Σύγχρονη δημοσιογραφία

Γρά­φει ο Κων­στα­ντί­νος Δέδες //

Αν κάποιος παρα­κο­λού­θη­σε την ται­νία «Spotlight» και πιστεύ­ει πως η δημο­σιο­γρα­φία λει­τουρ­γεί κατά αυτό τον τρό­πο, τότε  πρέ­πει να ανοί­ξει τον υπο­λο­γι­στή του, να κάνει μια «βόλ­τα» στο δια­δί­κτυο και να κατα­λά­βει ποια είναι η πραγ­μα­τι­κή δημο­σιο­γρα­φία στις μέρες μας. Για να γλι­τώ­σω κάποιον από τον κόπο (για­τί περί κόπου πρό­κει­ται όταν μιλά­με για ελλη­νι­κές ιστο­σε­λί­δες) θα του πω πως σίγου­ρα θα δει ένα γυμνό γυναι­κείο σώμα, ένα τίτλο με κεφα­λαία γράμ­μα­τα που θέλει να σου τρα­βή­ξει την προ­σο­χή (το κλικ για να είμαι ακρι­βής) και φυσι­κά περιε­χό­με­νο που δεν έχει ουδε­μία σχέ­ση με τον τίτλο (γνω­στή τακτική).

Έχω παρα­τη­ρή­σει, επί­σης, εδώ και αρκε­τό και­ρό πως τα μεγά­λα sites ανε­βά­ζουν διά­φο­ρα θέμα­τα στα μέσα κοι­νω­νι­κής δικτύ­ω­σης με σκο­πό να προ­κα­λέ­σουν… ένα μικρό πόλε­μο. Η δια­φο­ρά είναι πως δεν υπάρ­χουν νεκροί, αλλά πονε­μέ­να μάτια από ανορ­θό­γρα­φα σχό­λια γεμά­τα μίσος για κάποιον που έχει αντί­θε­τη άπο­ψη. Η είδη­ση είναι σωστή όταν υπάρ­χουν like και επι­σκε­ψι­μό­τη­τα, όχι όταν είναι ακρι­βής, καλο­γραμ­μέ­νη και έγκυ­ρη. Με αυτό το σκε­πτι­κό, λοι­πόν, μπο­ρού­με όλοι εμείς να ανοί­ξου­με μια δια­φη­μι­στι­κή εται­ρία που θα την απο­κα­λού­με ‑για τα αφτιά του κόσμου- site.

Δημοσιογραφία/προπαγάνδα

Στα περισ­σό­τε­ρα Μέσα Μαζι­κής Ενη­μέ­ρω­σης (Τηλε­ό­ρα­ση, Τύπος, Ραδιό­φω­νο, Δια­δί­κτυο), υπάρ­χει μια «γραμ­μή». Αν ο απλός δημο­σιο­γρά­φος, αυτός που καθώς πήγαι­νε την πρώ­τη μέρα στη δου­λειά του έκα­νε σκέ­ψεις περί μαχη­τι­κής, ατό­φιας και καθα­ρής δημο­σιο­γρα­φί­ας την περά­σει, τότε του δεί­χνουν την πόρ­τα της εξό­δου. Με λίγα λόγια ή ακο­λου­θείς τη «γραμ­μή» ή απο­λύ­ε­σαι, ή δέχε­σαι τη χει­ρα­γώ­γη­ση ή κάθε­σαι σπί­τι σου. Ο δημο­σιο­γρά­φος είναι το κύριο συστα­τι­κό για μια… πεντα­νό­στι­μη προ­πα­γάν­δα που ο άβου­λος και με μη ανα­πτυγ­μέ­νη κρι­τι­κή σκέ­ψη άνθρω­πος θα την κατα­βρο­χθί­σει. Δεν θα ρωτή­σει για­τί, που και πως, απλά θα την καταβροχθίσει.

Ξεκά­θα­ρα

Τα ΜΜΕ είναι επι­χει­ρή­σεις. Τις επι­χει­ρή­σεις αυτές τις διευ­θύ­νουν άτο­μα που τις περισ­σό­τε­ρες φορές έχουν στην κατο­χή τους ακό­μα μεγα­λύ­τε­ρες επι­χει­ρή­σεις που ελέγ­χουν την οικο­νο­μία και φυσι­κά το ίδιο το κρά­τος. Έτσι, λοι­πόν, είναι φυσι­κό επα­κό­λου­θο αυτά τα Μέσα να μην πλήτ­τουν τα συμ­φέ­ρο­ντα του ιδιο­κτή­τη τους ή τον κύκλο του. Τα συμ­φέ­ρο­ντα αυτά, είναι είναι κατά κύριο λόγο οικο­νο­μι­κά. Πως όμως τα προ­στα­τεύ­ουν και τα γιγα­ντώ­νουν; Φυσι­κά με την προ­πα­γάν­δα. Ο άνθρω­πος έχει την ανά­γκη να ενη­με­ρω­θεί για το τι συμ­βαί­νει γύρω του. Πόσοι από μας δεν ανοί­γουν τον υπο­λο­γι­στή μας καθώς πίνου­με τον πρω­ι­νό μας καφέ ή δεν αγο­ρά­ζου­με μια εφη­με­ρί­δα για να δια­βά­σου­με τις εξε­λί­ξεις στο πολι­τι­κό και όχι μόνο στε­ρέ­ω­μα; Κύριος στό­χος της προ­πα­γάν­δας είναι να επη­ρε­ά­σει την συμπε­ρι­φο­ρά και τις πεποι­θή­σεις του ατό­μου (ή μια ομά­δα ατό­μων) ώστε να λει­τουρ­γή­σει υπέρ των συμ­φε­ρό­ντων της. Τα είδη προ­πα­γάν­δας είναι: Πολι­τι­κή, Θρη­σκευ­τι­κή, Κοι­νω­νι­κής Παι­δεί­ας (σχο­λείο, οικο­γέ­νεια, κοι­νω­νι­κό περι­βάλ­λον) και Εμπο­ρι­κή (δια­φη­μί­ση).

Συμπέ­ρα­σμα

Η δημο­σιο­γρα­φία κινεί­ται στο όριο μετα­ξύ προ­πα­γάν­δας και ενημέρωσης.Οι μεγά­λοι όμι­λοι, ποντά­ρο­ντας στην οικο­νο­μι­κά δύσκο­λη θέση του σύγ­χρο­νου δημο­σιο­γρά­φου, τον χρη­σι­μο­ποιεί με πολ­λούς τρό­πους. Μπο­ρεί και τον κάνει πιό­νι πολι­τι­κής και κάθε είδους «ενη­μέ­ρω­σης», μέχρι και άνθρω­πο που σκί­ζει τα πτυ­χία του (αν υπάρ­χουν) για γίνει στην ουσία δια­φη­μι­στής ή άτο­μο που κάνει δημό­σιες σχέσεις.

Υ.Γ. Οι σωστές επι­λο­γές κάνουν τους σωστούς ανθρώ­πους. Υπάρ­χουν δημο­σιο­γρά­φοι που επέ­λε­ξαν εθε­λού­σια να γίνουν μέρος του συστή­μα­τος, υπάρ­χουν και αυτοί που ακό­μα παλεύ­ουν απλή­ρω­τοι για κάτι καλύτερο.

Υ.Γ.2  Ουμπέρ­το Έκο: «Τον Αύγου­στο δεν υπάρ­χουν ειδή­σεις». Υπάρ­χουν ειδή­σεις και μάλι­στα υπάρ­χουν δημο­σιο­γρά­φοι που δεν κάνουν δια­κο­πές αλλά υπε­ρω­ρί­ες για χρή­μα­τα που δεν είναι σίγου­ρο πως θα πάρουν.

Υ.Γ.3 Οι δημο­σιο­γρά­φοι πρέ­πει να είναι περή­φα­νοι για το επάγ­γελ­μα που επέ­λε­ξαν να ακο­λου­θή­σουν. Όσοι δεν είναι δημο­σιο­γρά­φοι, άλλω­στε, έχει φανεί ή θα φανεί στο πέρα­σμα του χρόνου.

* Ο Κων/νος Δέδες είναι δημοσιογράφος