Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Χιροσίμα-Ναγκασάκι: Να τι σημαίνει Ιμπεριαλισμός!

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Τον περα­σμέ­νο Μάη, στο πλαί­σιο επί­ση­μου ταξι­διού του στην Ιαπω­νία ο αμε­ρι­κα­νός πρό­ε­δρος Μπ. Ομπά­μα βρέ­θη­κε στη Χιρο­σί­μα. Στη μαρ­τυ­ρι­κή αυτή πόλη που, πριν 71 χρό­νια, έζη­σε τον πυρη­νι­κό όλε­θρο. Όσοι πίστευαν ότι ο Ομπά­μα θα γινό­ταν ο πρώ­τος πρό­ε­δρος των ΗΠΑ που θα ζητού­σε δημο­σί­ως συγνώ­μη για το φρι­κτό έγκλη­μα του 1945 δια­ψεύ­στη­καν. Ασφα­λώς, μια συγνώ­μη εκ μέρους του αμε­ρι­κα­νού προ­έ­δρου δεν θα ήταν αρκε­τή εάν δεν συνο­δεύ­ο­νταν από μια εξή­γη­ση για τους πραγ­μα­τι­κούς λόγους που οδη­γή­σαν στη ρήψη της ατο­μι­κής βόμ­βας. Θα μπο­ρού­σε όμως ο αμε­ρι­κα­νός πρό­ε­δρος να πει την αλήθεια;

Η επί­ση­μη αμε­ρι­κα­νι­κή εκδο­χή για τη ρήψη της ατο­μι­κής βόμ­βας είναι πως η πρά­ξη αυτή «έσω­σε ζωές» και οδή­γη­σε στον τερ­μα­τι­σμό του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου. Πρό­κει­ται για μια αφή­γη­ση άκρως βολι­κή για τον αμε­ρι­κα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό, σε μια προ­σπά­θεια ξεπλύ­μα­τος των εγκλη­μά­των του. Σε παρό­μοια αφη­γή­μα­τα και εξη­γή­σεις, άλλω­στε, οι ΗΠΑ και οι σύμ­μα­χοι τους έχουν βασί­σει τον «καθα­για­σμό» μετα­γε­νέ­στε­ρων σφα­γεί­ων: Κορέα, Βιετ­νάμ, Ιράκ, Γιου­γκο­σλα­βία, Αφγα­νι­στάν, Λιβύη, Συρία κλπ.

Όταν το πρωϊ της 6ης Αυγού­στου 1945 η ατο­μι­κή βόμ­βα τύπου ουρα­νί­ου-235 με την ονο­μα­σία “Little Boy” ισο­πέ­δω­νε τη Χιρο­σί­μα, ο δεύ­τε­ρος παγκό­σμιος πόλε­μος είχε ήδη τελειώ­σει. Η Ιαπω­νία, απο­μο­νω­μέ­νη πλέ­ον και με τον κύριο σύμ­μα­χο της (ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία) να έχει παρα­δο­θεί λίγους μήνες πριν, δεν απο­τε­λού­σε απει­λή για τις ΗΠΑ από στρα­τιω­τι­κής άπο­ψης. Ωστό­σο, η κυβέρ­νη­ση των ΗΠΑ – που από τις 16 Ιου­λί­ου είχε πραγ­μα­το­ποι­ή­σει στο Νέο Μεξι­κό την πρώ­τη πετυ­χη­μέ­νη δοκι­μα­στι­κή πυρη­νι­κή έκρη­ξη- είχε άλλα σχέδια.

Στις 9 Αυγού­στου 1945- αφό­του οι ΗΠΑ είχαν ρίξει και τη δεύ­τε­ρη βόμ­βα στο Ναγκα­σά­κι- σε ένα ρεσι­τάλ κυνι­κό­τη­τας ο πρό­ε­δρος Χάρυ Τρού­μαν έλε­γε τα εξής σε ραδιο­φω­νι­κό του μήνυ­μα προς τον αμε­ρι­κα­νι­κό λαό: «Εχρη­σι­μο­ποι­ή­σα­μεν την ατο­μι­κήν βόμ­βαν ενα­ντί­ον εκεί­νων, οι οποί­οι μας επε­τέ­θη­σαν προ­δο­τι­κώς στο Περλ Χάρ­μπορ, οι οποί­οι εβα­σά­νι­σαν τους Αμε­ρι­κα­νούς αιχ­μα­λώ­τους πολέ­μου, οι οποί­οι παρε­βί­α­σαν όλους τους νόμους του διε­θνούς δικαί­ου… Εχρη­σι­μο­ποι­ή­σα­μεν την ατο­μι­κήν βόμ­βαν διά να συντο­μεύ­σω­μεν τον πόλε­μον… Θα τη χρη­σι­μοι­ή­σω­μεν και πάλιν. Μόνο η συν­θη­κο­λό­γη­σις της Ιαπω­νί­ας θα μας στα­μα­τή­ση. Τους ώμους μας βαραί­νει τερα­στία ευθύ­νη. Ευχα­ρι­στού­μεν τον θεόν, διό­τι είμε­θα εμείς, και όχι ο εχθρός, που τη φέρο­μεν. Και παρα­κα­λού­μεν τον θεόν, να μας φωτί­ση εις τη χρή­σιν του οργά­νου αυτού συμ­φώ­νως προς τας βου­λή­σεις του» [1].

Ο εγκλη­μα­τί­ας Τρού­μαν όχι μόνο έλε­γε συνει­δη­τά ψέμα­τα για τους λόγους που απο­φα­σί­στη­κε η ρήψη της ατο­μι­κής βόμ­βας αλλά, ούτε λίγο, ούτε πολύ, επι­χει­ρού­σε να δώσει και… θεο­λο­γι­κή διά­στα­ση στο άνευ προη­γου­μέ­νου έγκλη­μα της κυβέρ­νη­σης του. Στην κυνι­κό­τη­τα των λόγων του αμε­ρι­κα­νού προ­έ­δρου δια­φαί­νο­νταν η ευθεία απει­λή των ΗΠΑ – όχι, ασφα­λώς, ενά­ντια στην ήδη ηττη­μέ­νη Ιαπω­νία, αλλά- απέ­να­ντι στο αντί­πα­λο δέος του καπι­τα­λι­στι­κού κόσμου, την Σοβιε­τι­κή Ένωση.

ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

Το κολοσ­σαίο, υπο­κρι­τι­κό ψέμα της κυβέρ­νη­σης Τρού­μαν για τη δικαιο­λό­γη­ση του πυρη­νι­κού ολο­καυ­τώ­μα­τος σε Χιρο­σί­μα και Ναγκα­σά­κι απο­κα­λύ­πτε­ται μέσα από μια σει­ρά μαρ­τυ­ρί­ες αμε­ρι­κα­νών αξιω­μα­τού­χων. Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό το πόρι­σμα (Ιού­λιος 1946) της Έκθε­σης Στρα­τη­γι­κής Έρευ­νας Βομ­βαρ­δι­σμών που συστά­θη­κε από την κυβέρ­νη­ση Τρού­μαν για τη μελέ­τη των αερο­πο­ρι­κών επι­θέ­σε­ων των ΗΠΑ στην Ιαπω­νία: «Βασι­ζό­με­νη σε μια εκτε­νή έρευ­να όλων των γεγο­νό­των και υπο­στη­ρι­ζό­με­νη από κατα­θέ­σεις των επι­ζό­ντων για­πω­νέ­ζων ηγε­τών που μετεί­χαν στον πόλε­μο, η άπο­ψη της Επι­τρο­πής είναι ότι, σίγου­ρα πριν τις 31 Δεκέμ­βρη 1945 και κατά πάσα πιθα­νό­τη­τα πριν τις 1 Νοέμ­βρη 1945, η Ιαπω­νία θα είχε παρα­δο­θεί ακό­μη και αν δεν είχαν ριχτεί οι ατο­μι­κές βόμ­βες, ακό­μη και αν η Ρωσία δεν έμπαι­νε στον πόλε­μο, ακό­μη και αν δεν είχε σχε­δια­στεί εισβο­λή». [2].

Πολ­λά χρό­νια μετά το πυρη­νι­κό έγκλη­μα, ο άνθρω­πος που δια­δέ­χθη­κε τον Τρού­μαν στην προ­ε­δρία των ΗΠΑ – ανώ­τα­τος διοι­κη­τής των συμ­μα­χι­κών δυνά­με­ων κατά το Β’ Παγκό­σμιο πόλε­μο- Ντουάιτ Άϊζεν­χά­ου­ερ, θα δήλω­νε: «Οι για­πω­νέ­ζοι ήταν έτοι­μοι να παρα­δω­θούν και δεν ήταν ανα­γκαίο να τους χτυ­πή­σου­με με αυτό το απαί­σιο πράγ­μα (σ.σ. ατο­μι­κή βόμ­βα)» (Newsweek, 11/11/1963). Στο βιβλίο του “Mandate for Change”, ο Άϊζεν­χά­ου­ερ ανα­φέ­ρει πως ο ίδιος εξέ­φρα­σε επι­φυ­λά­ξεις όταν ενη­με­ρώ­θη­κε στο Βερο­λί­νο για την από­φα­ση της Ουά­σινγ­κτον να ρίξει τις ατο­μι­κές βόμ­βες στην Ιαπωνία.

Γρά­φει, μετα­ξύ άλλων: «Τον Ιού­λιο του 1945, επι­σκε­πτό­με­νος το γρα­φείο μου στη Γερ­μα­νία, ο υπουρ­γός πολέ­μου Στίμ­σον με ενη­μέ­ρω­σε ότι η κυβέρ­νη­ση μας ετοι­μά­ζο­νταν να ρίξει ατο­μι­κή βόμ­βα στην Ιαπω­νία […] Του εξέ­φρα­σα τις έντο­νες επι­φυ­λά­ξεις μου, στη βάση της εκτί­μη­σης ότι η Ιαπω­νία είχε ήδη ηττη­θεί και πως η βόμ­βα ήταν εντε­λώς αχρεί­α­στη [..] Ήταν πεποί­θη­ση μου ότι η Ιαπω­νία, εκεί­νη την στιγ­μή, έψα­χνε κάποιο τρό­πο να παρα­δο­θεί…» [3].

Ένα άλλο υψη­λό­βαθ­μο στέ­λε­χος της ιμπε­ρια­λι­στι­κής μηχα­νής των ΗΠΑ κατά τη διάρ­κεια του Πολέ­μου, ο ναύ­αρ­χος Γουί­λιαμ Λέχι έγρα­ψε: «Άπο­ψη μου είναι ότι η χρή­ση αυτού του βάρ­βα­ρου όπλου στη Χιρο­σί­μα και το Ναγκα­σά­κι δεν είχε καμία υλι­κή βοή­θεια στον πόλε­μο μας ενά­ντια στην Ιαπω­νία. Οι για­πω­νέ­ζοι είχαν ήδη ηττη­θεί και ήταν έτοι­μοι να παρα­δο­θούν…» [4]. Στην ίδια γραμ­μή κινεί­ται και η μαρ­τυ­ρία του βοη­θού υπουρ­γού Πολέ­μου των ΗΠΑ Τζον Μακλόϊ: «Πιστεύω ότι χάσα­με την ευκαι­ρία να πετύ­χου­με μια συν­θη­κο­λό­γη­ση της Ιαπω­νί­ας, πλή­ρως ικα­νο­ποι­η­τι­κή για μας, χωρίς τη χρή­ση της βόμ­βας». [5].

Σε αυτό το σημείο αξί­ζει να σημειω­θεί ότι δύο μόνο γεγο­νό­τα ήταν απο­λύ­τως αρκε­τά για να οδη­γή­σουν την Ιαπω­νία στην συν­θη­κο­λό­γη­ση. Το πρώ­το, ήταν η ανα­με­νό­με­νη κήρυ­ξη πολέ­μου της ΕΣΣΔ ενά­ντια στην Ιαπω­νία, δεδο­μέ­νου ότι οι για­πω­νέ­ζι­κες δυνά­μεις κατο­χής στη Μαν­τζου­ρία δεν είχαν καμία ελπί­δα απέ­να­ντι στον Κόκ­κι­νο Στρα­τό. Το δεύ­τε­ρο ήταν η δια­βε­βαί­ω­ση των ΗΠΑ ότι ο αυτο­κρά­το­ρας Χιρο­χί­το και η βασι­λι­κή οικο­γέ­νεια της Ιαπω­νί­ας δεν θα αντι­με­τω­πί­ζο­νταν ως εγκλη­μα­τί­ες πολέμου.

Τα παρα­πά­νω επι­βε­βαιώ­νει ένας κορυ­φαί­ος εκπρό­σω­πος του διε­θνούς ιμπε­ρια­λι­σμού, ο Ουίν­στον Τσώρ­τσιλ: «Θα ήταν λάθος να πιστέ­ψου­με ότι η τύχη της Ιαπω­νί­ας κρί­θη­κε από την ατο­μι­κή βόμ­βα. Η ήττα της ήταν βέβαιη πριν ριφθή η πρώ­τη βόμ­βα». [6] Άλλω­στε, ο κύριος λόγος πίσω απ’ την ρίψη της ατο­μι­κής βόμ­βας ήταν η αλλα­γή των συσχε­τι­σμών σε διε­θνές επί­πε­δο προς όφε­λος του καπι­τα­λι­στι­κού στρα­το­πέ­δου. Ήταν, με λίγα λόγια, μια προει­δο­ποί­η­ση προς την Σοβιε­τι­κή Ένω­ση και, ταυ­τό­χρο­να, ένα απει­λη­τι­κό μήνυ­μα προς τους λαούς που πάλευαν για τη λευ­τε­ριά τους από τα καπι­τα­λι­στι­κά δεσμά.

Για την κυβέρ­νη­ση Τρού­μαν ήταν ανα­γκαίο να φανεί ποιός έχει το μονο­πώ­λιο της πυρη­νι­κής ισχύ­ος. «Το να εντυ­πω­σιά­σει τη Ρωσία ήταν πιο σημα­ντι­κό απ’ το τέλος του πολέ­μου με την Ιαπω­νία» ανα­φέ­ρει ο αμε­ρι­κα­νός ιστο­ρι­κός Μαρκ Σέλ­ντεν. Σύμ­φω­να με τον Πήτερ Κούζ­νικ, διευ­θυ­ντή του Ινστι­τού­του Πυρη­νι­κών Σπου­δών στο Αμε­ρι­κα­νι­κό Πανε­πι­στή­μιο της Ουά­σινγ­κτον, η ρίψη της ατο­μι­κής βόμ­βας στη Χιρο­σί­μα και το Ναγκα­σά­κι «δεν ήταν απλά ένα έγκλη­μα πολέ­μου- ήταν ένα έγκλη­μα κατά της ανθρω­πό­τη­τας» [7].

Όπως ανα­φέ­ρει ο Κούζ­νικ, νέες μελέ­τες πάνω σε αμε­ρι­κα­νι­κά, για­πω­νέ­ζι­κα και σοβιε­τι­κά διπλω­μα­τι­κά αρχεία απο­δει­κνύ­ουν ότι κύριος σκο­πός του Τρού­μαν ήταν ο περιο­ρι­σμός της σοβιε­τι­κής επιρ­ρο­ής στην Ασία. Ο ίδιος ο Τρού­μαν είχε δεχθεί ειση­γή­σεις από στρα­τη­γούς των αμε­ρι­κα­νι­κών ενό­πλων δυνά­με­ων (Μακ Άρθουρ, Άϊζεν­χά­ου­ερ κλπ.) στις οποί­ες ανα­φέ­ρο­νταν η μη ανα­γκαιό­τη­τα χρή­σης της ατο­μι­κής βόμβας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Το πυρη­νι­κό ολο­καύ­τω­μα στην Χιρο­σί­μα και το Ναγκα­σά­κι, 71 χρό­νια πριν, απο­τέ­λε­σε ουσια­στι­κά την κήρυ­ξη του «Ψυχρού Πολέ­μου» των ΗΠΑ ενά­ντια στην ΕΣΣΔ. Το φρι­χτό αυτό εγκλη­μα εντάσ­σε­ται στο ευρύ­τε­ρο πλαί­σιο της πολε­μι­κής του («δημο­κρα­τι­κού-συμ­μα­χι­κού») καπι­τα­λι­στι­κού στρα­το­πέ­δου ενά­ντια στο πρώ­το σοσια­λι­στι­κό κρά­τος, την Σοβιε­τι­κή Ένω­ση. Στό­χευε στην τρο­μο­κρά­τη­ση του σοβιε­τι­κού λαού και των εργα­τι­κών-λαϊ­κών κινη­μά­των που ανα­δύ­θη­καν από την αντι­φα­σι­στι­κή πάλη του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέμου. 

Αν είναι κάτι που μας διδά­σκει η περί­πτω­ση της Χιρο­σί­μα και του Ναγκα­σά­κι, αυτό είναι η φρι­κα­λε­ό­τη­τα και η αδί­στα­κτη φύση του Ιμπε­ρια­λι­σμού. Ενός Ιμπε­ρια­λι­σμού που δεί­χνει πλή­ρη περι­φρό­νη­ση απέ­να­ντι στις πλέ­ον στοι­χειώ­δεις αρχές του ανθρω­πι­σμού και που κου­ρε­λιά­ζει το «διε­θνές δίκαιο» κατά το δοκούν. Πρό­κει­ται για τον ίδιο απάν­θρω­πο και κτη­νώ­δη Ιμπε­ρια­λι­σμό που αιμα­το­κύλ­λη­σε ολό­κλη­ρες χώρες τον περα­σμέ­νο αιώ­να (απ’ την Κορέα και το Βιετ­νάμ μέχρι το Ιράκ και τη Γιου­γκο­σλα­βία) και που απει­λεί και σήμε­ρα, μέσα από τους νέους πολε­μι­κούς σχε­δια­σμούς ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ, την ύπαρ­ξη της ίδιας της ανθρωπότητας.

 

[1] Radio Report to the American People on the Potsdam Conference, 9 Αυγού­στου 1945: http://www.presidency.ucsb.edu/ws/?pid=12165. [2] Barton J. Bernstein, The Atomic Bomb: the critical issues, Little, Brown, 1976, σελ. 52–56. [3] Dwight Eisenhower, Mandate for Change, 1953–1956, Doubleday, 1962, σελ. 380. [4] William D. Leahy, I Was There, Ayer Co, 1979, σελ. 441. [5] Από το βιβλίο “Deadline: A Memoir” (1991) του δημο­σιο­γρά­φου των New York Times Τζέϊμς Ρέστον. [6] Από το βιβλίο “Atomic Diplomacy: Hiroshima and Potsdam” (1965) του Gar Alperowitz. [7] Hiroshima bomb may have carried hidden agenda, New Scientist, 21/6/2005: https://www.newscientist.com/article/dn7706-hiroshima-bomb-may-have-carried-hidden-agenda.
Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο