«Ιστορία και κομμουνισμός» του Περικλή Παυλίδη (Εκδόσεις ΚΨΜ)

Αφιέρωμα 2017 / 100 χρόνια Οκτωβριανή Επανάσταση
Μια θεωρητική μελέτη για την πορεία της κομμουνιστικής προοπτικής

Από τους θεμε­λιω­τές του μαρ­ξι­σμού, την νίκη του Οκτώ­βρη, μέχρι τις αντι­φά­σεις της σοβιε­τι­κής κοι­νω­νί­ας και την προ­ο­πτι­κή του κομ­μου­νι­σμού στον 21ο αιώνα
Η Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση, το πλέ­ον συγκλο­νι­στι­κό γεγο­νός του 20ού αιώ­να, άνοι­ξε ένα πρω­τό­γνω­ρο δρό­μο ιστο­ρι­κής ανά­πτυ­ξης συνυ­φα­σμέ­νο με τερά­στιους αγώ­νες και προ­σπά­θειες των εργα­ζο­μέ­νων για τη χει­ρα­φέ­τη­ση της εργα­σί­ας και της κοι­νω­νί­ας  από όλες τις σχέ­σεις εκμε­τάλ­λευ­σης ανθρώ­που από άνθρωπο.

Η νικη­φό­ρα έκβα­σή της σε συν­δυα­σμό με το σοβιε­τι­κό καθε­στώς που προ­έ­κυ­ψε από αυτήν αλλά και με την ιστο­ρι­κή πορεία του επη­ρέ­α­σαν βαθύ­τα­τα την εξέ­λι­ξη των κοι­νω­νι­κών σχέ­σε­ων παγκο­σμί­ως, ανα­δει­κνύ­ο­ντας με απο­φα­σι­στι­κό τρό­πο μια ριζι­κά νέα αντί­λη­ψη της κοι­νω­νι­κής προόδου.

Συγ­χρό­νως η ίδια η υλο­ποί­η­ση των στό­χων της επα­νά­στα­σης και η κοι­νω­νία που αυτή δημιούρ­γη­σε –κυρί­ως οι αντι­φά­σεις της τελευ­ταί­ας– προ­κά­λε­σαν και προ­κα­λούν πολ­λά ερω­τη­μα­τι­κά, θεω­ρη­τι­κές συζη­τή­σεις και αντι­πα­ρα­θέ­σεις σχε­τι­κά με το χαρα­κτή­ρα του νέου καθε­στώ­τος και τους παρά­γο­ντες που καθό­ρι­σαν την εξέ­λι­ξή του.

Σκο­πός του βιβλί­ου δεν είναι η παρου­σί­α­ση της ιστο­ρί­ας της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης και της ΕΣΣΔ. Η ανα­φο­ρά στην ιστο­ρι­κή πορεία της τελευ­ταί­ας γίνε­ται μόνο στο βαθ­μό που είναι ανα­γκαία για τη δια­τύ­πω­ση μεθο­δο­λο­γι­κών συμπε­ρα­σμά­των ανα­φο­ρι­κά με τις αντι­κει­με­νι­κές δυσκο­λί­ες και αντι­φά­σεις  που σημά­δε­ψαν το σοσια­λι­στι­κό εγχεί­ρη­μα στη χώρα αυτή, συνέ­βα­λαν στη δια­μόρ­φω­ση των ιδιό­τυ­πων χαρα­κτη­ρι­στι­κών του και οδή­γη­σαν εντέ­λει στην ήττα του.

Στο τελευ­ταίο μέρος εξε­τά­ζε­ται ο κομ­μου­νι­σμός ως ιστο­ρι­κή προ­ο­πτι­κή της κοι­νω­νί­ας και επι­χει­ρεί­ται η εξέ­τα­ση ορι­σμέ­νων κομ­βι­κών πλευ­ρών του σοσια­λι­στι­κού / κομ­μου­νι­στι­κού μετα­σχη­μα­τι­σμού της εργα­σί­ας, όπως αυτές μπο­ρούν να γίνουν αντι­λη­πτές στις σύγ­χρο­νες συν­θή­κες, με έμφα­ση στο ζήτη­μα της αντι­με­τώ­πι­σης των εμπο­ρευ­μα­τι­κών-χρη­μα­τι­κών σχέσεων.

* * *

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισα­γω­γή

Μέρος Ι
Οι θεμε­λιω­τές του μαρ­ξι­σμού για την κομ­μου­νι­στι­κή κοινωνία
και την προ­λε­τα­ρια­κή επανάσταση
1. Οι υλι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις και το περιε­χό­με­νο του κομμουνισμού
2. Ο χαρα­κτή­ρας της προ­λε­τα­ρια­κής επανάστασης

Μέρος ΙΙ
Η ιστο­ρι­κή πορεία της πρώ­της σοσια­λι­στι­κής-κομ­μου­νι­στι­κής κοινωνίας
1. Οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης στη Ρωσία
2. Η πρω­ταρ­χι­κή εμφά­νι­ση του κομμουνισμού -
Η εγκα­θί­δρυ­ση των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παραγωγής:Οκτώβριος 1917-Μάρ­τιος 1921
3. Η δια­μόρ­φω­ση της σοσια­λι­στι­κής-κομ­μου­νι­στι­κής κοινωνίας
στην ΕΣΣΔ
3.1. Η περί­ο­δος της Νέας Οικο­νο­μι­κής Πολι­τι­κής (ΝΕΠ)
(1921–1928)
3.2. Η περί­ο­δος της κεντρι­κά σχε­δια­σμέ­νης εκτα­τι­κής ανάπτυξης
του σοσια­λι­σμού (1928–1965)
3.2.1. Η σοβιε­τι­κή οικο­νο­μία στα πρώ­τα πεντα­ε­τή σχέδια,
μέχρι το τέλος του Μεγά­λου Πατριω­τι­κού Πολέμου
3.2.2. Η σοβιε­τι­κή οικο­νο­μία από τον πόλε­μο έως τις αρχές
της δεκα­ε­τί­ας του 1960
3.3. Ανε­πι­τυ­χείς από­πει­ρες εντα­τι­κής ανά­πτυ­ξης. Κρί­ση, παρακμή
και ανα­τρο­πή του σοβιε­τι­κού καθε­στώ­τος (1965–1991)
3.3.1. Η μεταρ­ρύθ­μι­ση του Κοσίγκιν
3.3.2. Το σχέ­διο του Γκλουσκόφ
3.3.3. Η ΕΣΣΔ την περί­ο­δο της «στα­σι­μό­τη­τας»
3.3.4. Η περε­στρόι­κα και η τελι­κή ανα­τρο­πή του σοβιετικού
καθεστώτος

Μέρος ΙΙΙ

Οι αντι­φά­σεις της σοβιε­τι­κής κοι­νω­νί­ας ως καθε­στώ­τος «πρώ­ι­μου
σοσιαλισμού»
1. Η βασι­κή αντί­φα­ση του πρώ­ι­μου σοσιαλισμού
2. Κρα­τι­κή εξου­σία και βία στην ΕΣΣΔ
3. Οι εργα­ζό­με­νοι ως αντι­κεί­με­νο διεύ­θυν­σης και οι εσωτερικές
αντι­φά­σεις της εργασίας
4. Η σχε­διο­ποι­η­μέ­νη διεύ­θυν­ση της οικονομίας
και τα προ­βλή­μα­τά της
5. Η δια­τή­ρη­ση των εμπο­ρευ­μα­τι­κών-χρη­μα­τι­κών σχέσεων
Μέρος ΙV
Ο κομ­μου­νι­σμός ως ιστο­ρι­κή προοπτική
1. Το ζήτη­μα του κομ­μου­νι­σμού: από τον ιστο­ρι­κό υλι­σμό στη
Λογι­κή της ιστορίας
1.1. Ο κομ­μου­νι­σμός υπό το πρί­σμα της υλι­στι­κής αντίληψης
της ιστορίας
1.2. Η κομ­μου­νι­στι­κή προ­ο­πτι­κή στη Λογι­κή της ιστορίας
2. Για τη σοσια­λι­στι­κή αλλα­γή της εργασίας

Επί­λο­γος