Το δίδαγμα της Χιλής: Τον καπιταλισμό δεν τον διαχειρίζεσαι — τον ανατρέπεις!

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

44 χρό­νια συμπλη­ρώ­θη­καν χθες από το αμε­ρι­κα­νο­κί­νη­το στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα που ανέ­τρε­ψε την κυβέρ­νη­ση Λαϊ­κής Ενό­τη­τας (Unidad Popular) του Σαλ­βα­δόρ Αλιέ­ντε στη Χιλή. Τα γεγο­νό­τα εκεί­να, του Σεπτέμ­βρη 1973, που σημά­δε­ψαν την πολι­τι­κή ιστο­ρία της χώρας αλλά και ευρύ­τε­ρα της λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής, είναι λίγο πολύ γνω­στά. Αυτό που έχει, ωστό­σο, μεγα­λύ­τε­ρη σημα­σία είναι το δίδαγ­μα που βγαί­νει από το παρά­δειγ­μα της Χιλής – ένα δίδαγ­μα που δια­τη­ρεί στο ακέ­ραιο την επι­και­ρό­τη­τα του, για το παρόν, αλλά κυρί­ως το μέλ­λον, των αγώ­νων της εργα­τι­κής τάξης.

Η εμπει­ρία της Χιλής διέ­ψευ­σε- και δια­ψεύ­δει- κατη­γο­ρη­μα­τι­κά όλους όσους υπο­στή­ρι­ξαν το λεγό­με­νο «ειρη­νι­κό δρό­μο» προς το σοσια­λι­σμό. Το παρά­δειγ­μα της κυβέρ­νη­σης του Αλιέ­ντε, με την τρα­γι­κή του κατά­λη­ξη, απέ­δει­ξε ότι οποια­δή­πο­τε από­πει­ρα να εξαν­θρω­πι­στεί, να καλ­λω­πι­στεί το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα προς όφε­λος της εργα­τι­κής τάξης και των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των απο­τε­λεί προ­ϊ­όν αυτα­πά­της. Διό­τι, είναι αυτα­πά­τη να πιστεύ­ει κάποιος ότι λύκοι και πρό­βα­τα μπο­ρούν να καθί­σουν πλάι πλάι και να δια­πραγ­μα­τευ­τούν ειρη­νι­κά. Είναι, πρώ­του μεγέ­θους αυτα­πά­τη να νομί­ζει κάποιος πως με προ­ο­δευ­τι­κές μεταρ­ρυθ­μί­σεις των αστι­κών θεσμών και νομο­θε­τι­κές αλλα­γές μπο­ρεί να επέλ­θει ο «εξαν­θρω­πι­σμός» του βάρ­βα­ρου χαρα­κτή­ρα του καπιταλισμού. 

Το παρά­δειγ­μα της Χιλής έδω­σε σαφή και κατη­γο­ρη­μα­τι­κή απά­ντη­ση στο ερώ­τη­μα «μεταρ­ρύθ­μι­ση ή επα­νά­στα­ση;». Εδώ βρί­σκε­ται και η πεμ­πτου­σία του διδάγ­μα­τος που η εργα­τι­κή τάξη, το εργα­τι­κό-λαϊ­κό κίνη­μα, οφεί­λει να αντλή­σει. Η ιστο­ρι­κή πεί­ρα της Χιλής του Αλιέ­ντε επι­βε­βαί­ω­σε στο ακέ­ραιο τη μαρ­ξι­στι­κή-λενι­νι­στι­κή θέση για το κρά­τος και τους μηχα­νι­σμούς του, για την ανά­γκη το αστι­κό κρά­τος να τσα­κι­στεί με την επα­νά­στα­ση. Ταυ­τό­χρο­να, έδει­ξε πως καμία «αντι­μο­νο­πω­λια­κή-αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή» κυβέρ­νη­ση, όσο καλές προ­θέ­σεις κι’ αν έχει, δε μπο­ρεί, στο έδα­φος του καπι­τα­λι­σμού και της αστι­κής κοι­νο­βου­λευ­τι­κής δημο­κρα­τί­ας, να συγκρου­στεί με το κεφά­λαιο και την εξου­σία του, ούτε ν’ ανοί­ξει το δρό­μο για την αλλα­γή των συσχε­τι­σμών υπέρ της εργα­τι­κής τάξης.

Οι υπέρ­μα­χοι και θια­σώ­τες των «μετα­βα­τι­κών προ­γραμ­μά­των», των «αρι­στε­ρών-προ­ο­δευ­τι­κών κυβερ­νή­σε­ων» και του «σοσια­λι­σμού του 21ου αιώ­να» αρνού­νται πει­σμα­τι­κά να διδα­χθούν από την ιστο­ρι­κή πεί­ρα που προ­σφέ­ρει το παρά­δειγ­μα της Χιλής. Οι οπορ­του­νι­στι­κές εμμο­νές τους- απο­τέ­λε­σμα των βαθιά ριζω­μέ­νων μικρο­α­στι­κών τους αντι­λή­ψε­ων- δεν πρέ­πει να βάλουν φρέ­νο στους αγώ­νες της εργα­τι­κής τάξης για την ολο­κλη­ρω­τι­κή ανα­τρο­πή του σάπιου εκμε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­μα­τος και την κατά­κτη­ση της εξουσίας. 

Η Ιστο­ρία δε γυρί­ζει πίσω.

Η Βενε­ζου­έ­λα και η οπορ­του­νι­στι­κή θεω­ρία του «Σοσια­λι­σμού του 21ου αιώνα»