Walter Benjamin, Για τον Μπρεχτ. (Σκέψεις, δοκίμια, σχόλια), μετάφραση Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, εισαγωγή-επιμέλεια Βασίλης Αλεξίου, Αθήνα 2018, εκδ. Έρμα
Μαθαίνω ότι στον εαυτό σου ενάντια σήκωσες το χέρι
Το φονιά προλαβαίνοντας.
Οχτώ χρόνια εξόριστος, παρακολουθώντας την άνοδο του εχτρού
Τελικά μπροστά σ’ ένα σύνορο αδιάβατο σπρωγμένος
Διάβηκες, όπως λένε, ένα διαβατό.
Αυτοκρατορίες καταρρέουν. Οι αρχισυμμορίτες
Κόβουνε βόλτες σαν πολιτικοί. Τους λαούς
Δεν μπορεί πια κανείς να ξεδιακρίνει κάτω απ’ όλους τούτους τους
εξοπλισμούς.
Έτσι μες στο σκοτάδι βρίσκεται το μέλλον, κι οι δυνάμεις του καλού
Είναι αδύνατες. Όλα τούτα τα είδες καθαρά
Την ώρα που το κορμί κατάστρεφες που θα μπορούσανε να βασανίσουν.Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Για την αυτοκτονία του πρόσφυγα Β. Μπ.» (1941), μτφρ. Νάντια Βαλαβάνη
Η Χάνα Άρεντ έγραφε στον πρόλογο της έκδοσης κάποιων κειμένων του Βάλτερ Μπένγιαμιν στα αγγλικά το 1969: «Είναι αδιαμφισβήτητο πως η φιλία του Βάλτερ Μπένγιαμιν με τον Μπρεχτ –μοναδική επειδή εδώ ο μεγαλύτερος εν ζωή Γερμανός ποιητής συνάντησε τον πιο σημαντικό κριτικό της εποχής του, πράγμα για το οποίο είχαν πλήρη συνείδηση και οι δύο– υπήρξε το [..] πιο σημαντικό άγγιγμα της καλής τύχης στη ζωή του Μπένγιαμιν». Πολύ πιο σημαντικό, βέβαια, είναι ότι εβδομήντα οκτώ χρόνια από τη «φυγή» του πρώτου (κυνηγημένου σαν αγρίμι και δολοφονημένου, στην πραγματικότητα, από τον φασισμό – η πρώτη πραγματική απώλεια που ο Χίτλερ προκάλεσε στη γερμανική λογοτεχνία, σύμφωνα με τον Μπρεχτ) και εξήντα δύο από τον θάνατο του δεύτερου συνεχίζουν να είναι ο μεν Μπρεχτ ο σημαντικότερος Γερμανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, ο δε Μπένγιαμιν ο σημαντικότερος Γερμανός κριτικός του 20ου αιώνα. Το αξιοσημείωτο είναι ότι το έργο τους συνεχίζει να είναι ζωντανό και σήμερα, σήμερα όπου, και πάλι, όπως έγραφε ο Μπρεχτ σε ένα ποίημά του αφιερωμένο στη μνήμη του νεκρού συντρόφου του: μες στο σκοτάδι βρίσκεται το μέλλον, κι οι δυνάμεις του καλού είναι αδύνατες. Ζωντανότατη απόδειξη τού παραπάνω: τα δοκίμια του παρόντος τόμου.