Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

ΗΠΑ: Πίσω από τη βιτρίνα του καπιταλιστικού «παράδεισου»

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

«Πρέ­πει να υπάρ­χει κάτι σάπιο στον πυρή­να ενός κοι­νω­νι­κού συστήματος
που αυξά­νει τον πλού­το του χωρίς να μειώ­νει την δυστυ­χία του»
- Καρλ Μαρξ, 1859.

Πριν από λίγες βδο­μά­δες γρά­φα­με από αυτό εδώ το βήμα για την αύξη­ση κατά 40% του αριθ­μού των αστέ­γων, μέσα σε ένα μόλις χρό­νο, στην πόλη της Νέας Υόρ­κης. Όπως ανέ­φε­ρε σχε­τι­κή έρευ­να της υπη­ρε­σί­ας για τους άστε­γους (Homeless Outreach Population Estimate), τον Φλε­βά­ρη του 2017 κατα­με­τρή­θη­καν 3.982 άνθρω­ποι χωρίς στέ­γη. Πρό­κει­ται για τον υψη­λό­τε­ρο αριθ­μό αστέ­γων τα τελευ­ταία 12 χρό­νια. Βέβαια, όπως σημεί­ω­νε το άρθρο, οι άστε­γοι στη Νέα Υόρ­κη απο­τε­λούν μόνο ένα μικρό μέρος των ανθρώ­πων που δεν δια­θέ­τουν μόνι­μη κατοι­κία. Σύμ­φω­να με τις υπη­ρε­σί­ες του δήμου, 57.937 άνθρω­ποι φιλο­ξε­νού­νται σε εστί­ες και από αυτούς οι 22.047 είναι παι­διά.

Το πρό­βλη­μα της αύξη­σης των αστέ­γων στη Νέα Υόρ­κη ανα­δει­κνύ­ει την ευρύ­τε­ρη εικό­να της Αμε­ρι­κής του 21ου αιώ­να, στην οποία μισό εκα­τομ­μύ­ριο άνθρω­ποι είναι άστε­γοι. Πιό συγκε­κρι­μέ­να, σύμ­φω­να με επί­ση­μα στοι­χεία (Annual Homeless Assessment Report, Έκθε­ση προς Κογκρέ­σο):

  • Σε μια μόνο νύχτα το 2016 υπήρ­χαν 549.928 άνθρω­ποι χωρίς στέγη.

  • Κάθε βρά­δυ, περισ­σό­τε­ρα από 138.000 παι­διά κάτω των 18 ετών κοι­μού­νται στο δρό­μο ή σε έκτα­κτες δομές φιλο­ξε­νί­ας αστέ­γων. Το 2016 υπο­λο­γί­ζε­ται ότι περί­που 35.686 άστε­γοι-παι­διά κάτω των 18 ήταν ασυνόδευτα.

  • Σε μια μόνο νύχτα το 2016, 61.265 οικο­γέ­νειες με παι­διά (συνο­λι­κά 194.716 άνθρω­ποι) κοι­μό­ντου­σαν στο δρόμο.

  • Πέντε πολι­τεί­ες των ΗΠΑ φιλο­ξε­νούν περί­που τον μισό πλη­θυ­σμό των αστέ­γων όλης της χώρας. Πιό συγκε­κρι­μέ­να, η Καλι­φόρ­νια (22%), η Νέα Υόρ­κη (16%), η Φλό­ρι­ντα (6%), το Τέξας (4%) και η Ουά­σινγ­κτον (4%).

Άστεγοι στο μετρό της Ουάσινγκτον.

Άστε­γοι σε σταθ­μό του μετρό της Ουάσινγκτον.

Όπως βλέ­που­με από τα παρα­πά­νω επί­ση­μα στοι­χεία (ανε­πί­ση­μα οι αριθ­μοί είναι αρκε­τά μεγα­λύ­τε­ροι), στον καπι­τα­λι­στι­κό «παρά­δει­σο» της υπερ­δύ­να­μης, στη χώρα του «αμε­ρι­κα­νι­κού ονεί­ρου», τον 21ο αιώ­να, εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες άνθρω­ποι ζουν στους δρό­μους, χωρίς ούτε ένα κερα­μί­δι πάνω απ’ το κεφά­λι τους. Για όσους τυχόν αντι­τεί­νουν πως το να υπάρ­χουν άστε­γοι είναι ένα φυσιο­λο­γι­κό φαι­νό­με­νο που συμ­βαί­νει παντού και πάντο­τε, σε όλες τις κοι­νω­νί­ες, να θυμί­σου­με ότι, στις χώρες που οικο­δο­μή­θη­κε ο σοσια­λι­σμός το πρό­βλη­μα των αστέ­γων ήταν εξαι­ρε­τι­κά περιο­ρι­σμέ­νο σε σχέ­ση με τις καπι­τα­λι­στι­κές κοι­νω­νί­ες. Στην ΕΣΣΔ, για παρά­δειγ­μα, ο κεντρι­κός σχε­δια­σμός της οικο­νο­μί­ας κινη­το­ποιού­σε όλους τους ανα­γκαί­ους πόρους ώστε να αντι­με­τω­πί­σει το στε­γα­στι­κό πρό­βλη­μα. Έτσι, κάθε χρό­νο αυξά­νο­νταν οι πιστώ­σεις για την κατα­σκευή κατοι­κιών, ενώ οι ρυθ­μοί παρά­δο­σης άνε­των δια­με­ρι­σμά­των (2.200.000 το χρό­νο) ξεπερ­νού­σαν κατά πολύ τους αντί­στοι­χους σε Δυτι­κή Ευρώ­πη και ΗΠΑ.

Η αύξη­ση του αριθ­μού των αστέ­γων στις ΗΠΑ απο­τε­λεί τμή­μα ενός συνο­λι­κό­τε­ρου προ­βλή­μα­τος διεύ­ρυν­σης κοι­νω­νι­κών αντι­θέ­σε­ων, φτω­χο­ποί­η­σης πλα­τιών λαϊ­κών στρω­μά­των, δια­τρο­φι­κής κρί­σης, έλλει­ψης κοι­νω­νι­κής μέρι­μνας και ασφά­λειας. Πρό­κει­ται για το «άλλο πρό­σω­πο» των ΗΠΑ, αυτό που βρί­σκε­ται πίσω από τις λαμπε­ρές εικό­νες της δήθεν καπι­τα­λι­στι­κής ευδαι­μο­νί­ας που τα αστι­κά μέσα ενη­μέ­ρω­σης συνή­θως παρουσιάζουν.

Μιλά­με για τις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες της Αμε­ρι­κής του 21ου αιώ­να όπου, μετα­ξύ άλλων:

  • Υπάρ­χουν 565 δισε­κα­τομ­μυ­ριού­χοι με συνο­λι­κή περιου­σία που αγγί­ζει τα 2,76 τρι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δολάρια.

  • 43,1 εκα­τομ­μύ­ρια αμε­ρι­κα­νοί — συμπα­τριώ­τες των παρα­πά­νω κροί­σων- ζουν στα όρια της φτώ­χειας. Πρό­κει­ται για το 13,5% του συνο­λι­κού πλη­θυ­σμού των ΗΠΑ. (Επί­ση­μα στα­τι­στι­κά στοι­χεία της κυβέρ­νη­σης, U.S. Census Bureau 2015). Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι ο πραγ­μα­τι­κός αριθ­μός υπερ­βαί­νει αρκε­τά τις επί­ση­μες μετρήσεις.

  • Σχε­δόν 20 εκα­τομ­μύ­ρια αμε­ρι­κα­νοί (19,4 εκατ) ζουν σε συν­θή­κες ακραί­ας φτώχειας.

  • Μια φτω­χή οικο­γέ­νεια 4 μελών στις ΗΠΑ ζει με λιγό­τε­ρα από 10.000 δολά­ρια το χρό­νο. Την ίδια στιγ­μή, υπο­λο­γί­ζε­ται πως ο πλου­σιό­τε­ρος άνθρω­πος στις ΗΠΑ, ο Μπιλ Γκέϊτς, προ­σθέ­τει κάθε 60 λεπτά στους λογα­ρια­σμούς του κέρ­δη περί­που 1,38 εκα­τομ­μυ­ρί­ων δολαρίων!

  • Σε 14,5 εκα­τομ­μύ­ρια υπο­λο­γί­ζο­νται τα παι­διά (κάτω των 18 ετών) που ζουν σε συν­θή­κες φτώ­χειας. (Στοι­χεία U.S. Census Bureau, 2016).

Τράπεζα τροφίμων για φτωχές οικογένειες στο Λος Άντζελες.

Τρά­πε­ζα τρο­φί­μων για φτω­χές οικο­γέ­νειες στο Λος Άντζελες.

Επι­πλέ­ον, στην καπι­τα­λι­στι­κή υπερ­δύ­να­μη όπου «ο καθέ­νας μπο­ρεί να ζήσει το αμε­ρι­κα­νι­κό όνει­ρο», υπάρ­χουν εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι των οποί­ων ο ορί­ζο­ντας δεν εκτεί­νε­ται πέρα από το αύριο και την εξα­σφά­λι­ση ενός πιά­του φαγη­τού. Πιό συγκεκριμένα:

  • Το 2015 υπο­λο­γί­στη­κε ότι 42,2 εκα­τομ­μύ­ρια αμε­ρι­κα­νοί ζού­σαν σε συν­θή­κες επι­σι­τι­στι­κής ανα­σφά­λειας. Από αυτούς, 13,1 εκα­τομ­μύ­ρια είναι παι­διά (κάτω των 18 ετών).

  • Το 13,8% των αμε­ρι­κα­νι­κών νοι­κο­κυ­ριών (15,8 εκα­τομ­μύ­ρια νοι­κο­κυ­ριά) υπο­λο­γί­ζε­ται ότι βιώ­νουν καθη­με­ρι­νά την αγω­νία να κατα­φέ­ρουν να έχουν ένα πιά­το φαγη­τό στο τραπέζι.

  • Αυξη­τι­κές τάσεις παρου­σιά­ζει η ακραία φτώ­χεια, καθώς 6,3 εκα­τομ­μύ­ρια νοι­κο­κυ­ριά δια­βιούν σε συν­θή­κες εξαι­ρε­τι­κά μεγά­λης επι­σι­τι­στι­κής ανα­σφά­λειας. Πολ­λές εξ’ αυτών των οικο­γε­νειών βασί­ζο­νται στη βοή­θεια συναν­θρώ­πων τους, σε φιλαν­θρω­πί­ες και κου­πό­νια σίτι­σης από τοπι­κές κοι­νω­νι­κές δομές.

  • Περί­που 10% των αμε­ρι­κα­νών ηλι­κί­ας άνω των 60 ετών ζουν σε κατά­στα­ση δια­τρο­φι­κής ανα­σφά­λειας. Πρό­κει­ται για περί­που 5.4 εκα­τομ­μύ­ρια άντρες και γυναί­κες. (Πηγή: Household Food Security in the United States in 2015. USDA ERS).

Να, λοι­πόν, ποιά είναι η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα πίσω απ’ τη φαντα­χτε­ρή βιτρί­να του καπι­τα­λι­στι­κού «παρα­δεί­σου» στις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες της Αμε­ρι­κής. Μια πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ταξι­κής βαρ­βα­ρό­τη­τας που, όσο κι’ αν θέλουν να κρύ­βουν οι πάσης φύσης απο­λο­γη­τές του καπι­τα­λι­σμού, γίνε­ται ολο­έ­να και πιο φανερή.

Σε αυτήν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της καπι­τα­λι­στι­κής ζού­γκλας, συνυ­πάρ­χουν η «Αμε­ρι­κή» των εντυ­πω­σια­κών ουρα­νο­ξυ­στών του Μαν­χά­ταν και η Αμε­ρι­κή των φτω­χο­γει­το­νιών του Μπρονξ και του Ντι­τρόϊτ, η «Αμε­ρι­κή» των Μπιλ Γκέιτς και Γουό­ρεν Μπά­φετ και η Αμε­ρι­κή των εκα­τομ­μυ­ρί­ων εργα­τών που εργά­ζο­νται για ένα μερο­κά­μα­το. Υπάρ­χει η «Αμε­ρι­κή» των μεγά­λων μονο­πω­λια­κών ομί­λων που θυσαυ­ρί­ζουν και η Αμε­ρι­κή των φτω­χο­διά­βο­λων που ζουν με 2 δολά­ρια τη μέρα.

Απο­δει­κνύ­ε­ται, λοι­πόν, ποιά είναι η άλλη όψη του καπι­τα­λι­στι­κού «παρά­δει­σου» της υπερ­δύ­να­μης. Είναι η καπι­τα­λι­στι­κή κόλα­ση που βιώ­νουν εκα­τομ­μύ­ρια εργα­ζό­με­νοι και λαϊ­κές οικο­γέ­νειες. Αυτή η κόλα­ση- της βαρ­βα­ρό­τη­τας και της εκμε­τάλ­λευ­σης- θα διαιω­νί­ζε­ται όσο τα μονο­πώ­λια κάνουν κου­μά­ντο στην οικο­νο­μία και όσο η εργα­τι­κή τάξη και τα λοι­πά λαϊ­κά στρώ­μα­τα θα σκύ­βουν το κεφά­λι στο κεφά­λαιο και την εξου­σία του.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο