξεις μια ολι­γαρ­χία ασυ­νεί­δη­τη και παρασιτική.

Αλλά η συμ­βα­τι­κή ηθι­κή, η υπο­κρι­σία κι η έλλει­ψη ανθρώ­πι­νης συμπά­θειας, που χαρακτη­ρίζει την αγγλι­κή κοι­νω­νία, ήταν ο αδιά­κο­πος στό­χος της κρι­τι­κής του.

Τη σάτι­ρά του τη χαρα­κτη­ρί­ζει χάρη και δύνα­μη: «Οι Εβραί­οι της Ιερου­σα­λήμ, στην επο­χή του Ιησού, λέει κάπου στο ‘’Ντε Προ­φού­ντις’’, με τη δια­νοη­τι­κή δυσκι­νη­σία και την πνευ­ματική τους ανι­κα­νό­τη­τα, με την κου­ρα­στι­κή συντη­ρη­τι­κό­τη­τά τους, με τη λατρεία της χυδαί­ας επι­τυ­χί­ας, με την αποκλειστι­κή τους φρο­ντί­δα για την υλι­στι­κή όψη της ζωής, με την κερδο­σκοπική επι­τη­δειό­τη­τά τους και με την αστεία ιδέα που είχαν για τον εαυ­τό τους και για την αξία τους, ήταν απα­ράλ­λα­χτοι με τους Βρε­τα­νούς φαρι­σαί­ους της επο­χής μας». Αλλά ο ση­μερινός ψευ­το­χρι­στια­νι­κός πολι­τι­σμός καλ­λιερ­γεί το φαρι­σαϊ­σμό παντού κι όχι μόνο στην Αγγλία.

 

[1] Ο Οσκαρ Ουάιλντ μήνυ­σε το λόρ­δο Κουίν­σμπε­ρι ‑πατέ­ρα του Αλφρεντ Ντά­γκλας- για ένα υβρι­στι­κό σημεί­ω­μα που έλα­βε από αυτόν. Στη δίκη που ακο­λού­θη­σε ο λόρ­δος Κουίν­σμπε­ρι δεν αρκέ­στη­κε μόνο στην υπε­ρά­σπι­σή του, μα έφε­ρε στο δικα­στή­ριο αρκε­τούς μάρ­τυ­ρες ‑αξιό­πι­στους και μη- που πιστο­ποιού­σαν την στε­νή σχέ­ση του Ουάιλντ με άτο­μα γνω­στά για την ομο­φυ­λο­φι­λία τους. Η δίκη έλη­ξε με πανη­γυ­ρι­κή αθώ­ω­ση του κατη­γο­ρου­μέ­νου, όμως η απροσ­δό­κη­τη εξέ­λι­ξη συνέ­βη μόλις πήρε τα πρα­κτι­κά της δίκης ο διευ­θυ­ντής δημό­σιων διώ­ξε­ων ‑κάτι σαν εισαγ­γε­λέ­ας της εποχής‑, ο οποί­ος εξέ­δω­σε ταχύ­τα­τα ένταλ­μα σύλ­λη­ψης του Ουάιλντ με σκο­πό την προ­σα­γω­γή του σε δίκη για ομο­φυ­λο­φι­λία, η οποία εκεί­νη την επο­χή στην Αγγλία ήταν ποι­νι­κό αδί­κη­μα. Αυτό ήταν η αρχή του τέλους για τον Ουάιλντ. Αρκε­τοί τον συμ­βού­λε­ψαν να φύγει από την Αγγλία, ο ίδιος όμως αρνή­θη­κε να ζήσει εξό­ρι­στος και κυνη­γη­μέ­νος. Ακο­λού­θη­σαν δύο επώ­δυ­νες δίκες, η δημό­σια δια­πό­μπευ­σή του και η τελι­κή κατα­δι­κα­στι­κή από­φα­ση που ήταν να φυλα­κι­στεί για δύο χρό­νια. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό της απί­στευ­της δια­πό­μπευ­σης στην οποία υπο­βλή­θη­κε ο Οσκαρ Ουάιλντ ήταν πως οι δύο γιοι του υπο­χρε­ώ­θη­καν να αλλά­ξουν επί­θε­το (Πηγή: λογο­μνή­μων).

 

 

Οσκαρ Ουάιλντ: Ελεημοσύνη

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο