Το παρακάτω κείμενο αποτελεί την ομιλία-παρέμβαση της Πρέσβη της Δημοκρατίας της Κούβας στην Ελλάδα Zelmys Maria Dominguez Cortina κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Μόττα «Τσε Γκεβάρα, πρεσβευτής της Επανάστασης» (Εκδόσεις Ατέχνως) στις 23 Ιουνίου 2021 στην Αθήνα:
Ευχαριστούμε τον φίλο μας, Νίκο Μόττα, που μας προσκάλεσε στην παρουσίαση του βιβλίου του, για την προσπάθεια και την αφοσίωσή του στο να το γράψει, για τον θαυμασμό του για τον Τσε και την διαρκή του αλληλεγγύη με την Κουβανική Επανάσταση. Ευχαριστίες στον Βελισσάριο Κοσσυβάκη για την στήριξη που παρείχε σε αυτήν την εκδήλωση. Σας ευχαριστώ όλους που βρίσκεστε σήμερα εδώ.
Ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, ο Τσε των Κουβανών, είναι ένας άνθρωπος οικουμενικής εμβέλειας. Σύμφωνα με τον Κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο, ο Τσε ήταν ένας από εκείνους τους ανθρώπους που τους γοήτευε όλους αμέσως, εξαιτίας της φυσικότητάς του, της απλότητας, της συντροφικότητας και των αρετών του. Και σημείωνε: «Η συμπεριφορά του μπορεί να είχε επηρεαστεί βαθύτατα από την ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν σχετική αξία στην ιστορία, την ιδέα ότι οι αγώνες δεν ηττούνται όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι».
Ο Φιντέλ είπε γι’ αυτόν ότι «ήταν από αυτούς τους ανθρώπους που είναι δύσκολο κανείς να βρει όμοιό του και είναι σχεδόν αδύνατο να ξεπεραστεί» και πρόσθετε: «Ο θάνατος του Τσε είναι ένα τεράστιο πλήγμα για το επαναστατικό κίνημα διότι του στερεί, χωρίς αμφιβολία, τον πιο έμπειρο και ικανό ηγέτη του». Πρόσθετε επίσης: «Επειδή ο Τσε συνδίαζε, στην εξαιρετική του προσωπικότητα, αρετές που σπάνια βρίσκει κανείς μαζεμένες… συνδίαζε τον άνθρωπο των ιδεών και των άνθρωπο της δράσης. Ο Τσε, ως επαναστάτης, συνδίαζε αρετές που μπορούν να οριστούν ως η πληρέστερη έκφραση των αρετών που έχει ένας επαναστάτης: ένα άτομο απόλυτης ακεραιότητας, ένας άνθρωπος ανώτατης ειλικρίνειας, ανώτατης αίσθηση τιμής, ένα άτομο με στωικές και σπαρτιάτικες συνήθειες διαβίσωσης, ένα άτομο στου οποίου την συμπεριφορά δεν μπορείς να βρεις ούτε έναν λεκέ. Μέσω των αρετών του, υπήρξε αυτό που μπορεί να ονομαστεί υπόδειγμα επαναστάτη.… ένα πραγματικό υπόδειγμα επαναστατικών αρετών!»
Ο Τσε ήταν ένας ακούραστος εργάτης, κατά την περίοδο που υπηρέτησε την χώρα μας δεν γνώρισε μια ημέρα ξεκούρασης. Του είχαν ανατεθεί πολλές ευθύνες: Πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, Διευθυντής του Συμβουλίου Σχεδιασμού, Υπουργός Βιομηχανίας, Στρατιωτικός Διοικητής, Επικεφαλής πολιτικών αντιπροσωπειών. Αυτή η πτυχή του Τσε, ως πολιτικού και Πρεσβευτή της Κουβανικής Επανάστασης, είναι που εξετάζει στο βιβλίο του ο Νίκος.
Θα θυμόμαστε πάντα την ομιλία του Τσε Γκεβάρα εκ μέρους της Κούβας στα Ηνωμένα Έθνη, στις 11 Δεκεμβρίου 1964, όταν έλεγε: «Θέλουμε να χτίσουμε τον σοσιαλισμό. Έχουμε δηλώσει ότι είμαστε αλληλέγγυοι με εκείνους που αγωνίζονται για την ειρήνη, πήραμε θέση στο πλευρό των Αδέσμευτων χωρών – μολονότι είμαστε μαρξιστές-λενινιστές – γιατί οι Αδέσμευτοι αγωνίζονται κι’ αυτοί, όπως εμείς, ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Επιθυμούμε την ειρήνη. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια καλύτερη ζωή για τον λαό μας. Γι’ αυτόν τον λόγο αποφεύγουμε, όσο μπορούμε, να απαντήσουμε στις προκλήσεις των Γιάνκηδων. Ξέρουμε, όμως, την νοοτροποία των ηγετών τους. Θέλουν να μας κάνουν να πληρώσουμε πολύ υψηλό τίμημα γι’ αυτήν την ειρήνη. Τους απαντάμε ότι το τίμημα αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει τα όρια της αξιοπρέπειας. Δεν υπάρχει μικρός εχθρός ή ασήμαντη δύναμη, επειδή δεν υπάρχουν πλέον απομονωμένοι λαοί».
Και πρόσθεσε σε αυτόν τον μνημειώδη λόγο του σημαντικά στοιχεία για την Λατινική Αμερική: «Η ιστορία θα υποχρεωθεί τώρα να λάβει υπ’ όψη της τους φτωχούς της Αμερικής, τους καταληστευμένους και καταφρονεμένους που αποφάσισαν να αρχίσουν να γράφουν στο εξής μόνοι τους την ιστορία τους. Μπορεί κανείς ήδη να τους δει στους δρόμους, μέρα με τη μέρα, να κάνουν ατέλειωτες πορείες εκατοντάδων χιλιομέτρων βαδίζοντας προς τα ‘κει που εδρεύουν οι κυβερνήσεις για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Μπορεί κανείς να τους δει οπλισμένους με πέτρες, με ραβδιά, με ματσέτες, από κάθε μεριά, κάθε μέρα, να κυριεύουν τα χωράφια, να γαντζώνονται στην γη που τους ανήκει και να την υπερασπίζονται με τη ζωή τους. Τους βλέπει κανείς να τους δει να κρατάνε ψηλά τα πλακάτ, τις σημαίες και τα λάβαρά τους και να τ’ ανεμίζουν στον αέρα, σε βουνά και σε πεδιάδες. Κι’ αυτό το κύμα της οργής, το κύμα της δικαιοσύνης που απαιτείται, του δικαιώματος που καταπατείται, αυτό το κύμα που αρχίζει και φουσκώνει πάνω από τη γη της Λατινικής Αμερικής δεν πρόκειται να σταματήσει. Θα μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Γιατί αυτό το κύμα το απαρτίζουν οι πολλοί, οι πλειοψηφούντες απ’ όλες τις απόψεις, αυτοί των οποίων η εργασία δημιουργεί τον πλούτο και κινεί τους τροχούς της ιστορίας και που τώρα ξυπνούν απ’ τον μακρύ, αποκτηνωτικό λήθαργο στον οποίο τους είχαν ρίξει. Αυτή η μεγάλη ανθρωποθάλασσα είπε: Αρκετά! Και ξεκίνησε να πορεύεται. Η γιγαντιαία της πορεία δεν θα σταματήσει παρά μόνο όταν οι λαοί θα έχουν κατακτήσει την αληθινή ανεξαρτησία για την οποία τόσοι πολλοί έδωσαν τις ζωές τους. Τώρα, πλέον, όσοι πεθαίνουν θα πεθαίνουν όπως οι δικοί μας Κουβανοί στην Πλάγια Χιρόν, θα πεθαίνουν για την δική τους αληθινή ανεξαρτησία την οποία δεν πρόκειται να παραδώσουν».
Οι λέξεις αυτές αντηχούν πολύ επίκαιρες σήμερα. Ο Τσε συνεχίζει να αποτελεί παράδειγμα διεθνισμού, ένα παράδειγμα για τους επαναστάτες σε όλο τον κόσμο.
Το παράδειγμα της ενασχόλησης του ως διεθνιστή γιατρού και αντάρτη ακολούθησαν πολλοί νέοι Κουβανοί στο διάβα της ιστορίας. Οι πράξεις του, ως επαναστάτη διπλωμάτη, συνεχίζουν να χαράζουν τον δρόμο για τους διπλωμάτες του σήμερα.
Η εκδήλωση που λαμβάνει χώρα σήμερα, κατά τον μήνα της γέννησης του Τσε, που γιορτάζεται στις 14 του Ιούνη, συμπίπτει επίσης με μια ιδιαίτερη ημερομηνία, κατά την οποία η Κούβα δίνει ακόμη μια μάχη στον ΟΗΕ. Εξαιτίας της σύνθετης υγειονομικής κατάστασης που προέκυψε από την πανδημία του COVID-19 σε διεθνές επίπεδο και ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Υόρκης, αποφασίστηκε να μεταφερθεί η παρουσίαση και συζήτηση του ψηφίσματος για «την αναγκαιότητα τερματισμού του οικονομικού, εμπορικού και χρηματοπιστωτικού αποκλεισμού των ΗΠΑ κατά της Κούβας» για σήμερα, 23 Ιουνίου, στην 75η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Σήμερα, η φωνή της Κούβας ενάντια στον αποκλεισμό θα ηχήσει για άλλη μια φορά, υπεραπιζόμενη τα κυριαρχικά της δικαιώματα, όπως έκανε ο Τσε χρόνια πριν.
Φίλοι, έπειτα από σχεδόν έξι δεκαετίες αποκλεισμού, ο Κουβανικός λαός βιώνει σήμερα μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση που επηρεάζει την ευδαιμονία του, την ακεραιότητα και τον βιοπορισμό του, επηρεάζει την πρόσβαση σε βασικά προϊόντα, υπηρεσίες και φάρμακα. Ως αποτέλεσμα των σύνθετων επιπτώσεων των 243 μέτρων που πάρθηκαν από την κυβέρνηση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ενάντια στην Κούβα σε μόλις τέσσερα χρόνια, με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής πολιορκίας και την διακοπή όλων των πηγών εισοδήματος για την οικονομία της χώρας, η πρόσβαση της Κούβας σε εισοδηματικές πηγές και οικονομικές δραστηριότητες για το εμπόριο, τις επενδύσεις και την διαδικασία παραγωγής έχει καταστεί εξαιρετικά δυσχερής. Αυτά τα μέτρα δεν είναι απλές πράξεις ενίσχυσης του αποκλεισμού, αλλά νέες, ακραίες πράξεις άσκησης πίεσης, παρενόχλησης και οικονομικής πειρατείας, που υπονομεύουν το Διεθνές Δίκαιο και την ελευθερία του εμπορίου και της ναυσιπλοϊας.
Οι διακηρύξεις των ΗΠΑ ότι γι’ αυτές αποτελούν προτεραιότητα τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αντιμετώπιση του COVID-19 και η διόρθωση των φρικτών πολιτικών της προηγούμενης κυβέρνησης, έρχονται σε αντίθεση με την προφανή αδιαφορία και απάθεια με την οποία η κυβέρνηση του Προέδρου Τζο Μπάιντεν συνεχίζει να εφαρμόζει τις πολιτικές που εφάρμοσε ενάντια στην Κούβα η διοίκηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Η πολιτική του αποκλεισμού αποτελεί το πιο σκληρό και διαρκές σύστημα μονομερών καταναγκαστικών μέτρων που έχει ποτέ εφαρμοστεί απέναντι σε οποιαδήποτε χώρα και συνεχίζει να αποτελεί το βασικό εμπόδιο για την ανάπτυξη της Κουβανικής οικονομίας. Επιπλέον, προσπαθεί να προκαλέσει προβλήματα στις βασικές ανάγκες του Κουβανικού λαού των καθημερινών του δραστηριοτήτων και να κατηγορήσει την (κουβανική) κυβέρνηση γι’ αυτό, προκειμένου να το παρουσιάσει ως αποτυχία του σοσιαλισμού και να εμποδίσει το λαό απ’ το να συνεχίσει να στηρίζει την Επανάσταση.
Οι ΗΠΑ έχουν επίσης χρησιμοποιήσει και χρησιμοποιούν πολύ εντατικά μεθόδους ιδεολογικής υπονόμευσης, ανακαλύπτοντας ψεύτικα προσχήματα προκειμένου να μας εντάξουν σε λίστες, δημιουργώντας καμπάνιες ενάντια στους γιατρούς και τους ηγέτες μας, ενάντια στις κατακτήσεις και τις δράσεις της Κουβανικής επανάστασης, όπως επίσης δημιουργούν κάλπικα θύματα και υποτιθέμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκειμένου να συκοφαντήσουν την εικόνα της Επανάστασης. Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών χρηματοδοτεί και καθοδηγεί ομάδες και άτομα στην Κούβα ώστε να αμφισβητούν, τόσο με ειρηνικά όσο και με βίαιες μεθόδους, την εξουσία της κυβέρνησης. Η Κούβα γνωρίζει καλά την επίμονη αλλά ανεπιτυχή προσπάθειά τους να ενσωματώσουν προς αυτήν την κατεύθυνση ανθρώπους από τους τομείς της τέχνης, του πολιτισμού και της διανόησης. Η Κούβα γνωρίζει επίσης τις μεθοδεύσεις που μετέρχονται οι ΗΠΑ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο να χειραγωγήσουν και να παρενοχλήσουν, χρησιμοποιώντας τεχνολογική και οικονομική ισχύ προκειμένου να σπείρουν ψευδείς πληροφορίες, να υποκινήσουν το μίσος και τον διχασμό στον πληθυσμό, να καλλιεργήσουν δυσαρέσκεια και να καλέσουν σε διάπραξη παράνομων πράξεων.
Ωστόσο, παρ’ όλες τις ιμπεριαλιστικές δράσεις κάθε είδους ενάντια στην Κούβα, ο λαός έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει όλες τις δυσκολίες, να προοδεύσει και να αναπτυχθεί. Παρά την μόνιμη εχθρότητα από διαφορετικές κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και τις προσπάθειες τους να καταστρέψουν το Κουβανικό παράδειγμα, η αντίσταση και οι κατακτήσεις της Κούβας εδώ και έξι δεκαετίες δίνουν ελπίδα και αποτελούν έμπνευση για πολλούς απ’ όσους αγωνίζονται να αλλάξουν την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων.
Στο πλαίσιο αυτό των αγώνων και θριάμβων του Κουβανικού λαού στο διάβα της ιστορίας, ο Τσε θα συνεχίσει να αποτελεί βασικό σημείο αναφοράς, πρότυπο για τον Κουβανικό λαό. Το παράδειγμά του είναι σήμερα περισσότερο ζωντανό από ποτέ.
Στην επαναστατική μας διαδρομή, η αλληλεγγύη φίλων όπως εσείς δίνει κουράγιο και δύναμη στην αντίσταση του λαού μας, ώστε να προχωρήσει μπροστά, πατώντας γερά στα ηθικά, διεθνιστικά και ανθρώπινα ιδανικά της πάλης για έναν καλύτερο κόσμο, ο οποίος ξέρουμε πως είναι εφικτός όπως τον ονειρεύτηκε ο Τσε και για τον οποίο έδωσε την ζωή του.
Σας ευχαριστώ.
«Τσε Γκεβάρα, πρεσβευτής της Επανάστασης», του Νίκου Μόττα